A
Humor uit het Buitenland.
BOUWKUNSTIG SCHOON.
UIT DE PERS.
Vrouw, tot haar vriendin Jh het prettigste van alles ls dat,
nu Hendrik uit zn zaken gegaan Is, hy alles kan doen wai ny
vil". (üumonskt
Nieuw aangekomene ,Js er eenlge kans op een tafeltje
Veelgeplaagde Kellner «Wei cneoeer der nullen wel wat
menschen zijn die genoeg gekregen nebbeD van net wachten.
Ze kenne der elk moment van door gaan". (London Opinion),
pen 10 steken af, verder één steek elke 3
toeren od eindelijk de 25 steken, die mid
den in overblijven.
Om de balsuitsnijding worden twee toe
ren vasten gehaakt, vooral géén picotjé!
Bij elke nieuwe kleur worden de wollen
draden om elkaar gedraaid, dan behoeven
se niet afgeknipt te worden, maar worden
bewaard tot ze weer aan de beurt zijn.
Naar dit model kunnen ook truitjes met
andere dessins worden gebreidop een
groot stuk papier wordt dan ongeveer het
patroon geteekend, daarop de teekening
aangebracht, die men dan bij het breien
uitmeten inplaata van uittellen moet.
COLINE.
DE HOOGLANDSCHE KERK.
XII.
Over het niet voltooide schip der kerk
hebbeD we in het eerste artikel enkele op
merkingen gemaakt. We behoeven daar dus
niet op terug te komen.
Even verwijlen we bij het Gothisehe mid-
dentorentje met zijn krans van pinakeltjes,
dat treft door zijn ranken, sierlijken vorm.
Het eigenaardig opengewerkte onderscheidt
dit torentje van den dakruiter der Pieters
kerk. De laatste is trouwens ook ouder,
waarschijnlijk uit den tijd, toen het koor
werd gebouwd od is later in de 16de eeuw
van een nieuwe bekleeding voorzien. De
dakruiter van de Hooglandsche kerk is nar
tuurlijk van plra 1400. Boven de viering der
kerk een open eerste verdieping.
Daarna volgt een eenigszins toeloo-
pende verdieping waarom zich een krans
van heel slanke pinakeltjes schaart. Een
eindje boven hun basis zijn deze verbonden
door een band, welke in de hoeken lofwerk
draagt De pinakels reiken met hun spitsen-»
welke pijnappeltjes dragen, tot den lan
taarn, waarin de klokken hangen En boven
den lantaarn verheft zich een slanke spits,
welke de klokkenverdiepina met uitge-
schulpte randen overkraagt Hoe mooi dit
torentje het doet, kan men op verschillende
punten tn de stad wnarnempn b v van den
Ouden Rijn af ter hoogte van de Kaas
markt, en een heel mooi doorkiikje op het
kantwerk van het Noordertrahsept met het
middentorpntjp heeft men ook wanneer men
vanaf de O Vest dooT de Rnuwdnnwer1" - u
kijkt, en verder op meerdere plaatsen in
de naaste omgeving.
Wij bevinden ons evenwel nog op het
Hooglandsche kerkplein. We kijken even
naar het omhulsel van een oude pomp, dien
men tegen het transept heeft geplaatst, let
ten even op de accijnshuisjes, die langs de
Zuidzijde der kerk zijD gebouwd Op zich
zelf zijn die gebouwtjes vrij onbelangrijk,
maar het merkwaardige is, dat ze een
doorloopende kroonlijst hebben, welke in
't midden een driehoekig fronton vertoont,
met het wapen van Leiden.
DezeD drieboeksvorm, welke de Renais
sance van de bouwwijze der Grieken had
overgenomen, zullen we later meermalen
ontmoeten, wanneer we Renaissancegebou-
wen bespreken.
