69ste JAARGANG
ZATERDAG 1 DECEMBER 1928
No. 21080
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
80 Cts. per regel voor adveriectién uit Leideo en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd gijn Voor alle andere
advertentiên 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor evenlueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week 018
Buitsn Leiden, waar agenten gevestigd zijn. per week „0 18
Franco per post 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit ZES bladen
EERSTE BLAD.
AFSLUITING SPANJAARDSBRUG.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis dat in ver
band met het verrichten van herstellings
werken aan de Spanjaardsbmg, die brug
ranal 3 December a.s. tot nadere aankon
diging voor alle verkeer zal zijn afgesloten,
zullende in het verkeer voor voetgangers
en wielrijders worden voorzien door middel
van een pontje.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgermee Ier.'
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 1 December 1928. 2669
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
Gezien het verzoek van A. E. van der Voet
cm vergunning tot het oprichten van een
ondergrondsche bewaarplaats voor benzine
met bovengrondsche altapinrichling in en
op den Morschweg vóór het perceel Morsch-
weg No. 21, kadastraal bekend Gemeente
Leiden. Sectie L. No. 1328;
Gelet op de artt. 6 en 7 der Hinderwet;
Geven kennis aan het publiek, dat ge
noemd verzoek met de bijlagen op de
Secretarie dezer gemeente ter visie ge-
legd is;
alsmede dat op Zaterdag den 15den De
cember e.k., des voormiddags te halt ell
men op het Raadhuis, gelegenheid zat wor
den gegeven om bezwaren tegen dit verzoek
in le brengen, terwijl zij er de aandacht
op vestigen, dat niet tot beroep gerechtigd
zijn zij, die niet overeenkomstig art. 7 der
Hinderwet voor het gemeentebestuur of een
zijner leden zijn verschenen, ten einde hun
bezwaren mondeling toe te lichten. 2670
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN.
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 1 December 1928.
PROF. HAITJEMA OVER „DE DIEPSTE
MOTIEVEN DER ANTHROPOSOPHIE."
Prof. dr. Th. L. Haitjema, te Groningen,
heeft gisteravond in het klein-auditorium
der Rijksuniversiteit alhier op uitnoodiging
van de Vereeniging tot vestiging van bijzon
dere leerstoelen, gesproken over de diepste
motieven der anthroposophie.
Voor wie geen oppervlakkige karikatuur
tekening van de anthroposophie teekenen
wil, is uiterste zelfbeperking in de begren
zing van de stof noodzakelijk, omdat de
anthroposophie als „Wissen von der geisti-
?en Welt" zeer nadrukkelijk optreedt met
de pretentie van richtlijnen te geven op
alle mogelijke gebieden der cultuur. Spr. wil
in deze eerste van zijn beide voordrachten
slechts trachten aan Rudolf Sleiner's le
vensgang toe te lichten, welke de diepste
motieven zijn, waaraan de anthroposophie
in wezen haren oorsprong heeft te danken.
De tweede voordracht zal meer in het bij
zonder handelen over de verhouding van
anthroposophie en Christendom en daar
bij ook Rittelmeijer's Christengemeinschaft
Ier sprake brengen.
Na betoogd te hebben, dat de geestesbewe
ging der Anthroposophie volstrekt afhanke
lijk is van de persoonlijkheid van den in
1925 overleden leider, Rudolf Steiner,
maakt spr duidelijk, dat de diepste motie
ven van de anthroposophie niet te zoeken
zijn bij de ouderen, fantastisch-gnostischen
anthroposoof Steiner, wiens grillige „Ge-
beimwissenschaft" iels van het tragisch
ziekteproces van een titanischen geest de
monstreert, die de poorten van zijn bewust
zijn heeft opengestooten voor de meest on
controleerbare gnostiek uit oorzake van zijn
heimwee naar de onmiddellijke ervaring van
bel ideëelgeestelijke, maar bij den jongeren
vereprder van Goethe's wereldbeschouwing,
^"ie Steiner's antropo9ophie in den wortel
ingrijpen wil, moet ze daar aantasten,
^aar wij een jongen, hoogstbegaafden, wijs
gerig aangelegden geest in de tachtiger ja-
van de voorgaande eeuw zien worste-
•on om een „objectief idealisme" in de we
reld- en levensbeschouwing.
