69ste JAARGANG
DINSDAG 20 NOVEMBER 1928
No. 21070
OFFiCIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
KUNST EN LETTEREN.
Het voornaamste nieuws
van heden.
RECHTZAKEN.
MUZIEK.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
80 Cts. per regel voor edvertentien ait Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd rijn. Voor alle andere
advertentiSn 85 Cts. per regel. Kleine Advertentiên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindsplein -Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 8 maanden /8.35. per week ƒ0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „018
Franco per post 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat door
heD de beslissing op hel verzoek van de
K.V. Bonda's Veevoederhandel om ver
gunning tot het oprichtên van een fabriek
Toor het bereiden van veevoeder in het
perceel Oude Vest No. 171, kadastraal he
lend, Gemeente Leiden, Sectie H. No. 2-131
is verdaagd.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 20 November 1928.
1672
GOUDEN BRUILOFT VAN HET ECHTPAAR
P. J. BAKKER—WEERDENBURG.
In huil woning op het Levendaal 160
wordt vandaag het feest gevierd der vijftig
jarige echtvereeniging van den heer P. J.
Bakker met mej. A. Weerdenburg. Beide
echtelieden die respectievelijk 72 en 69 jaar
oud zijn, zijn hier ter stede geboren en
brachten hun gehetle leven in Leiden door.
De heer Bakker die tot op heden sind9
een aantal jaren reeds in betrekking is bij
de apotheek van de firma Duyster aan de
Nieuwe Rijn, was vroeger in andere betrek
kingen o a. bij de firma Herfst en Helder
werkzaam. Eenige jaren was hij door ziekte
niet in staat zijn krachten in dienst van zijn
groot gezin te stellen, maar in dien tijd werd
bij door zijn echlgenoote die als huisnaaister
in vele Leidsche families bekend is, ijverig
ter zijde gestaan.
In de laatste jaren, nu de heer Bakker
ondanks zijn jaren weer werken
kan, sukkelt zijn vrouw weder, doch zij is
toch gelukkig nog in staat om heden het
blijde feest van haar gouden bruiloft dat
elf kinderen niet onopgemerkt wensch-
ten te laten voorbijgaan mede te vieren.
Zoo zal het vandaag als de elf kinderen,
van wie er acht gehuwd zijn en de meer
dan vijf en dertig kleinkinderen hun ouders
grootouders komen gelukwenschen, een
feestelijke stemming zijn die er in de wo
ning van den heer Bakker heerscht.
BAZAR DER LEIDSCHE CHRISTELIJKE
ORANJE VEREENIGING.
Om over tienen gisteravond was de
groote Gehoorzaal nog bezet met talrijke
bezoekers die van het concert van het Resi
dentie-orkest kwamen genieten. Om elf uur
werd de zaal met bekwamen spoed ontruimd
en op dat uur kwamen ook reeds de eerste
leden van het damescomité en de natuur
lijke helpers van het bestuur der Leidsche
Chr. Oranjevereeniging in de zaal, om die
zoo spoedig* mogelijk in gereedheid le bren
gen voor den bazar die hedenmiddag ge
opend moest worden.
Tot diep in den nacht heeft men doorge
werkt en is er getimmerd en gepast en ge
meten, werden zelfs de eerste stands reeds
bekleed met vlaggedoek.
Vanmorgen zijn de dames en heeren al
weer vroeg verder gegaan met hun arbeid
en zoo hebben ze, dank zij de weloverwo
gen voorbereiding, in weinige uren een ba
zar weten in te richten die er zeer aantrek
kelijk uitziet cn die stellig in de komende
dagen hij blijft open tot en met Donder
dag zeer vele stadgenooten zal doem he
sluiten een kijkje te gaan nemen in de
groote Sladszaal.
Zij zullen daar vinden een bazar waarop
veel nuttige en fraaie artikelen le koop zijn,
meest handwerk en gemaakt door de leden
van den dameskrans die zijn krachten in
dienst van de Oranjevereeniging heeft ge
steld. En natuurlijk ontbreken ook de attrac
ties niet op dezen bazar. Zij zijn er weer in
groolen getale en in groote verscheiden
heid. Wij zullen niet alles verklappen
wat er le zien is. doch wijzen er op dat er
eenige nieuwigheden zijn, die goed geslaagd
mogen heeten.