Omtrent den kalen Westgevel met een
voudige friesversiering onder de daklijst is
niet veel bijzonders op te merken- We kij
ken alleen even naar het portaal met ge
vleugelde engelenkopjes in den bovendorpel
en het dubbele raam er boven met de tee
kenen der aardsche vergankelijkheid in de
zwekken der ramen Begrafenisstoeten ge
bruikten iD den ouden fcijd steeds dit por
taal.
Men weet, dat de Pieterskerk in het mid
den der 19de eeuw oog zoowat van alle zij.
den dooT aangebouwde huisjes werd ont
sierd. Men heeft vóór de restauratie al die
smakelooze rommel verwijderd, ten einde
het gezicht op de kerk weer zooveel moge
lijk vrij- te krijgen Westfront en schip ko
men daardoor vee; beter tot hun recht Bij
de Hooglandsche kerk bestond die nood
zaak zoo met. immers men kreeg daardoor
toch niet het gezicht op een trotsch en
rijzig 6chip. En daardoor kon men de ge
dachte laten gelden, dat er in het zich
groepeeren van die 17de eeuwsche huisjes
rond de kerk toch ook een zekere intimiteit
is gelegen 't Is of de mensch beschutting
zocht onder de muren van het Godshuis
En dan is er iets gemoedelüks in die boven-
en onderdeuren, die meD bij sommige nog
vindt. En die typische kruiskozijnen ziet
men ook niet overal. Dan staat even ver
der nog een oude pomp. Er zijn menschen
die beweren, dat zulke dingen maar moeten
verdwijnen wanneer ze hun reëele betee-
keois voor het leven hebben verloren. Men
schen, die beweren, dat ook al onze Hol-
l-andsche molens maar moeten verdwijnen,
nu we z.g windmotoren en stoomgemalen
hebben Maar welbeschouwd ontneemt men
ons daarmep een stuk traditie en dus een
stuk leven. We zien toch al met leedwezen,
hoe roekeloos men in de 19de eeuw met
onze stadspoorten en zoovele andere merk
waardige dingen heeft omgesprongen, zon
der d2t bepaalde eiscben dit noodig
maakten.
De pomp, waarover we spraken staat
niemand in den weg en het aardig gebeeld
houwde bovenstuk, dat tot opschrift draagt:
,,'t Bon Burgstreng" en een verdedigings
toren of ve8tingbastioD voorstelt, is een
mooi getuigenis, hoe de mensch zijn sieren
de elementen gaarne ontleende aan hef
werkelijke leven van zijn tijd De openbare
drinkbekkens voor paarden en menschen
en waarmee de straatjeugd zoo heerlijk kan
knoeien geeft meD thans moderner vor
men dan de pompen uit den ouden tijd.
Nadat we zoo en passant enkele dingen
hebben opgemerkt, die met de kerk niet in
direct verband staan, maar die van het
geheele aspect toch ook voor niet goed zijn
te scheiden, komen we aan het Noorder
transept. Na onze beschouwing van het
Zuidertransept kunnen we hierover kort
ziin OndeT bouwkunstig opzicht ie aan den
gevel niet zoo veel nieuws meer op te mer
ken- De algemeene constructie is gelijk.
Het ornament eveneens AUeep merken wc
op. dat de geveltop hier bekroond is met
een kruis Ed verder dat dp traptorens
eveneens voorzien ziin van een zandsteenen
kegelvormige spits, die hier evenwe' ver
s-erd is met zigzaglijnen m relipf een
eigenaardigheid, die bh de Noordp'iike Go*
thiek zeldzaam voorkomt. Ecd bouwkun
stige merkwaardigheid is ook nog, dat meD
ter linkerzijde van den gevel een poortje
met schuinen profiellijn vindt, dat oor
spronkelijk in de Pieterskerk thuisbe-
hoorde.
Van de traptorens is maar eeD aan dp
buitenzijde toegankelijk evenals aan het
Zuidertransept De andere torens vinden
hun ingang in de kerk. Hierop komen we
bij de bespreking van het interieur terug;
waarmee we de volgende week aanvangen.
