In HEEREN-OVERHEMDbN
SOKKEN en DASSEN 3
Voor Regenjassen
en Demi's naar
SCHEFFER's Kledingmagazijn,
70ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 30 Maart 1929
Derde Blad
No. 21178
Buitenl. Weekoverzicht.
tvao4 wtegsL
BRIEVEN UIT BERLIJN.
UIT RUSLAND.
KOMT ER EEN TUNNEL
ONDER HET KANAAL?
Van overal.
Tengevolge ongetwijfeld van de vroege
Paschen van dit jaar is de week tevoren
niet zoo stil geweest als anders wel pleegt
voor te komen. Weliswaar heeft de z.g.
groote politiek vrijwel stil gestaan zoo-
als voorspeld heeft ook de conferentie der
financieele deskundigen te Parijs tot geen
enkel tastbaar resjiltaat geleid maar
in diverse landen zijn gebeurtenissen van
beteekenis voorgevallen.
Wanneer wij deze eens in bonte rij de
revue willen laten passeeren, dan zien we
hoe in Frankrijk de regeering-Poincaré,
dank zij het geregeld stellen der vertrou
wenskwestie steeds in de meerderheid ia
gebleven zonder noohtans haar positie ze
ker, te weten. Zelfs lijkt het er op, dat
iedere overwinning de regeering nader
brengt tot haar val, al klinkt dit wat
vreemd
In Italië heeft el duce een eclatante» ver
kiezingsoverwinning behaald, gelijk niet
anders te verwachten was. Met zeldzame
meerderheid is de fascistische lijst uit de
stembus gekomen. Of daaruit geconcludeerd
mag worden, dat heel Italië werkelijk uit
volgelingen van Mussolini bestaat? Het
wil ons trots genoemde meerderheid nog
niet zoo zeker schijnen. Men vergete voor
al niet, dat vrees velen heeft teruggehou
den om te stemmen, zooals het hart hun
ingaf, terwijl overigens de oppositie tot
onvruchtbaarheid was gedoemd, daar deze
niet positief tot uiting kon worden ge
bracht, alleen maar negatiefdoor anti
fascistisch te stemmen zonder meerl
Mussolini.
Opvallend was hoe de R.-K. geestelijk
heid zich voor den dictator heeft verklaard,
zelfs op opzienbarend^ wijze! Zou het ver
gelijk, dat met het Vatikaan tot stand is
gekomen, daartoe hebben geleid
In ieder geval, Mussolini beheerscht land
en volk steviger dan ooit! Zulks in tegen
stelling met zijn collega in Spanje. De be
richten uit het buitenland, dat het met de
dictatuur op het Iberische schiereiland mis
liep, schijnen volkomen juist te zijn ge
weest. Onverwacht heeft de Spaansche dic
tator, Primo de Rivera, aangekondigd, dat
hij om gezondheidsredenen weldra zal af
treden dat weldra is echter nog niet nader
aangegeven, zoodat het altijd nog een
eenigszins rekbaar begrip blijft. Ongetwij
feld heeft Primo de Rivera veel opgeruimd,
wat aan kant diende te worden gezet,
maar hij is er niet in geslaagd om een op
behoorlijke basis gevestigde regeering met
dito parlement te vormen en het is zeer
de vraag of hij daarin voor zijn verdwijnen
van het politieke terrein nog zal kunnen
voorzien.
Dientengevolge is het zeer aan twijfel
onderhevig, of zijn optreden voor Spanje
wel een voordeel is geweest, want wat zal
er gebeuren na zijn heengaan Het is een
open vraag, waarop men het antwoord
schuldig moet blijven. De kans lijkt groot
dat dan de oude toestanden zullen te»rug-
keeren, alsof er niets is gebeurd
Op den Balkan is het vriendschaps- en
arbitrage verdrag tussehen Griekenland en
Zuid-Slavie eindelijk bereikt, nadat de on
derhandelingen meerdere malen niet tot
overeenstemming hadden kunnen voeren.