De bazaar ziet er feestelijk uit met het
kwistig verwerkte oranje-blanje-bleu, het
groen en bloemen. En achterin op het podium
en daarvoor, heeft de firma de Wed. Van
Nelle een keurige theetent, een tearoom mag
men wel zeggen ingericht, waar het aange
naam verpoozen moet zijn, als men ver
moeid van het ronddrentelen op den bazaar
even wil uitrusten.
Om half vier hedenmiddag is de bazaar
na een kort inleidend woord van ds. H.
Thomas door onzen burgemeester, mr. A.
van de Sande Bakhuyzen, in tegenwoordigheid
van vela belangstellenden, in een bijeenkomst
in den foyer geopend. Op deze opening komen
wij morgen nader terug.
BRAZILIAANSCHE REVUE.
Op 23, 24 en 25 Nov. zal in de Stadszaal
optreden de Braziliaansche Revue, dus nog
voor de groote steden aan de beurt komen.
Waar deze revue is vertoond, zooals b.v.
te Haarlem, had zij groot sucoes,
De alhier lot semi-arls bevorderde
student W. J. M. Jansen is bestemd tot
reserve-officier van gezondheid bij het
leger hier te lande.
Donderdagmiddag zal vanwege do
Commissie voor de Indische Week in het
Trianontheater aan de Breestraat alhier
worden vertoond de film „Bedevaart naar
Mekka", waartoe prof. dr. Snouck Hur-
gronje een inleiding zal geven. De voorstel
ling die om kwart over drie uur aanvangt
is toegankelijk voor studenten en andere
belangstellenden
Naar wij vernemen zal ds. L. Bonga
dezen winter in de Doopsgez. Kerk alhier
een viertal lezingen houden over drama's
van Ibsen, die toegankelijk zijn voor leden
en belangstellenden. De eerste hiervan zal
plaats vinden op Maandag 26 November
en behandelen Ibsen's „Brand."
Vanwege de afdeeling Leiden van het
Nederl. Meisjesgilde verzoekt mee te deelen
dat de Leidsche padvindsters Woensdag 21
en Zaterdag 24 November een fancy-fair
zullen houden, waar ook eenige attracties
aan zijn toegevoegd, teneinde te trachten
de benoodigde gelden bijeeen te brengen voor
de piano in haar clubhuis. Reeds lang was
dit een stil gekoesterde wensch De adver
tentie in dit nummer geeft belangstellenden
nadere aanwijzingen.
Gisteren was het 100 jaar geleden, dat
de R. K. Begraafplaats aan de Zijlpoort in
gebruik werd genomen. In verband hier
mede, werd hedenmorgen om 9 uur in de
Parochiekerk Mod Père aan de Haarlem
merstraat. een plechtige Mis van Requiem
gehouden, voor de zielerust van al de over
ledenen, welke op bovengenoemde begraaf
plaats begraven liggen. Deze Mis werd op
gedragen door den hoogeerw. heer P. L.
Dessens. Deken der Parochie.
De kerk was goed gevuld.
De wethouder van financiën, de heer
Goslinga, is wegens uitstedigheid, verhin
derd morgen spreekuur te houden.
„Van Heiden tot Christen".
Het Zendingsbureau le Oegstgeest deelt
ons mede dat als gevolg van vele bestel
lingen besloten werd bovengenoemd werk
van dr. A. C. Kruyt te doen herdrukken.
Dezer dagen verscheen de tweede druk.
DE GETEMDE FEEKS.
Wij herinneren nog even aan do opvoe
ring van Shakespeare's Getemde Feeks in
den Schouwburg on morgenavond door het
Nieuw Nederl. Toorieel onder leiding van
Saalborn. Het belooft een echte Sba-
kespeare-opvoering te worden, geheel in
stijl van den grooten leermeester Royaards.
Dat zegt genoeg!
SCHUBERT-FEESTEN TE WEENEN.
Plechtige bijeenkomsten.
