De Graf Zeppelin heeft den tocht volbracht.
69ste JAARGANG
DINSDAG 16 OCTOBER 1928
No. 21040
OFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts per regel roor advertentien uil Leideo en plaatsen waar
agentschappen Tan ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiên 85 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden Tan 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque* en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week 0 18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week 0 18
Franco per post f 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter algemeene kennis, dat door hen
vergunning is verleend aan:
a. de Leidsche Duinwater-Maatschappij
en rechtverkrijgenden tot het uitbreiden
van de herslelplaats voor watermeters in
het perceel Haverzaklaan No. 13a ka
dastraal bekend gemeente Leiden, Sectie A.
No. 1115; b. de firma J. Zitman en Zoon
en rechtverkrijgenden tot het oprichten van
een inrichting voor houtbewerking op het
perceel, kadastraal bekend gemeente Leiden,
Sectie N No 397, gelegen in de Waard.
A. VAN DE SANDE BAKHUIJZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 16 October 1928.
9387
DE SOCIALE TAAK VAN DEN
GENEESHEER.
Voordracht van dr. Heyermans.
Op uitnoodigiüg van de Studentenver-
eeniging voor Sociale Lezingen, heeft gis
teravond dr. L. Heyermans, directeur van
den Gemeentelijken Geneeskundigen- en
Gezondheidsdienst te Amsterdam, in het
klein auditorium der Universiteit voor een
talrijk gehoor een lezing gehouden over: De
sociale t-aak van den geneesheer.
Spr. schetste, welke beteekenis de pre
ventieve geneeskunde heeft voor de volks
gezondheid, waarvoor als krachtige wape
nen kunnen dienen de zuigelingenzorg, het
geneeskundig schooltoezicht, de bestrijding
der geslachtsziekten, die der tuberculose
enz. Het is voor eiken medicus duidelijk,
dat hij daarin een voorname rol moet spe
len. Doch voor den student in de genees
kunde is het niet duidelijk, dat hij later
de moeilijke taak op zich heeft te nemen,
nauwelijks na het verlaten van de univer
siteit, te controleeren bij arbeidsverzuim,
te keuren bij aanstelling en ontslag, schat
ting te verrichten van validiteitspercen-
tage enz. Wil hij als oontroleerend genees
heer zijn werk goed verrichten, dan zal hij
óp de hoogte moeten komen van de kennis
der beroepsziekten en de bedrijfshygiëne.
.Nauwelijks verlaat hij de universiteit, of hij
maakt kennis met de toepassing van de
Invaliditeitswet, Ongevallenwet enz. Slaat
hij de courant op. dan ziet hij dat zelfs de
riet-geneeskundige de volle belangstelling
hebben voor de opleiding van geestelijk en
lichamelijk onvolwaardigen. Kortom, hij zal
ervaren, dat het aan de universiteit geleer
de voor hem van groote waarde zal zijn,
zoolang hij te maken heeft met den zieke
als individu, en zoolang hij zich bepaalt
tot het diagnostiseeren van ziekten en het
voorschrijven van medicamenten. Beperkt
hij zich hiertoe, wat nog wel geschiedt,
dan wordt de geneesheer onwillekeurig we',
wat buiten het sociale leven geplaatst. Hij
blijft individualist en al de groote bewe
gingen gaan langs hem heen. In de practijk
gewend zijn aandacht te besteden aan het
genezen van ziekten, zal de toepassing der
preventieve geneeskunde niet altijd zijn
volkomen instemming vinden, en de orga
nisatie der preventieve geneeskunde in den
vorm van gezondheidsdiensten, geneeskun
dig schooltoezicht enz. doorvoelt hij niet
in haar diepe sociologische, zelfs economi
sche beteekenis. De geneeskundige wordt
dan te veel vakman en is dan te weinig
altremeen cultureel mensch.