Zuid-Slavië heeft tenslotte begrepen, dat
niet meer te bereiken viel, dan in deze
verdrager is neergelegd, ook al bleef het
onder hetgeen verlaDgd werd en zoo heeft
het zich maar aocoord verklaard met wat
Venizelos bood om zich naaf deze zijde
zooveel mogelijk te dekken. Het verdrag
van Griekenland met Italië zal ook wel
niet weemd staan aaD het feit, dat Bel
grado maar heeft toegebeten. Beter een
half ei dan een leego dop is hier van toe
passing I
In Afghanistan duurt de strijd nog steeds
voort, zonder dat een der pretendenten
noemenswaardig voordeel weet te behalen
zelfs schijnt niet uitgesloten, dat wederom
e«n nieuwe figuur ten tooneele zal verschij
nen om mede te dingen naar den troon 1
En in Ghina is juist de strijd weer met
volle kracht ontbrand, dans zij de ani
mositeit tussehen de diverse generaals, die
weigeren zich aan een^ ecntraal gezag te
onderwerpen Als Lichtpunt staat hier tegen
over, dat tussehen China en Japan inzake
het Tsinanfoe-incident overeenstemming is
bereikt, maar zullen zich nu niet binnen
afzienbaren tijd nieuwe incidenten voor
doen, waar de strijd onderling voor de zoo-
veelste maal is hervlamd De kansen daar
op zijn maai al te groot, gelet op het feit,
hoe weinig de generaals hun troepen in
handen hebben zoodat plunderingen eto.
aan de orde van den dag zijn! De eenheid
van het Hemelsche Rijk lijkt nog altijd
een vrome wensch! Natuurlijk begonnen de
communisten opnieuw een krachtige actie
zij moeten het kamers juist hebben van
zulke onderlinge ruzies.
Tot slot ran dit overzicht zij nog even
de blik gericht naar Mexico, waar de re
bellie nog niet geheel is onderdrukt (wel
weet Calles de opstandelingen steeds ver
der terug te dringen) en wijzen wij op een
nieuwe wrijving tussehen Amerika en En
geland tengevolge van het tot zinken bren
gen van een Engelschen schoener, waarbij
een Fransche matroos het leven verloof,
zoodat ook Frankrijk in het geding is be
trokken. Van Amerikoansche zijde wordt
het voorgesteld, alsof de schoener smok
kelwaar natuurlijk 6terke drank wilde
aanvoeren en wordt verklaard, dat het tot
zinken brengen plaats had binnen de z.g.
kustzone, maar de kapitein ontkent dit
laatste beslist en schijnt het bij het fechte
eind te hebben l Een nader onderzoek "i*
onvermijdelijk 1
RECLAME.
een enorme sorteering.
(Van onzen Correspondent).
Berlijn, 9 Maart.
We hebben hier drie maanden harden
winter gehad (ik tracht die periode te ver
geten en wil er u niet opnieuw mee lastig
vallen), en zitten nu midden in den dooi.
„Kennen we", zult u misschien mompe
len, „hebben we bij ons ook...."
Dat neem ik gaarne aan. Althans dat
laatste.
Dal u ook onze dooi kent; dat wil zeggen
den dooi van Berlijn na drie maanden har
den winterIk ben zoo vrij. het te be
twijfelen.
Op het bebouwde deel van Berlijn zijn
dezen winter 13 millioen kubieke meter
sneeuw gevallen en, tot enkele dagen gele
den, ook blijven liggen.
Halt! Dat is niet geheel juist.
De stadsreiniging heeft een millioen ku
bieke meier uit de hoofdstraten verwijderd
en in de kanalen gestort. Bleven dus nog
12 millioen M3. liggen.
Waarom?
Wel; dat zal u duidelijk worden als ik
u vertel, dat het wegruimen van slechts één
millioen M3. niet mmder dan 3.1 millioen
Mark gekost heeft; natuurlijk in hoofdzaak
aan extra-loonen.
Het zou du9 nog ruim 37 millioen Mark
kosten om, zelfs tijdens deze' dooidagen, het
overgroote deel van Berlijn's straten van
sneeuw-modder te zuiveren. En aangezien
men in de arme gemeente zulke bedragen
voor zulk een doel niet ter beschikking heeft
zal de sneeuwmodder blijven liggen. Wat
volgens het oordeel van deskundigen nog on
geveer 8 weken duren kan.
Nu weet ik niet. hoe dik de sneeuwlaag
over hel algemeen in Nederland geweest is.
