69'" Jaargang
WOENSDAG 6 FEBRUARI 1929
No 21134
Dfficieele Kennisnavinnen.
STADSNIEUWS.
Hst vonrn**ni«tp nieuws
van fatten.
LEIDSCH
O J- S L
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
SO Cts per regel voor advertentiën uit leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
adverlenliën 35 Cts per regel Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts bij een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2 35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post 2.35 -f- portokosten.
0 18
„018
DRANKWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
:ngen ter openbare kennis, dat D. K. A.
il te Leiden een verzoek heeft ingediend
bekoming van verlof voor den verkoop
alcoholvrijen drank, voor gebruik ter
istse van verkoop in het perceel Haar-
nmerstraat 191.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRTJEN. Secretaris.
Leiden, 6 Februari 1929. 7099
VISCHAKTEN.
De Burgemeester van Leiden brengt ter
nnis van hen. die zich voor het a.s. sei-
icn 1929'30 in het bezit wenschen te
en van een vischakte, dat de aanvraag-
rmulieren ter bekoming daarvan gratis
irkrijghaar zijn ter Gemeente-Secretarie
lamer 10), alwaar zij behoorlijk ingevuld
onderteekend. vfiór den 15den Maart a.s.
oefen zijn terugbezorgd, ten einde aan
n Commissaris der .Koningin in deze
ovincie te worden toegezonden.
Hij vestigt er de aandacht op. dat voor
t vissrhen met één hengel, geen loop- of
eephengel en geen peur zijnde, geen aan-
behoeft te geschieden. 7098
A. VAN DE SANDE BAKHtTYZEN,
Burgemeester.
Leiden. 6 Februari 1929.
lit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
MAATSCHAPPIT
•ER NEDERL. LETTERKUNDE
VONDEL-HERDENKING.
Rede van dr. Walch en tentoonstelling.
Op uitnoodiging van het bestuur van de
'iatschappij der Nederlandsche Letter-
inde hield dr. Jan Watch gisteren, op
indels sterfdag, een herdenkingsrede,
aarin hij in het bijzonder sprak over ..De
«ramatische bewogenheid in Vondels loo-
«Nukken*.
In zijn inleiding wees spreker op het
fend belang van dit eiemenl voor de
lardeering van Vondel, waar die bij ons
volk voornamelijk als dramatisch dichter
voortleeft, en verhond aan de herdenking
van den dichter een enkel woord van eer-
biedige hulde aan diens trouwen vereerder
en dienaar Willem Royaards, die ook door
den voorzitter, prof dr. J. W. Muller bij de
opening der vergadering was herdacht.
Vervolgens tot zijn onderwerp komende,
stelde spreker zich de vraag- heeft Vondel
nu eigenlijk dramatische kwaliteiten, of
zijn zijn tnoneelspelen in wezen enkel j
epische gedichten van lyriek en Ivricche
accenfpn doorvlochten, die min of meer on-
eigenliik onder invloed van theorieën van I
ziin tijd te boek gesteld ziin in dialoog
vorm en zoo het aanzien, maar ook niet
meer dan dat. van tnoneelspelen kregen.
Spreker waarschuwt ervoor, dat men zich
bij de beantwoording van deze vraag vooral
niet te lang moet laten ophouden op het
terrein der historische, d i wefenschapne-
lijke, waardeering der ctassicist'>che tra
gedie. noch aan den anderen kant te veel
bevangen moet blijven in de waardeeringen
van onzen tijd. die. no? onder den invlopd
van een epuw romantiek en melodrama.
