0^ JAARGANG VRIJDAG 23 NOVEMBER 1928 No. 21073 STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAG BLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 30 Cta. per regel voor advertentién uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiÊn 35 Cta per regeL Kleine Adverlentiên uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdag? en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cta porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postcheque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week ƒ018 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn. per week „0.18 Franco per post 2.35 portokosten. lit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. VERLAGING TELEFOONTARIEVEN. en kiachtig betoog tegen den theoretischen trondslag van het gesprekkentaiief. idies van de K. v. K. en F. voor Rijnland. Door de Kamer van Koophandel le Leiden een adre9 verzonden, waarin o.a. op rincipieele wijze' stelling wordt genomen igen den theoretischen opzet van het door et HoQfdbesluur der Posterijen en Telegra- e voorgestelde gesprekkemtarief. Aan dit adres ontleene-n wii het volgende: De Kamer dankt het Hoofdbestuur voor de elegenheid om advies uit te brengen en preekt haar waardeering uit over een vier- al verlagingen, vooral omdat deze alleen nogelijk zijn geworden door een rationeel eheer. De Kamer had voorts gaarne gezien, dal in voorstellen ook was opgenomen: a) het overschakelen van telefoongesprek- in. b) de kostenberekening van een in ter- locaal gesprek na de eerste drie minuten, en c) uitbreiding van het aantal slreeknetten. In aansluiting aan de opmerkingen over Irec-knetten uitte de Kamer den wensch om e afstanden binnen welke voor lager tarief nterlocaal kan worden gesproken, als ninima le beschouwen. De Kamer denkt laarbij aan plaatsen, die zeer od elkander ijn aangewezen en met weinig kosten met >lkander kunnen worden verbonden. Het gesprekken tarief heeft echter de nstemming der Kamer niet kunnen ver verven. De uitbreiding van het aantal abonné's al op billijker wijze zijn le bereiken door erlaging van het vaste abonnementstarief. Inzonderheid worden een zevental be waren tegen de theoretische motiveering an het gesprekken tarief ingebracht, lo. Er wordt alleen gerekend met aange- raagde gesprekken, ofschoon inkomende ;esprekken dikwijls voor den abonné groo- er waarde hebben. 3o. Het nut en voordeel, dat e'en aanslui- ing voor een abonné heeft, kan nimmer een lehoorlijke basis zijn voor een telefoon- arief, omdat dit nut en voordeel veel te ndividueel is. Noch de waarde, noch de engte van c-'en gesprek is juist te waar deren. Voorts wordt de waarde van een e verleenen dienst niet bepaald door de waarde, welke deze» voor den betrokkene heeft, maar door de kosten, moeite, enz., welke degene, die zijn diensten aanbiedt, redelijkerwijs vergoed moet hebben. •lo Bij het vaststellen van het voorgestelde csprekkentarief is ter berekening van zelf- osten uitgegaan van iemand, die niet tele- oneert instee van den normalen gebruiker ls basis le nemen. In de Nota (A. 16) wordt angegeven, dat het grondbedrag wisselend usschen f. 2-1 en f. -18) de kosten van aanleg Ti onderhoud moet goedmaken, terwijl liet esprekkentarief hoofdzakelijk dient om de osten van de verkeersafwikkeling, van het esprek, le dekken. M. a. w.r hier wordt bc- onnen met nul gesprekken en de niet- of 'einiggebruiker als uitgangspunt genomen, ds wat bij de mondelinge toelichting