Ifficieele kennisgeving
visscherïj-berichten.
binnenland.
ggstejaargang
DINSDAG 5 FEBRUARI 1929
No. 21133
HET ijsvermaak TE LEIDEN.
Het voor"'»—ste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
80 Cts per regel voor advertentiSn uit l^eiHen en plaatsen vraar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentién 35 Cts per regel Kleine Wverlentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30
Incasso volgens postrerhl Voor evenlueele opzending van brieven
10 Cis porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer* voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT t
Voor Leiden per 3 maanden 2 35, per week 0 18
Bniten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
kngen ter algemeene kennis, dat door hen
j beslissing op het verzoek van L M F.
I om vergunning lot het opriohlen van
i koek- en banketbakkerij in hel perceel
Jins Hendrikplein No. 1. hoek Prins Hen-
(ikstraat. kadastraal bekend Gpmeenle
ïidpn, Sectie K No 1563. i9 verdaagd.
A. VAN DE SANDE RAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
iLeiden, 5 Februari 1929.
7030
IDe eerstvolgende vergadering van den
jpmeenleraad alhier zal plaats hebben op
kindag 18 Febr. 1929 a.s.
INSTITUUT VOOR
ARBEIDERSONTWIKKELING
Voor een druk bezochte bijeenkomst van
•plaatselijke afdeeling van bovengenoemd
tituut sprak gisteravond mevrouw Hen-
He Roland Holst te Bloemendaal in het
ksgebouw aan de Heerengracht.
Na opening der vergadering ving de
eekster aan met te omschrijven wat wij
Ier machines verstaan en verzekerde,
it de machine in dezen tijd een ontzag-
':e rol speelt bijde productie, het ver-
;r en verkeer, ja het aspect van de ge-
He aarde heeft veranderd
Achtereenvolgens ging zij dit uitvoerig
en schelste de ontwikkeling.
Toen in de 17e en 18e eeuw door het loe-
rr;end' handelsverkeer de internationale
orkt groeide ontstond de behoefte aan
fvrdere production. Het menschelijk ver-
it schiep toen de machine.
In Engeland wordt eerst de spinmachine
gevonden. later de weefmachine Andere
i*ken gaan de nieuwe uitvinding ook fce-
ilten en overal het oude ambacht met
'D handwerk, zijn gilden en oude tradi-
maar ook met zijn bekrompenheid,
drongen door den machinnlen arbeid
D? vermeerdering van productie maakte
'er en sneller vervoer noodzakelijk Ook
'i bracht de machine, die trein en stoom-
wt de beweegkracht gaf. uitkomst Betere
findstof werd toen een vereischte. De
ijnbouw ontstond en in een latere periode
winning van olie. Natuurlijk ontstond
d het in gebruik 9tellen van machines
machine-nijverheid en steeds breidde
deze zich uit. doordat de vraag toenam en
opvolgende uitvindingen het te werk stel
len van nieuwe machines noodzakelijk
maaklen
Mei sprekende voorbeelden toonde spreek
ster aan hoe betrekkelijk eenvoudige uit
vindingen een ware omwenteling in het
leven der menschen tengevolge hadden
Zoo is de kleine uilvinding om de ruwe
kaloenvezel mechanisch te zuiveren de
diepere oorzaak geweest van de toeneming
der slavernij in de Zuidelijke Staten van
Noord Amerika, waaruit de oorlog van I860
tusschen de Noordelijke en Zuidelijke Staten
is voortgekomen.
De ontwikkeling gaat nog steeds voort.
Was in de 19e eeuw de stoom voornamelijk
de drijvende kracht, nu wordt het meer
en meer de electriciteit.
Uitvoerig stond de spreekster hierop stil
bij de gevolgen voor de arbeidersklasse van
de invoering der machines. Het valt niet
te ontkennen, dat deze er zeer onder ge
leden heeft, vooral in dien eersten tijd,
toen de winzucht nog geen enkele breidel
was aangelegd. Verzet tegen vrouwen- en
kinderarbeid, tegen overmatigen werktijd
enz., kwam echter spoedig op. Mag men
de uitvinding van de machines gerust een
triomf noemen van den menscheliiken geest,
spreekster i9 van oordeel, dat het verzet
van den arbeiders tegen ondraaglijke levens
omstandigheden eveneens al9 een triomT
•van den wil moet worden beschouwd.
De eerste uitingen van verzet bestaande
in pogingen om de machines tegen te
houden en te vernielen, leiden tot niets.
De arbeiders moeten eischen een mensch-
waardig bestaan door middel van de
machine.
