HERZIENING TELEFOONTARIEVEN. 70ste Jaarcanp DINSDAG 26 MAART 1929 No. 21175 STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cts. per regel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar agentschappen ran ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertentiên 35 Cts per regel Kleine idvertentiên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30 Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts porto te bétalen Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2 35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post 2.35 portokosten. 018 „0.18 Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. VOORDRACHT VAN Dr. Z. KAMERLING. Over: „Malaria en Kina" Dr. Z. Kamerling, privaat-docent aan de Rijksuniversiteit alhier, hield gister avond in het Leidsche Volkshuis een met lichtbeelden verduidelijkte voordracht over: Malaria en Kina. Er is geen erger plaag voor de mensch heid dan do malaria, do tusschenpoozen- de, anderdaagsche of derdedaagsche koorts, die ook hier te lande, o.a. in Zeeland en Noord-Holland maar al io goed bekend is, aldus ving spr. aan. De malaria eischt meer slachtoffers dan oorlog en hongers nood, meer slachtoffers dan pest, cholera of tuberculose. In vele streken van ae we reld sterven er jaar in, jaar uit, meer men- schen aan malaria dan aan allo doodsoor zaken tezamen. Toch is het aantal sterfgevallen aan ma laria nog betrekkelijk goring in vergelijking met het aantal gevallen dat de lijder wel van de ziekte geneest, maar telkenmale weer opnieuw wordt aangetast, de geval len van chronische, slepende malaria, waardoor gezondheid, Levenslust en ar beidskracht ondermijnd worden. Men schat dat omstreeks 800 millioen, meer dan de helft der bewoners van de aarde, malarialijders zijn, d.w.z. de ziekte doorstaan hebben en voortdurend de kans loopen de ziekte opnieuw te krijgen. Van uit dit standpunt gezien, kan men met het volste recht zeggen dat geen ander cul tuurproduct van Nederlandsch-Indië een zoodanige beteekenis heeft voor de geheele menschheid als de kina. Er worden ill de andere cultures, in de rubber, de suiker, do koffie, de thee, de tabak veel meer milli- oenen aan dividend uitgekeerd, er vindt hij deze cultures, een vele malen grooter aantal Europeesche geëmployeerden en een veie malen grooter aantal inheemsche ar beiders een bestaan; de wereld zou er on getwijfeld heel anders uitzien zonder onze Indische suiker-, koffie-, thee-, tabak- en rubbercultuur,'maar op de keper beschouwd kan men toch niet zeggen dat deze onmis baar voor de menschheid zijn. Ook zonder suikerriet koffie thee tabak en caoutchouk zou de menschheid gelukkig kunnen leven. De kinabast echter, en de hieruit bereide kinine is feitelijk het eenigste afdoende ge neesmiddel tegen de ergste guesel oer menschheid; jaar in, jaar uit, wordt door de kina aan millioenen menschen levens kracht en levenslust teruggeven en vele tropische streken zouden zonder kinine onbewoonbaar zijn, op geenerlei wijze be woonbaar gemaakt kunnen worden. Na deze inleiding schelst dc spreker aan de hand van lal van lichtbeelden, hoe de malaria reeds van ouds in Europa be kend was en hoe, drie eeuwen geleden, in Peru ontdekt werd dat de aldaar inheem sche kina een afdoend geneesmiddel tegen deze ziekte is. Dopr internationale samenwerking van vele onderzoekers, waaronder in do eerste plaats de Italiaansche geleerde Ballista Goussi, de Franschman Lavéran en de Engelschman Ronald Ross genoemd moe ten worden, is in den loop der laatste halve eeuw gebleken hoe de malaria een ziekte is die door den steek van bepaalde mug