Hier ligt nog heden, behalve in het centrum
der stad natuurlijk, de sneeuw, die van de
trottoirs weggeschrapt werd en zich dus tus
sehen boomen en lantaarnpalen ophoopte,
tussehen 0.50 en 1.60 hoog en die wil
maar niet smelten, omdat de grond tot 1.50
bevroren was en voorloopig geen water wil
doorlaten maar ook de sneeuwlaag van
onderen zoo .koud laat", dat er geen bewe
ging in deze gebergte's komen wil.
Slechts de bovenranden worden onder de
zonnewarmte tot water en stroomen naar
straat en trottoir af. Maar het is pikzwart
water, omdat de sneeuw eveneens door stof
en vuil al lang zwart geworden is. En dat
pikzwarte water heeft zich met een grauwe
slikmas9a, welke door honderdduizenden
autobanden fijngemalen is, tot de populaire
pap vermengd, waarvoor de Berlijner het
woord M a t sc h heeft uitgevonden.
We verdrinken in de matsch.
Twee maanden lang zullen we ervan
mogen genieten.
Dn kille mengsel dringt in de schoen
zolen Met 9pattert tegen kousen en broeks
pijpen Het wordt door razende auto's in
vette stralen omhoog gespoten en sproeit
dan over onze winterkleuren.
Stralen oversteken in de buitenwijken is
vrijwel onbegonnen werk. Het gaat zoo lang
zaam, dat mtu9schen de razende vehikel's
ons allang weer ingehaald en volgespoten
nebben.
„Matsch" noemen we hier dit mengsel
van vuilen, vetten modder.
En we brachten dit begrip onwillekeurig
in verband met de berichten, die1 we in de
Berlijnsche bladen over allerlei geheime
stukken, over 9pionnage en contra-spionnage
in het Westen, in het Oo9ten. in het Zuiden
te lezen kregen.
Nu, dat is een gebied, waarop Roland
rich ge'lukkig niet bewegen mag Maar ik
zou een slecht kroniekschrijver zijn, indien
ik u niet kort berichtte dat we al deze din
gen gelezen hebben, zonder ook maar in het
minst de opwinding van geheel andere vol
keren te kunnen dc-elen
Uit de Berlijnsche telegrammen in de
Nederlandsche pers zult u wellicht den in
druk gekregen hebben, dat ook in Duitsch-
land de men9chen door deze en dergelijke
onthullingen tot in het diepst van hun ge
moed geschokt waren.
Die indruk is dan echter volkomen onjuist
Natuurlijk heeft de dagbladpers zich er
mee bezie gehouden. Maar het publiek heeft
er zich weinig of niets van aangetrokken.
Natuurlijk uit zeer uiteenloopende motieven,
maar ten slotte met hetzelfde resultaat.
In Berlijn althans heb ik onder de-Duit-
schers slechts sceptische en sarcastische
meeningen gehoord, die ongeveer op de
volgende beschouwingen neerkomen ,,wij be
grijpen niet, hoe men zich over zulke ge
heime verdragen, zij het in Parijs, in Brus
sel, in Warschau, in Boekarest of waar dan
ook tot stand gekomen, zoo zenuwachtig
maken kan. Zijn er dan heusch nog idealis
ten, die meenen. dat zekere instanties door
de ellende van den grooten oorlog ook maar
in eenig opzicht verstandiger geworden zijn?
Wij zijn hier overtuigd, dat in zekere bu
reaux weer met frisschen moed geheim ge
konkeld wordt, dat geen Locarno en geen
Genève daar verandering in kunnen bren
gen, dat geheime diplomatie en spionnage
nog in vollen bloei zijn; en dat het bitter
weinig helpt of zoo nu en dan eens meer of
minder juiste onthullingen wat schrik in die
gelederen brengen. En daarom gaan we over
de sensaties der laatste weken als gebruike
lijk over tot de orde van den dag. Matsch
en ander9 niet".
Zoo heeft men in Duitschland geoordeeld.
Of dan niet bepaalde politieke groepen
met zekere onthullingen ingenomen waren
of omgekeerd; er over ontzet en geërgerd?
Natuurlijk! Ik zou er u belangwekkende din
gen over kunnen vertellen.
