et Fransch-Belgisch
geheim militair verdrag.
INGEZOwnFN.
lat oerklartng van het U. D. - Interview met den heer van Beaningen
Heine en Ward Hermans - Nog iets uit de Pers
verklaring
in het utrechtsch dagblad.
Hoofdredactie van het Utrechtsch
lad heeft, ten aanzien van het docu-
in zijn geheel afgedrukt in haar
nier van Donderdag 28 Februari 1929,
ndblad. of Zaterdag 2 Maart 1929 d.a.v.
aard, dat dit kwam „uit onverdachte
Naar aanleiding van de z.g.n. beken
den, die. volgens Bruss^lsche berichten
een individu zich noemend Frank
ie, zouden zijn afgelegd en welke zou-
inhouden, dat dit document door hem
■ïlscht en of door zijn vrienden aan
(Jtrechlsch Dagblad verkocht, verklaart
hoofdredactie, in aansluiting aan hei
eele dementi, gisteren vermeld, het
ode:
Hoofdredactie van het Utrechtsch
lad heeft besloten tot de publicatie
het genoemde document naar aan
log van de opening, haar gedaan door
hoogstaande Nederlandsche persoonlijk-
die wegens persoonlijk karakter en
ins zijn officieele positie recht had op
■wrwaardclijk vertrouwen. De hoofd-
:lic heeft, gelijk reeds door haar op
Februari j.l. is medegedeeld, het be-
'e document met eigen oogen gezien
bestudeerd, ten einde zich „in eigen
ten" van de authenticiteit te over-
:n. Zij heeft, alvorens tot publicatie
te gaan. omtrent de echtheid der op
document geplaatste waarmerken en
liieekening het advies ingewonnen van
handschriftkunde van erkende vak-
en zich bovendien verzekerd, dat
Echtheid van hel document door hoog
de collega's van ongerepten naam in
hooge mate waarschijnlijk werd geacht,
zij. werd het document onder hun be
ing gebracht, niet zouden aarzelen, tot
Jicatie over te gaan De hoofdredactie
l!e voorts de publicatie gerechtvaardigd
t de wetenschap:
dat de bevoegde Nederlandsche over-
voor publicatie in de gelegenheid is
eld om zich. desgewenscht. van de
Jienticiteit van het document te ver-
issen. of te doen vergewissen;
dat aan de verwerving van dat docu-
I van zeer hoogstaande officieele zijde I
ile waarde werd gehecht; J
dal betrouwbare organen der overheid. J
ten deze ten volfe bevoegd moeten
en geacht, de juistheid van den inhouo j
zeer waarschijnlijk aanmerken, en dat
dier organen de volstrekte authentici-
ran het document voor de publicatie
fsrhorgd heeft en ook zoowel na de
üenlandsehe dementi's als na het bekend
.jen der z.g. bekentenis, als volstrekt
Sfaslbaar op de stelligste wijze tegen-
haar heeft gehandhaafd.
HET „U. d." en de regeering.
l't Brusselsche „Soir" bevat uit Neder-
Jeen bericht, waarin o. m. werd gezegd:
is zeker, dat de voornaamste kooper
gepubliceerde document heeft laten on-
jïzoeken door een zeer hooge Nederland-
persoonlijkheid, en wel omstreeks 10
rhuari l.l Dip hooge persoonlijkheid
fan het ministerie heeft de publicatie
aangeraden noch afgeraden Maar op
-rete wijze en onrechtstreeks tiet zij de
ipsche regeering verwittigen van hetgeen
op touw werd gezet.
hoofdredactie van het .,U. D." teekent
>fbij aan dat zoo de Regeering die zij
-t achten volkomen op de hoogte te zijn
i*eesl van de mitgelijk gemaakte perspu-
wtie hetzij aan de per9 in het algemeen,
l!z|) aan haar in 't bijzonder, op welke
dan ook had doen weten waartoe zij
ps offioieuzen zoowel als officieelen weg
machte is gewepst dat hetzij de oor-
jnkelijke, hetzij de voortgezette publi-
baar onwelgevallig was, de hoofd
alle aan zoodagigen wenk onvoorwaar-
gevolg zou hebben gegeven.
interview met den heer
van beuningen.
