ble Jaargang
WOENSDAG 13 FEBRUARI 1929
No. 21140
EEN SPROOKJE UIT HET
VERLEDEN.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
yf *Jejé'
EIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENT1EN
Cis per regel voor advertentiên uit Leiden en plaatsen waar
iftolsrhappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
sivertentiên 36 Cts per regel. Kleine Advertentiên uitsluitend
til vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2 35, per week
Builen Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2 35 -f- portokosten.
ƒ018
„018
nummer bestaal uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
en
ins.
en
Die
ché
ile
3 pei
ziel
ik
3er.
3n
istii
IfSC
er
be*
voo
w
)nk
HET LEIDSCHE STADHUIS.
ons verslag van den grooten brand,
ons mooi, oud Stadhuis gisteren in
Ie ureD tijds totaal in de asch legde,
:d wij reeds, nog onder den eersten
uk vaD de ontzaglijke ramp, terloops
omvane geschetst van het groote ver
dat onze stad en ons land, maar voor-
ore stad, getroffen beeft,
hoe meer wij er over nadenken, hoe
rper omlijnd het vooi ons komt te
wèt wij Leidenaars in ons eerbied-
g gemeentehuis verloren hebben,
was zulk een kostelijk bezit, ons
huis.
de eerste plaats als monument. Het
zulk een pronkjuweel van 16de eeuw-
architectuur; welk een voornaam ca-
verleende het aan de hoofdstraat van
Sleutelstad.
was eigenlijk net een sprookjesboek,
Stadhuis, een heel mooi sprookjes
gebonden in prachtband,
t titelblad was reeds een belofte voor
iflhoud en wie dan den band open
en van den inhoud kennis nam, zag
outste verwachtingen overtroffen,
sprookje behelsde een subtiel-teere
edenis, zóó mooi, dat wij Leidenaars
diepe vereering voor koesterden en
vaak we er ons in verdiepten, weer
de bekoring kwamen van den fijnen
eken smaak van den steller,
bier elk hoofdstuk ademde een geest
voornaamheid en vormde een bloem-
opzichzelve van kunstvoortbrengse-
vaii hooge orde en wie eenmaal op de
bladzijde aanving to lezen, eindigde
worens bet sprookje teneinde was.
r het was een heel bijzonder sprookje,
hi; iedere keer. dat ons het boekwerk
de oogen kwam, verlustigden we ons
in zijn aanblik en steeds weer
Aten wij nieuwe hoofdstukken met een
lana boeienden en kunsfczinnigen in-
*anneer vreemdelingen deze, onze
•bbüotheek bezochten, dan wezen wij
set gepasten trots op dat ééne werk,
tfn eereplaats innam rn onze boeken-
We keken er naar met licfkoozende
tfn en onze gasten bewonderden het
let hardst en het deed ons Leidsche
?oed anderen den roem te booren ver
ten van dat kostelijke werk, in welke
*ij ons oprechtelrk verblijdden.
vertelden hun van de détails van
bandversiering en wezen hen op d©
'e zinsneden.
a'-s dan de gasten vertrokken, sloten
•rgvuldig onze boekerij dicht, opdav
ons ons precieus bezit zou kunnen
ontrooven cn we hadden het blije gevoel
onze bezoekers op waardige wijze te hebben
ontvangen.
Om de welverzorgde verzorging van het
gedeel; om den historischen ondergrond van
den inhoud, die ons herinnerde aan tijden
van weleer, toen onze voorvaders met gul
den letters er hun roemrijke geschiedenis
*n boekstaafden en er het beste van wat zij
hadden, in neerlegden.
En we verlangden naar nieuwe bezoe
kers om met hen mee te kunnen genieten
van ons eigen bezit en de bewondering van
anderen daarvoor...
En onze liefde groeide, zoodat dat sprook-
I je een deel va nonszelven werd...
i Maar toen kwam heel onverwacht b*rt
Vuur en verteerde met niets ontziende
macht ons sprookje in prachtband. Alleen
enkele letters op den omslag waren nog
te ontcijferen.