werd evesligd. Naar de meening der Kamer ls et op zichzelf zeer lofwaardig streven van et Hoofdbestuur, om het aantal aangeslo- enen slerk op te voeren, oorzaak geweest, at de zelfkosten voor een kleingebruiker onwillekeurig zoo laag berekend worden, dat voor heni spoedig de kosten voor aan sluiting gelijk zijn aan het weinige nut. dat hij van de telefoon heeft. Benig deugdelijk uitgangspunt is echter de normale gebrui ker. Hij is degene, die niet alleen het tele foonverkeer mogelijk maakt, maar het ook mogelijk maakt in den omvang en doeltref fendheid, welke het thans bezit. Waar het Hoofdbestuur echter is uitgegaan van een abonné, die niet telefoneert, is het begrijpe lijk. dat de voorgestelde tarieven ten aan zien van kleingebruikers zoo voordeelig en voor grootgebruikers zoo nadeelig zijn. 5o. Ook de grondbedragen worden naar de meening der Kamer op oniuisle en voor grootgebruikers op onbillijke wiize vastge steld. wat eveneens is terug te voeren lot het streven om door lage tarieven voor kleingebruikers het aantal aangeslotenen sterk op te voeren. Het grondbedrag wordt volgens de nota geheven om goed te maken de kosten van aanleg en onderhoud der aan sluiting. .Met aansluiting en onderhoud is echter een telefoonabonnc niet geholpen, als niet het geheele bedieningsapparaat elk oogenblik gedurende de kantooruren ter be schikking staat. De kosten voor de telefoon centrale. voor alle vasle kosten in de cfen- trale. voor hel beschikbaarhouden van tele fonisten, etc. moeten daarom in het grond bedrag worden verdisconteerd en mogen niet ten laste van een gesprekken tarief worden gebracht. Als echter in het grondbedrag wor den opgenomen alle kosten, welke moeien worden gemaakt om dp abonné's de moge lijkheid tot spreken le geven, dan zal eenerzijds het grondbedrag zoo hoog worden, dat het weinig meer zal verschillen van het vaste abonnementstarief, terwijl anderzijds de verdere kosten van elk gesprek zoo mini maal worden, dat het zeker niet de moeite zal loonen om da&rvoor kostbare tellingen te houden en den verderen administratieven omslag te maken. 6o. De zelfkosten zijn bii het volautoma tische sy9leeni voor grootgebruikers niets hooger dan voor kleingebruikers. De be diening valt hier weg en het kost practisch gesproken niet meer, of iemand veel of weinig telefoneert. Ook de kostbaarheid der automatische centrale is hier niet van invloed, omdat een automatische centrale, waarbij de aangeslotenen zouden moeien worden beperkt in het aantal hunner ge sprekken. ondenkbaar is. Ook den klein gebruiker moet de mogelijkheid worden ge geven om op een bepaalden dag veel te tele- foneeren. Overigens vermoedt de Kamer, dat de kostbaarheid der automatische cen trales evenzeer samenhangt met de moge lijkheid om met alle andere aangeslotenen op het locale net te telefoneeren en met den duur der gesprekken, als met het aantal ge sprekken. 7o. Ook bij niel-aulonialische toestellen zijn de zelfkoslen voor een grootgebruiker niet belangrijk veel hooger dan voor een kleingebruiker. In verband met armlengle, overzichtelijkheid, enz. kan een telefoniste slechts een bepaalde hoeveelheid nummers voor haar rekeDing npmen. Hoeveel de meer dere kosten bij een druk gebruik zijn, valt voor buitenstaanders moeiliik te begrooten. Deze kunnen echter bii normaal gebruik nooit hooger'zijn dan een betrekkelijk laag percentage van het lofaal salaris voor tele fonisten, voorzoover dit op rekening komt voor