Do .,N. R Ct." heeft een onderhoud gehad
den heer D. G van Beuningen uit
Jfecht, wiens naam in verband met de pu-
van bet verdrag meermalen is ge-
•md Hel gesprek had den vorm van vra-
a. gesteld door de redactie van genoemd
^en antwoorden van den heer Van Beu
gen.
'o verschillende bladen is uw naam
D°enid in verband met het militaire ver-
lusschen Frankrijk en België. Hebt u
'de publicatie té doen gehad?
1 tan u ten stelligste verklaren, dat ik
^direct, noch indirect iets te makpn heb
wel de publicatie in het Utrechtsch
^'ad. noch ook met eenig artikel of
Jo mededeel ing. die in deze aangelegen-
ln andere bladen is verschenen. Ik hob
WrUoch deel aan.
eel u dan nipts van de zaak af?
•T is mij een en ander van bekend.
z,)n stukken aangeboden, waarvan de
JJ^'ikheid voor Nederland mij aan-
'5 s blppk ik he^ den i-nhoud ter kennis
Wat was de aard dier stukken?
Daarover iaat ik mij niet uiL
Hebt u niet getwijfeld aan de echtheid
der stukken?
Voor twijfel aan de echtheid dier stuk
ken was helaas niet de allergeringste twij
fel overgelaten. Ik heb mij daarvan nog ver
gewist Dal is dan ook de reden, waarom ik
de mij toegezonden stukken niet afgewe
zen heb.
Hoe verklaart u de publicatie?
Daar heb ik geen verklaring voor.
Afaar wat met de stukken gebeurd of ver
richt is vóórdal ze in mijn bezit kwamen, is
mij uit den aard der zaak onbekend. Zij zijn
voor eenige publicatie niet meer uit mijn
handen geweest.
Zou de echtheid te constateeren zijn?
Zeer zeker Indien de betrokkeneh dit
zouden wenschen. zou er mijnerzijds geen
enkel bezwaar gemaakt worden tegen we.k
onpartijdig onderzoek ook. Ik zou daarover
wel overleg moeien plegen met de regeering.
Zijn de handteekeningen juist?
Er kan voor het door het U. D. gepu
bliceerde stuk slechts sprake zijn van één
handteekening: die van Michem, welke Bel
gische officier voor conform heeft geteekend.
Er zijn klaarblijkelijk nog andere stuk
ken. Slaan daar de handteekeningen op
van de andere' door het U. D. genoemde
Fransche of Belgische officieren?
Eransche eigen haiioleekeningen ko
men op oe stukken niel voor, wei uog de
eigoii daualeejieuiiig van oen chei van uen
■beigisclien generaien stal.
llüuii u ooib contact met ae Belgische
acuvisasciie paiig genad'f
JNooit oi te mniiner.
heul u in „uq Urt." gelezen, dat uw
naam (j?rank heme aan dea correspondent
van de „Soit") in verband is gebracütmet
eeo spionnenciique.
Dat is te dwaas om een antwoord
op tc geven.
Hoe verklaart u de tegenspraken van
de diverse regeeringen?
Het zou mg niet in het minst ver
wonderen, als de min.sters Briaud, Chamber
lain en Hymans inderdaad niet van den
inhoud dei bedoelde stukken op de hoogte
zouden, zgn. Immers, hef« ^aat hier om zuiver
militaire documenten.
En juist daarom acht ik de zaak zoo
gevaarlijk, omdat naar mgn oordcel de we
reldoorlog in 1914 wellicht nog vermeden
had kunnen worden, als niet juist zulke
militaire regelingen bestaan hadden.
Mag ik u ten slotte vragen, of u aan
het voorgaande nog iets hebt toe te voe
gen?
In deze niets anders, dan dat ik over
tuigd ben als rechtgeaard Nederlander te
hebben gehandeld.
««•hl
van degene die naar mijn mep
j.-■ ....-■
rvan bph«orde lp weten, nzme'ijk
^Wandsr-he regeering.
«as er maar één stuk. te weten dat-
het Utrechtsch Dagblad in extenso
Jeruhlir-ecrd
'"'en, waren meer Hukken.
nog iets over frank heine.
