69sle Jaargang
WOENSDAG 23 JANUARI 1929
No. 21122
lofficifipifl Kannisnevingen.
Het voornaamste nieuws
van heden.
Centrale Vereeniging voor den Gedislilieerdhndel.
STADSNIEUWS.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRITS DER ADVERTENTIEN:
80 Cts per regel voor advertent.cn uit LeideD en plaatsen waar
agentscbappeD van on? Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiën 35 Cts per regel Kleine Advertentiên uitfluitend
bii vooruitbetaling Woensdag* en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden vaD 30.
Incasso volgen? pnstrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te hefalpn Bewn«nnmmer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRITS DEZER COURANT:
Voor LeideD per 3 maanden 2 35 per week 0 18
Buitan Leiden, waar agenten gevestigd zijn. per week „0 18
Franco per post 12 35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
INAUGURALE REDE VAN
Prof. Dr. B. A. VAN GRONINGEN.
Als hoogleeraai is de Grieksche
taal- en letterkunde.
Nieuwe Getuigen.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
ngen ter algemeene kennis, dat door hen
■rguiming is verleend aan J. W. Dubbeiaar
fj rechtverkrijgenden tot het oprichten van
in drukkerij in het perceel Hoogewoerd
i. 158 a. kadastraal bekend gemeente
leiden. Sectie D. No. 897. 6156
A. VAN DE SAN DE BAKHUIJZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 23 Januari 1929.
TER EERE VAN DE
NAGEDACHTENIS VAN DEN
HOOGGELEERDE SNELLIUS.
De Senaat van de Leidsche Universiteit
is van plan om aan het opnemingsvaartuig
der Koninklijke Marine, Willebrord Snel-
litis, hetwelk in stede van 24 Januari eerst
28 dezer te Rotterdam in dienst gesteld
wordt, een portret aan te bieden van den
Prins van Oranje, naar aanleiding van het
feit, dat dit vaartuig den naam draagt van
een Leidschen geleerde.
««CHRUVING VAN LEERLINGEN VOOR
DE OPENBARE BEWAARSCHOLEN.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
Irengen ter kennis van belanghebbenden,
'at aan de Openbare Bewaarscholen in het
ïli=abethshof. aan de van der Werlistraat
la in de Groenesleeg tot en met den 12en
februari a.s. gelegenheid bestaat tot het
leen inschrijven van leerlingen en wel des»,
toormiddags van kwart vóór 9 tot all £>r> q van Groningen, rector aan het
uitgezonderd Woensdag- en g Gymnasium te Assen, benoemd tot hoog-
des namiddags van kw i o r leeraar in de Grieksche taal en letterkunde
art °™r|^urpe sande bakHUIJZEN, de Universiteit alhier (als opvolger van
Burgemeester. wijlen prof. Vurtheim), heeft hedenmiddag
VAN STRIJEN Secretarie *n ^et Groot Auditorium der Universiteit
I «den'den 23en januari 1929. ziLn ambt aanvaart met het uitspreken van
een rede over: „Nieuwe Getuigen".
De tekstcritiek is voor den hellenist die
werkzaamheid welke ten doel heeft den
tekst der Grieksche geschriften vast te
stellen Onze bronnen zijn de perkamenten
handschriften uit de Middeleeuwen. In den
tijd der Renaissance beschikte de criticus
meestal slechts over eenen codex, wiens
tekst hij, zoo noodig, door gissing emen
deerde. Eerst in de negentiende eeuw heeft
men beseft aan welke eischen de tekstcri
tiek moet voldoen, maar men heeft de
waarde der methode overschat. Een viertal
opvattingen zijn kenmerkend voor de tekst
critiek dier eeuw de uiterlijke waarde der
handschriften bepaalt ook de waarde van
hunnen tekst: met moet en kan meestal
een betrouwbaren stamboom opmaken
en een archetypus ophouwen; deze had nog
een zuiveren tekst; de tekstgeschiedenis
begint eerst daarna.
De nieuw gevonden papyrustekslen van
reeds bekende auteurs hebben die inzichten
gewijzigd; immers de vergelijking met de
codices heeft aangetoond, dat zij niet in
CONCERT VAN
WERKMANS WILSKRACHT.
In de Qroote stadszaal.
Langen, veel te langen lijd eigenlijk had
den de talrijke getrouwen van Leiden's
grootste Harmoniekapel „Werkmans Wils
kracht" dit gezelschap niet gehoord.
