Residentie-Orkest - Das Lied von der Erde
Jaargang
DINSDAG 26 FEBRUARI 1929
No. 21151
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
VISSCHERIJ-BERICHTFN.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENT1EN:
30 Ct3 per regel voor adverlentiên uil l-eideo en plaatsen waar
agt-nlsehappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
alvertentiên 35 Cis per regel Kleine Aivertenliên uitsluitend
bij vWutthetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cta bij een
maximum aantal woorden van 30
Iivasso volgens postrerht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer» voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
5 PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 2 35. per week
BuiteD Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2 35 -f- portokosten.
ƒ018
,.018
Dit nummer bestaat uit 0RIE Bladen
EERSTE BLAD.
NA DEN BRAND
N-HET LEIDSCHE STADHUIS
De volkstelling.
Vanmorgen omstreeks 10 uur i9 de door
en brand in het Stadhuis noodzakelijk
wnrden volkstelling aangevangen.
Zooals bekend mag worden verondersteld
ibben zich hiervoor circa drie-honderd
ames en heeren beschikbaar gesteld,
porendeels gerëquidc-erd uit onderwijs-
•ingen aangevuld met 40 A 50-tal stu-
>nfen. De telling 9taat onder leiding van
:n chef van de afdeeling Burgerlijke Stand
hier. den heer J. Diebelg. bijgestaan door
in heer J. L. Lentz, inspecteur van het
jreau bevolkingsregisters van hel centraal
ireau voor Statistiek te Den Daag.
Voorts wordt medewerking verleend door
tn 25-tal gemeente-ambtenaren uit Arn-
rdam, Rotterdam. Den Haag en Utrecht,
ie gedurende deze geheele week ter be-
hikking zullen blijven en belast zijn mei
>1 toezicht en de controle van de tellers.
Te dien einde is de stad verdeeld in 24
ijken, waarvan het hoofdkwartier is ge-
sligd in de bovenzaal der sociëteit
imicitia".
Vóórts fungeeren 12 schoolgebouwen als
^zamelpunten voor twee wijken.
In elke school residcerên twee ambte-
iren die de gegevens der tellers in ont-
ïngst nemen.
Iedere ambtenaar heeft 12 tellers onder
n commando.
Om 9 uur vanmorgen verzamelden zich
dames en heeren in de respectievelijke
holen; de te elfder ure opengevallen
werden ingenomen door reservis-
b. die ten getale van deriig in het hoofd-
«artier aanwezig waren.
Nog een laatste mondelinge toelichting
in de instructie en om 10 uur waren ai-
D onderweg.
Mpd had gehoopt, dal de telling in twee
zou zijn geschied, zoodal iedere tel-
tmgeveer 55 A 60 gezinnen (perceelen)
zijn rekening zou krijgen Hedenmor-
twijfelde een der leiders er evenwel
aan of alles in 2 dagen zou zijn afge-
i; alhoewel de burgerij over het al-
üpen groote medewerking verleent en
lellur? zeer welwillend te woord staat,
alert het werk toch betrekkelijk lang-
'am en waarschijnlijk zullen er dan ook
I 3 dagen mee gemoeid gaan.
Hierop was trouwens gerekend.
He heer Lentz. met wien wij vanmorgen
n kort onderhoud hadden en die ons
iilnnb de groote drukte zeer welwillend
word stond, vertelde on9 nog. dat de
'Üng in de gestichten cn ziekenhuizen
;>chiedt vanwege de betrokken admini-
falies.
Het ia aldus de heer Lentz zaak
zoo gauw mogelijk te weten de samen
ging der levende bevolking, waarvan
gezamelijke gpgevens den hoeksteen
'/men van de geheele gemeentelijke ad-
ioislratie.
Aan dat totaal kunnen wellicht 100 of
ontbreken door vertrek van schippers
woonwagenbewoners, doch ouk dat komt
wht doordat de minister van binnenland
de zaken juist 2 dagen geleden ten be-
dezer telling zich in een schrijven
'whl heeft lot alle gemeentebesturen met
5?,l verzoek, gebruik te maken van de
0rst door een onderzoek te doen instel-
i;j naar de woonplaats van alle schip-
e.d. die zich in hun gemeenten op
ouden.