Zooals het gaat wanneer wij afscheid
moeten nemen van iet?, wat ons heel dier
baar was, we konden het niet gelooven en
onweerstaanbaar werden wij getrokken
naar de bibliotheek, waarin eens ozs
sprookje een eereplaats innam...
Maar toen wij daar gisteravond kwamen
met de bedoeling om in de ei.kelc overge
bleven letters nog eenmaal het geheel te
zien, waren ook deze door het Vuur ver
teerd.
Nu is het sprookje wreed verstoord en
alleen de herinnering Test ons en zal or*
steeds bijblijven!
ONZE MOOIE
NOORDZEE-EILANDEN.
Gisteravond kwam in de Kleine Sladszaal
voor de afd. Leiden der N. R. V. de heer U.
G. Dorhout uit Hoorn een causerie houden
over bovenstaand onderwerp. Achtereenvol
gens besprak spr. onze eilanden Texel, Vlie
land, Terschelling, Ameland, Schiermonnik
oog en Rottum met de daarop voorkomende
dorpjes. Hij toonde op het doek velerlei
plaatjes van de eilanden, dorpjes en bewo
ners. alsmede van de daar veel voorkomende
vogels en bloemsoorten.
Na de pauze verleide spr. vele oude ge
bruiken die nog op deze eilanden in zwang
zijn en verschillende legenden, die daar nog
steeds worden levendig gehouden, zooals o.a.«
„De Heks van het Oerd" op Ameland en
„Het Duivelsvuur van Schiermonnikoog",
enz. Het was een zeer 9choone en leerzame
avond en velen zullen zich hebben laten
overtuigen door spr. dat onze waddeneilan
den schoon en interessant zijn en dat het
wel goed zou zijn, de vacantie aldaar door
te brengen.
De aanwezigen gaven door luid applaus
dank aan den spr. Jammer was het, dat door
de ramp van onze stad en de weersgesteld
heid het bezoek niet grooter was. De afwe
zigen hebben echter zeer veel gemist, wat
door den voorz. bij zijn dankwoord aan den
heer Dorhout, nadrukkelijk werd gecon
stateerd.
VEREEN. TOT AANLEGGEN EN
ONDERHOUDEN VAN
VOLKSTUINTJES
„ONS BELANG".
Gisteravond vond in het Volksgebouw aan
de Heerengracht de jaarvergadering van bo
vengenoemde vereeniging plaats. De op
komst der leden was bevredigend.
De voorzitter, de heer van Zonneveld
heette de aanwezigen hartelijk welkom en
gaf het woord aan den Secretaris, den heer
Vrolijk tot voorlezing der notulen van de
vorige jaarvergadering. Tevens las de secre
taris een brief voor van den afgetreden
tweeden voorzitter, de heer Th. A. v. Klink,
waarin deze zijn beste wenschcn had neer
geschreven voor het komende vereenigings-
jaar, hetgeen applaus ontlokte.
Het 10de jaarverslag was zeer optimis
tisch gestemd. Het was een heerlijk jaar. na
natte voorjaarsmaanden kwamen vier won-
derschoone zomermaanden, waarin genoten
werd van de vrije natuur en een schitteren
de oogst.
In dit tweede lustrumjaar werd een
prachtig feest gehouden met goed geslaagde-
tombola, enz.
Spreker bracht hulde en dank aan de ve
len, die dit feest deden slagen, o.a. ook den
Burgemeester voor zijn aanwezigheid. De
leden der feestcommissie hebben geholpen,
zooveel en waar zij maar konden, geen
wanklank werd vernomen.
De secretaris ging vervolgens over tot de
meer practische zaken. In de maand Juni
zijn door de leden 170 tuinen aangevraagd.
Om redenen van internen aard werd even
wel besloten de wederinhuur der tuinderij aan
't nieuw te benoemen bestuur over te laten.