Maar u moet niet boos zijn, als ik er toch
maar liever over zwijg....
Neen de massa in Duitschland voelt
ge'en steek meer. voor hooge, hoogere en
allerhoogste politiek. Zij heeft geen schijntje
vertrouwen meer in verdragen, en voelt zich
geen seconde gelukkiger omdat de heer
Kellogg er in geslaagd is, de noodige1 hand-
teekeningen onder zijn moreel zoo hoog
staand pact te krijgen.
Tot nader order voelt men zich meer aan
getrokken tot nuchtere waarheden.
We hebben daar tal van voorbeelden voor.
Theaterstukken, die zich met de vredes
beweging bezig houden, zijn in Noord-
Duilschland bijzonder in trek. Men heeft
geweldige, vreeselijke dingen beleefd. Nu wil
men ook tot nadenken geprikkeld worden.
Het tooneel is daartoe de dankbaarste gele
genheid Jammer, dat van die gelegenheid
vrijwel uitsluitend meer of mindeir radicale
groepen gebruik maken.
Eerst hebben we. een jaar of drie, vier
geleden, een poging vaD monarchistische
zijde gezien om hel publiek door middel van
tooneel en film te overtuigen van de groote
attracties der periode, die achter ons ligt en
die aan oorlog en revolutie ten slotte voor
loopig te gronde ging.
Toen zijn de communisten en de radicale
9ociaal-democraten gekomen. U zult stellig
wel het noodige over de tooneelkunst en de
bijzondere regie der Sovjet-Russen gelezen
hebben, over films van meer of minder op
ruiend karakter als die van Eisenstrin, over
het 9treven van den Duitschen „edelcommu-
nistischen" regisseur Erwin Piscator om de
Russische methode ook in Duitschland in
dienst van de politiek te stellen.
Dit was alles tendenz-kunsl, wekte op tot
tegenwetT, maar had toch ook belangstel
ling. De meerderheid der Duitschers voelden
zich aangetrokken tot de meer revolu-
tionnaire kunst, gelijk die juist dezer dagen
ook in de „Volksbühne" („Kreuzabnahme"
van Ehm We'lk) te zien is. Slechts zij, die
nog altijd met weemoed aan het regiment en
aan de militaire uiterlijkheden terugdenken,
waren er voor te vinden hun penningske
aan rechtsradicale voorstellingen te offeren.
Maar wel teekenend voor de stemming is
het onverwachte succes van e«en boek, dat
hier reeds in 200 000 exemplaren verkocht
i9, en dat naar ik verneem 9poedig ook in
een Nederlandsche vertaling zal uitkomen.
rk bedpel het werkje ,,Im Westen nichts
neues (..Geen nieuws van het Westelijk
front") dat door Remarque een Duitsch
frontsoldaat en naar ik vermoed een schuil
naam geschreven werd, en dat stellig even
veel talent verraadt als het wereldberoemd
gewoixien „Le Feu" (Hei Vuur) van Henri
Barbusse.
„Im Westen nichts Neues" geeft nog eens
de bittere ellende, den „Matsch" van den
modernen, menschonteerenden oorlog. Het
is npchler en waarheidslievend, maar vol
modelijden. En het heeft op den Duitschen
lezer een diepen indruk gemaakt.
Het brengt dooistemming: smerigen mod
der hardvochtig-bevroreD men9chengroepen,
die met alle zonnekoestering spotten egois
me als van den chauffeur, die zijn wagen
door den matsch laat razen en zijn mede-
menschen vol-9pat.
Maar in den modder is hier bloed ge
mengd.
En het razen is hier heusche razernij.
En wie aan deze ellende terugdenkt kan
zich over het gedoe van een paar misselijke
spionnen en kuipende militaire ambtenaren
niet meer opwinden I
ROLAND.
(Nadruk verboden).
WAAROM WERKEN DE
SOVJET-BEDRIJVEN MET VERLIES?