Ja inderdaad, te langen tijd
Dat beseft men eerst als men zich na een
pauze van Verscheidene maanden weer eens
onder het gehoor van deze kapel schaart en
hooren musiceeren, de rustige, voorname lei
ding van den heer Gerardus Dik, die als een
waar maestro voor zijn getrouwen staat en
hen aanvuurt of tot inhouden maant al naar
gelang de partituur dit voorschrijft, draagt
zeer veel bij tot verhooginp van dit genot
Het concert van gisteravond, dal door
minder belangstellenden werd bijgewoond
dan men gewoonlijk op de W W uilvoe
ringen ziet, mag weder in alle opzichten wel
geslaagd heetcn Er is enthousiast, beschaafd
en knap gemusiceerd Een lang niet gemak
kelijk programma werd schitterend vertolkt.
En het applaus waarmede de toch nog zeer
talrijke aanwezigen uiting gaven aan hun
waardeering voor het geboden kunstgenot,
was het beste bewijs voor het groole genoe
gen, dat W W haar getrouwen ook gisteren
weer heeft verschaft
INSPECT. DER REGISTRATIE
EN DOMEINEN.
Rij Kon. besluit ia benoemd tot Inspec
teur der Registratie en Domeinen -alhier,
d? heer G. Veenendaal, adj. accountant der
dir. belastingen alhier. Hij wordt toege-
aanriachtig luistert naar hetgeen zij te hoo- voegd aan ht hoofd van het accountant3-
NSCHRIJTING VAN LEERLINGEN VOOR
OPENBARE LAGERE SCHOLEN.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
krengen ter kennis van belanghebbenden:
le dal tot het doen inschrijven van leer-
jmgen voor de toelating, met Maart a.s lot
k openbare lagere scholen op het Schuiters-
freld. aan de Havenstraat, aan de Panl Ern*
Eistraat, aan den Znidsingel, aan de Medu-
it en aan de Vrouwen kerksteen, gele-
!?nhrid zal worden gegeven aan die scholen
lot cn met 12 Februari e.k. dagelijks, be-
fnlve Zondags, van des voormiddags half
i tot negen uur en op Maandag. Dinsdag
knderdac en Vrijdag bovendien van half
wee tot twee uren des namiddags:
2o. dat bij'de inschrijving het bewijs van
leboorte-inschrijving mcjet worden vertoond;
■3o. dat de kinderen op 1 Maart a.s. den
ti (lijd van vijf en een half jaar moeten
ebben bereikt. 6151
A. VAN DE SANDE BAKHUIJZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, den 23en Januari 1929.
ren geeft Wanneer men Haii zooals daar
toe gisteravond zoo volop gelegenheid was
goed luistert, dan komt men tol de verheu
gende conclusie dat het nog altijd crescendo
gaat met Werkmans Wilskracht Dan be
merkt men, dat de uitvoering van de ver-
i schillende nummers aan verzorgdheid en
nauwkeurigheid volmaakter is dan voorheen,
dat niet slechts correct wordt gespeeld, maar
dat er bezieling uitgaat van de voordracht
der nummers die W W vertolkt En dan
bemerkt men dat dit alles niet anders be
reikt kan zijn dan door naarstige en ernstige
toegewijde studie, onder bekwame strenge
leiding van een kundig musicus Aan haar
leider dankt W W stellig heel wat Want
het mag dan al een genot zijn de enthou
siaste mannen van Werkmans Wilskracht te
bureau der Directe Belastingen alhier.
HANDELSREGISTER VAN DE
KAMER VAN KOOPHANDEL
EN FABRIEKEN VOOR
RIJNLAND TE LEIDEN.
Wijziging: N V Chemische en Pharmaeeu-
tische Fabriek v h F G A Proot Zoon,
Pieterskerkhor 14. Leiden.
Uitgetreden directrice mej M A. J F
Veldheer, te Leiden Nieuwe directeur: Th J
M. Meddens, le 's-Gravenhage Nieuwe com
missaris- H J M Landman, te 's-Graven
hage Nieuwe gevolmachtigde: mei M. A. J.
F. Veldheer, te Leiden.
Rede van het Tweede-Kamer-lid, den heer Abr. Staalman.
Over do aanstaande accijnsverlaging, contracten, enz.
Onder de auspiciën van den Ned. Bond
van Koffiehuis-, Resiauranlhuuders en
Slijters, aid. Leiden en Omstreken werd
gistermiddag in Zomerzorg een drukbe
zochte vergadering gehouden, waarin de
heer Abraham Staalman, lid der Tweede
Kamer der Staten-Generaal, en secretaris
van de in het opschrift genoemde Centrale
BINNENLAND.