Spr. meent vier eerbiedwaardige motie
ven der anthroposophie volgens deze werk
methoden te kunnen blootleggen
le. moet gewezen worden op den aanleg
mt pn de voorkeur van ruimtelijk denken,
me Steiner van zijn prille jeugd af aan ge
openbaard heeft Reeds in het jongens
dicht aangaande het ruimtelijk bestaan
a|'er objecten en verschijnselen, welke de
zintuigen waarnemen, ontkiemde de be
bouwing, welke zich binnen in den
jnensch een soort ziele-ruimte denkt, die het
i0onep'.van geestelijke werkelijkheden en
erschijnselpn is. Dientengevolge moet Stei-
er steeds ook voor het zuiver-geestelijke
^0 pen ,Leib"-substraat vasthouden De
^totelische idee wordt op verfijnde wijze
vermat era li seerd in het „Aetherleib". Al het
tijdelijk-verloopende wordt onder de ruimte-
categorie gesteld.
2e. staat met Steiner's voorkeur voor
ruimtelijk denken ook in verband zijn sterk
visueele aanleg. Daarin ligt de kiem van
Steiner's overschatting van de „Schau-
möglichkeilen" in zijn geesteswetenschap.
Men ziet het wezenlijk-geestelijke. Men
hoort het niet. De depreciatie van het woord
in ons geestesleven gaat daarmede natuur
lijk gepaard. Het „mit der Seele hóren" be
hoort thuis in het eerste deel van de trap
pen der inwijding- in de voorbereiding. Bij
de twee hoogere trappen, de verlichting en
de inwijding, is het „geistige Anschauen" en
het „Heilsehen" schering en inslag.
3e. mag op Steiner's intens verlangen
naar een „geistgemasse Welterkenntnis"
gewezen worden, waardoor hij fel reageert
tegen de materialistische „Denkorientie-
rung" van den tijdgeest. Hierbij komt Stei
ner als een diep-tragische figuur uit, die in
de boeien van het natuurwetenschappelijk
denken zijn overwinning al uitroept, terwijl
zijn triomflied begeleid wordt door het ho
nend gerinkel, dat de ketenen maken, waar
in hij zich hartstochtelijk buigt en wringt.
Het natuurwetenschappelijk gestempelde
ervarings-kriterium voor zekerheid verabso
luteert hij voor alle werkelijkheidsoverlui-
ging.
Bij de veronderstelling van de onderwor
penheid van Steiner aan het zekerheids-
kriterium der positivistische wetenschap
wordt verklaarbaar, waarom de grootmees
ter der antroposophie zich zoo verweerde
tegen de beschuldigingen van spiritisme en
mysticisme, en zich tevens zoo beijverde om
de menschen onder den indruk te brengen
van de nuchtere zakelijkheid zijner geestes
wetenschap.
4e valt met Steiner's wijsgeerige „Veran-
lagung" terdege te rekenen, die hem voor
zijn leven bijna vóórbestemde om onder de
inspiratie van Goethe's wereldbeschouwing
geboeid te blijven. In de anthoposophie van
Steiner werkte de titanisch-monistische
kennisdrang door van een geesteshouding,
die slechts betreuren kan, dat het Wester-
sche denken zóózeer „erkrankte" aan
Plato- en Kantoverschatting Met zijn dich
terlijk-intuïtieve natuurbeschouwing botste
Goethe volgens Steiner reeds tegen de Wes-
tersch-Platonische, d.i. dualistische wereld
beschouwing aan. Steiner kent zich de roe
ping toe na Goethe met de waarheid van
Hegel's denken te hebben aangevuld om
door de Platonisch-Christelijk-dualistische
wereldbeschouwing heen te breken. En wie
over die veroverend Hegelsch-monistisch
doorbreken, even nadenkt, erkent, dat in de
anthroposophie al srivaal van de Angel
saksische theosophie terdege ook het impe
rialistisch motief werkt van het: Duilsche
geesteswetenschap „über alles".
Het Christelijk levensbesef zal de anthro
posophie onvoorwaardelijk moeten afwijzen
want zoodra God in ons leven gekomen is,
werpt Hij ons binnen onze grenzen terug en
leert on9 af het Steineriaansche „alle9 is
mogelijk voor den mensch". Het huive
ringwekkend hoogmoedige: „der Mensch ist
selbst di° Lösung des Wellratsels" moet
dan plaats maken voor het Schriftuurlijk-
reformatorische: ,,de rechtvaardige zal le
ven door geloof alleen". Dan heeft het
schouwen uit, waarbij men per slot van Te
kening alles van de volle, diepe werkelijk
heid meent te kunnen aflezen zonder het
„hereinbrechen der Christusoffenbarung",
als bijzondere openbaring, als het kruis
voor het denken te behoeven te belijden.
