«U»te Jaargang
ZATERDAG 9 MAART 1929
No. 21161
Officieele Kennisgevingen.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
|0 Cis per regel voor adverlentièD uit t-eiden en plaatsen waar
jgenUfhappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiên 35 Cts per regel Kleine MverlenliOn uitfluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts bij eeD
maximum aantal woorden van 30
In.'asso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 2 35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn. per week
Franco per post 2.35 portokosten.
ƒ0 18
.0.18
I nummer bestaai uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
,A.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Gezien het verzoek van:
a. de American Petroleum Company om
gunning tot het oprichten van een on-
grondsche bewaarplaats voor benzine
bovengrondsche aftapinrichting in en
het Kort Galgewater vóór het perceel
irt Galgewater No. 4, kadastraal bekend
jmeente Leiden, Sectie B. No. 112.
b. de American Petroleum Company om
irgunning tot het oprichten van een onder-
mdsche bewaarplaats voor benzine met
engrondsche aftapinrichting in en op het
louwenkerkhof vóór het perceel Vrouwen-
rkhof No. li, kadastraal bekend Ge-
gnte Leiden. Sectie H. No, 2280.
H. Steenbergen om vergunning tot
oprichten van een inrichting voor het
merken van vleesch en vleeschwaren
het perceel Lage Rijndijk No. 90 b ka-
jraal bekend Gemeente Leiden, Sectie
No. 740;
Gelet op de artt. 6 en 7 der Hinderwet;
Geven kennis aan het publiek, dat ge-
r;mde verzoeken met de bijlagen op de
ferelarie dezer gemeente ter visie gelegd
rjn,
alsmede dat op Zaterdag, den 23en Maart
r des voormiddags te half elf uren in
.1 perceel Breestraat 125 (Bureau v. Ge-
kniewerken) gelegenheid zal worden ge-
:ran om bezwaren tegen deze verzoeken
le brengen, terwijl zij er de aandacht
■i vestigen, dat niet tot beroep gerechtigd
p zij. die niet overeenkomstig art. 7 der
cderwet voor het gemeentebestuur of eep
:nl>r leden zijn verschenen, teneinde hun
•waren mondeling toe te lichtep.
A. VAN DE SANDE BAKHUTJZEN,
Burgerpee'ster.
VAN STRTJEN. Secretaris.
Leiden,- 9 Maart 1929. 9243
IOOIT-MEER-OORLOG-
FEDERATIE.
Leiden, 9 Maart 1929.
9242
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Teugen ter openbare kennis, dat uitslui-
Itefi aanzien van de door de vereeniging
l Volksgebouw" in perceel Heerengrarht
34 op 13 tot en met 21 April a.s. te
iden bazaar, ontheffing is verleend van
sluitingsuur voor winkels.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
Burgemeester.
VAN STRÏJEN, Secretaris.
Ds. A. van der Heide over:
„Fabrikanten van Oorlogsgevaar."
Op uitnoodiging van de „Nooit-Meer-Oor-
3-Fed era tie" sprak ds. v. d. Heide, lid van
9 Tweede Kamer der Staten-Generaal, gis-
fc&vdnd in de geheel gevulde Nutszaal over
■fabrikanten van Oorlogsgevaar".
Ingeleid door den wnd. voorzitter N. M. O
fsderatie. dr. W. Jong, vangt spr. aan met
lezen titel door prof. v. Emhden één dezer
^<?n gebruikt voor een artikel in „de Tele-
foaf".
Het Utrechtsch Dagblad heeft onlangs
penbaar gemaakt een geheim militair ver
lag tusschen Frankrijk en België. Hierin
om. omschreven een aanvalsplan tegen
öailsrhland en Nederland met doortocht
Limburg. Als aanval kan reeds be
bouwd kunnen worden eenige agressieve
Ming van Nederland als b v. bemoei
ing door Nederland op de Nederlandsch-
1 zisrhe stroomen.
A'a aanhaling van de ons uit de bladen be-
'Me mededeelingen en de arrestatie van
vervaardiger van hel stuk. Frank, wijst
;j: op het zonderlinge en tegenstrijdige der
■^hten. waardoor de indruk van een ver
ding kan worden gewekt.