Verbetering is niet gemakkelijk, omdat
zijn werkzaamheden te veel van zijn aan
dacht en energie opslorpen. Toch gelooft
spr... dat er veel verbeterd zou worden in
dien het onderwijs aan de universiteit het
individualistisch karakter verloor en dat
althans de sociale hygiëne behoorlijk werd
onderwezen. Dit wordt nu gedoceerd al of
niet als onderdeel van de algemeene hy
giëne. Doch te veel wordt hierbij het
zwaartepunt nog gelegd op de bacteriologie
en serologie.
Met dp instelling van een afzonderlijken
leerstoel voor de sociale hygiëne zijn wij
er nog niet, al heeft dit middel natuurlijk
zijn waarde. Het is nu eenmaal zoo, dat
men zonder de opneming van het leervak
in de exameneischen geen studenten op do
collegebanken ziet.
Het gevolg is. aldus besloot spr., dat de
arts, als hij klaar is, of een afzonderlijken
leergang moet volgen om zich te bckwo
men in de sociale hygiëne, of wel. hii blijft
er altijd baloorig tegenover staan, tot
6chade van hemzelf: tot schade van de be
volking en tot schade van het aanzien van
den geneeskundigen 6tand.
Met groote geestdrift in Amerika ontvangen - Vlotte landing
te Lakeharst - Een regen van gelukwenschen.
De Zeppelin boven het Vrijheidsbeeld te New-York.
Een trucfoto, reeds voor de aankomst gemaakt!
Boven Amerika.
In e'en gedeelte van onze oplaag konden
wij gisteren nog vermelden, dat de Graf
Zeppelin de Amerikaansche kust had be
reikt.
Dr. Eckener heeft President Coolidge toen
het volgende telegram verzonden: „Op het
oogenblik, waarop wij bij de Amerikaansche
kust aankomen, na den Atlanlischen Oceaan
op deze moderne wijze te zijn overgestoken
met een luchtschip met passagiers en post
van Duitschland naar Amerika, op welken
tocht wij onzen ouden kameraad en vriend
Commandant Rosendahl bij ons hebben ge
had. bieden commandant en quipage van de
„Graf Zeppelin" den President van de Ver-
eenigde Staten hun eerbiedigen groet aan".
W.g. ECKENER.
Via Washington, Baltimore en Philadel
phia zou het naar New-York gaan en zoo
is geschied. Te Washington verscheen het
luchtschip terwijl duizenden en nog eens
duizenden de daken en de slraten etc. be
volkte, nog onverwachls uit het Oosten.
De glanzende romp werd duidelijk waarge
nomen.
Nadat het luchtschip over het vliegveld
van Washington was gevlogen, verscheen
het boven het Kapitool en het Witte Huis.
Van een hoogte van ongeveer 1000 voet
groette de Graf Zeppelin twee maal. Presi
dent Coolidge begaf zich onmiddellijk in
den voortuin, waar zijn echlgenoole zich
reeds bevond, en wuifde net luchtschip toe.
De staatssecretaris van marine Wilbur en
zijn ambtenaren bevonden zich op het dak
van het ministerie om het luchtschip waar
Het weer was helder, zoodat de passa
giers met verrekijkers waren te zien. In de
straten vormden zich groote oploopen en
het verkeer werd eenigen tijd belemmerd.
Twaalf vliegtuigen waren voor de be
groeiing van de Graf Zeppelin opgestegen en
vlogen om het luchtschip heen. terwijl dit
de vlucht naar Baltimore voortzette.
Te Baltimore dal om kwart voor één werd
bereikt, hetzelfde beeld, Algemeene-1 geest
drift.
Onder het schrille gebrul van de fabrieks-
en scheepssirenen zette het luchtschip in
majestueuse vlucht zijn vaart in de richting
Philadelphia voort. Ook daar groote .geest
drift. Verder ging het ovpr Trenlon naar
New-York.