HANDELSREGISTER KAMER VAN KOOP
HANDEL EN FABRIEKEN VOOR
RIJNLAND.
Nieuwe inschrijving: K. L. Eimers, Ge-
versslraat 19, Oegstgeest. Winkel in sigaren,
tabak en sigaretten. Eigenaar: K. L. Eimers
te Oegstgeest.
Wijziging: N.V. Leidsche Melkinrichting
„De Toekomst", Hooigracht 41, Leiden. Uit
treden commissaris C. J. Prins te Alkmaar.
W. van Piggelen, Geversstraat 19, Oegst
geest, sigarenhandel. Uittreden eigenaar: W.
van Piggelen te Oegstgeest.
Firma A. J. Wijnnobel, Nieuwe Rijn 50,
Leiden, zaadhandel. Nieuwe eigenaar: Tin
F. Vlieland Jr. te Leiden.
Vestiging filiaal: Firma A. Taselaar (De
Haagsche Koffiebaal), Nieuwe-Rijn 47-48,
Leiden, kleinhandel in kruidenierswaren en
aanverwante artikelen. Vestiging filiaal:
onder den naam „De Landbouw", Maasha
ven 24, Rotterdam, in kruideniers- en Gel-
dersche waren.
Opheffing: J. Filippo, Zuidsingel 30-32-34,
Leiden. Galanterieën.
JAARVERSLAG 1927—1928 VAN HET
PROTESTANTSCH BUREAU VOOR
SOCIALE ADVIEZEN TE LEIDEN.
Hieraan ontleenen wij:
Het Bureau heeft in het afgeloopen. jaar
niet over te weinig belangstelling te klagen
gehad.
Op het spreekuur in Pniël vervoegden
zich des Dinsdagsavonds meestal zooveel
personen, dat de zittingen niet van 7 tot
8 uur maar dikwijls-tot 9 of 9.30 moesten
worden gehouden.
Het Bestuur heeft, derhalve van de
vaste medewerkers, de heeren: Mr. F. H.
v. d. Tas, Dr. J. Riemens. Dr. J. F. R.
Rassers, Ph. P. Deumer, P. C. G. A. Wijk-
mans, J. van Polanen en J. Sunderman,
veel steun ondervonden van den Armen
raad te Leiden, van het Consultatiebureau
voor zenuw- en zielszieken, van den Ge
meentelijken Dienst voor Sociale Zaken,
van verscheidene Predikanten, Advocaten
en van vele Autoriteiten.
Ongeveer 450 personen, zoowel uit Lei
den als uit de Omstreken, behoorende tot
alle religies, wendden zich, met allerlei
kwestie lot ons of kwamen onzen raad
over de meest uiteenloopende aangelegen
heden inwinnen.
Het aanlal ingekomen stukken bedroeg
pl.m 650. terwijl van het Bureau, ongere
kende requeslen en beroepschriften pl.m.
750 brieven uitgingen en, buiten het spreek
uur verscheidene conferenties zijn gehou
den met advocaten, belastingambtenaren
enz. enz.
Uitvoerig wordt nagegaan, wat voor hulp
al zoo kon worden verleend, hulp die zeer
op prijs wordt gesteld.
Het bureau kan nog véél tot stand bren
gen en er ligt nog een groot en grootsch
arbeidsveld voor het bureau open. Met
eenig organisatorisch talent kan het zijn
staf medewerkers uitbreiden en op allerlei
terrein maatschappel ijken arbeid verrichten.
GEM. DIENST VOOR SOCIALE ZAKEN.
De afd. Beroepskeuze, Levendaal 1 hoek
Garenmarkt, tel. 1007, heeft een circulaire
verspreid, waarin aan ouders, wier kinderen
de school gaan verlaten, volgende wenken
worden gegeven:
1. Wanneer uw kind de school gaat ver
laten, bedenk dan wel, dat de keuze van
den weg, dien het kind inslaat, beslissend
kan zijn voor geheel zijn leven.