Verschillende gemeenten zonden reeds
'je opgave in.
Wordi bij een normale volkstelling als
^aangenomen het bevolkingsregister,
u dit geheel ontbreekt is de vragenlijst
rr meer op ingericht om gegevens te
^''"rijgen betreffende het gezinsverband
.:n °P een individueele telling zooals die
'l| laatst gehouden is in 1920/'2J en weer
•w>den zal .worden in 1930/'31.
is o.m ten bphoeve van de recon-
^rlie van het bevolkingsarchief de vraag
Masrht uit welke gemeente en wanneer
?ij gekomen?
Wanneer vanavond 6 u. de „districts-
^en" zich met de resultaten van dezen
r,'en dag naar het hoofdkwartier beseven.
fl™en alle gegevens zooveel mogelijk ge-
rlroleprd en volgens een bepaald systeem
fr&mcld.
He perceelen, waar geen gehoor gegeven
worden Donderdag door de ambtenaren
•bezocht.
it de verzameling gegevens zal ten
kiezerslijst worden opgesteld.
"ter Lentz verzekerde ons. dat men
"tede over 14 dagen gereed zal zijn.
'i was vol lof over hef enthousiasme,
'mede de dames en heeren tellers
■Dmorgen hun taak aanvingen.
JAC. URLUS.
„Wordt Mozart de zanger der liefde ge-
heeten, noem mij den zanger der natuur,
den zanger des levens". Dat zijn woorden
van Mahler zelf In het licht van deze zelf
karakteristiek versta men zijn zwanen
zang- das Lied von der Erde Een bekente
nis In den slotzang, der Absehied zegt
Mahler den tekstdichter na: „Still isl mein
Herz und harret seiner Slunde Die liebe
Erde allüberall bluht auf im Lenz und
grünt auTs peu! O ewigen Liebens, Lebens
trunkene Welt!" Het eind van het tragische
conflict. Well-Absehied is een onopgelost
dissoneerend accoord
Veel vroeger, in de 2e Symphonie, zingt
Mahler- „O Tod! Du AlIbezwinger! Nun
bist du bezvvungen" en hij laat de ideëele
verheffing de recele verlossing brengen, die
de menscli slechts vieren kan in den geest-
De eene slotsom is de andere niet....
„Noem mij den zanger des levens". Laat
ons zijn woorden volgen, die immers o zoo
menschelijk zijn. Laat ons dan zijn „Lied
von der Erde verstaan als „das Lied vom
Irdischen".
In Mahlers muziek, in „das Lied von der
Erde", is de levensdieple van de muzikale
kunst geaccentueerd, in den zin dat alles
glansrijk is naar de verschijning, gloeiend
naar het wezen. De kracht, de activiteit de
bestaansdrang, de levenswil woelt achter,
wcelt in den levensdrift, door welken de
eenheid van het ideaal telkens wordt ge
sleept in de ongedurige veelheid der eindige,
veelvuldige verschijning Die levenswil, als
innerlijkst beginsel, is elk wezen eigen.
Eén wil worstelt, strijdt in alle schepsel En
wie den zin verstaat- „dit levende zijt gij"
verstaat dengene, die medelijdend hel leven
deelt met de vele geplaagde en verontruste
creaturen. Uit de bewogenheid van den wil,
uit het leven zelf, uit het hart der dingen
waakt de muziek op. die uit de levensdiepte
een wereld van lonen schept, naar analo
gie van de buitenwereld of liever parallel
aan de buitenwereld. Daarom spreekt de
muziek een algemeene laai, daarom vult
ieder haar zangen mét eigen inhoud, daar
om is zij universeel
Hoe feller, hoe krachtiger hél leven pul
seert in de muziek, des te heviger doet ze
ons aan. Uit is, meenen we, de reden dat
„das Lied von der Erde' van Gustav Mahler
„den zanger des „levens" zoo overweldigen
den indruk maakt. De hartstochtelijke be
wonderaar van het leven en van de natuur,
die tot sc.hreiens toe bewogen kon zijn uin
de schoonheid van eën boom of van een
bloem, voelde zich ten doode opgeschreven.