De gearresteerde Frank Heine zal worden
vervolgd wegens het piaatoen van vaUcne
visa op z\jn paspoort
De toevanig dezer dagen in het hotel Coo-
nians te Rotterdam vertoevende heer Jack
iTguls uit Berlijn, genatura.iseerd Duitscher,
neeli ons aldus de „N. K. Ct." naar
aanleiding van de mededeeüngen van Belga
omtrent den zoogenaamden Albert Frank Hei
ne, die de door het Utrechtsch Dagblad ge
publiceerde docum'uten zou hebben gemaakt,
verteld dat deze mededeelingeo onjuist zijn.
Hjj was er in, het bijzonder niet over te.spre
ken. dat daarin stond, dat deze man een zoon
zon zijn van een Nederlandschen jood, in
welke uitdrukking hij een beleediging zag
voor het jodendom.
De heer Jack Frank is een broeder van
den S jaar geleden gestorven Frederik Frank,
den vader van Albert.
De beide broeders zijn in Winschoten ge-
Wboren. Frederik ging als jongen naar Keu-
Itn, waar lirj werkzaam was bjj de Kölnischo
Zeitung. Hjj is daar in den Dom gedoopt en
werd een overtuigd Katholiek. In hot bezit
van een patent voor de vervaardiging van
gelatine, vestigde hjj te Brussel een fa
briek. Hij werd er een der vooraanstaande
leden van de Katholieke gemeente eD huwde
een Duitsche vrouw uit Keulen, bij wie hij
zes kinderen kreeg.
Na baar dood trad bij in het huwelijk
met een Duitsche uit Hamburg, die de
moedei werd van Albert Frank.
Na het overlijden van Frederik Frank,
wiens fabriek en villa, naar onze zegsman
meende, nog te Brussel staan aan de Rue
d'Anvers no. 7, werden moeder en zoon
aan hun lot overgelaten. De vrouw leeft
thans weer getrouwd in Duitschland. De
jongen ging het slechte pad op.
Albert Frank is dus volgens zijn oom ge-
boren te Brussel. Het is, zoo zeide deze,
mogelp dat hij gehuwd is of geweest is
met eeo vrouw die Heine heet, maar zijn
naam is Albert Frank en verder niets.
Ward Hermans de redacteur van het
Vlaamsch-nationalistische blad „De Schel
de". die in verhand met de documenten-zaak
wordl opgespoord, -is nog niet gearresteerd.
Ward Hermans is, zooals bekend, een
oud-strijder, die in den oorlog om zijn
Vtaamsche gezindheid van het IJzerfront
werd verwijderd en naar hel „houthakkers-
peloton" werd gezonden om daar dwangar
beid te verrichten met andere Vlaamsehe
intellectueelen. Hij is candidaat voor de
Vlaamsch-nalionale partij te Mechelen bij de
aanslaande Kamer-verkiezingen.
Omtrent de verklaringen van Frank Heine
en lijn antecedenten doen nog allerlei ge-
nichten de ronde. Zoo wordt verzekerd, dat
hij eenigen tijd in betrekking stond met
Léon Daudet en van Brussel uil aan de Ac-
tion Franyaise heeft medegewerkt Ook
moest hij nog van de redactie van ten
minste twee chauvinistische bladen te Brus
sel hebben deel uitgemaakt
In officieele kringen weigert men zich uit
te laten over hel verder verloop van deze
zaak, die nu lol hel domein van het gerecht
behoort. Toch geeft men uiting aan de hoop
dat de politieke atmosfeer nu spoedig zal
opklareD en dal er aan dit heele geval niets
meer dan de onaangename herinnering zal
achter blijven. Van zekere zijde blijkt de
neiging te beslaan de valschheid meer als
een Köpenickiade te beschouwen dan als
een crimineel feit.
De schuld, die op Ward Hermans zal
wegen, waar deze het inzicht blijkt te heb
ben gehad, wal met publicatie van de docu
menten vooral schade aan den Belgischen
Slaat werd gedaan, acht men veel grooter.
In tegenstelling met de bewering dat
Heine bij zijn arrestatie het officieele docu
ment in zijn bezit zou hebben gehad, kan de
N R. Crt." met zekerheid melden, dal be
doeld sluk op het oogenblik nog in Neder
land is.
Dus nog meer documenten....
Het bestuur van den Nederlandschen
Journalisten-Kring, dat nog geen antwoord
ontving op het Zaterdag j.l. aan dr. P. H.