het locaal verkeer. Dit totaal salaris vormt op zijn beurt slechts een niet over matig deel der totale koslen van het locale telefoonbedrijf. Alleen door uit te gaan van een imaginairen nielgebruiker en hel grond bedrag volgens oniuisten maatstaf vast le stellen, is het mogëliik om tol voorden groot gebruiker zoo onbillijke voorstellen Te komen Eenige tegemoetkoming aan kleirjebrui- DE TSTECHISCHE GEZANT TE LEIDEN. Foto BLEUZé. Aan den ingang van het kantoorgebouw van de Kon. Ned. Grofsmederij alhier fotografeerden wij hedenmorgen (v. 1. n. r.) de heeren ir. Touw en Van Ginkel, directeuren van deze vennootschap, Z.E. den Gezant van Tsjecho- Slowakij Miroslov Plesinger Bozinov en de heeren Ten Cate Brouwer en Knibbe, respect, voorzitter en secretaris van de K.. v. K. en F. van Rijnland. kers is echter wel gewenscht. daar de ge bruikswaarde van een telefoon belangrijk stijgt, wanneer ook vele kleingebruikers zich aansluiten. De Kamer kan er zich uit dien hoofde mede vereenigen, dat de keus wordt gegeven tussghen een vast abonnementstarief en een gesprekkentariel mits echter dit van do reeds aangeslotenen niet al te zware gel delijke offers zal vergen, daar dan het doel ver zou worden voorbijgestreefd. Daar echter aan het argument, dat de le- lefoonadministratie meer moeite en kosten heeft te maken voor een abonné. die zeer veel spreekt, dan voor een. die weinig tele foneert niet alle waarde kan worden ont zegd. is het zeker billijk te noemen, dat de genen, die excessief veel spreken, zoo noo- dig gedwongen worden t~t het nemen van een ex£ra lijn. iets, wat nu reeds bij groole netten mogelijk is. Op bovenstaande gronden acht de Kamer het voorgestelde gesprekkentarief onbillijk en onrechtvaardig. De zoo gewenschte verla ging van het vasle abonnementstarief is daarentegen noodzakelijk en rationeel. Daardoor zal tevens een der belangrijkste doeleinden van het Hoofdbestuur kunnen worden bereikt, n.l.. dat velen, die Rechts een beperkt gebruik van de telefoon zullen maken, door de te hooge tarieven niet meer zullen worden Verhouden om zich le doen aansluiten. BUITENGEWONE SAMENKOMST IN DE PIETERSKERK. Ten bate van de restauratie van de Marekerk. Op initiatief van de restauratie-commis sie der Marekerk is gisteravond in de Pie terskerk een buitengewone bijeenkomst ge houden van gemeenteleden der Ned. Herv. Gemeente alhier en belangstellenden, waar Vier dominee's en twee andere sprekers het woord hebben gevoerd. De kerk was half gevuld. Ds. C. Hartwigsen opende de samenkomst met gebed en was de eerste spreker. Hij noemde het gebouw een sieraad van de stad dat in het oog valt van wie van de Noordzij komt. Reeds 280 jaar is er dienst gedaan, is er Gods woord verkondigd. De kap werd reeds gerestaureerd, maar voor de noodige vernieuwing van preekstoel, banken, orgel, enz. zijn do noodige gelden niet aanwezig. Toch wil de Gemeentecom missie niet liever dan spoedig een aanvang maken met de hoog noodige werkzaamhe den. Ds. Hartwigsen liet' daarop zingen Psalm 26 8 en 7. De heer J. P. Mulder betrad daarop den kansel en zeide dat ieder weet dat de toe stand van de Marekerk niet blijven kan zoo als deze thans is. Men weet evenwel ook dat de Gemeente-commissie niets doen kan zonder geld. Spr. herinnerde aan de oprichting nu 5 jaar geleden van de Reslauratie-coni- missie en aan de vreugde over de ^eerste 1000 gulden die zij bijeenbracht. Met de gekweekte rente beschikt men thans reeds over 7000 S. 