Al is er in bouwkunstig opzicht niet zoo
veel verschil tus6chen de gevels, geheel an
ders staat de zaak, wanneer we eens even
denken aan de visie van een schilder Aan
de Zuidzijde overdag de volle zon, ann de
Noordzijde de diepe schaduwwerking. Bos
boom heeft in zijn dagen eens een schilderij
gemaakt, waarop dat donkere van den
gevel tegen het helder verlichte dak der
kerk zoo goed uitkomt En misschien is het
ti ook we' eens opgevallen, hoe zwaar en
donker en dreigend dat Noordert.ransept
kan doen in den duisteren avond, wanneer
het silhouet als een donkere massa onwo
zenlijk tegen de grijze lucht afsteekt.
Wij geven ten slotte nog een teekening
van het portaal.
DE PSYCHOPATHENWETTEN EN HUN
TOEPASSING.
Beschouwing van dr. Wiersma.
Dr. D. Wiersma, geneesheer aan het Ryks-
asyl voor psychopathen te Leiden, wijdt in
het Nederl. Tijdschrift voor Geneeskunde
enkele beschouwingen aan de nieuwe psy-
chcpathenwetgeving en haar toepassing Na
de gelegenheid tot algemeen lichamelijk,
psychiatiscb en experimenteel psychologisch
onderzoek als richtsnoer voor de bebande^
ling te hebbeD besproken, maakt de schrij
ver enkele opmerkingen over het eventuee-
le verdere lot van den patiënt en oefent
hij zachte critiek op enkele bureaucrati
sche artikelen van het psychopathenregle-
ment dienaangaande. Wy nemen de volgen
de passages over:
Gedurende den loop van de behandeling
kan nu volgens het psychopathenreglement
hetzij op initiatief van den geneeskundi
gen dienst van het asyl, hetzij op verzoek
van deD minister van justitie zelf, aan de-
zen een rapport worden overgelegd, waar
uit de resultaten van -vri?rzoek en oehan
deling tot dusverre zyn te zien en waar
aan een voorstel om den patiënt in juaestie
over te plaatsen naar een particuliere in
richting of uit te besteden in gezinsverple
ging kan worden vastgeknoopt. Een inrich-
t.ng aangewezen tot het verpiegeD van cri-
mineele psychopaten, is bijv. verbonden aan
do gestichten voor zwakzinnigen te Rekken,
waar een speciale afdeedng voor psychopa
tenzorg in het begin van 1929 zal ge
reed. zijn. Van roomsch-katho.ieke zyde wordt
by den bouw van een groot krankzinnigen
gesticht te Heilo op soortgelijke wijze in
ruimte voor de verpleging van ter beschik
king gestelden voorzien. De laatste inrich
ting zaï waarschijnlijk in den loop van 1930
vcor ingebruikneming gereed zijn. Het
spreekt vanzelf, dat naar deze inrichtingen
èiecbts de minder gevaarlijke patiënten zul
len kunnen worden overgeplaatst, terwijl
slechts voor hen, wier maatschappelijke ge
vaarlijkheid als byna geweken mag worden
beschouwd, maar die toch voonoupig pog
n.et zonder voortdurend toezicht eD onaf-
gebrtkeD steun zicb zullen kunnen hand
haven, de gezinsverpleging in aanmerking
komt. De laatste zal zich waarschijnlijk ten
deele ontwikkelen als een geschikte over
gang tot het weer geheel vrye leven in
ü6 maatschappij, ten deele echter een blij
vende» toevlucht wordeD voor die patiënten,
d e door zwakzinnigheid ol door enkele ab
normale neigingen of driften voor een leven
in de vrye maatschappijgeheel ongeschikt
zyn, terwijl zij in eeD beschermend milieu
geen gevaar opleveren. De beslissing tot
overplaatsing, hetzij in een gezin, hetzij in
een particuliere inrichting, berust bij den
minister van Justitie, die evenwel slechts
na het inwinnen van een geneeskundig rap
port, als bovenbedoeld, daartoe kan over
gaan.