Inangnralo rede van prol. dr. B. A. van
Groningen als hoog'eeraar in de Grieksche
taal en letterkunde te Leiden. (Stadsnieuws,
lste Blad).
De plechtige herdenking van de Unie van
Utrecht. (3de Blad).
Te 's-Gravenhage is op 74-jarigen leeltijd
overleden ir. dr. C. Lely, ond-minister van
Waterstaat. (3de Blad).
Feestelijke onh-angst van het postvlieg
tuig op Schiphol. (3de Blad).
De Belgische nota aan Nederland. (Bin-
nenland, 2de Blad).
Te Zwijndrecht ie een carbid-toeslel out-
ploit; et zijn twee dooden. (Laatste Berich
ten, lste Blad).
BUITENLAND.
Het Dnitsche rijksarbeidsgerechtshof te
Leipzig heelt de arbitrale nitspraak in het
metaalconilict nietig verklaard. (Buitenland
lste Blad).
In Frankrijk ie een nienwe zwendelaliaire
ontdekt. (Builenl en Tel., lste Blad).
Weer een incident tusschen Italië en
Znid-Slavië. (Tel., lste Blad).
Ernstige botsing tocschen tram en antobus
in Ohio. (Buitenl. Gem., 3de Blad).
DE MAALTIJD TEN HOVE.
Aan den disch van Hare Majesteit de
ÜODingin en Z. K. H. den Prins der Neder
landen, in het Paleis te Den Haag, waar
bij ook H K. H. Prinses Juliana aanzat,
namen, met de leden van het gevolg, gis
teravond deel: onze burgemeester rar. A.
van de Sande Bakhuyzen president-cura
tor van de Universiteit; de burgemeester
van Katwijk mr dr. J. Scbokking; de rec-
tor-magnifirus van den Academisohen Se
naat prof jhr mr. W. J. M. van Eysinga
Vereeniging, een beschouwing hield over de
döfamillègrëepën"dezer" caTices"' 'Z
bracht kunnen worden: dal zij geen voor
keur toonen voor lezingen der oudste of
Na een inleidend woord van den afdee-
lingsvoorzitter. den heer C. O. Racké. waarin
anderen kanl drankmisbruik; hij meende
ook de drankbestrijders te moeten raadple
gen. doch de christelijke drankbestrijders - -p
9tonden afwijzend tegenover de verlaging gesproken over de laatste opgravingen le
uit vrees voor drankmisbruik In 1927 gin- ^er en de opnieuw ontstane Romeinsche
gen bij de behandeling der begrooting in de tempelstad aldaar^ Id den breede heeft hg
V
Prof. dr. S. Loeschke leider van de
opgravingen te Trier, en verbonden aan het
Provinciaal museum aldaar, heeft gister-
ave na in 's Rijksmuseum van Oudheden
beste handschriften: dat vele fouten onzer
overlevering reeds in de Oudheid heston- achouvvin
hij allen welkom heette, kreeg de heer Staal
man het woord tot het houden van zijn be
den; dat corruptie spoedig intreedt: dat
conjecturen bevestigd worden. De geschie
denis van een Griekschen tekst in de Oud
heid blijkt de resultante te zijn van twee
elkander tegenwerkende krachten* een pro
ces van verwildering, en de naar eenheid
strevende wetenschappelijke uitgaven, die
gegrond waren op conjectuur en vooral
keuze tusschen beslaande varianten.
Voortaan gelden volgende opvattingen* de
uiterlijke waarde der codices bepaalt de
waarde hunner lezingen niet; het opbou
wen van stamboom of archetypus is zeer
moeilijk: de handschriften vertegenwoordi-
- t..„ j-. gen slechts enkele uit de vele vormen, die
he hoogleeraren Huizinga, Van Wijk, Kris- ___j_ l.jj
tensen, Van Blom, Albert Verwey en J
P M. C. de Vries en mej dr. Serrurier
fl)ij wie H K. H. college loopt); de pre
sidente van de V.V.S.L. mej. Tjeenk Wil
link; de praeses collegii van het L.S.C. uo
on enkele vrouwelijke studenten en studie-
genooten van H. K. H.
FINANCIEELE
ONREGELMATIGHEDEN AAN
HET BUREAU LANDSTORM
TE LEIDEN.