zoo bijzonder veel hecht aan ..beweging". j
aan gebeuren. We kunnen begriinen waar
door men in den renaissance tijd minder
om ..handeling" in een stuk gaf spreker
zet korfeling die oorzaken uiteen en
we kunnen aan den anderen kant gewend
zijn aan ..beweging" op het tooneel. maar
het is zaak z'ch rekenschap te geven van
wat de ..dramatische hewogerfheid" in
wezen is: waardoor die. zij het in verscha
lende schakeering, ons een eigenaardig
kunstgenot geeft
Die dramatische bewogenheid wordt dan
omschreven als innerlijke sluwing naar het
conflict Ze vereischt niet bepaald, dat er
veel uiterlijks gebeurt: een kalm gesprek
ook zal hoogst dramatisch zijn. wanneer
we het doortrokken voelen van die stuwing,
die haar hoogtepunt heeft veelal aan het
slot van het vnorlaafstp bedrijf, soms ook
lateT. waarna de ontwikkeling in afwikke
ling overgaat. De opstuwing «luit tijdelijke
ontspanningen niet uit. mits die mee-werken
als een terug-ebbende golf d>e de volgende
aanrolling van den vloed helpt versterken
(voorbeeld: Oedinus bij het vernemen van
den dood van den koning van Corinthe).
Dramatische hewngenheid ondersteit voorts
scherpe teekéning der conflicteerende ele
menten in de ten looneele gevoerde per
sonages: in hel mindersoortige spel. dat der
„beweging" en niet der bewogenheid",
kunnen het ook de omstandigheden zijn, die
het conflict brengen
Spreker komt nu tot de tweeledige vraag:
le. heeft Vondel deze eischen ook aan zijn
tooneelwerk gesteld. 2e. heeft hij er aan
voldaan Met verwiizingen naar het ..Re-
recht" voor de Jeftha loont hij aan. dat de
dichter althans in hel laatst van ziin leven,
daarbij een volgeling blijvend van de clas-
sieke theorie zich volkomen van de bel» e-
kenic dezer eischen rekenschap heelt ge
geven Maar hij is slecht* langzamerhand
tot dit inzicht van ziin 70cfe iaar, gekomen:
in 1939 had hij nog vrij warrige denkbeel
den hieromtrent: nart-wkeureer kennis van
de Grieksche fragpdie heeft hem de verhel
dering gebracht Wal met hptet dal hij nog
menigmaal daf inz'cht zmi vergeten.
Maar zijn praktijk is het belangrijkste.
Spreker behandelt en regi^eert een paar
tooneelpn uit den .Palamedes", die van
treffende dramatis-he bewogenheid zijn. en
geeft verder beschouwingen over ..Joseph
in Dofhan' en .Jeftha" Ziin conclusies
is dat Vondel telkens in zijn toonee'werk
een echt dramatische vizie toont maar dat
hij van den aanvang af zppr onder den in
vloed was van de opvatting dat de tragedie
voor alles pen dichtsoort 's- waarhij zijn
neigingen tot beloogend getuigen pn lol Pure
lyriek d e wp trouwens ook in de Fran
sche class:eke tragedie en in het Soaansche
en Engpls"he toon°pl van d:en tijd vin
den hem belemmeren Fr zijn in Z'jn
werk heel veel brokken, die niet van de
.stuwing" zijn doortogen en waarbij het
luisteren naar schonne eniek en Ivriek op
zichzelf inderdaad onze honfdh°7igheid is.
Dat was voor de XVIIde eeuw, althans voor
de perste he'ft daarvan, mindpr een bezwaar
dan voor ons Maar er ziin ook een paar
van zijn helan"rijkste slukk°n die gpheel
of bijna gpheel dramatisch door hem zijn
gezien de Joser,fi pp dp .Te^'ha. aldus he
gezien, de Joseph en de Jeftha, aldus be-
Na de voordracht van dr Walch werd
door den voorzitter, proT dr J W Muller,
de door dezen en door den biblithecaris der
Maatschappij, dr A A van Rijnbach. bij
eengebrachte tentoonstelling van Von-
deliana toegelicht Verreweg het mepste
hiervan is uit de boekerij der Maatschappij:
voorts zijn er enkele curiosa uit dp Acade
mische Bibliotheek, vele plano's uit de
Bihliofheca Th'siana. en e°nigp portretten
en prpnten uit hef Prentenkabinet, de buste
van Vondel die altijd N'icolaas Beets' stu
deerkamer gps:erd heeft. enz.