2. Neem dus geen kind van school, alvo
rens de zaak wèloverwogen en van alle
kanten bekeken te hebben en win den raad
in van bevoegde personen.
3. Ga zoo. min mogelijk te rade met uw
eigen belang, maar laat het belang van uw
kind het zwaarst wegen, heb er iets voor
over, getroost u, zoo het eenigszins kan,
eenige opofferingen om uw kind een betere
toekomst te verzekeren.
4. Let bij de keuze van zijn toekomstig
beroep op de lichamelijke gesteldheid, den
aanleg en het karakter van uw kind en
hecht niet te veel waarde aan zijn liefheb
berijen. Houd in verband daarmede rekening
met den aard van het voorgenomen beroep
en met de vooruitzichten daarin.
5. Zorg in ieder geval zooveel mogelijk
geen loopbaan voor uw kind te kiezen, die
gevaren opleveren voor zijn lichamelijke en
geestelijke gezondheid en voor zijn karakter.
6. Houd steeds voor oogen, hoeveel de
geschoolde arbeider in alles, ook in de on
gunstige omstandigheden des levens, vóór
heeft boven den niet- of slecht-opgeleiden.
Tracht dus zooveel in uw vermogen is uw
kind een behoorlijke vakopleiding te verze
keren en laat het in ieder geval deelnemen
aan eenigen vorm van voortgezet onderwijs.
Wenscht u inlichtingen, wendt u dan tot
het Gemeentelijk Bureau voor Voorlichting
omtrent Beroepskeuze, dat Maandags van
68 en Woensdag 3—4 ureii is geopend.
Tevens zij verwezen naar de adverten
ties van dit bureau.
Het is noodig, dat ouders of voogden van
kinderen, die van de voorlichting gebruik
wenschen te maken, bij hun bezoek aan
het Bureau de kinderen medebrengen. Wen-
schelijk is het bovendien, dat zij hun trouw
boekje of het geboortebewijs van de kin
deren bij zich hebben en zoo mogelijk ook
de schoolrapporten.
De Dienst heeft een zoo uitgebreid moge
lijke verzameling van gegevens aangelegd,
noodig voor een goede uitvoering van zijn
taak. Deze verzameling zal natuurlijk ge
regeld worden uitgebreid en herzien.
OPENBARE LEESZAAL REUVENS.
In de gisteren gehouden jaarvergadering
der vereeniging Openbare Leeszaal Reuvens,
alhier, deed de secretaris mededeeling dat
van het gemeentebestuur een missive was
ontvangen houdende mededeeling, dat over
de aanvrage om subsidie nog niet is be
slist. Van de dames mej. dr. H. J. A. Ruys
en mej. dr. C. Serrurier was bericht ingeko
men, dat zij verhinderd waren de vergade
ring bij te wonen. Ook van mr. dr. Over-
voorde was een schrijven ingekomen, mel
dende zijn verhindering om ter vergadering
aanwezig te zijn en levens meldende, dat
hij zijn mandaat als lid van het algemeen
bestuur ter beschikking stelt.
De notuleD der vorige vergadering wer
den z h.s. goedgekeurd.
De rekening voor 1929 (begrooting) sluit
met een geraamd tekort van f.901.
De uitgaven zijn n:l. geraamd op f. 15.089,
de ontvangsten op f. 14 188.
De aftredende bestuursleden, mej. dr. Ruys
en de heeren dr. P. Endt P. A. Hibma, A.
A. van Rijnbach en H. Schaap, die herkies
baar waren, werden bij accle - herko
zen. In de vacature-mr. dr. Overvoorde werd
voorzien door de verkiezing van den heer
B. Buurman, die bericht gezonden had zich
een evenlueele verkiezing te zullen laten
welgevallen.
Tot leden van de kascommissie werden
benoemd de heeren Schilp en C. Huge.
Onder dankzegging voor de opkomst sloot
mevrouw Kuenen hierop de vergadering.
FEDERATIE VAN TE LEIDEN EN
OMSTREKEN GEVESTIGDE WONING-
BCU W VEREENIGIN GEN.
Gisteravond hield bovenstaande federa-
tié in het Nutsgebouw een ledenvergade
ring, die zeer diuk bezocht was. Van al
de zes aangesloten woningbouwverenigin
gen waren bestuursleden opgekomen.