8000 gulden en spr. brengt de reslauralie-commissie openlijk dank voor haar doorzetten en onvermoeid streven voor het schoone en verheven doel dat zij zich gesteld had. Gij zijl dankbaar, maar niet voldaan maar waar gij uw sporen in het verleden verdiendet, vertrou wen we ook in uw werk in de toekomst. Vervolgens schetste de heer Mulder de geschiedenis van de totstandkoming van de Marekerk. zich daarbij bedienende van een citaat van Van Mieris en vertelde hoe in 1638 de voorbereidselen tot den bouw werden gemaakt door A. A. van 's Graven- zande. wiens plannen door Jacob van Cam- pen werden goedgekeurd. In 1619 kwam de Marekerk geheel gereed. De predikant die de kerk inwijdde sprak naar aanleiding van Ps. 81 9—12. Xa 8T jaar, kwam het orgel dat op 3 Oc tober 1733 voor de eerste maal bespeeld werd, gereed Dc heer Mulder eindigde met tc herin neren aan wat op den hoek van de Hoog straat en den Nieuwe Rijn te lezen staat: De trouw der Burgerij heeft hier 't geen door geweld der vlammen werd vernield, in bet'ren staat hersteld, en met een va riatie daarop hoopt spr. spoedig le kunnen zeggen als de Marekerk gerestaureerd zal zijn: De trouw der Leidsche Gemeente heeft, wat door den tand des tijds werd gesloopt, in bet'ren staat hersteld. Ds. Punselie getuigde van de ernst waar mede in de laatste 5 jaar gewerkt is aau wat aan de orde was gesteld, de restaura tie der Marekerk. Wij moeten bezinnen wat de kerk in ons leven te beteekenen heeft en ons eens trachten in te denken hoe het zou zijn als er geen kerken waren Het is de geest crie levend maakt, aldus ds. Punselie. Spr. noemt de schamele veroudering en de ve-rouderlijkte schamelheid van de Ma rekerk pijnlijk Wij'moeten niet vragen, wat hebt gij over voor haar restauratie, doch wat wilt gij er voor missen. Ds. Punselie eindigde met te vertellen van de trotsche Kathedraal te Milaan, waarop de Milaneezen met trots wijzen. Spr. heeft zich laten vertellen dat elke Mi- lanees eens in zijn leven een belangrijk gel delijk offer ten bate voor die Kathedraal brengt en dan ook wijzende op het grootr sehe monument, zeggen kan, aan de in standhouding daarvan heb ook ik naar mijn vermogen bijgedragen. Mogen de leden der Leidsche gemeente zich dit voorbeeld wel voor oogen houden. Nadat de Gemeente vervolgens op ver zoek van ds. Punselie Gez. 84 1 gezongen had, was het woord aan den heer Jac. \v brink, die sprak namens de financieele commissie en zeide dat met eenigen schroom te doen, omdat van de plaats waar spr. stond, gewoonlijk de geestelijke waar den worden besproken. Hij wilde nu eens louter over de materie spreken tot de ge meente, en noemde verschillende cijfers, waaruit bleek, dat al ziin er 5000 aange- slagenen in de kerkelijke belasting, 2500 belastingplichtigen zich gewoonlijk daar aan ontrekken. Beter dan de opbrengst van de belasting is die van de plaatsen in de kerken, die per jaar circa f. 20.000 in brengt, verdeeld in f. 5500 voor vaste plaat sen en 't overige aan kaartjesverkoop. Ook j de opbrengst der collecten is niet onbevve- j digend. In het vorige jaar werd f. 8300 ge collecteerd voor de gewone uitgaven, 1380 gulden voor de Oosterkerk en belangrijke bedragen voor de armen, enz. Nog meer cijfers noemde spr. om aan te toonen, dat de gemeente we' bereid is te offeren. En dat steunt hem in het vertrouwen dat ook voor de restauratie van de Marekerk benoodigdc 43 000 gulden voor 1 Januari a.s. bijeen zullen komen. Indien dit het