De Rus Chanin, een oud-revolutionnair, die
17 jaar geleden wist te vluchten uit Rusland,
waar hjj door het oude regime werd veroor
deeld tot dwangarbeid (voor zijn revolution-
naire propaganda) en sindsdien in Amerika
leefde, waar hij zich geheel aan de omstan
digheden heeft aangepast, wist van de bols
jewistische regejring een visum te krijgen. Na
17 jaar heeft hq opnieuw zijn vaderland bo-
zoent en hetgeen hij daar gezien en gehoord
heeft, vervulde den, man, die aan Amerikaan-
sche zakelijkheid gewend is geraakt, met ver
bazing.
Chanin is geen hater van de bolsjewiki, in
tegendeel, evenals vele Amerikaanschb Joden
sympathiseerde hn met de bolsjewiki. Hjj ging
naar Rusland in de verwachting er eeni para
dijs te vinden, de verwezenlijking van zijn
oude idealen. Hij spreekt Russisch, kent het
land, heeft er nog kennissen en de bolsjewis
tische propaganda-dienst was niet in staat
hem op dezelfde wjjze wat op de mouw te
spelden als den buitenlandscheu toeristen, die
zonder kennis van de taal een reis naar Rus
land ondernemen. De reisbeschrijving van
Chanin is dan ook de interessantste van al de
beschrijvingen, die tot nu toe zijn versche
nen. Daarbij beperkte Chanin zich tot het
mededeelen van feiten, goed gedocumenteerde
feiten en vermijdt hij alles, wat naar algemee-
ne redeneeringen zweemt.
Chanin stelde o.a. belang in den toestand
van de genationaliseerde industrie. Als een
man ,die in Amerika gewend is geraakt heel
nuchter te blijven en vóór alles naar de finan
cieele resultaten te informeeren, vroeg hij op
alle fabrieken, die hij bezocht had, hoeveel
winst de bedrijven op.everen. Tot zijn verba
zing vernam hij telkens, dat de bedrijven iu
het geheel geen winst opleverden, dat zij in
tegendeel met verlies werkten. Dat verbaasde
den bezoeker, omdat hjj wist ,dat dezelfde be
drijven, toen zij nog aan hun vorige eige
naars hebben toebehoord, veel winst oplever
den. Voor het eerst maakte hjj kennis met
deze abnormaliteit op de bekende chocolade'
fabriek Einam. Heti is een goed geoutilleerde
ODderneming, die volop werk heelt; de arbei
ders krijgen er' stuk.oon, zoodat de bewering
als zou het verlies het gevolg zijn van de
luiheid der arbeiders, ni6t opgaat. En toch
lijdt het bedrijf verlies, terwql Einem milli-
oenen verdiende. Dat verbaasde den bezoeker.
Voor hetzelfde raadsel kwam Chanin in
een schoenenfabriek te Odessa te staan. Er
werken 800 wcrk.ieden; ook hier stukloon;
het nijpend gebrek aan schoeisel in Rusland
maakt den afzet heel makkelijk en de fabriek
heeft nooit gebrek aan bestedingen. De fa
briek is voorzien van alle nieuwste machines,
het werk vlot er en doet aan Amerika denken.
De prijzen zijn hoog: voor een paar schoenen
van allereenvoudigst leer betaalt de Rus 19
roebei (volgens den officieelen koers ruim 24
gulden). In Amerika zou zulk een fabriek,
ondanks de zeer hooge loonen en de veel
lagere prijzen, minstens een kwart millioen
dollar winst per jaar opleveren.
Chanin bezocht een lucifersfabriek te Be-
risow. Deze fabriek behoorde vroeger aan
zekeren Berman, die er veel geld verdiend
had, die een groot gedeelte van de stad op
gekocht had. Toen werkten aan de fabriek
500 arbeiders en alles geschiedde er op eer»
primitieve wjjze (alleen handarbeid). Nu wer
ken er 700 arbeiderde fabriek is geoutilleerd
volgens het laatste woord der techniek; elke
machine vervaardigt in een half uur evenveel
lucifers als vroeger 10 man in een dag. En
toch Irjdt de fabriek verlies.
De practische Amerikaan zocht naar de oor
zaken van dezen merkwaardigen toestand. LLij
begrijpt, dat de oorzaken in he& regime moe
ten liggen, maar daar hij alle algemeene be
sprekingen vermijdt en slachts datgene be
schrijft, wat hij met eigen oogen gez'en heeft,
wat hij kon vaststellen, vertelt hij over
eemge bijzonderheden, die hem getroffen had
den.