Spr. gispt de gebrekkige regeeringsver-
',ring van Min de Geer. De meeste Kamer
oen waren allesbehalve bevredigd,
li'af is» er in deze geheele geschiedenis
har en wat is er niet van waar?
öe heer v Beuningen. de machtige man
J Steenkolen Handelsver. heeft er belang
lat de Ruhrkolen via Rotterdam en niet
Antwerpen worden verscheept Hij hee't
stuk ter inzage van de regeering gege
de Mm van Buitenl Zaken heeft niet
onder7(»cht doch door een deskundigen
onderzoeken Waf is onderzocht °n
hepfi onderzocht? Kon onze genera'e
de vervalsching vaststellen? Generaal
Tders heefjt zich met de meeste beslist-
uitgesproken voor de echtheid van het
stuk. Oud-minister Colijn heeft getuigd dat
hij van de authenticiteit zoo goed als zeker
was. Maar de correspondent in het Han
delsblad. die onderzoek deed naar de 4 dub
bele Spoorwegen in het verdrag genoemd,
wijst er op dat deze lijnen nergens aanwezig
blijken te zijn.
De Belgische regepringsverklaring van
gisteren door minister Jaspar: .De rechter
heeft uitgemaakt dat het stuk valsch was"
wordt door spr becritiseerd met de woor
den: Deze Belgische rechter heeft het stuk
niet eens gezien hoe kan hij het dan voor
valsch verklaren?
Spr meent dat het een mengsel is vau
„Wahrheit und Dichtung".
Toch verheugt spr. zich over de publica
tie welke voor de zooveelste maal een licht
werpt, op de methodes welke voor de lands
verdediging worden gebezigd. Dergelijke me
thodes (vervalsching van stukken) werden
in het laatst der vorige eeuw toegepast door
de antisemietische clique, welke de vgrval-
schingen voor de Dreyfuszaak fabriceerde.
Welk een ellendige noodlottige invloed gaat
er uit van zoodanige „geheime stukken
Zoolang een land zijn nationale verdediging
handhaaft en de beslissing via zijn regeer
ders in de handen der generale staven legt,
zoolang zal deze noodlottige invloed zich
onfeilbaar op de volken doen gelden. En dan
ligt het toch ook voor de hand dat deze
plannen worden klaar gemaakt. De beste
landsverdediging i9 de aanval. Zoo is het
ook hier, doch daarvoor hoeft men de gene
rale staven geen verwijt te maken. Die heb
ben in het stelsel de plicht zich rekenschap
te geven van alle eventualiteiten. Maar wat
doen de volken? Toen indertijd de Duitsche
plannen voor een doortocht door Nederland
bekend werden (v. Schlieffen'1 waardoor ook
België zou worden getroffen, reageerden èn
Nederland èn België daarop met volkomen
onverschilligheid v. Moltke hpeft deze plan
nen later gewijzigd in „geen doortocht door
Nederland" Ncch de Duitsche regeering,
noch het Duitsche volk waren hiervan op
de hoogte, alleen de rijkskanselier was in
gelicht, Zoo is 't ook nu. Hoe durft men in
Nederland het Belgische volk beschuldigen
op een whze, zooals hel hier in deze dagen
is geschied?
Ook de militaire overeenkomst FranTcrijk-
Engelang was alleen aan min Grey hekend
Deze had zelfs verzuimd zijn ambtgenooten
mede te deelen. dat Engeland in een oorlog
van Frankrijk tegen Duitschland. zich ver
bonden had aan Frankrijk's zijde fe strijden.
Ongelooflijk is de lichtzinnigheid der re
geringspersonen in deze aangplpgenheden
Even ongelooflijk de zorgeloosheid van het
volk zelf
I Vrijz. Dem en Soc. Dem. willen dan ook
1 de Grondwet gewijzigd zien in dezen geest
I dat: mobilisatie nimmer mag plaats hebben
dan op het fiat der volksvertegenwoordiging,
i Waarom noemt men in verband met het
verdrag spionnen en contra spionnen ttrs-
dadigers? Het is het stelsel dat moet worden
afgeschaft
Eerst heette het verdrag gestolen. Wie
kwam er tegen d^n diefstal op? Men keurde
ze goed omdat men meende er belang bij te
hebben.
