70sto Jaargang
WOENSDAG 3 APRIL 1929
No. 21180
Officieele Kennisgeving.
STADSNIEUWS.
EEN 50-JARIG JUBILEUM TE ALPHEN A. D. RIJN.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENT1EN:
80 Cts per regel eoor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar
agentf-happen ran ons Blad gevestigd rijn Voor alle andere
advertentiên 86 Cl9 per regel Kleine Adverlentién uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 80
Incasso volgens postrecht Voor evenlueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:.
Voor Leiden per 3 maanden 2 35. per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn. per week
Franco per post 2.35 portokosten.
ƒ0 18
..018
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter openbare kennis, dat zij. uitslui
tend ten aanzien van den verkoop van
artikelen op de door de afdeel ing Leiden
ran de Ned. Vereeniging van Huisvronwen
op 3.4 en 5 April in „Zomerzorg" ts houden
tentoonstelling, ontheffing hebben verleend
van het sluitingsiyjr voor winkels.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris,
f Leiden, 3 April 1929. 1127
OOSTERSCH GENOOTSCHAP
IN NEDERLAND.
Het zesde congres.
Vanmorgen is het zesde congres van hat
Oostersch Genootschap in Nederland, dat
van 3 tot 5 April te Leiden gehouden wordt,
geopend door den voorzitter, prof. dr. C.
Snouck Hurgronje, in het Groot-Auditorium
der Universiteit.
De openingsbijeenkomst had tevens het
•karakter van een jaarlijk9che algemeene
ledenvergadaring. In zijne mededeelingen
Ban de leden herdacht de voorzitter het in
December 1928 overleden lid dr. W. F.
Bilchner, in leven conservator aan de Leid-
sche universiteitsbibliotheek en tevens een
kundig en veelzijdi orientalist.
Hel Genootschap lelt thans 200 leden en
12 donateurs. Sedert Januari 1938 is het
aangesloten bij het toen opgerichte Oos
tersch Instituut. Het islim-Instituut, waar
van de oprichting in de openingsvergade
ring van het vijfde congres was aangekon
digd, is in dien tusechentijd eveneens tot
stand gekomen en heeft zich ook bij het Oos
tersch Instituut aangesloten.
Het door het Oostersch Genootschap, in
samenwerking met Skandinavische genoot
schappen uitgegeven tijdschrift Acta Orien-
talia verschijnt geregeld en is thans aan
zijn zevende deel.
In het afgeloopen jaar verleende het Ge
nootschap eenigen finantieelen steun aan de
uitgave van een werk van dr. Miedema over
Koptisehe weefkunst.
Vervolgens richtte de voorzitter zich in de
Fransche taal tot de buitenlandsche gas
ten, waarvan aanwezig waren prol. dr.
Heinrich en mevrouw Löders oit Berlijn,
prof. Sylvain Lévi en de heer Gabriel Fer-
rand uit Parijs en dr. H. A. R. Gibb van de
School of Oriental Studies te Londen. Prof.
Snouck Hurgronje herinnerde er aan, dat
het Ooalersch Genootschap zich ia de eerste
plaats ten doel stelt, het onderling contact
der Nederlandsche beoefenaren van en be
langstellenden in de Oostersche studiën te
bevorderen, maar dat' hef van den aanvang
af zich tevens beijverd heeft om mede te
werken tot hel herstellen van de goede be
trekkingen tusschen oriëntalisten van ver
schillende nationaliteit, en dat om deze
reden ook sleeds buitenlandsche collega's
zijn uilgenoodigd om de congressen van het
Genootschap bij te wonen In 1927 deed h"t
Genootschap slappen ter voorbereiding van
de hervatting der internationale orienta-
lisleneongresaen. waarvan het laatste in
1912 Ie Athene gehouden was De oproep
vond slgemeen weerklank, en nu lag het
voor de hand, dat dan dit ons zesde congres
tegelijk het zeventiende internationale ge
worden zou zijn Intusschen wilden de
Engelsche collega's liever vasthouden aan
het destijds te Athene genomen besluit om
het volgende congres Ie Oxford Ie doen
plaats hebben Het Oostersch Genootschap
stemde daarin gaarne toe, en het heeft alle
reden tot tevredenheid over die beslissing,
want het in Augustus 1928 le Oxford gehou
den zeventiende internationale orientalis-
tencongres mocht in alle opzichten geslaagd
heeten Wij verheugen ons thans er op. het
achttiende congres in 1931 te Leiden te mo
gen ontvangen, al zal het moeilijk zijn, hier
de ons te Oxford ten deel gevallen ontvangst
te evenaren.