geval mocht zijn zal de verder benoodigdc 50.000 gulden door de gemeentecommissie wor den geleend. Zoo hoopt spr dat het o.a. als het resultaat van deze bijeenkomst gewaar borgd moge zijn dat do restauratieplannen die de heer Fontein goheel belangeloos ont wierp, spoedig kunnen worden uitgevoerd. Ds. A. D. Meeter kwam een sprookje ver- lellen van een predikant die in een nieuwe gemeente kwam en de kerken ging bezich tigen waarin hij preeken zou moeten. Hij kwam ook in de Marekerk en toen hij die bezichtigd had keken hij en dc koster elkaar zwijgend aan. In hun blik en achter hun zwijgen lagen evenwel diepe gedachten. i Ds. Meeter vertelde verder hoe hij een I zwak heeft voor de Marekerk die meer dan de beide overigens fraaie kathedralen, een I echt protestantsche kerk is, al zitten de bokken en de schapen cr zooals ze thans is ingericht nog gescheiden. Zij zou als ze gerestaureerd is en voorzien is van cen trale verwarming bij uitstek geschikt zijn ook voor doopdiensten, vanwege haar cen- I trale ligging. Ook ds. Meeter besloot zij korte toespraak met een krachtige opwekking om de restau ratie mogelijk te maken door spoedig en I naar vermogen te offeren. Ds. Kuilman zeide dankbaar le zijn te mogen spreken voor het doel waarvoor ook de beide oudsle predikanten der Leidsche gemeenten hadden gesproken. Hij merkte op dat in »al zijn vorige gemeenten hij eveneens had moeten spreken voor de restauratie van kerken, orgels of voor den bouw van een nieuwe kerk En thans wordt hij als jongste predikant alhier geroepen om de restauralie-plannen van de Mare kerk aan te bevelen. Als de belangstelling in het Evangelie groeit, dan spr. weet dit uit ervaring brengen de eenvoudigste lieden soms zelf beschamende offers. Ds. Kuilman eindigde met het uitspreken van den wensch dat men gedachtig aan liet woord uit den Heidelbergschen Cate chismus, met dankbaarheid voor de geeste lijke gaven die God komt uitreiken ver vuld, moge bijdragen om te zorgen dat voor 1 Januari 1929 de restauratieplannen hun beslag kunnen krijgen. Daarna besloot ds. Kuilman op de ge bruikelijke wijze de bijzondere bijeenkomst. THEOSOPHIE. Op Dinsdag 13 Nov. en gisteren zijn hier in het Klein Auditorium van het Universi teitsgebouw twee lezingen gehouden (in opdracht van de Vereeniging tot vestiging van Bijzondere Leerstoelen) door dr. H. Schokking, van 's Gravenhage, over boven genoemd onderwerp, waaromtrent nog het volgende: Spr. begon met een aanhaling uit Jina- rajadusa waarin de theosophische levens visie fijn uitkomt en gaf dan andere cita ten. o.a. uit Annie Besant omtrent het doel der Theosof. vereeniging. Deze beweging breidt zich uit. numeriek, maar vooral drin gen haar opvattingen in allerlei kringen door Zij is velen onzer tijdgenooten zeer sympathiek, en ook uit moderne gevoelens van relativiteit te verklaren praktisch stelt zij zich sterk in de vredesbeweging Overigens wil zij een alle-kennis-omvat- tend stelsel bieden Zelf wil zij geen ..gods dienst" zijn. maar wel de kern van alle BINNENLAND. Eczoek vax den gezant van Tsjecho-SIo- wakije aan Leiden. (Laatste Berichten, 1ste Blad). Uit het Parlement. (3de Blad). De Indische reis van het Belgisch kroon, prinselijk paar is gisteren begonnen. (Bin nenland. 2de Blad). De luchtdienst op Scandinavië stopgezet. (Binnenland, 2de Blad). De algemeene vergadering van de Neder- landsche Vereeniging voor Armenzorg en Weldadigheid. (Binnenland, 2de Blad). BUITENLAND. De Engelsche koning is ongesteld. (Bui tenland, 1ste Blad). Stenn der Dnitsche R.