Behalve do generale staven, die op het
critieke moment „de verantwoordelijkheid
niet langer kunnen dragen" en op mobilisa
tie aansturen zijn ook de diplomaten fabri
kanten van Oorlogsgevaar, Prof. Kernkamp
zeide reeds dat diplomaten het werkwoord
„liegen" het best kunnen vervoegen.
En de wapenfabrikanten' Krüpp had vóór
den oorlog 50 000. tijdens den oorlog 100 000
menschen in dienst# Zoo in Duitschland In
Engeland had men de Armstrong, in Oos
tenrijk de Skod3. in Rusland de Poetilof-
fabrieken. En deze zijn er nog al is het
zwaartepunt nu wellicht verlegd naar de
chemische industrieën, Farben A G e. d.
De sub-rommissie uit den Volkenbond
„tot onderzoek naar den invloed van de wa
penindustrie" vond eenige jaren geleden:
Sterke invloed der wapenfabrikanten in de
regeering. orakooping van regeeringsambte-
naren, valsche persberichten. Gevolg: ver
hooging budget bewapening, hooge dividen
den der wapenfabrieken.
Fabrikanten van Oorlogsgevaar: De pers,
de k°rk en de school Zij allen begrijpen
hun plicht op verkeerde wijze. De school,
de valsche voorlichtster over onze nationale
helden, van de helden op ander dan vecht-
gebied vertelt men ons op school weinig of
niets. Dit is ongezonde nationalisme. Natio
naal gevoel verbinde zich niet aan minach
ting en aan geweldpleging tegen andere
volken.
De kerk. met haar nationalen God: nog
onlangs sprak het Kamerlid Braat over den
God van Neder'and en hoeveel malen is dit
niet reeds gpschied, ook door grooter lichten
dan dit Kamerlid.
De Pers. Spr heeft lof voor de Neder-
landsche Pers EeD enkele ongunstige uit
zondering „De Telegraaf'. maar iD de na
burige landen -s hel nog treurig gesteld.
Er is geen macht in onzen tijd grooter
dan die van de Pers
Fabrikanten van Oorlogsgevaar: De petro-
leum-syndicaten, de groote trusts HpI kapi
taal. De bekende Duitsehe gnrl v Schö
naich sprak het onlangs duidelijk uit: De
oorlog wordt gemaakt op de bureaux der
groot industrie en op de bankierskantoren.
In het stelsel behoort heel het apparaat
waarover ik u vanavond sprak, zegt spr.
Maar de voornaamste fabrikanten van
Oorlogsgevaar zijn wij zelf Wij. ieder voor
zich. het volk dat zicb rekenschap dient to
geven maar daar liever aan voorbij gaat.
Wij krijgen de eerste tien jaar geen oorlog,
zegt spr De reden is dooönuchter en een
voudig. Er is geen geld voor. Maar wat u en
ik wat wij allen in die tien jaar zullen
doen legen den oorlog, tegen hel stelsel, dat
hier genoemd werd, alleen daarvan zal af
hangen, welk beeld de wereld in het vol
gend tijdperk te zien zal geven Mac-Donald
en Herriot hebben in 1925 de verstrekkende
bepalingen van het „Protocol van Genève
in het leven geroepen. Toen het in Enge
land geratificeerd moest worden, was Mac
Donald niet meer aan de regeering en dus
werd het niet geratificeerd Maar spr. wil
hier niet voor één partij spreken De gebeur
tenissen der laatste weken hebben een fel
licht geworpen op velerlei mogelijkheden;
wij hebben te zorgen dat zij geen werkelijk^
heden worden.
Van de kracht, welke in dit opzieh.t in de
eerstvolgende jaren van de volken zal uit
gaan, aldus besloot spr.'zwi hartelijk toege
juichte voordracht zal^hét afhangen, of
Europa of de wereld zich zal herstellen dan
wel ondergaan in een. chaos, waarvan wij
ons geen denkbeeld kunnen vormen.