Hitter gezonden telegram, is in verband met
de Utrechtsche publicatie tegen heden in
spoedvergadering te 's-Gravenhage bijeen
geroepen.
nog iets uit de pers.
De Nederl. bladen, die nog trachte een
oordeel uit te spreken, erkennen, alle, dat er
nog zooveel onzeker is, dat een definitief
oordeel niet is te vellen en wij kunnen ons
daarbij volkomen aansluiten. In deze om
standigheden lijkt het ons het beste, ook voor
ons land, een afwachtende houding aan te
nemen.
Alle Berlijnsche avondbladen, met uit
zondering van het „Berliner Tageblatt" en dn
„Vorwarls" zijn het er eenstemmig over
eens, dat de Brusselsche berichten over de
fantastische verhalen van Frank Heine met
de grootste voorzichtigheid opgenomen die
nen te worden. Vrij algemeen is men van
oordeel, dal de heele affaire een doorge
stoken kaart is en dat de Belgische regee
ring dit middeltje te baat heeft genomen om
het geloof in de echtheid der Utrechtsche
documenten te schokken. Zij heeft daar
mede, naar verschillende rechtsche bladen
betoogen, tevens bereikt, dat de fronlpartij,
die Frank Heine immer9 van medeplichtig
heid heeft beticht, in de oogen van een groot
deel van het Belgische volk gediscredi
teerd is.
In Frankrijk, België en Engeland is men
geheel voldaan.
De „Soir" deelt onder den titel Duitsch-
Nedcrlandsche samenwerking mede, dat zij
heden een aanvang zal maken met de pu-
slechts in overleg met Vlaam9che activisten
en niet met Duitschers heeft gehandeld. In
het algemeen uit men hier de hoop, dat het
gebeurde aan de pers van alle landen weer
zal leeren, wal minder snel in het uitspre
ken van evrdachtmakingen te zijn.
Zoowel de Fransche als de Duitsche pers
hebben een ongemotiveerd wantrouwen te
gen elkander getoond en eerlijkheidshalve
moet er aan toegevoegd, dal men hier van
oordeel is, dat ook de Nederlandsche pers
die Ie9 zal moeten ter harte nemen.
Men is hier verbaasd over de groote stel
ligheid, waarmee de Nederlandsche bladen
de stukken als echt hebben beschouwd, ter
wijl daarentegen het telegram van den Ne
derlandschen journalistenkring, van verle
den Zaterdag aan dr. Hitter we) er toe bij
gedragen heeft om den ongunstigen indruk
over de Nederlandsche journalistiek weder
£oed te maken.
nog weer een onderhoud met
van cauwelaert.
„De Residentiebode" publiceert een on
derhoud met dr. Fran9 van Couwelaert,
waaraan wij hot volgende ontleenen:
U hebt natuurlijk de laatste berichten al
gelezen, zoo begon de burgemeester. Uit
zijn binnenzak haalde hij een papier. Ik
heb zoo juist het rapport van de juistheid
ontvangen over deze zaak. De vervalscher
een zekere Heine ia een gewetenloos indi
vidu, reeds meermalen veroordeeld. Veroer
is bekend, dat een Vlaamsch activist Ward
Hermans het rapport naar Nederland heeft
gebracht en het daar als zeer betrouw
baar, eerst bij het „Handelsblad" en later
bij het „Utrechtsch Dagblad" met aucces
heeft aangeboden.
We weten ook reeda zoo ging de bur
gemeester voort, dat een rijk graankoop
man te Rotterdam, die een der voornaamste
agitators was tegen hel verdrag met België,
het geld dat de schurk moest hebben voor
zijn vervalscht stuk heeft getaald. (Volgens
<le „N. R. Crt." zou deze koopman de heer
van Beuningen zijn).
Ik neem aan dat deze mensehen ter
goeder trouw zijn geweest. Ward Hermans
die het stuk in Nederland heeft gebracht,
is naar mijn stellige meening Ier goeder
trouw geweest. Hij is iemand die veel ge
leden heeft als Vlaming en verbitterd is
tegen de Belgische regeering. Alles wat
men hem ten nadeele van België vertelt
gelooft hij onmiddellijk als een evangelie.