De Zeppelin naderde de stad om even voor
vier uur (Amerik. tijd) langs den ingang van
de haven en vloog dan boven het Vrijheids
beeld, recht op Broadway afstevenend. Toen
het luchtschip boven Batting Place vloog,
verspreidde het nieuws van zijn aankomst
zich bliksemsnel in Wallstreet en de heele
zakenwijk en in een paar seconden hadden
duizenden menschen zich uit de huizen ver
spreid in de straten, die weldra versperd
waren door een juichende en schreeuwende
menigte. De stralen van de ondergaande zon
troffen het reusachtige luchtschip en gaven
het een zilveren tint. Het gegil van alle
stoomfluiten van de schepen in de1 haven
mengde zich tusschen de oorverdoovende
kreten van de menigte.
Het schip vloog eenige malen over de stad
en koerste toen naar Lakehurst. De belang
stelling was daar weer zeer groot. Men schat
dat een 100.000 personen aanwezig waren.
De wegen naar Lakehurst waren met auto's
bezaaid en het verkeer was geheel gestremd.
De menigte werd door de politie langzaam
teruggedrongen. De scherpste maatregelen
legen het rooken waren,daar genomen. Toch
hadden een paar kleine brandjes plaats, doch
niet van beteekenis.
Om 17.08 uur Amerik. lijd (10.28 Amslerd.
tijd) bereikte de Zeppelin het eindpunt en
om 17.41 uur Amerik. tijd (11.01 Amsterd.
tijd) was het schip goed en wel door de mili
tairen verankerd.
Onder de reeks vooraanstaande personen
waren o.a. Graaf Liep de consul-gene
raal, Lewonisco. de chef van den marine
staf, admiraal Hughes, de leider van het
marinevliegwezen. vice-admiraal Mosffet,
onderstaatssecretaris van marine, senator
Bingham uit Connecticut, voorzitter van
het Amerikaansche vliegwezen.
Over de landing deelt Reuter de volgen
de bijzonderheden mee:
Toen de Zeppelin boven Lakehurst ver
scheen, had hij den wind vlak tegen. De
motors begonnen den voorsteven naar be
neden te drukkeD en het luchtschip daalde
naar den.grond met snel roteerende schroe
ven. De mannen beneden grepen de touwen
en trokken en het schip was beneden ge
bracht in een verbazend korten tijd.
Om kwart over twaalf Amsterd. tijd was
het luchtschip in de hal.
Dr. Eckener verliet als eerste het schip
om halféén.
Het enthousiasme was enorm. Het ge
roep Leve dr. Eckener, was niet van de
lucht.
Nadat het luchtschip ooder gejubel dat
geen einde wou nemen, van de duizendkop
pige menigte vlot geland was, werd dr.
Eckener een brief overhandigd van den
candidaat voor het presidentschap Hoo
ver, waarin hij hartelijk gelukgewenscht
wordt, met het uitmuntende succes van
de vlucht. Sedert de ballonvluchten van
GTaaf Zeppelin waren zegt het schrij
ven, onvermoeide vorderingen gemaakt op
het gebied der luchtscheepvaart. Dr, Ecke
ner heeft weer eens de mogelijkheid van
het overvliegen van den Oceaan in den
Zeppelin bewezen. De nieuwe vlucht opent
niet alleen den weg voor den handel en
het verkeer, maar bewijst ook, dat het
luchtschip voor snelle hulp aan door cata
strofen geteisterde gebieden bijzonder ge
schikt is, In de geschiedenis deT mensch-
heid heeft dr. Eckener en daarmede de
Duitsche energie weer eens een groot suc
ces te boeken Hoover gaf uiting aan de
hoop dr. Eckener en de bemanning van het
luchtschip persoonlijk in Washington te
kunnen begroeten.
Een record.
Met dezen tocht heeft dr. Eckener het
record voor eeD duurvlucht met een lucht
schip verbeterd. Precies 111 uur was de
„Graf Zeppelin" in de lucht.
De tegenwoordige Amerikaansche „Los
Angeles", eveneens bestuurd door kapitein
Eckener, deed over den tocht in October
1924 81 uur en 25 minuten en landde juist
heden 4 jaar geleden des middags 3.11 even
eens te Lakehurst.