gensoorten wordt overgebracht, de mala riaparasiet maakt een deel van haar ont wikkeling door in het lichaam van deze muskiet, en daarmede afwisselend een an der deel in de roode bloedlichaampjes van den mensch. Tot omstreeks 1870 toe was de kinabast een boschproduct dat in Zuid-Ame- rilca ingezameld werd. De kinazöne, waar deze hoornen voorkomen, strekt zich daar als 'n langen, smallen gordel uit langs do steile Ooslhelling van het Andesgebergte, op een hoogte van omstreeks 1200 tot circa 3300 Meter boven zee. Het groote gevaar voor uitroeiing der kina, als gevolg van de 'oekelooze roofbouw, deed in de eerste helft der vorige eeuw in Nederland, Enge land en Frankrijk tal van stemmen opgaan, die er op aandrongen, de kina in cultuur te nemen. In 1851- is toen door Hasskarl met zeer veel moeile de kina van uit Zuid-Amerika naar Java overgebracht en achtereenvol gens onder leiding van Jughuhn, van Gorkum en Bernelot Moens is de kuituur aldaar en tevens ook elders in de tropen lot bloei gekomen. Deze kulluur heeft de kinine, van een luxe geneesmiddel dat al ken voor welgestelde bereikbaar was, ge bracht binnen het bereik van vrijwel eiken malaria-lijder op de geheele wereld. Tenge- volge van het zeer hooge peil waarop de kuituur op Java staat, is zij daar in sland feblevon, ierwijl zij vrijwel overal elders veer te gronde is gegaan, zoodoende heeft lava gekregen practisch het monopolie der kina-kuituur. Gesprekkentarief of vast abonnement. Door de Kamer van Koophandel alhier is een brochure uitgegeven, waaraan het vol gende wordt ontleend. Allereerst worden een elftal bezwaren tegen het door het Hoofdbestuur der Poste rijen voorgestelde gesprekkentarief', ontwik keld. Onder 4o. word vermeld: „Het gesprek -is een veel tc klein onder deel van al de verrichtingen en prestaties, „om daarop een tarief te kunnen bouwen. „In Deventer zijn bijv. ongeveer 1300 „aboniiés a f. 65 per abonné.. Dit geeft per „jaar ongevear f.85000. Deze handcenlrale „wordt bediend door vijf telefonisten. Welke „andere factoren hier hun invloed mogen „doen gelden, vast staat wel dat, een „aantal gesprekken meer of minder aan de „administratie per gesprek niet veel kost. „Bij automatische centrales spreekt dit „nog sterker. Wel moet dc installatie iets ingewikkelder zijn als deze moet worden ingericht op een gemiddelde van bijv. 10, „inplaals van 5 gesprekken per abonné in „de spitsuren (op deze alleen komt het aan), „maar do prijs der automatische centrales ,is, zooals de Hoofdingenieur der Tele grafie, chef bureel telefooncentrales, de „heer O.* IL Warning, mededeelde, met „sprongen gedaald. „De automatische centrale te Arnhem „kost bijv. slechts het 2/ö per abonné van „den prijs der centrales te Haarlem en „Utrecht. Een iels ingewikkelder installatie „kan derhalve op den prijs per gesprek niet dien invloed hebben als wel wordt „voorgesteld en zeker niet als bij het veel „spreken in de spitsuren spoediger tot een „tweede verhindering wordt verplicht. Daarbij wordt aangetoond dat ook door verdedigers van het gesprekkentarief moet worden toegegeven dat het aantal gevoerde gesprekken, vooral bij automatische centra les ten aanzien der kostenberekening van weinig beteekenis meer is. Onder 6o. wordt vermeld: „Het voorgestelde gesprekkentarief is ge bouwd op willekeur, op het momenteele „inzicht van degenen die het hebben op gesteld en niet op de hier onmisbare ob jectieve basis der zelfkosten. „Dit blijkt uit de ten eenenmale wille keurige wijze, waarop gegroepeerd zijn de „installaties en verrichtingen, welker kos- „ten zijn op te brengen door het