Znoals reeds gemeld is. za' deze tentoon
stelling in het gebouw der Maatschappij
lot Nut van 't Algemeen ook morgen nog
geopend zijn, van 1.305 uur.
KONINGIN HATSTEPSOET EN
HAAR TEMPEL TE
DEIT-EL-BAHRI.
Lezing van dr. Van Wijngaarden.
Tn het Rijksmuseum van Oudheden aan
het Rapenburg heeft gisteravond de conser
vator dr W. D van Wijngaarden een lezing
gehouden over bovenstaand onderwerp.
fn hel afgeloopen jaar ontving hel Rijks
museum van Oudheden te Leiden van 11 M.
de Koningin Moeder ten geschenke twee
torso's van de Egvrlisehe Koningin
flatsjepsoet Deze heelden, hel eene van rose,
het ander van zwarte graniet, zijn door wij
len Z K H Prins Hendrik', den broeder van
wijlen Koning Willem 111. uit Fgypte mee
gebracht. toen hij Ier gelegenheid van de
opening van het Sutz kanaal in 1339 daar
te lande vertoefde Beide beelden werden
sindsdien ten paleize Soestdijk bewaard.
Hoewel zwaar beschadigd, vormen zij een
mooie aanwinst voor het Museum, daar dit
tot dusverre geen steenen heelden van vor
stelijke personen uit hel oude Egypte bezat,
en ook daarom, omdat de figuur van Ko
ningin Hatsiepsoet. door de Amerikannsche
opgravingen der laatste laren, in het middel
punt der belangstelling staat.
Haar regeering vormt het slot van de reor
ganisatie-periode. lie aan den groolen bloei
tijd van het Nieuwe Rijk voorafgaat, overat
in Egvpte heeft zij tempels laten herstellen
of nieuwe gebouwd Hel prachtigste monu
ment, dat zij heeft laten houwen, is de
tempel, dien zij slichtte op de Necropolis op
den westelijken Nijloever van Thehe, door
daar genoemd „Heerlijk is de heerlijkheid
van Anion", tegenwoordig algemeen hekend
als Deir-el-Bnhri, dwz Klooster van hel
Noorden, welke naam te danken is aan een
Christelijk klooster, dal later er in gevestigd
was Deze tempel was gewijd aan den god
Amon: naast dezen hadden echter ook de
godin Halhor en de doodengod Anoehis er
hun kapellen in. en voorls was hij bestemd
voor de doodenculfus der koningin zelf, wier
graf in het Dal der Koningen achter den
tempel juist in de as ervan was aangelegd,
en voor de doodencullus van haar ouders en
broeder gemaal Thoefmosis fl Ook dit bouw
werk is uitgevoerd door Senmoet, die zijn
naam als architect op verborgen plaatsen in
den temp^1 heeft aangebracht De Koningin
en haar minister hebben daarmede een van
de indrukwekkendste gehouwen geschapen,
die Fgvple kan aanwijzen De keuze van het
bouwterrein, de harmonische architectuur en
de kwaliteit van het gebezigde materiaal
maken dezen tempel lol een der merkwaar
digste monumenten van het Nijldal.
-
BINNENLAND.
Vordelberderfeinp te Leiden. (Stadsnieuws
en Schouwburg, le Blad).
I De onderhandelingen in het bouwbedrijf.
(Binnenland, 2e Blad).
Bij den Haag is nisleren een spoorwaren
gekante'd; er was groote stagnatie in het
treinverkeer. (Gemengd, 3e Blad).
Tengevolge van den dooi zijn gisteren
weer tal van nsTsonen bet slachtoffer ge
worden van de orvetronwbaarhe:d van
het ijs. (Gemengd. 3e Blad).
Heiden verbeterde gisteren het Neder-
la^d^cb record schaatsenrijden over 3000
meter. (Sport, 3e Blad).
BUITENLAND.
Bedreiging der groote coalitie in Dnitsch-
land. (Buitenl le Blad).
De Iersche nationalist de Valera in Ulster
gearresteerd. (Buitenl le Blad).