Nu de internationale congressen zijn her
steld. zou men kunnen meenen, dat er voor
ons geene reden meer bestond om tot onze
nationale congressen buitenlandsche gasten
uit te noodigen. Deze conclusie zou ons ie
ver gaan, a' hebben wij ditmaal onze uit-
noodigingen tot enkele vrienden van den
huize beperkt Dezen hebben onze uilnoodi-
ging niet alleen aangenomen, maar boven
dien heeft elk hunner eene bijdrage lot het
programma der werkzaamheden toegezegd,
waardoor dit in belangrijkheid zeer heeft
gewonnen De voorzitter dankte hun voor
deze blijken van sympathie en hoopte, dat
zij aangename herinneringen van dit con
gres zouden medenemen.
Hedenmiddag om 2 uur is in het groot-
audilorium om 2 uur der Universileil een
bijeenkomsl gehouden, welke ook voor be
langstellenden toegankelijk was.
In deze bijeenkomst heeft prof. Sylvain
Lévi uit Parijs een voordracht gehouden
over onderzoekingen op Java en Bali in h?t
bijzonder met betrekking tot de op den
Boroboedoer voorkomende afbeeldingen.
De Boroboedoer.
De voordracht van prof. Silvain Levy was
in hoofdzaak gewijd aan de sculpturen.' voor
komende op het thans onder den grond be
dolven fries van de Boroboedoer. Deze sculp
turen zjjn gepubliceerd in het groote werk
over den Boroboedoer van prof. dr. N. J.
Krom. Men kende echter niet in literair»
vorm de geschiedenis zooats die op den
Boroboedoer voorkomt. Wel wist men aat A
afbeeldingen behooren tot de verhalsn-cyclus
van het groote Rarayana epos. Het is evenwel
aan prof. Sylvain Levy gelukt in een door
hem in Nepal ontdekt handschrift den lite-
rairen vorm vast te stellen, die in de Boro-
boedoerreliefs tot uiting komt Aan de hand
van een aantal lichtbeelden van de sculp
turen lichtte deze spr. deas ontdekking toe.
Hierna sprak dr. J. H. Kramers, lector
aan de Univereileit alhier, over:
De Cartographie der Moham
medanen.
Na gezegd te hebben, dat de studie der
kaarten, die mgn in Arabische geographi-
sche werken vindt, lot nu toe weinig be
oefenaars heeft gevonden, betoogde spreker,
dat deze studie niettemin belangrijk is voor
Dirk Vonk en Maagje Peur9em.
Heden herdenken de 77-jarige Dirk Vonk en de 72-jarige Maagje Peursem te Alphen
aan den Rijn. den dag, waarop zij 50 jaar geleden in het huwelijk traden. Gelukkig
mogen beiden zich nog in een goede gezondheid verheugen: Vonk verrichtte nog tot
voor eenige jaren zijn arbeid op het land Moge deze dag voor de beide krasse
oudjes een ware „feestdag" zijnl
de kennie van de cultuur-geschiedenis van
den Islam Wij bezitten betrekkelijk weinig
van zulke kaarten wat te verklaren ie uit
hel feit dat hel teekenen van kaarten voor
de middeleeuwsche Mohammedanen weinig
praktische beteekenis had. terwijl het ook
een uit politiek oogpunt niet onbedenkelijke
bezigheid was Volgens oude Oostersche tra
ditie waren het eigenlijk alleen machtige
vorsten, die kaarten van de wereld en haar
onderdeelen lieten vervaardigen en dit i9
ook in den Islam hel geval geweest. Men
kan daar spreken van drie belangrijke
scholen waarvan de eerste is ontstaan aan
het hof van den Kalief al-Mamoen (813
833). de tweede aan het hof van de dynastie
der Samanieden welke in het hegin der
9de eeuw in Oost-Perzië regeerde, en de
derde in de omgeving van den Normandi-
schen koning Roger II van Sicilië, in de
12de eeuw Door dezen oorsprong der Mo-
hammedaansche cartographie is het ver
klaarbaar dal zij nooit tot een wetenschap
is geworden en steeds onder den ban van
benaalde ideologische theorieën heeft ge
staan, die door de traditie of door den gods
dienst gevoed werden De omstreeks den
zei fden tijd in Europa vervaardigde kaarten
stonden echter nog verre ten achter bij de
Mohammedaansohe
Op de Mohammedaansohe kaarlteeken-