grond- „bedrag en die installaties en verrichtingen, „welker kosten zijn op te brengen door het „gesprekkentarief. In elk land, waar een „dergelijke scheiding bestaat, 9chijnt men „de grenslijn daar te trekken, waar zulks „rnet het ook op het doel dat men wil be reiken, dienstig wordt geacht." Zeer terecht worden in Düitschland de kosten der centrales ten laste van het grondbedrag gebracht. Ten einde dit grond- bedrag „zoo laag mogelijk" te krijgen zijn hier te lande echter deze kosten voor reke ning van het gesprekkentarief gebracht, door het Hoofdbestuur. Onder 7o.: Het gesprekkentarief is een buitengewone rem voor het spreken. Door het Hoofd bestuur wordt de vermindering van het telefoongebruik geschat op niet minder dan 30 pCt. en dat terwijl lo. niet hinderlijk veel oneconomisch wordt gesproken; 2o. dit voorts nagenoeg uitsluitend niet in de spits uren geschiedt (in Rotterdam ondervindt men er niet de ministe hinder van) en 3o. een aantal gesprekken meer of minder ten aanzien van de te maken kosten niet veel verschil maakt. Desondanks wil het Hoofdbestuur een stelsel invoeren, waarbij aan de telefoon gebruikers zoo enorm veel gerief wordt ont nomen. Onder llo. wordt gezegd: „Streeknetten zullen niet meer mogelijk zijn. „Elk tarief per locaal gesprek en elke „meervoudige telling voor districlbesprek- „ken, is onvereemgbaar met een streeknet. „De voordeelen van het streeknet. het „vrij locaal verkeer lusschen verschillende „gemeenten tegen een vast abonnement, „zullen derhalve verdwijnen. Daarvoor in „de plaats zal komen een locaal tarief van „2,5 een t per gesprek en tusschen ver schillende gemeenten (kantoren) een ta- „rief van 10 cent voor afstanden tot 7.5 „K.M. en 20 cent voor afstanden van 7.5 „tot 15 K.M. enz. „Dat bij een dergelijk systeem van een „ontwikkeling der telefonie op het platte land, zooals bij een" doelmatig streeknet, „geen sprake kan zijn, slaat vast." In Zweden heeft men reeds jaren auto matische telefooncentrales en streeknetten en dat zonder het gesprekkentarief. Ook in Denemarken heelt men streek netten en dat met vast abonnement.-Al daar heeft practisch elke, daarvoor in aan merking komen, boerderij een telefoon. In het tweede gedeelte der brochure wor den de Motieven van het Hoofdbestuur aan kritiek onderworpen. In het laatste gedeelte wordt uiteengezet een Mogelijkheid tot een rechtvaardiger en doelmatiger oplossing. Aansluiting wordt daarbij gezocht aan de regeling geldende bij de geautomatiseer de gemeentelijke telefoon te Rotterdam. Daarbij wordt tot de conclusie gekomen: Het vaste abonnement, d.w.z. ue gemid delde kosten per aansluiting, zij en blijve echter de basis van ons tariefsysteem. Voort worden de volgende stellingen ge poneerd: I. Het voorgestelde gesprekkentarief ont neemt zeer velen aangeslotenen hun gerief of vergt van hen aanmerkelijk hoogere kosten. II. Bij gelijk tarief zullen speciaal de abonné's in de groole nellen enorme be dragen meer dan thans moeten opbrengen. III. Streeknetten zijn bij het voorgestelde tarief niet meer mogelijk, zoodat aan het platteland een goede gelegenheid om veel te spreken voor immer wordt ontnomen. IV. De voorgestelde tarieven zullen daar om, in vergelijking met streeknetten. het aantal aansluitingen op het platteland niet noemenswaard vergrooten. V. Onjuist moet het geacht worden, het telefoontarief te baseeren op het belang en voordcel, dat dc aangeslotene van zijn telefoon heeft. VI. Het telefoontarief moet daarentegen gebouwd zijn op de zelfkosten der aanslui ting, voor zoover noodig gedifferentieerd in verband met de meerdere of mindere