In deze stemming, waarin hii de dingen van
het leven nog eenmaal- m verhoogden glans
zag. schiep hij zijn pantheïstisch werk
Eenige oude Chineest® gedichten, cor
responderend met hel gevoelsleven van den
componist in dien bekletnmënden tijd. ge
bruikte hij als tekst voor een zangstem in
ieder der zes deelen, waaruit de svmphonie
bestaat, beurtelings gezongen door een te-
ILONA DURIGO.
nor en een altstem Het is een aangrijpend
kunstwerk geworden, waarin de componist
zijn allerintiemste persoonlijkheid innig-
menschelijk uitspreekt, in vormen die haar
tot metaphysische openbaring maken.
Dr. van Anrooy heeft deze zeer ingewik
kelde partituur in prachtigen klank ge
bracht, zoo dat de interne gedachte als een
stuk van het leven, als een stuk van ons
eigen leven aan ons voorbij ging Dirigeer-
kunst van de hoogste orde Én het orkest
heeft wederom zijn virtuositeit getoond.
Ilona Durigo en Jacques Urlus zongen de
zangpartijen Ze zijn daar in ons land vrij
wel de vast aangewezenen voor. Ze hebben
zich volmaakt ingeleefd in hun partijen.
Mevrouw Durigo met haar fraai geluid en
haar voordracht, sober en diep van gevoel,
roerde den hoorder tol in zijn hart En
Urlus' zang was een prestatie zoo pheno-
menaal als we zelden hoorden. Wat een
pracht van een stem. welke meesterlijke
zangtechniek, wat een overtuigende voor
dracht!
Aan „das Lied von der Erde" ging vooraf,
vóór de pauze, Haydns Oxford Symphonie,
zoo fijn in uilvoering als deze fiine muziek
verlangt
De zaal was stampvol. Veel dankbaar,
applaus Na Mahler een ovatie aan solisten,
dirigent en orkest in een enthousiasme dat
zelden zich zóó voordoet.
BINNENLAND.
Na de onthulling van het Fransch-Belgisch
geheim miltiair verdrag. (3e Blad en Tel.,
Ie Blad).
De rijkabegrooting voor 1929 voor onder*
wijs, kunsten en wetenschappen; memorie
van antwoord. (Kerk en School, le Blad).
Te Brussel is een man aangehouden, ver
dacht van diefstal van een ring van 1. 12.500,
te Amsterdam gepleegd. (Gemengd, 2e Blad).
BUITENLAND.
De deskundigen-bijeenkomst te Parijs
inzake het Herstel-vraagstuk. (Buitenland,
le Blad).
Een orkaan teistert een streek in de Ver*
eenigde Staten. (Tel., le Blad;.
DE VERGADERINGEN VAN DEN
RAAD IN „DE LAKENHAL".
De eerstvolgende vergadering van den ge
meenteraad zal plaats hebben op Maandag 4
Maart a.s. in de benedententoonstelings/aal
van het Stedelijk Museum „De Lakenhal".
HET GEVAARLIJKE IJS.
Een 12-jarig jongetje verdronken.
Mei niet genoeg aandrang kunnen wij onze
stadgenooten wijzen op het gevaar., dat mo
menteel het ijs in de stadsgrachten oplevert.
Door het warme afvoerwater der talrijke
j Leidsche fabrieken is bet ijs op veie plaat-
sen in hooge mate onbetrouwbaar geworden,
zoodat men goed jal doen zich alleen dAAr
op het ijs te begeven, waar banen zijn aan
gelegd. In den Nieuwe Rijn. den Apothe-
kersdijk en de Uaariemmertrekvaart zijn reeds
personen door het ijs gezakt en helaas, he-Ct
een jeugdig stadger-.ootje zjjn onvoorzichtig
heid met den dood moeten bekoopen.
Gisteravond oms'reeks halftïen is een 12-
jarige jongen nabij de Vischbrug te water
geraakt en verdro ik9n en eerst hedenmor-
1 ge? slaagde de politie erin het lijkje op te
halen.
Men zq gewaarschuwd!
HANDELSREGISTER VAN DE
KAMER VAN KOOPHANDEL
EN FABRIEKEN VOOR
RITNLAND TE LEIDEN.