-K. geestelijkheid aan de nitgeslotenen in de Dnitsche metaal industrie. (Buitenl., 1ste Blad). Spoorwegongeval in Tsjccha-Slowakije. (Builcnl. Gem., 3de Blad en Tel., Isle Blad). godsdiensten bezitten. Doch zij verminkt de idee van religie; zij ii ontkent de persoonlijkheid Gods. Ook haar beschouwing van den mensch is daardoor eenzijdig. Theïsme en Theosophie zijn onvereenig- baar. Pantheïsme is ook niet een zuivere omschrijving. De verwisseling van den Ab solute met het Absolute brengt geen winst. Tegen de methodologie der Theosophio zijn groote bezwaren in^te brengen: wille keurig allegoriseeren; de onderscheiding van esoterisch en exoterisch maakt allerlei uiting onzeker; de gemakkelijkheid in het annexeeren van anderer uitspraken langs deze wegen, geschiedt ten onrechte, dik wijls niet zonder mutilatie. Ieder heeft het onvervreemdbaar recht, in wetenschappe- lijken zin, zijn eigen woorden en bedoelin gen te mogen interpreteeren. Het wijsgeerig idealisme in de theosophie vergrijpt zich aan andermans kostbaarste bezittingen. In de leer omtrent God drukt artikel 5 der confessio Belgica zich veel meer zuiverder en de waarheid benade rend uit. Op anthropologisch terrein is de Theo sophie in haar kracht. Uitdrukkelijk be weert zij een verhevener ethiek te bieden dan het Christendom bezit. De majesteit van dc christelijke etische idealen en christe lijke moraal daartegenover wordt gehand haafd. Niet overtroffen door wat Theoso phie biedt op dit punt: Reïncarnatie-Karma- theorieën. Karma heeft wel diep ernstigen klank en bedoeling. Tegenover do oppervlakkigen materialistischen levenstoon in de vorige decenniën heeft de Theosophie een krachtig verweer gegeven. Tot recht versland is noodig (e welen dat zij in den mensch zeven pricipes, be wustzijnstoestanden. bestaanswijzen aan wezig achten Vier lagere, vergankelijke, 3 hoogere. Het strijdpunt ligt bij hel Manas- principe. Die kan naar het lagere, stoffe lijke. hartstochtelijke karma-rupa zinken, of opklimmen naar Budhi. om eindelijk te ge raken lot Atma, waar de eenheid met het absolute,. Nirwana, 't eind is. De verla- ling der Sanskrit-namen is wel mogelijk, maar beter is de vreemde termen te be houden, zij hebben toch een eigen waarde, en zijn als etiket dan onmiddellijk te, her kennen. Bij vertaling wordt allicht te veel van onze christelijke en westersehe op vatting ingeschoven in het Indisch Oos- tersch schema. De Ikheid ..Ego" is eeuwig en emanatie van het absolute. Persoonlijk heid gaat weg bij den dood, 't blijvende noemen zij de individueele Ikheid. De rust tijd in Devadaan daarnaast Karma Loka. Te rechter tijd zijn de rechte ouders er voor een reïncarnatie van Ego. Die reïncarnatie is duizende malen mogelijk. Tot hij gelouterd is en opklom lot bereidheid voor Nirwana. Alles berust op de leer van reïncarnatie. Welke als ..feit" wordt gesteld. Bewijzen er voor zijn echter zeer schaarsch. Dat nie mand zich er wat van herinnert, i«. niet vreemd want elk nieuw leven heeft zijn eigen nieuw geheugen. Maar er zit toch bij enkelen een intuïtief besef Zie de pogingen van Jinaraiudusa om door intuïtie en in aansluiting van Mendel's theorie op phy- siek terrein Reïncarnatie theorie aanneme lijk te maken Toch komt.'t alles niet ver der an hoogstens: waarom zou de Reïn carnatie niet waar kunnen zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1928 | | pagina 1