In aansluiting op hetgeen wij in ons
Nad van Maandag mededeelde met betrek
king tot financieel? onregelmatigheden aan
net bureau Landstorm alhier, waarover wij
I aanvankelijk, slechts weinig hebben gemeld
Jijkt het thans teneinde valsche geruch
ten dip reeds de ronde doen. le stuiten
fewenscht tp berichten dat het onderzoek
wordt geleid uitsluitend tezen twee aan dit
bureau verbonden militairen, t w. een
erslp luitenant en een sergeant-majoor
yoeger aan dit bureau verbonden, die bei
en in arrest gpsteld zijn.
matigheden schijnen^ o.a. ge-
i Z^D ^oor uitbetaling van do
.,ns'rur,purs van den Landstorm be-
Wemde instructiegelden.
de teksten in de Oudheid reeds hadden aan
genomen het belangrijkste deel der tekst
geschiedenis ligt dus in de Oudheid.
De tekstcriticus zal, op grond dier over- i
wegingen, voornamelijk moeten kiezen tus
schen de overgeleverde varianten, maar
ook zoo noodig. van de conjectuur gebruik
moeten maken. Dit werk is een moeilijke,
maar schoone kunst, die dezelfde eischen
stelt als elke andere.
Prof. van Groningen eindigde zijn rede
met de gebruikelijke toespraken.
DE VLAGGEN UIT.
Ter gelegenheid van do herdenking van
de Unie van Utrecht was heden van alle
P.tjks- en van tal van andere gebouwen
ei huizen de nationale driekleur uitgesto
ken.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd is voor het candidaatsexameD
wis- eD natuurkunde (letter K), G. A. Vro
lijk (Den Haag), en mej. J. J. do Lange
(letter A), Leiden.
Spr. ving aan met op te merken, dat het
met 1 Maart a.s ingaande tijdperken een
der belangrijkste in ons bedrijf zal zijn.
I Er hpbben vele accijnsverhoogingen plaats
gevonden doch een verlaging eD dan nog
wel een zoo groote van f 132 per HL nim
mer. De opbrengst der accijns was steeds een
groote bron van inkomsten voor den Staat.
Spr. ging na hoe in het oorspronkelijke
wetsontwerp, dateerend van 1860. telkens
accijnsverhoogingen werden aangebracht,
aanvankelijk betrekkelijk kleine.
I Met den opbloei van het organisatieleven
ook in ons bedrijf werd gepoogd die verhoo
gingen op den consument bij den verkoop
per glas te verhalen, wat totdusverre niet ge
schiedde Dit had voor het eerst plaats in
I 1909, toen de accijns van 69 op 90 gebracht
werd.
In 1911. het eerste oorlogsjaar kwam het
Leening9fonds tol stand, waardoor de accijns
practisch eebracht werd op 100. Dit bleef zoo
tot 1919 loen werd ze gebracht op 150, in
clusief de opcenten derhalve 165 In 1920
verdubbelde de toenmalige minister van
finantiëD. de Vries dil aantal, zoodal dit
nadien 330 bedroeg
Dil had een sterken smokkelhandel en
geheime distillatie tengevolge
In 1920 bedroeg de accijnsopbrengst ruim
Tweede Kamer opnieuw en zelfs meerdere
stemmen voor verlaging op.
Er werd een nieuwe commissie benoemd,
die adviseerde tol verlaging tot circa 200.
Ziedaar de geschiedenis van het thans
nog aanhangige wetsontwerp, dat. naar wij
hoDen. op 1 Maart tot wet verhpven zal zijn.
Drankmisbruik, aldus spr is ook voor ons
bedrijf uit den boozen daar hel een beletsel
vormt voor de ontwikkeling van de bona-fide
handel, afgezien nog van de moreele ver
plichting al9 Nederlandsch staatsburger tot
bestrijding van zoodanig misbruik.
Voor een behoorlijke ontwikkeling van
ons bedrijf is het evenwel noodig zekere
minima vasl te stellen om een oneerlijken
concurrentiestrijd le voorkomen, temeer waar
de bedrijfsrisico veel grooter is dan in andere
handelstakken (vermindering van het aan
tal vergunningen in de meeste gemeenten,
wanneer de vergunninghouder bomt te over-
gewezen op wat meu gevonden h eelt en op
bei feit d3t deze opgravingsarbeid voor
Trier en voor geheel Duitsch.and een schit
teren? monumint der Oudheid belooft bloot
te leggen
Het instituut Patxot to Barcolona
heelt beSiOton een prijsvraag uit te schrij
ven soor het beste a.gomeen pub.iek-revh-
terlijk verdrag en hiervoor een prijs van
du.zeno pond sterling beschikbaar geeteid.