De heer J Metscher opende te 8.15 uur
de vergadering met een speech, waarin hij
het nuttig werk der Federatie naar voren
bracht en heette in het bijzonder de be
stuursleden van Buitenlust" uit Oegst
geest hartelijk welkom.
De notulen werden daarna gelezen en
ongewijzigd goedgekeurd.
Vervolgens kwam in behandeling de re
glementswijziging, die na een uitvoerige
discussie tot stand kwam.
Een inschrijving was gehouden om te ko
men tot een nieuwe uitgave van het maand
blad „Volkshuisvesting". Na opening der
ingekomen offerteD werd met algemeene
stemmen besloten, de Coöperatieve Druk
kerij „Luctor et Emergo" als laagste in-
schrijfster deze uitgave op te dragen.
Verder werd besloten, voor de leden der
aangesloten vereenigingen een drietal le
zingen to organiseeren over: het onderhoud
van tuinen, het speeltuinwerk en de volks
huisvesting.
Ook werden zeer voorloopige besprekin
gen gevoerde in Februari 1929 het 10-jarig
bestaan der Federatie op een nader te be
palen wijze te vieren
Te ruim elf uut koü de voorzitter deze
zeer geanimeerde vergadering sluiten.
FILMVOORSTELLING OP HET WATER.
Vanwege de Liberale Staatspartij
„De Vrijheidshond".
De Leidsche afdeeling van bovengenoem
de partij heeft haar campagne voor de
Kamerverkiezingen 1929 al vroeg ingezet
met een filmvoorstelling op een dekschuit
in de Aalmarkt, welke wij reeds gisteren
met een enkel woord aankondigden.
De tijdsbepaling „vroeg" is overigens
zooals alle dingen relatief, want de film
operateur. wiens komst tegen vieren reeds
verbeid werd, liet meer dan twee uur op
zich wachten.
En vele voorbijgkangers, die vanaf de
Hoogstraat de zolderschuit zagen liggen,
waarop een cabine en een wit projectie
scherm geïmproviseerd waren, terwijl de
bemanning bestaande uit de heeren mr. J.
Best en B PlanjeT van den Vrijheidsbond
en de commissaris van politie, inspecteur
Du val, de brandweercommandant en schrij
ver dezer regelen, allen ambtshalve aan
wezig, werkeloos de komst van den opera
teur stond af te wachten, zullen zich heb
ben afgevraagd welk drijvend bioscoop
theater wel de Sleutelstad met een bezoek
vereerde.
Eindelijk om kwart over zes kwam de
man van de film opdagen en tien minuten
later verscheen onder een hoeratje van de
jeugd aan den wal, het eerste plaatje op
het witte doek.
De inhoud is gauw verteld. De rolprent
bestaat uit acht bedrijven, waarin achter
eenvolgens behandeld worden de geschie
denis van het liberalisme, het sectarisme,
de klassenstrijd, de vrijhandel, de bureau
cratie, de verkiezings-propaganda van an
dere partijen en van den Vrijheidsbond,
een reisje door Nederland en Indië om
tenslotte de wereldvrede door volkenbonds
ontwapening.
Het is ongetwijfeld een gelukkige ge
dachte van het Leidsche afdeelingsbestuur
geweest om deze film op een dergelijko
wijze te vertoonen. Er schuilt en dat is
per saldo het doel groote reclame in
vooral waar tijd en plaats zoo gunstig
mogelijk zijn.
Gisteravond was het den geheelen avond
zwart van de kijkers, die overigens niet
zoo heel veel konden zien, waar de afstand
tot het doek te groot was om de beelden
en vooral de bijschriften te ontcijferen.
Heden zal, naar ons werd medegedeeld,
dit euvel verholpen ziin, door gebruikma
king van een sterker vergrootende lens.
VEREENIGING TOT BEVORPERTNG DER
BOUWKUNST TE LEIDEN.
Aan de 219e vergadering ging vooraf een
kunstbeschouwing van het plaatwerk ..De
Hollandsche boerenwoningen en hunne be
woners".
De voorzitter de heer J. A. Verhoog
opende deze vergadering, zoo schrijft ons
de heer Fred A Wempe Srmet er op te
wijzen dat velen wel gedacht zullen heb
ben: „Wat heeft Bouwkunst met Mechani
sche muziek te maken?" Oppervlakkig is dit
waar, doch zulks dacht men vToeger ook,
BINNENLAND.