Wijziping:
N.V. Hotel Maatschappij Noordwijk aan
Zee, Noord Boulevard 3. Noordwijk aan Ze\
Overleden directeur: .1. Th Stom. le Noord
1 wijk aan Zee Nieuwe directeur: L. van
Sterkenhurg. Noordwijk aan Zee. Nieuwe ge
1 legeerd commissaris: L. A. Roozen, te War-
mond.
NEDERL. REIS VEREEN IGING
AFDEELING LEIDEN.
Gisteravond hieid bovenstaande vereen,
haar jaarvergadering in de Oranjezalen van
„de Harmonie".
Na een kort openingswoord van den vice
voorzitter de heer J A A v d. Horst wer
den de notulen geleden en onveranderd
goedgekeurd Aan de hand van de ing ko
men stukken deelde de voorzitier mede. dat
nog propaganda avonden zullen worden ge
houden door den heer J G. Beurs uil
Utrecht over de Groote Dolomieten Voetreis
door dpn heer A C Dijkman over de Zee
reizen en door mr M J. v. d Flier over de
Riviëre-Generale 1929
Verder deelde de voorzitter mede. dat hel
bestuur met de directie van het Luxor-
theater een overeenkomst heeft gemaakt,
waarbii aan de !edpn een groote reductie is
toegestaan Ook de toonee'ver Jacob Cat9
geeft aan de leden reductie voor Ba! Masqué
en tonneelavonden
Het jaarverslag van den secretaris pn het
fmant. overzicht van dpn penningmeester
werden onveranderd goedgekeurd Dp aftr
bestuursleden, de heeren P. C Susan. Joh
Geijtenheek en H Th v. d. Starre werden
herkozen terwijl het dagel bestuur werd
afgevaardigd naar de# Algem. Vergadering
van de N R V le Eindhoven
Te ca 10V* uur werd de geanimeerde
vergadering gesloten, doch bleef men nog
lang met diverse spelen tezaam.
INSTITUUT VOOR
ARBEIDERSONTWIKKELING.
Voor een klein maar aandachtig publiek
sprak gisteravond voor de Leidsche af
deeling van hel Instituut in hel Volksge-
bouw aan dp Heerengracht de heer R. van
Gaasbeek, inspecteur bij hef Lager Onder
wijs. over: „De grondslagen van on9 on
derwijs."
Spreker ving aan met een herinnering aan
den ouden schoolstrijd Het de gelijkstel
ling van openbaar en bijzonder onderwijs
hoopte men de bevrediging te bereiken en
zou er algemeen worden gewerkt om den
inhoud en de kwaliteit van het onderwijs
op hooger peil te brengen
Deze verwachtingen zijn beschaamd Bij
de land-politiek moge de schoo'strijd op
den achtergrond zijn geraakt, in de gemet-n-
j lebesluren viert zij nog hoogtij. De strijd is
I eenvoudig verplaatst,
i Op de vraag, wat willen wij met or.s
i onderwijs, wees spreker op artikel 42 van
de lager onderwijswet, waarin het doel van
het onderwijs duidelijk omschreven wordt.
Uilvoerig stond de spreker hierna ^til
j bij de vraag openbaar of bijzonder onder-
wij9?
Uit drieërlei overwegingen meende de
heer Van G aan de openbare school de
voorkeur te moeien geven
In de eerste plaats is deze school legen
dogmalisch onderwijs en gaat uit van de
stelling- geef hel kind waf des kinds is.
In de Iweede plaats staat de openbare
onderwijzer meer objectief tegenover de
j leerslaf. hij kan niet gebonden als hij
1 is aan één bepaalde richting datgene
geven, wat de wetenschap tot klaarheid
I hcefl gebracht
En in dp derde voornaamste plaat9 is de
openbare school, die allen omvat, de maat-
schappeliike school bij uitnemendheid
1 Hier geen splitsing of groepeering maar
j dé samenhoorigheid in practijk gebracht.
1 wijl de kinderen van alle gezindten geza
menlijk worden opgevoed.
Nadrukkelijk constateerde 9prdat het
niet waar is. dal wie hél kind heeft, ook
de toekomst in handen hpeft Niet de
school bepaalt de latere richting, waarin
hef kind zal gaan. maar hel volle leven,
dal na de schooljaren het kind opeischt.