He<zelfde geldt voor de beslissing tot
gewoonlijk voorwaardelijk ontslag uit
de verpleging, die ook binnen de eerste twee
jartn, voor welke de terbeschikkingstelling Ls
uitgesproken, kan worden genomen. De by
het ontslag opgelegde voorwaarden behel
zen in elk geval, dat de ontslagene zich
aan geen misdrijf mag schuldig maken, maar
zij' kunneD met allerlei speciale voorwaarden,
te regelen naar de indivtdueeie behoefte
van HeD persoon in quaestie, worden uit
gebreid Hetzij aan een reclasseermgsver-
een ging, hetzij aan een particu.ier persoon,
daartoe door den minister aangewezen, wordt
het toezicht op de naleving dezer voorwaar
den en het verleenen vaD hulp en steun
aan den ontslagene opgedrageu, die geduren
de de rest van de twee jaren, welke na
het vonnis nog moet verloopen, ter beschik
king van de regeering blijft. Hij kan dus bij
gebleken noodzakelijkheid zonder hernieuwd
vonn;a van de rechtbank, alleen by beslissing
van deD minister van Justitie weder meen
asyi, een inrichting, of een gezin worden
ge-1 laatst. Wanneer evenwel binnen twee ja
ren nog geen ontslag uit de verpleging
heeft kunnen plaats vinden, daD moet 3
maandeD voor het verstrijken van dezen ter
mijn de leider van de verpleging een rap
port aan het departement van Justitie indie
nen. Voor de verpleegden in het Ryksasyl
wordt dit natuu.Myk door den geneeskundi
gen dieüst daarvan opgesteld, voor de overi
gen moet het departement naast dit rap
port ook nog het oordeel van een genees
kundige inwinnein. Dit geneeskundige rap
port wordt dan aan deD officier van Justi
ce by de rechtbank, die indertijd deD pa-
tiëni ter beschikking van de regeering stel
de, toegezonden en deze heeft dan de be
voegdheid by die rechtbank een vordering
tn te stellen tot verlenging van de terbe-
sch kkmgstelling voor een of twee jaren.
In dit ^eval is dus zal er van verdere
verpleging sprake zyD een hernieuwd
vonnis van de rechtbank noodig, dat slee-its
op ordering van den officier van Justitie
kan worden geveld Waarschijnlijk is 'leze
bepaling in de wet en in het Psychopa
thenreglement opgenomen, om de patiënten,
1e i.ekerheid te waarborgen, dat zy niet
onrechtmatig, of langer dan noodzakelijk
Is, var hun vrijheid worden beroofd, doch
de regeling komt mij noodeloos omslachtig
voor. Mijns inziens ware het beter gewetó
de patiënten voor onbepaalden tijd ter ti
sci; kkiiig van de regeering te stellen eod
beslissingen omtrent ontslag uit de versla
g.ng of omtrent overplaatsing geheel l
den medicus den eenigen deskundig
toch over te laten. Ook de telkens ten
keerende beslissingen door den ministerrj
Justitie schijnen mij eeD ooodeiooze coa
plicatie, waarvan het voordeel zeer gckih*
houder. had kunnen blijven, door aan de pi
tiënten het recht toe te kennen, zich*
of tweemaal per jaar tot den officier n
Justitie van het ressort, waarbinnen de v.
pleging plaats vindt, te wenden met e?
verzoek, de wenschelykheid van hun o:
blag te onderzoeken. Desgewenscht zoo
ze zicb dan tot den behandelenden med
cus kunnen wenden om nadere LnlichtiDgn
betreffende den toestand vaD deD paiiéit
By eventueel voorwaardelijk ontslag zoü i
patiënt ter beschikking van de regeer:
kunnen blijven, totdat de termijn, ff au
voor de voorwaarden waren opgelegd,
die vcor elk geval afzonderlijk bij het k
slag zou moeten worden vastgesteld, it
verstreken. Een regeling, veel gelijkend e
de hier geschetste, geldt ten aanzien
de verpleging in krankzinnigengestichte
heeft daar nooit tot gegronde klachten aai
leiding gegeven.