Bezoek van den Tsjechischen gezant aan
het Leidsche Boerhaavekwartier (Laatste
Berichten, le Blad).
De huldiging van prof. Treub (Binnenland
2e Blad).
Een conferentie van de directie van de
spoorwegen met den personeelraad (Bin
nenland, 2e Blad).
De provinciale begrooting van Zuid-
Holland goedgekenrd (Prov. Staten, 4e Blad)
Inzake den moord te Rotterdam zijn door
de politie drie personen aangehouden (Ge
mengd, 3e Blad).
Fred Cook, internationaal linksbuiten van
Wales, schrijft over het spel van den bui-
tenspeler (Sport, 6e Blad).
BUITENLAND.
Uitzicht op een overeenstemming in het
conflict in de Duitsche metaal-industrie?
(Buitenland, le Blad).
Felle anti-Fransche betoogingen in Italifi.
(Buitenland, le Blad).
De nieuwe president van Mexico is be-
eedigd (Buitenland, le Blad).
Bijzonderheden over den moord in de
rechtófeaal te Praag (Buitenl. Gem., 3e Blad).
toen de eerste fietsen en auto's ten looneele
verschenen en nu heeft men er bij ver
schillende nieuwe gebouwen wel degelijk
rekening mede te houden Zoo-is 't ook,
dat de Radio thans nog in opkomst, in de
toekomst ook eischen zal stellen aan de in
deeling van gebouw, concertzaal of woning.
Daarom is een kleine afwijking in deze wel
toegestaan
Als spreker trad op, de heer Leeuwin van
de N.V. „Philips Radio" te Eindhoven, die
tot onderwerp had gekozen: „Mechanische
muziek door alle tijden", toegelicht door
demonstraties en lichtbeelden. Spreker be
gon er op te wijzen dat de muziek is een
deel van de menschelijke cultuur Reeds in
de grijze oudheid maakte men muziekinstru
menten. die zelfs reeds in de prae-histori-
sche tijd bekend waren.
Langen tijd hoorde men verder niets meer
van de ontwikkeling, totdat de toren-caril
lons verschenen met hun gegoten klokken.
Dit hadden deze carillons reeds gemeen
met de nieuwste luidsprekers, dat zij een
groot aantal toehoorders konden bereiken.
Eind 19e begin 20e eeuw kwamen de
speeldoozen in trek, bij velen nog bekend
uit de Camera Obscura, toen mevrouw Sta
stok opeens het: „O mijn lieve Augustijn"
hoorde spelen.
Dit waren alle instrumenten als voor-
loopers van de Gramophoon. De eerste po
ging om het allerfijnste instrumentarium
dat in het menschelijk strottenhoofd ver
borgen is na te bootsen, mislukte meestal
vrijwel totdat Edison's genie ontdekte, dat
het lint van de Morse-telegraaf bij het af-
loopen in het toestel allerlei eigenaardige
geluiden voortbracht. Bij nader onderzoek
bleek, dat kleine oneffenheden op het papier
bij snel ronddraaien van het rad dit geluid
veroorzaakten en ziedaar, de idee van de
phonograaf was er.
Eigenaardig in verband hiermede was het
antwoord dat Edison gaf op de vraag wat
eigenlijk genie was. Genie, zeide hij, is
voor 1 pet inspiratie en voor 99 pet,
transpiratie. Toen nu eenmaal het vastleg
gen. het registreeren van het geluid moge
lijk bleek op wasrollen, is de techniek hier
stepds verder mede gegaan en ontstonden
geleidelijk de moderne gramofoons.
Om met de ontwikkeling verder te
gaan. memoreerde spreker de thans in stu
die zijnde sprekende film, waarmede men
in Londen druk doende i9 en die misschien
een geheële vervorming van concertzalen
noodig zal maken. Dus hier ook alweer een
aanknoopingspunt met de bouwkunst.
Vanzelf kwam het nu tot de allerlaatste
vinding de Radio-muziek. waarbij de z.g.
Mexicaansche hond veel last veroorzaakt.
Veel is er niet te doen aan dat zoeken van
amateurs en toch. volgens geruchten, is het
den Amenkaansohen prof Lissajou gelukt
de aether van dit ongpdierle te bevrijden
Ten slotte wees spreker nog op het lastige
vraagstuk van de dak-antennen, doch ook
deze instrumentatie schijnt tot een mini
mum beperkt te kunnen worden, daar er