Spreker eindigde met zijn volle ver
trouwen in dp overheidsschool uit te spre
ken en hoopte bij zijn hoorders dit ver
trouwen te hebben versterkt of gevestigd.
Op een vraag van epn der aanwezigen
of op de openbare «chool ook godsdienst
onderwijs kon worden gegeven, antwoordde
de heer Van Gaasbeek bevestigend. Uit
drukkelijk vermeldt dpwet. dat voor dit
onderwijs een lokaal mei vuur en licht ter
beschikking moet worden gesteld.
Onze stadgenoot, de heer P Kwik is
aan de Philotechnische Hoogeschool te
Brussel liane/ris causa bevorderd lot doctor
in de technische wetenschappen.
Aanstaande Donderdagavond wordt in
de groote Stadsgehoorzaal de uitgestelde
jaarlijksche uitv<>erïng van de C. J. M. V.-
padvnders. tegenwoordig groep 11 van de
afdeeling Leiden der N. P. V geheeten.
Hel hoofdnummer van het welvoorzien
programma beslaat uit de opvoering van
een vroolijk spel in 5 bedrijven uit hel pad-
vindersleven getiteld „Suikerjanlje" door D.
P. Kartenbauer.
Voorts zijn er nog lal van andere num
mers welke voorspellen, dat het een aardige
avond zal worden.
De lezing van hel hoofd van den Oul-
heidkundigen Dienst dr. F. D K. Bosch over
het doel en werkwijze van het ..Oudheid
kundig onderzoèk op Java" in het Instituut
Kern op Woensdag 27 Februari e.k gaat
niet door wegens ongesteldheid van den
spreker.
De datum waarop de lezing wel zal plaats
hobben, zal later worden aangekondigd.
De lezing van mej. Tony de Ridder is
wegens ziekte der spreekster uitgesteld tot
Vrijdag 8 Maart.
Op uitnoodiging van de Ver. voor
Staatkunde zal op Woensdag 13 Maart prof.
Toseph Barthelemy. hoogleeraar aan de
Sorhonr.0 te Parijs en oud-lid der Fransche
Kamer een lezing houden over ..Parlement
et démocratie", waarin hij behandelen zal
hel commissie-systeem in de Fransche Ka
mer en daarna de crisis, welke volgens
veler meening thans heerscht in den par
lementairen regepringsvorrn.
IJMUÏDEN, 26 Februari 1929.
VISCHPRITZEN.
Tarbot per K G f. 2.502. Griet per kist
van 50 KG f.66—30, Tongen per KG.
f. 1.751 30, Groote Schol per kist van 50
K.G 1.3223. Middelschol per kist van 50
K.G. f 3fi28 Zetschol ppr kist van 50 K G.
f 4231. K'eine Schol per kist van 50 K G.
f.37—12 50. Bot per kist van 50 K.G.
f. 8.506 50, Schar per kist van 50 K.G.
f 2412 Tongschar per kist van 50 KG.
f 5736, Roggen per 20 stuks f 3310,
Vipeten per stuk f. 1 701 38 Pieterman en
Poontjes per kist van 50 KG. f 13, Groote
Scheiviseh per kist van 50 K G f 65—60.
Middel Scheiviseh per kist van 50 K G f. 62
58. Kleinrniddel Scheiviseh per kist van
50 K.G I. 4535. Kleine Scheiviseh per kist
van 50 K G f.3215 50 Kabeljauw per kist
van 125 K.G f.43—34. Gullen per kist van
50 K G f.2013 Lengen per stuk f 2 31
1.10. Heilbot per KG. f.1 701 45 Wijting
per kist van 50 K G. f. 177.50, Koolviscb
per stuk f. 1 310 52.
Aangekomen 16 stoomtrawlers: IJM 62
met f 2691 IJM 7 met f.4755. IJM 176
met f.2005. IJM. 365 met f. 1678. IJM 824
met f 86. IJM 49 met f 3123 IJM 39 <n»[
f 9437. IJM 16 mei f 3902. IJM 54 met
f 2755 IJM 71 met f 2369 l>M. 89 met
f 2716. IJM 238 mei f ,2619 IJM. 155 met
f 2800 !TM 29 met f 2647 IJM. 42 met
f. 3277, IJM. 23 met f. 1078.