Van de gelegenheid tot gedachtenwisse'Iing
werd door de heereri Knuttel en Lubbé ge
bruik gemaakt.
De gedachtenwisseling ontaardde al spoe
dig in een debat over. Sovjet-Rusland en
daarom zag de voorzitter zich genoodzaakt
zoowel den eersten debater al9 ook den
spreker tot de orde te roepen, waarom de
laatste van het woord afzag.
HANDELSREGISTER VAN DE
KAMER VAN KOOPHANDEL
EN FABRIEKEN VOOR
RIJNLAND TE LEIDEN.
Nieuwe inschrijving:
J.' N. en M H. den Haan Nicl.zn., Dubb.
Buurt 28, Rijnsburg. Timmerbedrijf. Ven-
nooten: J. N. den Haan en M. H. den Haan,
beiden te Rijnsburg.
Wijziging:
M. H. Verhulst, Garenmarkt 22, Leiden.
Smederij. Uittredend Eigenaar: M. H. Ver
hulst. te Leiden (dd. 1 Fcbr. 1929). Wijziging
handelsnaam thans: F. C. Poelijoe v.h. Ver
huist.
Wiizioing:
C. H. Timmermann Zonen, Heerenwcg
21, Leiden. Fijnhóuthandel Door overlijden
van den vennoot C. H. J. Timmermann is
1 de vennootschap onder firma onder den
j naam C. II Timmermann Zonen met in-
I gang van 29 Jan. .1929 ontbonden en wordt
het bedrijf vanaf dien datum voortgezet door
den oyerbl ij venden vennoot J L. O. Timmer-
j mann. als. eenig eigenaar, onder denzelfden
naam.
WiiricJim:
Coöp. Boerenleenbank, Dorpstraat 76, Lei
derdorp. Overleden Lid van den Raad van
Toezicht: C. Bos. te Leiderdorp.
SEMPRE CRESCENDO.
Het bestuur heeft zich als volgt samenge
steld: D: W. Duyster, praeses; S. A Liezen-
berg. ab-actis. \V. H. van Someren Grave,
quaestor-. B. H., Everts, bibliothecaris; G.
Beelaeris van Blokland, commissaris.
HET PERSONEEL DER
N. Z. H. T. M.
In verband met de langdurige vorst-pèriode
was door den Prot. Christ. Bond van Spoor-
en tramwegpersoneel voor het tramperso
neel te Leiden, Leidschendam en Haarlem
aan de directie der N.Z.H.T. om een extra-
uitkeering verzocht
Dezer dagen ontving het hoofdbestuur der
P.C.B. het volgende antwoord van de
directie:
„Dat de omstandigheden tengevolge van
de langdurige vorst-periode noch voor onze
Maatschappij, noch voor ons personeel zoo
danig zijn geweest, dat daarvoor eénë extra-
ui tdeeling gewettigd zoude zijn te achten.
Bovendien heeft onze Maatschappij wegens
het gemis van belangrijk goederenvervoer
slechts gering voordeel van de gesloten
vaart gehad."
Op de drie-maandqlijksche conferentie op
12 Maart a.s zal het echter opnieuw ter
sprake worden gebracht.
Verder zullen op deze conferentie o.a. ter
tafel komen volgende punten:
Toeslag op hel pensioen voor hen. die door
de late invoering der pensioenregeling met
een zeer klein pensioen het bedrijf hebben
verlaten.
Herziening van het regement dienstvoor-
waarden. hetgeen 13 Mei a-9 verstreken is.
Benoeming, leden commissie van advies.
(Door de maatschappij is de volgende voor
dracht opgemaakt, waarmede de vakver-
eenigingen zich niet geheel kunnen ver
eenigen: Mr. Nobach te Haarlem, mr.
Pijnakker Hordijk te Leiden en Henri Polak
te Laren).
Verhooging van inkomsten voor hét per
soneel. (De Nederl. Vereeniging bepleit ver
hooging van loon, vooral van de laagst be
zoldigden: de R.-K. bond vraagt herstel der
vroegere hoogere loonregeling).