Te Weenen werden groote feesten gegeven
ter herdenking van Franz Schubert. De
plechtigheden begonnen de vorige week met
een galaconcert in de Academie waar de
bondspresident, de regeering en het diploma
tieke korps tegenwoordig waren, alsmede een
aantal opper-burgemeesters van Duitsche
steden, die speciaal uitgenoodigd waren de
gedachtenisviering bij le wonen.
Het hoogtepunt van de feestelijkheden was»
de bijeenkomst in de groote Konzerthauszaal
waar de autoriteiten, gezanten en vreemde
gasten opnieuw van hun belangstelling blijk
gaven.
Bondsminister Schmitz heeft een wel
komstwoord gesproken, waarna de bondspre
sident dr. Hainisch een rede hield. In
Schubert, zoo zeide de spreker, spreekt het
hart van het DuitschOostenrijksche volk.
We vervullen daarom een patriottischen
plicht, wanneer wij hem thans gedenken.
Vervolgens sprak de bondskanselier, mgr.
dr. Seipel, die in de herdenkingsfeesten voor
Beethoven in vorige jaren en voor Schubert
thans een vermaning zag die kwam van
gc-tie zijde des grafs. om te midden van de
artistieke taak niet te vergeten, die door de
erfenis der voorvaderen aan Oostenrijk is op-
RECLAME.
1623
Het Koninklijk bezoek aan de glas
fabrieken te Leerdam. (Binnenland, 2e BI.)
Opgericht is een voorloopig christelijk
nationaal filmcomité. (Binnenland, 2e BI.)'
Vergaderingen van den Gantralen Bond
voor Inwendige Zending en van de Evan
gelische Maatschappij. (Kerk en School,
3c Blad.)
BINNENLAND.
gelegd. Dr. Seipel legde voor Oostenrijk en
zijn regeering de gelofte af: wij nemen de
vermaning aan en begrijpen die. Wij willen
niet ondergaan in de worsteling om de stof
felijke goederen alleen.
De rector van de Musikhochschule Prof.
Franz Schmidt heeft daarop heeft daarop ecu
uiteenzetting gegeven van Schubert's betee-
kenis, waarop de plechtige bijeenkomst met
het lied ..Gott in der Naiur" besloten werd.
Nog vele andere bijeenkomsten en concer
ten hadden plaats. In het nieuwe stadsdeel
van Weenen, waar Schubert gewoond heeft,
werd een fontein onthuld.
PRIJSVRAAG.
De Hollandia-Drukkerij, Uitgevers, te
Baarn zal dezer dagen een Prijsvraag uit
schrijven voor een oorspronkelijken Roman
die, in litterairen vorm. een volledig ka
rakteristiek beeld moet geven van een der
groote steden, streken of provincies van i
Nederland. Beschikba-ar worden gesteld j
geldprijzen van f. 2000 en f. 1250. Deze
prijsvraag is bedoeld als een eerste stap
tot de uitgave van een reeks romans, waar- 1
in het eigene van ons land eil volk tot
uitdrukking komt.
De uitgevers stellen zich voor op deze I
wijze van steden met een eigen karakter
en van belangwekkende gedeelten van ons
land een psychologisch juist beeld te ge-
ven, dat in elk opzicht van groote waarde i
zal kunnen zijn.
Mij TER BEVORDERING DER TOONKUNST
Afd, Leiden.
Het bestuur van de afdeeling Leiden van
de Mij. tot bevordering der Toonkunst,
deelt ons mede, dat op 3 en 4 December
a.s. zal worden uitgevoercl, het Requiem
van Verdi, met medewerking van de solis
ten, Louis van Tulder, Hermann Schei, i
(Berlijn), Mia Peltenburg, Theodora Ver- j
steegh.
Op 29 en 30 April zal worden uitgevoerd
Die Matthaus-Passion van Seb. Bach, met
medewerking van de solisten Louis van j
Tulder, Maz Kloos, Noordewier Reddin-
gius, en Suze Luger, met het koor der af
deeling, beide uitvoeringen onder leiding
van Anton Tierie, en met begeleiding van
het Residentieorkest.
BUITENLAND.
Groote rode van Stresemann over Duitsch-
land's Bnitenlandsche politiek. (Buitenland,
lste Blad.)