Tn het laatste gedeelte van spreeksters
voordracht werd er op gewezen hoe ver-
doorgevoerde rationalisatie en specialisatie
kenmerken van de productie in dezen tiid
ziin en hoe men poogt den arbeider onder
geschikt te maken aan de machine Ho©
volmaakter de machine wordt, hoe mecha-
nisrher ook de door den mensch te ver
richten arheïd Tn dit verhand wees de
spreekster op de invoering in sommige
groofe fabrieken van den ..transporthand",
die het te bewerken product naar d^n ar
beider toebrengt en nadat een bepaalde
handgreep is verricht zijn tonp naar een
volgenden werknemer voortzet De arbeider
heeH geen 9neling mper van tijd of ge
dachte. de machine bepaalt het tempo Wat
het einde van deze s'eeds verder gaande
vermechnniseering van den arbeid zal ziin,
is volgens spreekster moeilijk te zeggen,
daar de mensch met zijn gevoel en harts
tochten geen machine is en men niet weet
hoe d;e op benaalde tijden zullen rea^eeren.
Met het vestigen van het soc'alisme zün
we er nog niet. Snreeksfer gelooft in een
renaissance van het socialisme waarin meer
rekenschap zal wordpn gehouden met de
vraag ..waar gaan wij heen en wat willen
wii?"
De aanwezigen volgden het leerzame be
toog met de groo'ste aandacht en dankten
de sprpekster met applaus Nadat nog door
een der aanwezigpn met voorbeelden uit
de praktijk hpt betoog van mevrouw R H.
was onderstreept, werd de vergadering ge
sloten.
AANRITDING.
Op den Hoogen Rijndijk is hedenmorgen
omstreeks tien uur twintig de circa vijftien
jarige L Rloopjongen hij de firma M..
toen hij per rijwiel den weg wilde overste
ken voor twee stilstaande auto's om. door
een derde auto bestuurd door v. G uit Zoe-
terwoude aangereden De auto remde zoo
hevig dat zij een slag om kwam stil te
staan De jongen werd in zorgwekkenden
toestand per ziekenauto naar het Acade
misch Ziekenhuis vervoerd.
FRITZ HIRSCH' OPERETTE.'
VIER MAN DOOR HET IJS.
De miliciens J. v. d. Sch., L. G. W., K.
v. d. P. en H v d. V van het 4de Reg
Infanterie alhier zijn gisteravond om
streeks kwart voor acht op het Galgewater
door het ijs gezakt. Zij waren spoedig weer
op het droge.
GOED AFGELOOPEN.
Tijdens het laden van kolen op het ter
rein van de Gasfabriek geraakte een arbei
der, de -41-jarige D B., wonende aan de 4e
Binnenvestgracht hedenmorgen omstreeks
zeven uur vijftig in een kolentrechter. De
man bleef zes a zeven minuten in een
uiterst benarde positie onder de kolen be-
i dolven liggen. Toen hij uit die positie be
vrijd was en een dokter van den E. H D.
hem onderzocht bleek het dat hij het er
wonderwel had afgebracht en dat hij slechts
eenige rust behoefde om weer op verhaal
te komen.
De tot semi-arts bevorderde student
H. G. A Castermans is bestemd tot reserve
officier van gezondheid bij het leger h. t. 1.
j In aansluiting op het gisteren ge
plaatste verslag van den feestavond van
den Ned Bond van Leeraren en Leerares-
sen bij het Nijverheidsonderwijs, afd Lei
den, verdient nog vermelding, dat de heer
j H J. Barentse, bestuurslid der Leidsche af-
j deeling, zoowel het eerste gedeelte van den
avond, als het souper opluisterde met
eenige verdienstelijke zangnummers.
Naar wij vernemen wordt de Lloyds
I Rapide van de Sihajak Donderdagmorgen
9 uur 19 in Den Haag verwacht.
Een surveilleerend agent van politie
heeft hedenmorgen omstreeks 5 uur 45 oen
lekkage in de waterleiding voor perceel
Breestraat 109 gedicht.
Door een onbekend gebleven jongen
is de 9-jarige I S gisteren bloedend aan
het gelaat verwond, zoodat hij door de ter
hulp geroepen E. H. D. verbonden moest
worden.
Foto W Bleuzé. Leiden.
„AN DER SCHöNEN BLAUEN DONAU",
operette in 3 bedrijven.