kosten voor veel- en weinig-sprekers. VIII. Voor weinig-sprekers is deze te bereiken door een iets lager abonnement of zoo noodig door een grondbijdragentarief of een klassegesprekkenabonnementstarief, waarbij echter eventueel wordt aangegeven, waarom en in welke mate van het zelf- kostenprincipe is afgeweken. IX. Door automaliseering gepaard gaande met uitbouw van het vaste abonnemenls- slelsel is aanzienlijke toename van het aantal aangeslotenen te verwachten. VII. Een dergelijke differentiatie i9 voor veel-sprekcrs te bereiken door bij een bepaald aantal gesprekken de verplichting ojf te leggen, een extra-aansluiting te nemen. Een zaak van zeer groote beteekenis 19 dp verhouding der kinaplanters tot de kini- nefabrikanten. Dit wordt door den spreker toegelicht met graphische voorstellingen, o.a. eene van de prijzen die door de fabri kanten aan de planters voor de ruwe grond stof en door den groothandel aan de fabri kanten voor het bereide product worden be taald. Tegenwoordig vindt op zeer groole schaal in tal van* landen stelselmatige malaria bestrijding plaat9, in Italië ging de sterfte aan deze ziekte dientengevolge terug van 21000 in 1887 tot 2000 in 1914. Teilslolte liet de spreker nog een paar propagandaplaten voor malaria-bestrijding zien, o.a. 'n Siameesche waartegenover el kander gesteld worden de tijger die in*Siam por jaar 50, en de malaria-muskiet die er per jaar 5000 menschen doodt, en een l'ransche, waarop afgebeeld is hoe een soldaat, dank zij het gebruik van muskieten gaas en kinine welgedaan en opgewekt van expeditie in de tropen terugkeert en met luid gejuich wordt ingehaald. De leerzame voordracht werd door de talrijke aanwezigen met klimmende aan dacht gevolgd en aan het slot warm toe gejuicht. AANBESTEDING. De Commissie van Beheer over Endegeest, Voorgeest en Rhijngeest heeft hedenmorgen aanbesteed de levering va*i volle melk en karnemelk gedurende het 2e en 3e kwartaal 1929. Er was als volgt ingeschreven: P. C. Haasteren, volle melk f. 11,35, kar- nem&\ f.8,— G. J. Verberg, volle melk f. 11.45, karnemelk f.7,(indien ook volle melk f.6,—); F. C. v. d. Stoel, volle melk f. 10,95; „de Landbouw", volle melk f. 11,25, karnemelk f.6,alles per 100 Liter. DE NIEUWE HAVENBRUG. Hedenmorgen is men met de uitvoering van den bouw van 'n nieuwe Havenburg. welke zcoals bekend f-s r de gemeente openbaar is aanbesteed en aangenomen door de firma Verhagen uit Made een aanvang gemaakt. Men is begonnen met -den boijw van twee hulpbruggen, één over de Oudevest en één over de Heerengracht. Het werk is opgedra gen aan de firma Zitman alhier. Er was vandaag voor deze voorbereidende werkzaamheden veel belangstelling. COÖPERATIEVE BOERENLEENBANK. Officieele opening van het nieuwe bankgebouw. In tegenwoordigheid van bestuur, raad van toezicht en genoodigden, is hedenmor gen het nieuwe bankgebouw der Coöpera tieve Boerenleenbank, Rapenburg 63, offi cieel geopend. De voorzitter van het bestuur de heer Bink hield een rede, waaraan wij het volgende ontteenen: Spr. heette allereerst de aanwezigen wel kom, in het bijzonder den directeur der Centrale Raiffeisenbank te Utrecht, den heer mr. Gczelle Meerburg; de vertegen woordigers der Kamer van Koophandel, de heeren mr. P. G. Knibbe en Boot, mr. Briët, rechtskundig raadsman der Bank, de bestu ren van boerenleenbanken uit de omgeving, het bestuur der Coüp. Groentenveiling, enz. Spr. gaf daarna een overzicht van de re denen, welke tot deze uitbreiding leidden: Ruim 18 jaar geleden werd dc Coöpera tieve Tuinderslcenbanlc opgericht. In de eerste jaren van haar bestaan was hiervan