„Bij al zijn beslissingen staat den mioisl
een Algemeene Raad voor Psychopalhenw:
ter zijde, die uit bekwame deskundigen op t
ge-b.ed van strafrecht eD van psychiatrie
samengesteld. Hij geeft den minister c
d ens verzoek, maar ook ongevraagd, adv.
en moet bij alle belangrijke besTssioge
worden gehoord. Het bestaan van dezen ':J
chopathenraad is vooral zoo belangrijk, pi
dat hy de werking van onze nieuwe psyek
pa then wetgeving in de practijk zal kont?
controleeren en eventueel noodige of
schelyke aanvullingen of wijzigingen
kunnen voorbereiden, terwijl hy tevens
le: maatregelen in het belang van depaftci
ten ral kunnen voorstellen.
„len slotte zou ik nog enkele woord*
willen wijden aan het onderzoek van
tineerden, ten aanzien- van wie geduren
de instructie het vermoeden van een
telyke afwijking is gerezen. De kennisdaa
van is thans voor den rechter vao
meer belang, dan vroeger, omdat hij c-
alieen meer tot ontslag van ree hts vervolgd
eventueel met bevel tot plaatsing ia
krankzinnigengesticht, bevoegd is, raaar
vens bij het bestaan van geestelijke afo'l
king. die niet tot geheele opheffing der tos
rekeningsvatbaarheid heeft geleid
ten uitvoerlegging der straf in eeD bp
dere strafgevangenis of tot terb 'scbikki
stelling na afloop van den straftijd kan
sluiten. Het is dus waarschijnlijk, da'
psychiatrisch onderzoek bij meer verdaci--
dan vroeger tot observatie in eeD 'laan
aangewezen inrichting zal wordeD' beslot
Tot deze aangewezen inrichtingen ou
hoort behalve o.a. de psychiatrische^
meken onzer universiteiten ook belj.'
chopothenasyl te Leiden. Alle hulp®'0
Ion, die iD het begin van dit opstel
den beschreven, staan ook dit onder#-
van verdachten ten dienste en het is
veel belang, dat het advies over a!t>
een deel van de patiënten, die in het to
zullen worden opgenomen, vaD den R3d:
kundigen dienst van deze inrichting
uitgaan Op deze wijze zal zicb spop^
dan anders het geval zou zyn, eeD oord
over deD aard der gevallen, die in
asyl thuis behooren en er te verdoe
zyn. kunnen consolideeren. Aan der
re-i kam is het te voorzieD eD te!e°y
wenH'hen dat ook vele abnormale®
observatie in Leiden zullen komen,
wie terbeschikking t l ing niet bel
te vonnie zal blyken te zijn, doch 'e°^
zien var wie andere maatregelen zuIIg®e
ten worden voorgesteld,
«I
H
Haar vader „O. ho
Jongmensch. de situatie beheerschend ,Jk was juist bezig
uit te leggen meneer hoe Orlando Gomarez. de filmheld Eiiy
Wlckford hield ln de film Lief des Lagen, (London Opinion)
Moeder „En als Je nu altijd een zoet meisje wilt zUn,
dan wordt Je latei eeD volmaakte Kleine dame
Kind .JEn als Ik nu een volm .«kte tilmstei wu worden wat
vooi soort meisje moet ik dan zyn (London Opinion)
Hoe zou net toch Komen dat nadat men elndeloozen tijd pn
moeite gnomen neeft om een collectie werkeiyk «emaakeliika
stoelen uil te zoeaen -
„Twintig Jaar geleje. Wullem. kreeg Ik men eerste levesles
ln dat gunne huis. Ik vroeg der om een karreweltje en ik
kreeg 'et". (Humorist)