Ouze stadgenoot, prol. jhr. mr. \V. J. M.
van Eysinga, heelt met de hoogleeraren
prof. dr. D. Anzilotti, president van net
Permanent Hol van Internationale justitie
en prof. dr. F. de P. Maspons i Angiased, van
de Universiteit to Barcelona zitting in do
jury.
Ten huizo van den heer H. aan do
I - .v vvw* -'1^4 JJ.. OUU UO
iijoeni. hn daarom is het raadzaam de winst- Bree&traat is in den aigelooptn nacht een
daling niet g?liike Ired le dotn houden met
de accijnsverlaging, doch een kleine reserve
le maken
De Centrale Vereeniging heelt zich dan
ook afgevraagd, welke de prijzen zouden
moeten worden, wanneer de verlaging lot
stand zal zijn gekomen op de basis van een
gezond algemeen bedrijfsbelang
Hel is alweer de Centrale Vereeniging
welke een schema voor die prijzen heelt in
gesteld. dal naar zij hoopt als leiddraad voor
alle belanghebbenden zal gelden.
Deze verkoopsprijzen zouden dan voor den
begin van brand ontstaan in bet bed van
een 15-jarig zoontje van den heer H.
Met cenige emmers water werd bet vuur
spuedig gebluscbt. In de kamer van den
knaap werd een brandende cigaret gevonden.
J. B. heelt aangiite gedaan bij de
politie dat A. S. hem op den Lage Kjjudyk
geslagen heeft.
TeD nadeelo van den keilner A. S. is
omstreeks bal! een va nacht een rjjwiel
- ..VU v— VV.UJ ui-.. vvu ,u Iiuvuv ecu IMWlCl
slijt verkoop moeten bedragen f 2 70 per L. ontvreemd, dat hij voor café Zomerzor?
jenever, f L 80 per L brandewijn en voor had gezet,
den kleinhandel bij verkoop per glas met een
minimum inhoud van 40 gram en een mini-
K7 Ts ZV,Wh'8" i mum alcoholpercentage "van 35 mm,maal
6/ milhoen. waaruit de gevolgen van de 16 ct voor de volksklasse, 20 cl voor de tus-
voornoemde euvelen reeds blijken In de
volgende iaren werd de opbrengst slepds
kleiner en in 1928 bedroeg zij nog niet 45
milliopn gulden.
Niet alleen, dal de schatkist hieronder leed
maar ook de bona-fide handel had te lijden
onder fraude.
Bovendien werkte de smokkelhandel fnui
kend op de moraliteit van de bevolking van
sommige streken vooral de grensprovincies
Minister de Geer was de eerste, die zich
genegeD toonde tot vprlagipg van den
accijns tol f 200 per Hectoliter over te gaan
d.i circa f 50 hooger dan in de nabuursta-
len waardoor de smokkelhandel minder
loonend zou worden.
Evenwel vreesde de minister aan den
schenklasse en 25 ct voor de eerste klasse
De te vormen districtsbesluren zullen voor
elk district afzonderlijk de prijzen aan de
hand van deze standaardprijzen hebben vast
te stelleD Zoowel groot- als kleinhandel moe
ten door middel van contracten verplicht
•vorden deze normen te handhaven op straffe
van hooge boete
Met een opwekking om door onderteeke-
ning der contracten mede te werken lot het
scheppen van een gezonden algemeenen toe
stand in het bedrijf, eindigde spr zijn luide
toegeiuichte uiteenzetting
Na een korte gedachtenwisseling sloot de
heer Racké deze bijeenkomst met dank aan
den spreker en de aanwezigen voor hun op
komst.
De hoer J. B. Sliggers, onderlading-
meester aan het stal ion H.S.M., hoopt op
15 Februari den dag te herdenken, waarop
hg voor 25 jaar bij do maatschappij ia
dienst trad.
Het comité van actie voor Openbaar
Lager Onderwijs verzoekt ons de aandacht
der lezers le willen vestigen op de adver
tenties in dit Blad waarin een onder wijs-
radiorede van den heer Klaas de Vries,
secretaris van de vereeniging „Volksonder
wijs" wordt aangekondigd.
Wij verwijzen naar de officieel? ken
nisgevingen betreflende lol inschrijving
van Iperlingen voor de openbare scholen en
4 de openbare bewaarscholen alhier.