voor de buitenstaanders weinig of niets te bespeuren. Het was dan ook een Tuinders leenbank. Dank zij het contact met de Tuinders-or ganisatie, begon zij zich na enkele jaren uit te breiden, en bleek, dat de oprichters goed hadden gezien, daar ze in een behoefte voor den tuinbouw voorzag. Was het eerste jaar de omzet nog geen 12 duizend gulden, het vierde jaar nog maar 25 duizend gulden, het achtste jaar bereikte de omzet 100 dui zend en het afgeloopen jaar werd reeds de 12 ton of bijna een en een kwart millioen bereikt. Toen de kwesties van de veiling organisatie het hoogst waren, ondervond de Tuindersleenbank hiervan begrijpelijker wijs den terugslag, zoodat uitbreiding in die periode uitbleef en zelfs een inzinking was te bespeuren. Dank zij echter het beleid der tegenwoordige leiders der veiling zijn de kwesties opgelost en is de Bank hierdoor ook weder tot grooteren bloei gekomen. Nu het ledental dermate toeneemt en veel meer particulieren van de Spaarbank ge bruik maken en ook de Coöperatieve Groen tenveiling hare betalingen over haar eig^n instelling zal laten loopen, is het noodzake lijk geworden meer gelegenheid te geven, de financiën met de Bank te regelen. Een en ander eischt een ruimere gelegen heid. Toen het bestuur dan ook de hand kon leggen op dit pand, wat voor ons doel als het ware geknipt is, heeft het niet geaarzeld hierop in te gaan. Gelegenheid zal worden gegeven voor het cheque-, wissel- en giro-verkeer en hoe meer hiervan gebruik zal worden gemaakt, des te meer zal dit op prijs worden gesteld. Met vertrouwen ziet het bestuur de toe komst tegemoet. De Leidschp Boerenleen bank opent vele perspectieven. Het bestuur stelt zich voor, de financiering van den Land- en Tuinbouw zoo ruim mogelijk ter hand te nemen, echter met dien verstande, dat dit met voorzichtigheid gepaard gaat. Sind9 de oprichting der Bank heeft z'j geene verliezen behoeven te lijden, en wer den alle voorschotten en credieten behoorlijk terugbetaald. Op dien weg wenscht zij voort te gaan. De naam en soliditeit der Boerenleenbank mag niet in gevaar worden gebrachtander zijds moet het doel. om den land en tuin bouw op de billijkste wijze crediet te ver schaffen niet uit het oog werden verloren De winst zal voor de Boerenleenbank niet de hoofdzaak zijn, veeleer zal het welzijn der leden worden beoogd, waardoor het voorbeeld van den oorspronkelijken op richter der Banken, de Duitsehe burge meester Raiffeisen zal worden nagevolgd. Het verslag besluit met woorden van dank aan den heer Kuypers, kassier der Bank, voor alles wat hij voor de Bank heeft gedaan. Moge ons allen de kracht geschonken worden, om onze Boerenleenbank tot groo teren bloei te brengen, aldus besloot de heer Bink. Nadat ververschingen waren rondgediend werd achtereenvolgens het woord gevoerd door de heeren mr. Briët, mr. Gezelle Meer burg. den heer Boot namens de IC. v K., den heer W. Slootweg als 2de voorzitter der Coëp. Groentenveiling; door den kas sier, den heer Kuipers en doör een ver tegenwoordiger der Oegstgeesler Boeren leenbank. Daarna werd het nieuwe gebouw bezich tigd. De ruime wachtkamer welke met een viertal loketten in verbinding staat met het kantoorlokaal. 