Aan elke fabriek is een arbeidersclub ver
houden, die tijdens de middagpauze door eeni-
ge arbeiders bezocht wordt. Overigens is de
club steeds leeg omdat na den arbeid alle
werklieden zich naar huls haasten. Aan het
hoofd van dezei club staat een communist, die
een leeren jekker aan heeft (alle communiste»
beschouwen het dragen van een leereo jekker
oorspronkelijk de kleedij van de tsjekisten
als een soort voorschrift voor een in func
tie zijnden communist; hij voert dus niets uit,
maar krijgt een salaris als de hoogst-betaalde
vaklieden. En alsof dat nog niet voldoende
is, heeft de club nog een specialen opzich
ter! Elke fabriek heeft bovendien een „fab
kom" (fabriekscomité), bestaande uit min
stens 7 personen. De leden vao dan fabkom
voereD niets uit, slenteren den heelen dag
door de fabriek en storen de anderen in hun
werk. Zij krijgen echter allen loon als de
hoogstbetaalde vaklieden. Aan elke fabriek
bestaat een bibliotheek. In den regel zijn er in
die boekerij zeeI' weinig boeken en van elke
8U0 arbeiders maken er hoogstens 40 gebruik
van. Een dergelijke bibliotheek wordt echter
bestuurd door 3 personen. De boekerij heeft
eeD „directeur", die totaal niets uitvoert, een
persooö, die boeken uitleent, en dieus substi
tuut. Allo drie worden natuurlijk door de
fabriek gesalarieerd. Wat doen al die leden
van de fabriekscomité's enz.? Huu eigenlijke
doel is de overheid in te lichten over de
stemming der arbeiders. Zq moeten weten, wat
elke arbeider op hun fabriek doet, hoe hij zich
thuis gedraagt en wat hij denkt. Natuurlijk
zjjn het allemaal communisten. De eigenlijke
bedoeling is, een groot aantal communistt»
aan goed betaalde baantjes te helpen en hen
afhankelijk van de leiding der partij (dus van
Stalin) te maken. Overal zag Chanin veel men-
schen, die niets uitvoerden en salaris krrj-'
gen voor „werkzaamheden" die alleen de re-
geerende partij noodig vindt.
Het groote aantal ambtenaren van ver
schillend soort trof Chanin overigens over
al. Zoo bijv. waren er in het district, waar
Chanin zijn kinderjaren heeft doorgebracht,
onder het czaristische regime slechts 8 per
sonen, die als „overheid" konden beschouwd
worden (met inbegrip van de twee veldwach
ters, de twee schrijvers op loon en denjood-
schen „starosta"). Nu zijn er in hetzelfde
district 76 overheidspersonen, grootendeels
communisten uit andere streken van het
land. Chanin vroeg verbaasd aan een dier
overh6idsmannen, waarom er nu 76 amDte-
naien noodig zijn, terwijl het czaristische re
gime zich met 8 vergenoegde. Het antwoord
luidde als volgt: „Het czaristische regime
is daarom juist ten val gebracht, wijl het in
een streek als de onze slechts 8 ambtenaren
had". Hjj bedoelde, dat hoe meer mensc-hen
in staatsdienst zijn en dus van het regime
afhankelijk, hoe grooter het aantal voorstan
ders van dat regime is. Een zekere logica
Kan aan deze bolsjewistische redeneering niet
ontzegd worden.
De onpractische wijze, waarop in Rusland
alles gedaan wordt, verbaasde den geameri-
kaniseerdem heer Chanin overal, waar hij
kwanr. Zoo heeft hij bijv. een meeting op een
fabriek bijgewoond, waar geld verzameld werd
voor de stakers te Lodz. Wij laten hier onbe
sproken de demngogische en zinlooze rede
voeringen der communistische propagandis
ten, die Chanin door hun zinloosheid hadden
getroffen. Belangrijker is de volgende bqzon-
lieid: Na afloop van de meeting bleven da
arbeiders het behandelde onderling bespreken
en niemand dacht er meer aan, te gaan wer
ken. En toch ontvangen zij allen stukloon!
Om van do arbeiders een paar roebel te krij
gen, stond de fabriek dus een halven dag sril.