Ook aan de goede (rouw van 't U. D
geloof ik. maar men had in Holland toch
voorzichtiger moeten zijn. Nu heeft zich
gewroken, het feit. dal men in Holland
zich reeds jaren stelselmalg laat opzetten
tegen België en legen de Belgische Vla
mingen.
Geen dwaasheid tegen België kan zoo
groot zijn of ze wordt onmiddellijk in Hol
land geloofd en daaraan hehhen wij nu
ook deze treurige geschiedenis te danken.
Uitvoerig zette de heer v. Cauwelaert
nog uileen. waarom hij van den begiuns
RECLAME.
Trekkingen en
Spierkrampen
in ledematen en ge
wrichten zijn de voor
boden van rheumatiek.
Niet zoolang talmen,
tot hel lijden sleepend
is geworden.
Hef beste is direct inwrijven met
blicatie van een reeks documenten over een I af aan van de onechtheid was overtuigd.
„Entente cordiale" tusschen Duitschland en
Nederland gedurende den oorlog. Het Brus- Door de Belgische regeering is besloten
selsche blad zal facsimiles van de docu
menten geven en de noodige mededeeüngen
doen omtrent den oorsprong der stukken.
Sommige Belgische bladen trachten ook
nog minister Beelaerls van Blokland moreel
verantwoordelijk te stellen voor het gebeurde
en zijn van oordeel dal hij als minister van
buitenlandsche zaken onmogelijk is gewor
den. Andere couranten sturen aan op uitzet
ting van een paar te Brussel verblijvende
Duilsche journalisten, die al te tendentieus
geachte berichten zouden hebben doorge
geven.
„Hel Volk" schrijft naar aanleiding van
uitlatingen, welke er op zouden wijzen dat
minister Beelaerts van Blokland voorken
nis van de publicatie door het Utr. Dagbl.
zou hebben gehad-
„Het zal noodzakelijk zijn, dat onomwon
den, openbaar en zonder iemand te sparen,
blijke wat hiervan aan is. of minister Bee-
laerts een rol in dezen gespeeld heeft en,
zoo ja, welke rol. Nu van Nederlandsche
zijde zoo fel over Belgische intrigues en ge
heim gewroet gesproken is, mag geen spoor
van twijfel omlrenl Nederlandsche intrigue I
en gewroet overblijven Wij beschuldigen
niemand, maar eischen volledige ophelde
ring zonder eenig voorbehoud. Mocht de
heer Beelaerts een bedenkelijke rol in de
zen vervuld hebben, dan zou hij niet aan
het hoofd der buitenlandsche politiek kun
nen blijven, zeker niet in een tijd waarin
met vernieuwde kracht op een goede ver
standhouding met België moet worden aan
gevuurd en waarbij geen gekompromitteer-
de bruikbaar is."
uit geneve.
Uil Genève wordt aan de „Msb gemeld:
De Volkenbondsraad is gisteren bijeenge
komen in een heel wat rustiger atmosfeer
dan men de vorige week verwachtte, toen
men in Volkenbondskringen vreesde, dat het
door hel „U. D." verwekte incident een in
ternationale geprikkeldheid had veroor
zaakt, die ook op de besprekingen te Ge
nève haar ongunstigen invloed zou uit
oefenen.
Met een groote opluchting heeft men in
volkenbondskringen dan ook kennis geno
men van de berichten uil Brussel over de
gevangenneming en de bekentenis van den
falsaris, waardoor de kwestie omtrent de
al- of niet Echtheid van de gepubliceerde
documenten van de baan is en een bron
van wederkeerig wantrouwen en ontstem
ming tot stilstand is gebracht.
In volkenhondskringen is men van oor
deel, dat bel incident thans als geëindigd
kan worden beschouwd in de algemeene,
internationale politiek en men hoopt, dat de
ongunstige nawerking, die er waarschijn'-'jk
nog van uit zal gaan op de betrekkingen
tusschen Nederland en België zich niet al
te lang zal doen gevoelen.
Vooral ook is men er over voldaan, dat
van een Duitsche intrige niet kan gespro
ken worden en dat 't Utrechtsch Dagblad
m verband met de Vlaamsch-nationale actie
den toegang tot Belgisch gebied te verbieden
aan vreemdelingen, die op Vlaamsch-natio
nale betoogingen hel woord komen voeren.