Dreigende hongersnood in China. (Tel.
lste Blad.)
Onlusten aan de grens van Britsch-IndiS.
(Telegrammen, lste Blad.)
Voor verdere bijzonderheden gelieve men
zich te wenden, tot den secretaris der af
deeling, den heer B. J. M. Kortmann te
Oegstgeest, en verwijzen wij u naar do ad
vertenties in dit blad de week voor de uit
voeringen.
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
Straizittzna van Maandag.
J. J. v. M. te Leiden had loopende aange
veerd aan het Openbaar Slachthuis een vier
tal schapen die leden aan rotkreupel
De verbalisant, een ambtenaar van bet
Openbaar Slachthuis bevestigde het proces
verbaal. Verdachte erkende het feit, maar
verklaarde dat hq de schapen voordat ze naar
het slachthnis waren vervoerd, niet had na
gekeken.
De ambtenaar vroeg L10,subs. 5 dagen.
De kantonrechter veroordeelde tot f. 5,
subs. 3 (jagen.
In behandeling kwam weder de zaak
tegen W. v. V. te Alphen a. d. Rpn ,die met
zijn auto op het kruispunt Noordeindo-Kort
Rapenburg het verkeer in gevaar zou heboen
gebracht. Verdachte had evenwel verklaard
dat hjj op dat moment niet in het Noord-
einde was geweest. Zijn broer kon het ech
ter wel zjjn geweest. Deze broer werd thans
als getuigei gehoord, maar verklaarde op den
bewusten dagi niet in de stad te c.ijn geweest
Verdachte bleef bjj zijn ontkenning. De ambte
naar was er voor zichzelf van overtuigd dat
verdachte stond te liegen en w?l degeljjk
schuldig was, maar bij gebrek aan bewijs
vroeg hjj vrijspraak.
De kantonrechter bepaalde het schriften
!jjk vonnis op heden over 8 dagen.
Th. G. v. A. to N o o r d w ijk was al
daar riA't zijn auto op 20 October rijden
de) in de Tramsteeg tegen een tramwagen
van de N.Z.H.T.M. opgereden.
De getuige Kouwenhoven, de tramvoer
der, verklaarde voortdurend signalen teheb-
RESIDENTIE-ORKEST.
Het ooncert viel juist op den dag, waarop
honderd jaar geleden Franz Schubert was
gestorven. Er zullen onder de bezoekers
SAM SWAAP.
I T_ele warme vereerders van den meester
1110 6«weest, die nu de Zauberharfe-ouver-
ture en de balletmuziek uit Rosamunde,
waarmee Dr. van Anrooy opende, meer
vereenzelvigd hebben met den mensch Schu
bert, op wien op hetzelfde oongenblik de
aandacht van heel de wereJd was gecon
centreerd, dan gewoonlijk bij het aanhoo-
ren van eenig werk van den grooten com
ponist. Is, zoo zullen zich deze vereerders
hebben afgevraagd, de nagedachtenis aan
den doode van voor honderd jaar recht we
dervaren, toen men na het uitklinken van
het slotaccoordapplaudisseerde, alsof
de 19e November van het jaar 1928 geen
enkel ander aspect vertoonde dan iedere
andere dag? Ware een eerbiedige stilte
niet passender hulde geweest dan het ge
wone applaus?
Swaap en Van Isterdael hebben het con
cert voor viool en violoncel van Brahms
gespeeld. Het behoort tot zijn minst be
kende werken. Gewone Brahms-factuur:
concerteeren van drie volmaakt equivalee-
rende groepen. Men kan het orkest naar
believen no. 1 of no. 3 plaatsen in de rij
der werkende elementen. Bepaald bemin
nelijk is Brahms maar hoogst zelden Maar
hier is hij het al heelcmaal niet. De ge-
voelsspheer waarin het dubbelconcert zich
beweegt is overwegendonverbiddelijke
gestrengheid. We hooren Brahms, in wijs-
geerigen ernst, ons een ,,du solist" toeroe
pen, in die oogenblikken dat het leven
harder en wTeeder is dan we kunnen dra
gen. Brahms is hier boetprediker. We mo
gen al instemmen met zijn gezaghebbenden
toon, zoo heel willig betuigen er we ons
niet bij. We zijn ook te weinig gewend
aan beschouwingen, die het donker veeleer
zoeken dan uit den weg gaan. En nochtans
zullen we ten slotte moeten eindigen met
de erkenning dat ook in de donkere partijen
van het leven schoonheid, tragische ver
heffing, schuilt. Brahms kan zich dien toon
veroorloven. Zijn gezag reikt zoover. Het
is alleen maar aan ons om tot het begrip
te komen. Daarvoor werkt de compositie
ook al niet mee. Want ze is slechts toe
gankelijk voor virtuozen van het eerste
plan. En dan moeten het twee zijn, die
precies weten wat ze aan elkaar hebben.