't Is eenvoudig doch met smaak ingericht. BINNENLAND. De Stadhuisbrand in den Leidschen Gemeenteraad. (3e Blad.) De vergadering der Alg. Ver. voor Bloem bollencultuur te Haarlem. (Binnenland, 4e Blad en 1ste Blad.) De herziening der rijkstelefoontarieven en de bezwaren der bloembollenkweekers. (Binnenland, 4e Blad.) Huldiging van mej. Joh. Naber. (Binnen land, 4e Blad.) Felle brand te Amsterdam. (Gemengd, 2e Blad.) BOND VAN LEIDSCHE STUDENTEN. In de algemeene ledenvergadering van bovengenoemden Bond werden benoemd: tot eerelid: de heer J. J. ICips; tot honorair- 6enator: de heeren N. Heemskerk en M. Bakker. BUITENLAND. De cijfers der Italiaansche verkiezingen. (Buitenlanl, late Blad.) De vlucht van de Zeppelin en de vileg- tocht SpanjeBrazilië. (Buitenl.Gemengd, 2e Blad en Tel. 1ste Blad.) Een directorium in China (Buitenland, lste Blad.) Groote scheepsbrand te Hamburg. (Tel,, lste Blad). INSTITUUT VOOR ARBEIDERSONTWIKKELING Gisteravond had in hot Volksgebouw aan de Heerengracht de aangekondigde cursus avond van het Instituut plaats. Na opening door den voorzitter kreeg de heer Van Poel geest, bestuurslid van de Leidsche afdeeling der uNed. Vereeniging tot bescherming van dieren" het woord. Spreker vertelde van het doel der vereeniging. Het lot van talloozo dieren, die de mensch vaak dienen tot na hun dood, 19 onnoodig niet goed, dikwijls diep treurig. Daartegen gaat de actie der vereeniging. welke er op gericht is de aan dacht der menschen te vragen voor de hen. omringende dieren. Gelukt dit. dan is in den regel het pleit gewonnen. De tegenwerpingen als zou de vereeniging sentimenteel zijn en meer ooe hebben voor bet arme dier dan voor den beklagcnswaardigen mensch weer legde de spreker. Op het uitgebreide arbeids veld der vereeniging werd de aandacht ge vestigd en ten slotte deelde spreker mede, wat de plaatselijke afdeeling voor dieren bescherming doet. Gewezen werd op den jaarlijkschen opstellen-wedstrijd voor de leer lingen der lagere scholen, op het onderzoek van klachten en op het dUrenasvl aan den Lagen Rijndijk tusschen Leiden en Leider dorp. Spr. eindigde met belangstelling te vragen voor hun werk en vertrouwt, dat steun dan niet zou uitblijven. Hierop volgde de vertooning van een film, betrekking heb bende op dierenbescherming. De heer Ennik te Voorburg, inspecteur der Vereeniging, ex pliceerde een en ander en deed dit op zoo onderhoudende wijze, dat de aandacht tot hel laatste oogenblik gespannen bleef. Het "vertoonde was flink duidelijk en zeer inte ressant. Met woorden van harlelijken dank aan de heeren Van Poelgeest en Ennik sloot de voorzitter de vergadering. DEMONSTRATIE MET „KLEIN WEEFGEREI". Wij hebben een kijkje genomen in een der lokalen van „Het Nuf', waar een inte ressante kleurige collectie samengebracht is van kleedjes, loopers, sjaals, kussens en gordijnen, welke vervaardigd zijn met be hulp van het „Klein weefgerei", het eenige, zeer goedkope tafelloestel, waarop zonder uitzondering alle beslaande weeftechnieken kunnen worden uitgevoerd. De leernres voor Leiden mevrouw J. SillevisVerbeek was zoo vriendelijk een en ander te toonen. De resultaten van dit weefwerk zijn werke lijk verrassend: de artistieke dessins bclee- kenen een streeling voor het oog. In een paar lessen is men de beheer- sching der onderscheidene weeftechnieken als rips. bindslag, rozen weefsel, herders weefsel en Smyrnaweeisel meesier. Het is zoo eenvoudig mogelijk om met behulp van. dit toestel uit zijde, jute katoen of wol de mee^t kunstzinnige producten te vervaar digen. De kosten zijn miniem. Alleen het werk neemt tijd: maar juist voor de dames van het hedendaagsche jachtende leven kan het rustig zitten voor dit „modern weefgetouw" zeer heerlijke ontspanning zijn. In dat op- j zicht behoeft het heden niet van de middel- eeuwen te verschillen. Dames, die haar ka- I mers waarlijk smaakvol wenschen in te I richten, zij een bezoek hartelijk aanbevolen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1929 | | pagina 1