Herziening der arbeidstijden, zoodat de
achturige werkdag meer nabij wordt geko
men.
Bespreking van de dienstorder inzake de
door de directie ingevoerde cursussen.
Vitbreidiug van het kosteloos vervoer.
Vroeger beëindigen van den dien9t op-
Goeden Vrijdag voor het kantoor en werk-
plaatspersoneel.
Verstrekking van andere blauwe jassen
aan de machinisten op de stoomtram Haar
lemLeiden.
Doelmatiger verwarming der werkplaats
te Schoten.
PRO PATRIA.
Het Bestuur der Leidsche Studenten-Ver-
eeniging tot Vrijwillige Oefening in den
Wapenhandel „Pro Patria" heeft zich als
volgt samengesteld:
A C. de Kanter, praeses; G L. Mens Fiers
Smeding, ab-actis. Nieuwe Rijn 32; O. F. A.
H van Nispen van Pannerden. quaestor; E.
Pelinck, A. Ruys, commissarissen.
GEDUPEERDE REIZIGERS TE
UTRECHT.
Tengevolge van de dezer dagen door de
Ned. Spoorwegen ingevoerde regeling dat
de vertrekkende treinen niet meer op aan-4
sluitingen behoeven te wachten, mistei»
gistermorgen een tiental reizigers, waar
onder ook eeniee uit Leiden die met den
trein LeidenWoerdenUtrecht in laatst
genoemde plaats arriveerden de aansluiting
op den sneltrein naar het Zuiden
Zij dienden hun beklag in aan het hoofd
bureau waar de directeur de heer Kaïn
hen zelf ontving eD een nader onderzoek
beloofde.
De reizigers misten intusschen hun doel.
WETENSCHAPPELIJKE
VOORDRACHTEN
OVER HET KATHOLICISME.
Prof. Verhaar, uit Warmond, hield zijn
laatste Uni versite its voordracht over het
huwelijk. Dezen avond besprak hij de twee
wezenseigenschappen, n.l. eenheid en on
ontbindbaarheid
In het eerste deel liet spreker zien, dat
de eenheid van het huwelijk (monogamie)
wordt geleerd door natuurwet en positief
goddelijk recht en dat derhalve iedere vorm
van polygamie (meervoudig huwelijk) nood
zakelijk is uitgesloten.
In het tweede deel sprak spr. zeer uit
voerig over de onontbindbaarheid van het
huwelijk. Ten eerst gaf spr. de zedegron-
den en de SchriftuurbewijzeD voor de on
ontbindbaarheid. Ten tweede zette spr.
uiteen hoe Calvijn's leer (dat overspel vol
doende reden voor echtscheiding kan zijn)
voor den Katholiek niet aanvaardbaar is;
hoe daarentegen een onvoltooid huw°'ijk
somtijds door pauselijke dispensatie kan
wordep ontbonden, en hoe zelfs krachten»
geloofsvnorrecht (paulinisch privilege) het
huwelijk van ongedoopten somtijds onder
bepaalde voorwaarden kan worden ontbon
den: een onvoltooid huwelijk tusschen ge-
doopten is echter nooit ontbindbaar. Ten
derde werd een kort exposé gegeven van
de kerkelijke wetgeving over scheiding van
tafel en bed. Tn het vierde onderdeel werd
critiek uitgeoefend op de Nederlardsohe
Wetgeving. Ten slotte liet zien de groote
voordeelen van het onontbindbare huwelijk,
welke voordeelen ver tegen mogelijke na-
deelen opwegen.
IN EEN MES GELOOPEN.
Gisteravond omstreeks 6 uur waren de ge
broeders B. in den slagerswinkel van hun
vader aan de Korte Mare aan het werk De
oudste was hezig met het uitbeenen van
vleesch. toen de jongste, de 19-jarige A B.,
met een zwaar stuk vleesch achteruit liep,
juist in de punt van het me? van zijn broer*
Het staal drongden jongeman ter linkerzijde
in den rug ter hoogte van de hartstreek.
Tn ernstiger» toestand werd hij naar het
Sint Elizabethsgesticht overgebracht.