Dat dit in de muziekpraktijk niet voor het
grijpen ligt is duidelijk. Swaap en Van
Isterdaël, deze allervoortreffelijkste instru
mentalisten, doorkneed in het solistische
samenspel, vormen een combinatie als
Brahms voor de uitvoering van dit, zoo
ontzaglijk veel-eischende, werk zich moet
hebben voorgesteld. De solopartijen slo
ten precies in elkaar: bewonderenswaar
dige eénheid. En in hoogheid van opvatting
zijn ze eikaars gelijke, al gaat Swaaps nei
ging meer naar het lyrische, die van Van
Isterdaël meer naar liet beschouwende uit.
Dat Van Anrooy als Dritter im Bunde, in
een specifiek Brahmsstuk«bij uitstek op zqn
plaats is .behoeft nauwelijks gezegd. De
heeren hebben met dit moeilijk te vatten
werk een groot succes behaald. Tot drie
keer toe werden ze teruggeroepen. Laat
men het geweldige stuk maar geregeld spe
len. Op den duur zal men het niet minder
gaan waardeeren dan het vioolconcert van
denzelfden meester.
Tot slot een noviteit van Zoltén KodAly, i
den door Tierie in ons land en in Leiden
geïntroduceerden componist van den Psal-
raus Iïungaricus: een orkestsuite uit de
CHARLES VAN ISTERDAEL.
opera Hary Janos. Naar het programma
meedeelde is dit de naam van een legen-
darischen volksheld k la Münchhausen.
Maar dan in het Hongaarsch. Illustratieve
tooneelmuziek kan er gewoonlijk slecht
tegen uit haar milieu te worden gerukt.
Koddlys suite laat zich ongehinderd, naar
het schijnt althans, naar de concertzaal
overbrengen. Hetgeen pleit voor het ge
halte. Hoe meer programmamuziek van
haar programma kan worden los gemaakt,
hoe symphonischer ze is gedacht, des te
beter. Dan heeft Kod&ly zijn muzikale ge
dachten in een orkestraal kleed gestoken,
dat ons van alle zijden toeschittert. Dat
is zoo niet de sterkste zijde, dan toch een
heel sterke zijde van deze compositie. Wat
hij met koper en slagwerk weet te berei
ken grenst aan het ongelooflijke. Diep gaat
het werk niet. Het eiectnseert meer dan
het ontroert. Daar waar inniger klanken
worden gehoord (zoo in het met prachtigen
toon door Devert op de alt ingezette
„Lied") belooft de componist meer dan hij
ten slotte geeft. Maar het is een stuk
bruischend leven, zóó echt, zóó warmbloe
dig, dat we ons, zekere bedenkingen ten
spijt, gewonnen moeten geven. Wat zal
het voor den tweeden keer, als wc over
den eersten schrik heen zijn, wat zal het
op den langen duur doen
Groot is onze bewondering voor de diri-
geerkunst van Van Anrooy, die deze for
midabele partituur leven heeft ingeblazen.
Dat spetterde en knetterde van allen kant
en toch alles in perfecte distinctiezelfs de
jazzklanken trombon en glissan do's bijv.)
liet hij niet uit zijn muzikale handen glip
pen. Groot is ook onze bewondering voor
het Residentie-orkest voor deze enorme
prestatie. Dat de stemming in de geheel
gevulde zaal tot kookhitte werd gebracht,
wien zal het verwonderen?