„An der schónen blauen Donau"
men hoort reeds de meesleepende wals van
Johann Strauss, den Walsenkoning en
dankbaar is in de operette van dezen titel
dan ook van dit thema gebruik gemaakt,
evenals Van nog een bekende ..Rosen a us
dera Süden". Overigens tracht de muziek
zich aan te sluiten bij Strauss, doch dit
blijft over 't geheel genomen een trachten,
al mag niet ontkend, dat nu en dan toch
wel enkele inslaande melodietjes zijn inge
weven, culminecrend in het drinklied uit
het „Weinhaus Zur silbernen Bretzel
Ook al is nu en dan leentje-buur gespeeld
Het libretto is mot direct nieuw, doch
doet het aardig. Het geeft eensdeels weer
de geschiedenis van ien muziekleeraar
Peperl met het onverwoestbaaar goed hu
meur, zelfs bij tegenslagen, die onbewust
verliefd wordt op een echte prinses, die
natuurlijk Diet de vrijheden heeft van alle
andere menschenkinderen en met een
ander gaat trouwen. Zelf wordt hij echter
„Hof/kapel meister". De slag van het noodlot
zal hij wel weer te boven komen 1
En anderdeels, hoe deze vroolijke mu-
ziekmensch het gelukkige huwelijk helpt
tot stand te brengen tusschen Lisi, de doch
ter van den gepensionneerden bibliotheca
ris. met Strampfl den door Peperl's hulp tot
herbergier van „Zur silberner Bretzel" ge
bombardeerde, nadat de rijke Plunderer
Wirt in „Der goldene Ochse" de bons heeft
gekregen en hoe het jong getrouwd paartje
na misère m zaken er geheel bovenop
komt.
Men ziet: het is operette-achtig, een
lach en een traan 1
Met de groote charme, het Hirsch-gezel-
«schap eigen, wordt deze operette tot een
volslagen overwinning gevoerd. Plufiderer
de rijke Wirt, die het blauwtje loopt, zou
zeggen: „Oder nett. oder nett"
In de eerste plaats zijn daar alle beken
den. Friedl Dotza als Lisi met al haar be
koorlijke vrijheid van beweging en inne-
menden zang. als Aloisius Strampfl mooi
bijgestaan door Fritz Geiger. die zich geheel
in het ensemble heeft ingejascht. voorts
Paul Harden als Peperl, Mimi Gyenes als
prinses, steeds vocaal vooruitgaande
Walter Triehei als Plunderer, Jula Rillo in
haar rol van „komische Alte" Wat kunnen
we van hen allen zeggen, dat al niet eerder
door ons is gezegd?
Niet genoemd is dan nog Fritz Hirsch
zelf. die als ..Kammerdiener" der prinses
weer onbetaalbaar is met zijn steeds
nieuwe Witzen en originaliteit. Natuurlijk
had hij weer zijn aparte .Schlager". „Ik
verbaas me over niets meer".
Apart dient tenslotte nog geprezen de
keurige tooneelaankleeding en de welver
zorgde decors, een lust voor de oogen.
Is het wonder, dat dit harmonieus gezel
schap, dat 6luit als een bus, gesecondeerd
door een voldoend bezet orketje, ook in
Leiden is geworden „la chérie" van het
publiek? Fen hijkans geheel bezet Huis
heeft daarvan gisteravond nog weer eens
duidelijk doen blijken, de ijspret ten spijt.
Hartelijk is er gelachen, zeer spontaan ge
applaudisseerd. Friedl Dotza cn Mimi
Gyenes kregen bloemen, de eerste zelfs twee
bouquelten Enkele zeer inslaande taferee-
len moesten gebisseerd worden.
BINNENLAND.
Verschenen is het voorloopig verslag der
Eerste Kamer over de algemeene beschou
wingen in sake de rijksfcegrooting voor 1929
(3de Blad).
Opening der jubileumtentoonstelling van
de afdee'ing HiHegom der Aio. Ver. voor
Bloembollencultuur (3de Blad).
Vergadering van Vrijz.-Dem. gemeente
raadsleden te Amsterdam (Binnenland, 1ste
Blad).
Het tekort aan verplegend personeel aan
de rijksklinieken te Utrecht. (Binnenland,
lsle Blad).
De loting voor de eerste ronde om den
Davis-Cnp; Nederland komt op eigen banen
tegen Portugal (Sport, 3de Blad).
Op 73-jarigen leeftijd is overleden Baron
Michie'.s van Verduynen, oud-lid dei Tweede
Kamer (Laatste Berichten, 1ste Blad).
De uitvaart van dr. Willem Royaards.
(lste Blad).
BUITENLAND.
Chamberlain en Mussolini over het Her-
stelvraagstuk (Buiten!., lste Blad).
7 dezer enderteekening van het Oostelijk
Kelloggpact (Buiten!.lste Blad).
Nederlaag van Coolidge in den Amerik*
Senaat (Buitenl., lste Blad).