In het afgeloopen jaar werden 2 leden
en 9 bestuursvergaderingen gehouden. Het
ledenaantal bedroeg 80. nu nog slechts 75.
Dit is een gevolg van het afloopeh van den
huurtermijn.
'n Verheugend feit noemde de secr. nog 't
toetreden van den burgemeester als donateur
Het verslag van den penningmeester was
evenals vorige jaren niet opwekkend. Het
bedrag der nog in te vorderen huren be
draagt weer f. 80. Spreker achtte het geen
prettige plicht hierover te moeten jammeren
I en hoopte dat in de toekomst geen klaag-
liederen meer noodig zullen zijn. De balans
i stuit evenwel toch nog met een batig saldo
van f. 172.20.
Een der leden dankte het bestuur voor
zijn voorlreffelijken arbeid,
i Aan de orde was vervolgens de benoe
ming van een nieuw bestuur, welks leden
aantal van 6 op 9 gebracht moest worden.
Het oude bestuur werd bij acclamatie her
kozen. Tot nieuwe bestuursleden werden
gekozen de heeren Brakshoven. Mulder en
Van der Reek, die hun benoeming aan
vaardden.
De secretaris gaf den leden nog een 10-tal
belangrijke tuin-technische raadgevingen
naar huis mede; in het bijzonder het vraag
stuk van de kunstmest werd uitvoerig en in
zeer gunstigen zin besproken.
Na een gratis verloting en rondvraag
werd de vergadering door den voorz. gesloten.
INSTITUUT KERN.
Voordracht van luit.-kolonel Van Erp.
De derdo der serie van vijf „archaeolo-
gische voordrachten" vanwege het Instituut
Kern werd hedenmiddag alhier gehouden
door den heer Th. van Erp. Deze deed een
greep in de rijke schatkamer der ornamen
tiek van de Hindoe Javaansche heiligdom
men en bepaalde zich lot de merkwaardige
groep der vier genoemde siermotieven, die in
de Midden-Ja vaansche kunst, vooral in het
Lara Djonggrang-complex, met groote na
drukkelijkheid zijn toegepast. Zij acccn-
tueeren de primaire beteekenis der tjandi.
Deze is een projectie van het heelal in de
microcosmos, een afspiegeling van de goden
wereld in die van den mensch, m. a. w. een
symbool van den Meroe, den Indischen
Olympus. Op Bali dragen de aan de Ilin-
doesche goden gewijde heiligdommen nog
steeds den naam „Meroe". Bedoelde vier
motieven hooren thuis in dit hemelsche
kader; zij suggereeren den geloovige de ge
lukzalige paradijssfeer. De vaas en de kink
hoorn zijn daarbij bepaaldelijk geluksym-
bolen. Men vindt de?e beide gestadig in
brons gegrift op de bekende ronde schalen,
de z g talams.
De paradijs- of wenschboom, die evenals
de Bodhi-boom der Boeddhisten, steeds het
ficus-loof vertoont, was niet alleen een my
thische verschijning, hij was ook een reëel
ding. deel uilmakend van de regalia, de
koninklijke insignia, die o.a. bij kronings-
plechtigheden te berde kwamen. De Hindoe-
Javaansche voorstellingen wekken soms den
indruk alsof de beeldhouwers inderdaad die
reëele wenschboomen in de gedachte heb
ben gehad. De hemelboom leeft op Java en
Bali nog voort in een wayang-rekwisiet, de
kekajon boom).
Het juweel speelt in de architectuur een
groote rol als topstuk in bekroningen. In
de ornamentiek van het Lara Djonggrang-
complex verschijnt het in paneelen, door
lofwerk omhuld In de tempeltjes van het
Oengaran-gebergte rust het heiligdom soms
op een krans van juweelen. mogelijk een
toespeling op den „Juweel-Berg", een der
namen van den Meroe.
Geen siermotief is voor paneelvulling zoo
geliefd als de vaas, de vaas waaruit een
lotusbouquet te voorschijnt komt. vaak ge-
styleerd tot sierlijk ranken-ornament.