kunst heeft naluurlijk het wetenschappelijk
werk van Plolemaeus grooten invloed ge
had Maar in de Hellenislische wereld was
het betrekkelijk zuivere wereldbeeld van
Plolemaeus reeds vertroebeld geworden door
onder godsdienstigen invloed slaande voor
stellingen. Verder bestonden bij de Arabie
ren zelve primitieve voorstellingen omtrenl
den vorm en de uitgestrektheid van de
wereld, terwijl ten slotte ook de in Perzië
heerschende opvattingen over de zeven-
deeling der wereld van grooten invloed
zijn geweest. De kaart, die de Kalief al
Mamoen heeft lalen vervaardigen, en Jie
ons niet bewaard is. moet, naar de beschrij
ving gebaseerd zijn geweest op deze ver
deeling der bewoonde wereld in zeven
werelddeelen; op deze kaart lag Arahië in
hel midden. In al-Mamoens tijd is echter ook
Plolemaeus zelf in het Arahisch vertaald
door verschillende astronomen Het is
merkwaardig, dat ook deze aan de zeven-
deel ing der wereld hebben willen vasthou
den door h„-t Ptolomaeïsche wereldbeeld in
zeven met den equator evenwijdig loopende
zones of climata te verdeelen Dit systeem
ligt reeds ten grondslag aan de Ptolemaeus-
bewerking van al-Khwarezmi.
De onder al-Mamoen ontstane school
heeft op verre na niet hel succes gehad van
de tweede school, welke een vasl Moham
medaansche wereldbeeld heeft vastgelegd
Als eerste kaarlenteekenaar wordt de ge
leerde al-Bnlehi genoemd, maar het type
van kaarten, dat van hem afkomstig is.
vindt men in de geographische werken van
Isfachri en Tbn Hawkal Deze school is niet
gebaseerd op de zeven climata en ook niet
op Pfolemoeus: een der hoofddogma's is de
op den Koran steunende leer. dat er twee
groote zeeën zijn die op één plaats. n.I. de
landengte van Suez, bij elkander komen.
Het tvpe dezer kaarlen gaat misschien op
vódr-Mohammedaansche kaarten der Perzen
terug Al spoedig vertoonen zij een beden
kelijke neiging^ lot het aannemen van ge-
idealiseerde, met alle werkelijkheid spot
tende vormen.
In de twaalfde eeuw komt een kentering.
Eenerzijds zijn er pogingen om de zooeven
genoemde kaarten der tweede school meer
aan het Ptolemaelsche wereldbeeld aan te
passen. Anderzijds neemt men in hel werk
van Idrisi. werkend aan het Siciliaansche
hof van Roger 17, een poging waar op den
basis van een quasi-Ptolemaelsch svstcem
de Mohammedaansche kennis van de we
reld weer te geven.
Tdrisi vertoont weer de zeven climaten,
elk onderverdeeld in 10 secties: van elke
sectie geeft hij een kaartje en deze kaartjes
laten zich zeer goed tot een aaneenslui
tende wereldkaart samenvoegen. Ondanks
den schijn beteekent Idrisi echter nauwe
lijks een vooruitgang in de Mohammedaan
sche cartographie.
De invloed van Idrisi'e werk is vooral
nog te bespeuren in het werk van den ge
leerden Ibn Sa'id. omstreeks 1270, maar
in de Mohammedaansche geographische en
cosmographische litteratuur heeft ten slotte
het geïdealiseerde wereldbeeld van Isfachri
gezegevierd waarmede tevens de toen in
getreden stilstand der Mohammedaansche
beschaving duidelijk wordt geïllustreerd.
Spr lichtte zijn voordracht toe met een
aantal lichtbeelden van Mohammedaansche
oorspronkelijke en gereconstrueerde kaar
ten. Hij waarschuwde ten slotte voor de
meening. dat de werkelijke geographische
kennis der Mohammedanen zoo gering was
als de kaarten zouden doen vermoeden Er
zijn integendeel in de Arabische litteratuur
talrijke sporen van de groote kennis der
zeevaarders en' reizigers, die hel hoofd
schudden over de geograph;sche theoriën
der geleerden Spreker brach' hierbij hulde
aan Prof Gabriel Ferrand. aanwezig op
het congres, aan wiens arbeid wij vooral
onze kennis danken omtrent het pioniers
werk der Mohammedanen op de zuidelijke
en oostelijke zeeën.