De Dnitsche Oceaan-vlieger baron von
Hühnefeld overleden. (Buitenlle Blad).
De Amerikaansche vlootbonw en de Senaat
(Buitenl le Blad).
Bij den bouw ervan heeft Senmoet zich
onmiskenbaar laten leiden door het voor
beeld van den naburigen graftempel der
Mentoehoteps uit de 11de dynastie Hij is ge
bouwd in drie terrassen, die door zacht-
glöoiende opritten verhonden zijn Deze ter
rassen worden door zuilengangen afgesloten.
Op het bovenste terras ligt het Allerheiligste,
een in de rots uitgehouwen kapel (z g speos).
In de wanden der zuilengangen zijn nis
sen voor bpelden en kapellen voorzien van
fijn afgewerktp en prachlig gekUurdp re
liëfs en inscripties. De belangrijkste daar
van zijn te vinden op hel middelste terras.
In de rechlerzuilengaTig vindt men inscrip
ties en voorstellingen, dip betrekking heb
ben op de geboorte dpr koningin. Dfze zijn
daar met een politiek oogmerk aangehracht.
Daar Hatsjepsoet volgens Egvp'ische opvat
ting als vrouw geen recht op dpn troon had,
trachtte zij haar positie daardoor te verster
ken. dat zii. waar zi> dal kon haar sexe ver
borgen hield en alliid als man zich liet
afbreiden, en. waar dal niet kon haar on
middellijke betrekking tot Amon haar god-
dplijken vader, pn haar verkiezing door
dpzen god. zoo sterk mogelijk op dpn voor
grond sfe'de. Tegenover het nageslacht
wilde zij haar usurpatie goed praten door
haar wonderbare gphoorte in haar dooden-
tempet voor te stelten
1 De warden van de link'przuilengang zijn
met reliëfs voorzien, die de onder de re
geering van Hatsjepoet en op haar aan
sporen ondemnmpn handelspxpfditie rinar
hel myrrheland Pnpnt in hppld brengen De
liggin? van dil land is evpn onzekpr als diet
j van het land Ophir in hel Oude Testament,
waarmpde hp| dikwijls vereenzelvigd wordt.
Men denkt er gewóonliik bij aan de Afri-
kaansche kust van dp Roode Zpp tusschen
Soeakin en Massoea of aan Snmaliland. op
grond van de op deze reliëfs genoemdp en
afgebeelde producten van het land Reeds fn
vroeger eeuwpn hpslnndpn er handelsbe
trekkingen mei dit land Halsjepsnpl hppft
die heirekkingen weder aangeknoopt In
haar 9de regeeringsjaar zond zij een expe
ditie hostaandp uit 5 zei'schepen niet meer
ai9 vropger van pen haven aan de Roode Zee
uit. doch onmiddellijk van Thehe door hpt
toen reeds bes'aandp kanaal, dat de Nijl
mei de Roode Zee verhond Op dp wand-
reliëfs zien wij hop de schepen in Poent
landden hoe de inwoners van Poent de
kgvp'enaars begroetten en hof daar epn
levendige ruilhandel ontstond Daarna zien
wij de schepen volgeladen mH allerlei nro-
j ducten van dat land huiswaarts varen en
ia de hoofdstad terugkerenwaar hel ge
jubel over hel welslagen der expedilb groot
is. Dil alles is zeeT levendig en aanschou
welijk voorgesteld.
Hedenmiddag tegen drie uur brachten het Bestuur en een aantal leden van het Departement Leiden van de Nederl. Mij. voor Nijverheid
en Handel een bezoek aan ons bedrijf. De bezoekers in de hal van ons kantoor.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd is voor hel candidaatspxamen
wis- en naluurkundp (lettor K>. oipj F M.
M van Se lm (Den Haag); en mej J C. v.
d Meuten f]*idpn) en m«j. A. R. Ensink
(Leiden). idem Iptter I de heer C J. Reijser
(Den Haag) er. voor H de heer J. A Raak
(Leiden).
Voor het doctoraal examen wijsbegeerte
slaagde de heer N. J. Pabon (Den Haag),