Reeds is een dergelijke beslissing genomen
len aanzien van mr. de Koning, voorzitter
van den Dielschen Bond te Amsterdam en
den Zitid-Afrikaner Roos. wegens hun deel
neming aan de Borms-hulde le Antwerpen
op 3 Februari,
'Builen veranlwoordpliikheid der Redactie).
Copie van ai of mei gt-plaat-le stukken
wordl niel teruggegeven.
WEDEROPBOUW
OP NIEUWBOUW STADHUIS.
Hooggeachte Redactie.
Mag ik misschien even enkele opmerkin
gen maken, naar aanleiding van den toe-
komstigen bouw van ons Raadhuis?
Op de Breestraat zijn vele fraaie zaken,
welke allerlei uitstallingen geven.
Er zijn er, bijv. van Gerzon, of van Zur-
loh. Daar staan charmante dametjes....
NET ECHTin echte kleeren.
NET ECHT staan ze erbij, al nemen ze
soms onwaarschijnlijke houdingen aan, die
nu eenmaal in onzen tegenwoordigen tijd,
herinneringen geven aan allerlei malle
dansen en stepjes, en hoogst-interessante
gebaren. Doch met dat altoch sugge-
reeren ze een gedachte aan een charmant
meiske.
Heusch't is NET echt.
Toch ademen ze niet, als de schoone
slaapster in 't „wassenbeeldenhuis" te
Amsterdam (zaliger nagedachtenis van uit
mijn jeugd). Dat ware NOG echter dan
NET echt.
Maar de misleidende suggestie wordt
vooral hevig van waarde, aangezien die
wassen kinderen of dametjes.... gekleed
zijn in heusche echte kleeren. Die nu eens
HEUSCH-ECHT zijn.
En op diezelfde Breestraat, zal er te
eeniger tijd gebouwd worden, een Raad- j
huis! II Er zijn stemmen, die de gedachte
koesteren met ECHTE zandsteen (de Bent-
heimer natuurlijk) den gevel op te trekken,
maar zij willen daarenboven geven een
Raadhuis, dat NET ECHT is, als het jam
merlijk verbrande Raadhuis. Zij willen
geven SCHIJN, zij willen geven BEDROG,
want zij willen geven.... levenlooze was-
sen poppen-bouw, aangekleed mei echte
heusche kleeren fzandsleenen omhulsel).
Dan ga ik liever maar weer slaan kijken
naar die (wassen) charmante meiskens, die
zich le kijk stellen i. d zaken van Gerzon
of/en Zurloh. Want al SCHIJNEN ze NET
ECHT ieder weet we), dat hij bij den
neus genomen wordt.
l a. B.
Bij «potheKM» «o drogisten verkrijgt) tab
8831
Het doel van kunst is niet imiteeren,
maar creëeren, d. w. z. het voorhanden
zijnde op een nog niel gekende wijze rang
schikken.
Door het restaureeren van ons stadhuis
krijgen we geen knnstwerk terug, hoogstens
een kunstig werk.
Hel oude sladhuis als kunstwerk is ver
loren voor het stoffelijk oog; oneindig
schoon zal het blijven als een droom voor
ons geestesoog.
Het aspect van de Breestraat is door zijn
iallooze moderne winkels, het wegnemen
van de mooie maar thans onpraktisch
geworden oude stoepen zóó geheel ver
anderd, dat er in dit stadsbeeld al sinds
lang geen aestetisch bevredigende eenheid
meer le bespeuren viel.
Wanneer er een werkelijk schoon modern
stadhuis zal verrijzen, is het mogelijk, dat
dil stadsbeeld zich richten gaat naar den
stijl van het nieuw te bouwen stadhuis en
zoo zal hel in de toekomst op de Breestraat
kunnen stimuleeren een eenheid van ge
bouwenreeks, welke heiaas al sinds zoo
langen lijd zoek is.
Mijnheer de Redacteur, U dankend voor
de verleende plaatsruimte, verblijf ik
N. SPIJKER.
Hel was een welkom geluid dal wij van
den heer v. M vernamen door uw blad van
25 Febr. j.l Wij wilden er ook gaarne
eenige oogenblikken aan wijden, zoo u ons
dat toe wilt staan.