Hierna werd een bezoek gebracht aan het
Rijks Ethnographisch Museum, waar onder
leiding van dr. C C. Krieger, die daarbij
verschillende toelichtingen gaf, de tentoon
gestelde Japansche lakwerken werden be
zichtigd.
Morgenavond om 8 uur zal in het Gróot-
Auditorium de lezing plaats hebben van den
Berlijnschen hoogleeraar prof. dr. Heinrich
Lüders over „Die Indologie in Rückblick und
Ausblick", welke lezing reeds eenige dagen
te voren aangekondigd werd Deze lezing
zal niet alleen voor leden van het Congres
van het Oostersch Genootschap, maar voor
alle belangstellenden toegankelijk zijn.
DE HULDIGING
VAN Dr. HOLWERDA.
Alvorens dr. Holwerda gistermiddag werd
gehuldigd door het comité, is hem gister
morgen in den kleinen kring van het per
soneel een eenvoudige, maar hartelijke hul
diging bereid.
Nadat de jubilaris met zijn echtgenoote
in de met bloemen en planten versierde
directeurskamer was binnengetreden, nam
de heer G. J. Schregel, amanuensis le
klasse het woord en gaf een overzicht van
hetgeen dr. ^lolwerda in de 25 jaren, die
spr. met hem heeft mogen samenwerken,
in het belang van het museum heeft tot
stand gebracht. Ondanks de vele zorgen, die
het museum en de opgravingswerken van
hem eischten. heefl dr H 9teeds voor le
belangen van het personeel op de bres ge
staan.
Zij, die in de directeurskamer kwamen,
werden altijd getroffen door Je vele boeken
en bescheiden, die overal in de kamer ver
spreid lagen Het personeel had gemeend in
verband hiermede in een boekenmolen een
passend geschenk te hebben gevonden Spr.
bood hierna namens het personeel deze
draaiende boekenkast aan.
Namens hef personeel bracht spr mevr.
Holwerda ten 9lo'te een bloemenhulde.
Hierna sprak dr. W. D. van Wijngaarden,
conservator aan het museum, eenige woor
den van hulde, waarna dr. Holwerda geroerd
dankte.
Na de rede van den heer Beelaerts van
Blokland aan het einde waarvan deze de
verrassende mededeeling deed van de be-
'giftiging van dr Holwerda met de gouden
eere-penning werd het woord gevoerd door
den heer H. J Scharp. voorzitter van het
Kon. Oudheidkundig Genootschap, die de
samenwerking tus9ohen het genootschap en
het museum in het bijzonder mei dr Hol
werda roemde. Spr. bood ter plaatsing in
het museum in bruikleen daar de statu
ten niet anders toelaten aan een Gnathia-
vaas uit de derde eeuw. afkomstig uit Zuid-
Italië en een terracotta beeld uit denzelf
den tijd.
Dr. Holwerda zeide daarna zeer getroffen
te zijn door de groote hartelijkheid, die hij
dezer dagen heeft mogen ondervinden Ook
hij wijdde eenige woorden aan de nagedach
tenis van zijn vroeg ontslapen medewerker,
dr. Remouchamps en dankte tenslotte de
regeering en alle verdere belangstellenden
in zijn jubileum in het bijzonder den heer
Beelaerts van Blokland, die reeds meer dan
25 jaren in lief en leed van het museum
heeft gedeeld.
BINNENLAND.
Heden ia te Leiden het zesde congres ren
het Oostersch Genootschap in Nederland
aangevangen. (Stadsnieuws, le Blad.)
De Kondekerksche tol. (3e BladJ
De marine-vliegbooten voor Indil! zijn
hedenmorgen vertrokken. (Binnenland. 2a
I Blad.)
De Eerste Kamer over het verdrag met
België, inzake de territoriale rechterlijke be
voegdheid. (Binnenland. 2e Blad
Het program van actie der A. R. Parti|.
(Binnenland. 2e Blad.)
Holen Wilts zal op 11 en 12 Mei in ons
land komen spelen (Sport, 3e Blad.)
BUITENLAND.
Een ontmoeting tnsschen Chamberlain en
MnssolinL (Buitenland, le Blad.)
Hei Japansche parlement weigert hel
Kellogg-pact te ratiliceeren. (Buitenland,
le Blad.)
De strijd in China en Mexico. (Buitenland
en Telegrammen, le Blad.)
ERNSTIG ONGEVAL
IN EEN RUSTHUIS.
Gistermiddag heeft er in het Ruslhuis
voor Ouden van Dagen aan de Hooigracht
alhier, toebehoorende aan de Diaconie van
de Ger. Kerk, een noodlottig ongeval plaats
gehad.