Het kinkhoorn-motief, de cankha. bijna
altijd gevleugeld, houdt hiermede nagenoeg
gelijken tred. Spr. stond even stil bij de rol
die de cankha speelt in het leven van den
Indiër, vooral als trompet en wees er op
hoezeer de kinkhoornklank zich op aarde
heeft verbreid. De cankha is ook een attri
buut van de godheid, en wel van den in-
standhouder van het leven (Wishnoe), van
diens vrouwelijk energie, de Indische For-
tuna (Cri) en van den rijkdomsgod (Koe-
wera) Het lijdt geen twijfel of ook op Java
was de kinkhoorn een symbool van voor
spoed cn geluk. Dit blijkt uit het voorkomen
van het motief op de bekende goeden ge-
luksringen en wordt bevestigd door de
kleine trachietstecnen Cri- of graantempel-
tjes, waarvan het Bat. Museum eenige exem
plaren rijk is: op het dak hiervan komt de
gelukssyllabe „Cri" voor en als pendant de
cankha.
BINNENLAND.
Do brand in het Leidsche Stadhnis. (1ste
Blad).
De Tweode Kamer weer in vergadering
bijeen. (Uit het Parlement, 3de Blad).
De zomertijd gaat in op 15 Mei. (Binnen
land, 2de Blad).
De gevolgen van de strenge konde. (1ste
Blad).
De heer Leembnrg, te Leeuwarden, won
den Frieschen Elfstedentocht. (Sport. 2de
Blad).
BUITENLAND.
Eet verdrag tnsschen Italië en den Hei
ligen Steel. (2de Blad).
De bijeenkomst der commissie van des
kundigen. (Buitenland, 1ste Blad).
De Dnitsche minister Severing over de
coalitiepolitiek. (Buitenland, lste Blad).
In een reeks lichtbeelden werd de toe
passing der vier versieringsmotieven ver
aanschouwelijkt en bij elk werd de reeks
ingeleid met een Voor-Indisch voorbeeld.
Hier blijkt wederom hoe stevig ook de or
namentiek. tijdens de Midden-Tnvaansche
bloeiperiode (pl.m. 750930). wortelt in In
dischen bodem. Doch tevens blijkt, dat deze
motieven op Java worden toegepast met een
in het stamland ongekende nadrukkelijk
heid. Het is niet alleen die nadrukkelijk
heid, welke ons op Java frappeert, het is
vooral ook de buitengewoon schoone en
vloeiende vorm waarin dc motieven worden
verwerkt.
N.V. LEIDSCHE EXPLOITATïE-
MAATSCHAPPIT
VAN ONROERENDE GOEDEREN
Op de ge'houden buitengewone vergadering
van aandeelhouders der N.V. Leidsche Ex
ploitatie Maatschappij van Onroerende Goe
deren alhier is besloten tot wijziging der
Statuten dezer Vennootschap. Deze wijziging
is noodzakelijk geworden door de voort
durende uitbreiding van bet geplaatste en
gestort kapitaal, hetwelk thans ruim
f. 500.000 bedraagt, waardoor thans de ge
legenheid geboden wordt officieel© beurs-
noteering der aandeden te verkriigen.
Tevens i9 hierbij het Maatschappelijk
kapitaal gebracht od f. 2 000.000. terwijl het
in de bedoeling ligt van het bestuur in den
loop van dit jaar het geplaatst kapitaal uit
te breiden met een emissie van aandeden
ten bedrage van f. 350.000.
Wat er gistermiddag nog van ons trotsche Stadhuis was overgebleven; thans zijn ook
de drie topgevelljes onder sloopets handen gevallen.
Hoe de vorst de huizen aan de Vischmarkt-zijde in ijspaleizen omlooverde. Links op de
folo het bevolkingsbureau, waarboven de brand ontstand; op den voorgrond de bevroren
Uagirua-ladder.