Chanin zei toen, dat zoo iets stommiteit was,
maar de bolsjewiki begrepen zijn redeneering
niet.
In alle vakscholen, waar toekomstige meu
belmakers, mecaniciens, electriciens enz. hun
opleiding krijgen, zag Chanin veel meisjes.
In het begin imponeerde hem het gezicht
van die meisjes, die aan draaibanken werken,
zware stukken ijzer hanteeren enz. De prac
tische geest van Amerika kwam echter bij
hem al spoedig in opstand. Tot leerlingen vao
deze scholen worden kinderen van minstens
14 jaar aangenomen, bet onderwijs duurt 3
jaar, zoodat de meisjes in het gunstigste ge
val de schoql verlaten op haar 17de jaar.
Een paar jaar later trouwen zij (in Rusland
wordt vroeg getrouwd) en dan verlaten zij
d6 werkplaats. Toet» vroeg Chanin den leider
van een der scholen, waarom de sovjet-over-
heic zoo iets dwaas doet en de plaatsen,dia
broodnoodig zijn voor de jongens, welke in
het bedrijf zullen blijven, aan meisjes afstaat,
die na een paar jaar voor de productie toch
verloren gaan? Het onzinnige van deze poli
tiek was das te sprekender, wijl vele honder
den j n^ens afgewe. en moesten word-u, i et-
geen een groot verlies voor hei ia..u betee-
kende. De directeur van de school antwoord
de Chanin ala volgt: „Van het standpunt der
belangen van de volkshuishouding hebt u on
getwijfeld gelijk. De sovjel-regeering wil ech
ter de kapitalistische landen laten zien, dat
meisjes even goede meubelmakers, smeden
enz. kunnen zijn als jongensDe logi
sche consequenties van dezen wensch der
bolsjewiki om origineel te doen, aan andere
landen e»™ voorbeeld te geven enz. zi.in, dal er
in Rus and een nijp o 1 tekort aan v ak i den is.
Dr. BORIS RAPTSCHINSKY.
RECLAME.
820 Vischmarkt 18.
door YVES LE TROCQUER,
Lid van de Fransche Kamer, oud-minister,
voorzitter van het Fransche comité
voor den tunnel onder het Kanaal,
o
Het vraagstuk van een tunnel onder het
Kanaal is in een nieuw stadium, van actua
liteit gekomen. Bij de onlangs in Engeland
gehouden stemming is gebleken, dal zoowel
in het Hoogerhuis als in het Lagerhuis een
indrukwekkende meerderheid voor. het plan
gezind is. Laat ons daarom eenige wezen
lijke gegevens van dit vraagstuk uteenzeten.
Uit technisch oogpunt beschouwd. In
dit opzicht berust het plan van de tunnel
op de autoriteit van alle geologen, die zich
met het vraagstuk hebben beziggehouden;
onder hen noem ik den bekenden Lapparent,
die met behulp van de ingenieurs Lavalley
en Delesse persoonlijk het onderzeesche on
derzoek van de zee-engte heeft geleid. Hij
heeft meer dan 3000 monsters voor grond
onderzoek te voorschijn gebracht, hij heeft
ze laten onderzoeken en zoo kon hij een
kaart opmaken van den bodem der zee-engte
en van de verschillende banken, welke de
bodem in de diepte vormden. Bovendien zijn.
twee pfoefgangen gemaakt naar elkaar toe,
die van de Fransche kust tot op 1800 M.,
die van de Engelsehe kust tot op 2 K M en
die- hebben de volkomen waterdichtheid
bewezen van de doorboorde grondlagen; aan
den Engelschen kant was die waterdichtheid
zel's van dien aard. dat een eenvoudige
pomp voldoende was om hel water te loozen
tijdens den ganschen duur van hel werk.
Tussehen de twee punten van de oevers,
welke elkaar het dichtst naderen. Sangatte
(nabij Calais) en Shakespeare-Cliff fnabij
Dover) strekt zich dus nagenoeg in n chle
lijn. onder een zee van nauwelijks 40 meter
diepte, een bed van grijs krijt uit. ondoor
dringbaar, zonder het minste gebrek aan
samenhang, ter dikte van 60 Meter, dal zich
met volledige zekerheid leent tot het aan-