Hebben allen die voor herhouw hun stem
verheffen, er wel eens aan gedacht dal het
hier een kunstwerk geldt?
Toen indertijd de Nachtwacht beschadigd
werd, heeft men hel met groote liefde en
kunde hersteld. Was echter het geheel ver
woest geweest, dan had men geklaagd en
het daarbij gelalen. Want, had men dan
gezegd, een werk kan alleen een kunstwerk
zijn als de kunstenaar zelf het maakt. Hij
toch is degene die met volle liefde en ijver
zijn werk kan uitvoeren En terecht; wij
mogen een gecopiëerd gebouw met piëteit
bouwen, met die absolute overgave die er
voor noodig is, kan men zoo een werk niet
meer maken getuige de Kathedraal van
Rheims en de herbouwde Belgische steden.
Waar vroeger deze steden getuigden van
een verstorven genie, dat ze bouwde in een
glorieuzen tijd. zijn hel nu onlogische, on-
prachtische steden, met nieuwe huizen en
gehouwen. De bewondering wekken ze niet
meer, want er was geen genie of kunste
naarsschap noodig om ze te bouwen.
Een kunstenaar schept en bootst niet na.
Overheidsgebouwen moeten getuigen van
de levensnooden en levenslusten, en ook
van de mogelijkheden van het tijdperk
waarin ze ontstonden, zooals ook onze
groote Renaissance-bouwmeesters dat be
grepen hpbben Zij konden ook Golhiek co-
piëren, maar deden het niet.
Laten wij dan ook ons nageslacht toonen,
dat wij verder zijn met ons geestelijk leven,
dan de Renaissance
Als Leidenaars moeten we er ook geea
rekening mede houden, op welke manier;
we de grootst mogelijke geschenken krijgen,
want we bouwen een raadhuis omdat wa
dat noodig hebben en niet om het cadeau te
krijgen.
Bovendien mogen schenkers er aan den
ken, dal een geschenk naar keuze, met
meer sympathie ontvangen zal worden dan
een, dat opgedrongen wordt
Het is ons ook niel duidelijk, waarom een
modern raadhuis niet aan de Breestraat
zou passen. Integendeel, het is er zoo rom
melig dat een lorsch domineerend gebouw
er stellig noodig is, en zeker aanleiding zal
zijn om meer goede ding-n te lalen worden.
Wij danken u voor de verleende plaats
ruimte. Hoogachtend,
A. HUISMAN, Binnenhuis-Arch. Leeraar N.O.
Vergum mij als leek een idee te dozer
zake le mogen uilen.
Men trekke een nieuw gebouw op in den
geest zooals hel Koninklijk Paleis te 'a-Gra-
venhage De rerhlervleugel parallel loopen-
de aan de Burgsteeg, de linkervleugel pa
rallel loopende aan de Maarsmanssleeg Het
hoofdgebouw mei den voorgevel een 25 30
meter achleruit.
De Vischmarkt koml als openbare weg
gedeeltelijk, ol zoo hel niel anders kan. ge
heel te vervallen In het eerste geval zou
een smalle straat langs de achterzijde loe
pen, terwijl bij het tweede geval, de achter
gevel zou komen aan den rand der stads
gracht. (Nieuwe Rijn).
Waar de gemeente reeds eigenaresse ia
van eenige huizen aan de Vischmarkl zou
den de overige perceelen, nog geen eigen
dom aangekocht, resp. onteigend moeten
worden.
Na afbraak van deze perceelen verkrijgt
men de noodige diepte die het mogelijk
maakl dal ons Raadhuis aan de voorzijde
een waardig aspect verkrijgt.
Ons voormalig Raadhuis had wel vol
doende gevelbreedte doch was onvoldoende
van diepte Dil heefl zieh reeda lang doen
gevoelen, zie de vestiging van hel Bureau
„Burgerl Stand" „Bijz. Wellen" enz. aan
de Vischmarklzijde.
L- 3—3—-29. JANTJE.
Men zal kunnen billijken, dal wij stukken,
die eenzelfden inhoud hebben als reeds ge
plaatst werden en -lukken die op zijpaden
zich bewegen, huiten de kwestie om niet
kunnen plaatsen, j, Red. „L. d,"
3-3