Uuugde was maar van kurlcn duur voor dc hummels, die na hun evoluties op de smalle polderslootjes gistermiddag
™wj*r op het breeds Galgewaler de schaatsen konden onderbinden. Hetgeen voor de meeste hunner nog nooit was
gekomen. WM graag voldoen ze aan het verzoek van onzen fotograaf om even stil te staan voor ,,'n plaatje in de krant"
IJ MUIDEN, 5 Febr. 1929.
vUSCHPRITZEN.
136 Tarbot per kilo f. 1.70—0.66, 17 Griet
per kist van 50 kilo f. 6030, 4168 Tongen
per kilo f. 1.701.35, 24 Groote Schol per
kist van 50 kilo f. 29— f. 23, 28 Middelschol
per kist van 50 kilo f. 3225, 57 Zelschol
per kist van 50 kilo f. 3728, 128 Kleine
Schol f. 3410, 119 Bot f. 10—7.50, 47
Schar f.169, 5 Tongschar f.4626, 17
Roggen per 20 stuks f. 2813.50, 5 Vleetcn
per stuk f. 2.60, 41 Pieterman cn Poontjes
per kist van 50 kilo f. 129, 5 Groote
Schelvisch f. 5451, 6 Middel Schelvisch
f. 5447, 30 Kleinmiddel Schelvisch f. 35-
28, 191 Kleine Scbelv. f.26—13. 140 Kabel
jauw per kist van 125 kilo f. 3829, 212
Gullen per kist van 50 kilo f. 1612, 46
Lengen per stuk f. 2.500.60, 10 Heilbot
per kilo f. 1.751.55, 174 Weiling per kist
van 50 kilo f. 104, 202 Koolvisch p. stuk
f. 1.60—0.50.
Aangekomen 13 stoomtrawlers: IJM 9
met f. 1954, IJM 481 met f 2970. IJM 51
met f. 2738. IJM 109 met f 2988, IJM 267
met f.2091. IJM 326 met f 2239, IJM 126
met f.2963. IJM 74 met f 2671. IJM 384
met f.3790, IJM 201 met f.3063, IJM 21
met f.4061, IJM 12 met f.2152, IJM 157
met f.2290 en de logger K W5 met f.483
besomming.
RIJKSKLINIEKEN
TE UTRECHT.
Het tekort aan verplegend personeel.
Op de vragen van mej Groeneweg betref-
tende een tekort aan verplegend personeel
aan dé Rijksklinieken te Utrecht antwoordde
de minister van Onderwijs. K. en W.:
Op 1 Januari 1929 ontbraken nog zes van
de vijftien gediplomeerde verpleegsters waar
mede het verplegend personeel der klinieken,
als gevolg van de inwerkingtreding van het
Verplegingsbesluit. moest worden uitgebreid.
Curatoren der Rijksuniversiteit te Utrecht
hebben in September 1928 de eventueele
uitbreiding van het verplegend personeel,
bij den directeur-geneesheer der klinieken
ter sprake gebracht in verband met de huis
vesting van dal personeel ToeD de daarbij
bedoelde, meer gepreciseerde opgave zich
deed wachten hebben curatoren zich op 20
Oct opnieuw te dezer zake tot den direc
teur-geneesheer gewend dié bij brief van 13
November 1928 antwoordde De voors'Mlen
van curatoren bereikten 22 Nov 1928 het
Departement van den minister, die hef ge-
wenscht achtte hierover het oordeel te
vragen van de commissie, aan welke opge
dragen wae een onderzoek in te stellen naar
de toestanden in de klinieken. Na advies
van deze commissie verleende de minister op
12 December 1928 het gevraagde crediet,
door den directeur-geneesheer noodig geacht
Niet ongeveer 130. doch zes (later acht)
vrouwelijke studenten hebben zich op ver
zoek van den huogleeraar dr Laméris bereid
verklaard op de chirurgische afdeeling ver-
plegingsarbeid te verrichten; op de absle-
triseh-gynaccologische afdeeling was geen
hulp noodig.
De minister acht de belangen van de
patiënten in de klinieken behoorlijk gewaar
borgd. aangezien deze acht vrouwelijko
studenten gedurendp den tijd dat zij ver
pleegd ienslen verrichfen. geen colleges vol
gen. doch zich uitsluitend onder toezicht van
de gediplomeerde verpleegsters op de ver
pleging toeleggen, terwijl er onder haar zijn,
die gedurende haar vacanties reeds in andpro
ziekenhuizen vrijwillig verpleegdiensten op
zich genomen hebben.
Vermoedelijk zullen binnenkorl alle nog
bestaande vacatures door gediplomeerde
verpleegsters zijn vervuld zoodaf daarna
dezp vrijwillige ook door dep minisfpr zeer
„~o.rdeerde hulp niet meer noodig zal zijn.