Mevr. de wed. da. Rudolf zou aldaar een
bezoek brengen aan een kennis op de tweede
étage en zou met de lift naar boven gaan.
Ter hoogte van de eerste étage aangekomen,
heelt zij. van meening, zich zonder hulp van
het personeel wel te zullen redden, haastig
met eigen hand de pen afgenomen de deur
geopend en is uitgestapt." De lift echter, die
nog niet vastgezet was. is toen blijkbaar
een weinig naar boven geschoten Mevrouw
is teruggevallen in den liftkoker en zoo be
neden zwaar gewond en bewusteloos opge
nomen Zij is naar het Diaconessenhuis ver
voerd, maar was hedenmorgen nog niet tot
bewustzijn gekomen. Haar toestand is hoogst
bedenkelijk
Het personeel van het Rusthuis treft niet
de minste schuld, maar het ongeval wekt
in het Rusthuis en daarbuiten groote ont
roering ea innig» deelneming.
DE KIEZERSLI 1ST.
Volgens de officieele kennisgeving van
het gemeentebestuur is de kiezerslijst, weike
van kracht zal zijn van 1 April 1929 lot
1 April 1930 voor een ieder ter inzage
nedergelcgd en kunnen verbeteringen van
de door dat bestuur vaslgest/lde lijst tot en
met 16 April a.s worden c.igediend.
tn normale omstandigheden had de lijst
ter inzage moeten liggen van 23 Februari lot
en met 16 Maart, doch door den stadhuis
brand was ook de kiezerslijst vernietigd en
moest na de gehouden volkstelling een
nieuwe kiezerslijst worden samengesteld. Bij
de gehouden volkstelling zijn door allerlei
omstandigheden sommige personen overge
slagen of wel niet goed opgenomen, enz. De
kiezerslijst is dus samengesteld uit een niet
geheel zuivere basis.
Van het grootste belang is het daarom,
dat een ieder, die bevoegd is bij de a.s.
Tweede Kamerverkiezing een stem nit te
brengen, zich gaat overtuigen ol hij op de
kiezerslijst is geplaatst, want is hij niet op
de lijst geplaatst dan kan hij niet aan de
stemming deel nemen en dan helpt recta-
meeren niets meer.
Op de kiezerslijst moeten voorkomen alle
personen, die op 1 Januari 1929 in Leiden
woonachtig waren, vóér ol op 15 Mei lt'29
den 25-jarigen leeftijd hebben bereikt en
Nederlander zijn
Om een ieder gelegenheid te geven om
zich te overtuigen of hij op de lijst voor
komt, zal gedurende deze week. dus vanaf
Woensdag 3 April tot en met Vrijdag 5 April
des avonds van 7 tot 9 nor en Zaterdagmid
dag van 2 tot 4 nni de lijst ter inzage liggen,
buiten de gewone kantooruren. Wordt van
deze gelegenheid flink gebruik gemaakt, dan
zat deze regeling ook gelden voor de vol
gende week.
Overtuigd u dus of u op do kiezerslijst
voorkomt.
Ook de kiesverenigingen kunnen goed
werk doen, door te conlroleeren of haar
leden op de lijst zijn geplaatst De besturn
kunnen dit 't best doen door in alfabeti
sche volgorde de te controleeren namen op
te geven mot vermelding van naam, voor
namen. geboortedatum en adres.
De lijst ligt ter inzage op de afdeeltng
„Bevolking" Breestraat 78'80 hoven de
sociëteit „Amicitia".
HANDELSREGISTER VAN DE
KAMER VAN KOOPHANDEL
EN FABRIEKEN VOOR
RIJNLAND TE LEIDEN.
Wijziging. N V Emile Schulze Zonen's
Mij. Hoogt Rijndijk G4h, Leiden. Handels
naam thans N V. Maatschappij lol Fvploi-
latie van onroerend goed „De Sleutelstad".
De statuten werden gewijzigd bij akte d d.
3 Mrt. 1928. waarop de Kon Bewilliging
werd verleend dd 17 Fehru. 1928 (Zie Bijv.
v. d Ned Stscr van 2 April 1928 No 66).
Coöperatieve Spaar- en Voor-vholt ank
voor Land- en Tuinbouw. Hnnld«lraat 135,
Sassenheim Uittredend lid Raad van Toe
zicht W. Warnaar. le Sassenheim. Nieuw
lid Raad van Toezicht P. W. van Niekerk,
te Sassenheim.