BINNENLAND.
Behandeling der Ziektewet in de Tweede
Kamer. (Uit het Parlement, 2e Blad.)
Het gevaar yan het kruiende ij's is ver
minderd; de genie teruggeroepen. (Gemengd,
•ie Blad.)
Een overval met root te Oostzaan. (Ge
mengd, de Blad.)
BUITENLAND.
De besprekingen te Genève en Parijs.
(Buitenland, le Blad.)
Poolsche en Roemeensche tegenspraak
aangaande het geheime verdrag, dat zij
zonden hebben gesloten. (Buitenland, le
Blad.)
De Engelache begrootingscijtere. (Buiten
land, le Blad.)
„STILLE OMGANG".
Ter gelegenheid van den „Stille Omgang"
te Amsterdam, zal de Ned. Spoorwegen in
den nacht van heden en morgen verschil
lende extra nachttreinen laten loopen Ook
voor de deelnemers uil Leiden zal heden
nacht een exira-tréin loopen, welke Zon
dagmorgen 6 uur weder hier terugkeert.
VREEMDELINGENVERKEER.
Het bestuur der Vereeniging tot Bevorde
ring van het Vreemdelingenverkeer te Lei
den en omstreken verzoekt tos mede to
deelen, dal het informatiebureau diet ver
eeniging aan hel Stationsplein vanal Maan
dag a.s. wederom geopend zal zijn.
TENTOONSTELLING
WURTTEMBERGSCHE KUNST
EN KUNSTNIJVERHEID.
Dezë tentoonstelling werd op uitnoodiging
van de vereen. „Kunst en Kunstnijverheid"
te Zaandam samengesteld door de Wttrltem-
bergische Arbeilsgemeinschaft der Deut-
schen Werkhunden, en heelt ten doel d3
beste voortbrengselen dier Kunstnijverheid
te laten zien en een beeld te geven van de
hoog ontwikkelde industrieele kunst die door
kunstenaars in eerste klas werkplaatsen
wordt voortgebracht.
In December werd deze tentoontelling in
het Stedelijk Museum le Amsterdam gphou-
den en de Leidenaars mogen zich zekpr ge
lukkig rekenen thans het grootste gedeelte
der collectie in de zaal van hel Leid'che
Volkshuis te kunnen bewonderen Men zal
er vinden een hoeveelheid kleurig raffia-
werk van zeer decoratief karakter, een col
lectie hand gedreven tin. sober en streng
i van lijn. ragfijn kanlkloswerk, ook weof-
werk enz.
Voor nadere bijzonderheden zie de ad
vertentie.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Voor het Candidaatsexameu Godgeleerd
heid is geslaagd de heer G. K. Wierema
(Heerenveen).
DE BIOSCOPEN.
De directie van City-Theater heeft deze
week een zeer spannend programma samen
gesteld. De hoofdfilms zijn buitengewoon
sensationeel en de lielhehhers daarvan kun
nen genielenl Als eerste hoofdfilm draait
men „De roode rijders van Canada"
De tilel van deze film zegt den bioscoop
bezoeker reeds genoeg' Zij (oonl den driid
tusschen de veld-pólilie der woeste gronden
van Canada en de pelsroovers Vooral do
moedige mannen der veld-politie. die ieder
gevaar trotseeren om een gpvaarlijk mis
dadiger le ontmaskeren, dwingen bewon
dering af Na de pauze krijgt men de tweede
hoofdfilm- „Een harde leerschool" Men
wordt in deze film in een der wereld
steden verplaatst waar de misdaad in de
achterbuurten heerscht Het is aaneriippna
te zien hoe de teugd daar in dienst slaat
van misdadigers die trachten hen in de poel
van hei verderf le sleuren En daarbij
blijven zij. die de misdaden laten plegen,
sfppds achler de schermpnl
De wrakken der maalsrhappij worden
door een ieder gehaat en verachl doch ge
lukkig er ziin toch nog goede menschep die
trachten het lot van deze stakkers le ver
beteren
Hel voorprogramma schenk! een mooto
natuuropname uil Zwitserland en een aar
dig komisch nummer