Ter vergelijking diene dat in 1919 de
Engelsche R 34, bestuurd door capt. Scott
een retourvlucht maakte, die op de been
reis 10S uur duurde, terwijl de terugreis
in 75 uur werd volbracht.
Herstelwerk.
Een radiobericht van do „Graf Zeppelin"
aan het marinestation te LakehuTst meldde
reeds voor de landing, dat het voor de
reparatie van de beschadigde onderzijde
van het linker st-abiliseeringsvlak 600 vier
kante meter vliegtuigstof noodig heeft. Het
marinestation seinde terug dat er voldoen
de materiaal aanwezig is. Te Washington
kon men, toen het luchtschip boven de
stad vloog, van de straat af duidelijk een
groot gat in het linker stabiliseeringsvlak
onderscheiden, waardoor het geraamte
zichtbaar was; de bestuurbaarheid van het
luchtschip scheen desondanks niet belem
merd te zijn.
Gelukwenschen.
Een stroom van gelukwenschen is afge
komen Stresemann seinde:
„Ontvangt bij de gelukkige vlucht mijn
hartelijke gelukwenschen Evenals d,e bouw
van het luchtschip mogelijk was doordat
uw vast geloof aan het welslagen alle hin
dernissen en tegenwerkingen deed overwin
nen. aldus hebben geloof en wil u en uwe
medewerkers storm, regen en tegensooed
overwonnen Uw vlucht is een symbool
voor de, naar wij gelooven voor alle ti.iden
herstelde vriendschappelijke relatie met
het Amerikaansche volk."
Hindenburg
„Bij den gelukkig" volbrachten overtocht
van de „Graf Zeppelin" naar Amerika,
spreek ik mijn hartelijkste gelukwenschen
uit. Tevens spreek ik mijn oprechte dank
baarheid uit voor de voortreffelijke presta
tie, die gij en de beproefde bemanning van
het luchtschip onder zoo moeilijke weers
omstandigheden volbracht hebt."
Rijkskanselier Mueller:
Bij den met zooveel verlangen ver
wachte gelukkige aankomst van het lucht
schip „Graf Zeppelin" in de Vereenigde
Staten van Amerika, spreek ik u en de
voortreffelijke bemanning van het lucht
schip mijn hartelijkste gelukwenschen uit.
Gehpel Duitschland is er trotsch op, dat
gij na overwinning van zoo groote moeilijk
heden uw doel bereikt hebt en dankbaar
dat gij met uw tocht de relatie met het
groote en bevriende Amerikaansche volk
nauwer aangeknoopt hebt."
Kapitein Koehl wien als eerste de over
tocht over den Oceaan van het Oosten
naar het Westen gelukte, zond het volgen
de telegram aan dr. Eckener: ..Graf Zep
pelin toch kan ie beter Hartelijke geluk
wenschen. Koehl."
En zoo nog een stroom van gelukwen
schen. waarvan wij alleen noc willen ver
melden een telegram van president Coo
lidge aan president Hindenburg, waarin
hij er op wees, dat deze vlucht het Ame
rikaansche volk met bewondering heeft
vervuld en een mijlpaal vormt in de ge
schiedenis van de ontwikkeling van het
luchtverkeer tusschen Amerika en Europa
In Duitschland is men nahmrlük zeer in
zijn nopjes en daaraan wordt luide uiring
gegeven ook in de pers.
VEREENIGING YAN ARBEIDERS
RADIO-AMATEURS. (VARA).
Gisteravond had in het Volksgebouw de
definitieve oprichting plaats van de afd.
Leiden der V.A R A.
De waarnemend voorzitter, de heer C.
G. Baart, heette de talrijke aanwezigen
welkom en gaf, na een korte uiteenzetting
van de werkzaamheden va<n het voorloopig
bestuur, het woord aan den heer W. van
Delden uit Den Haag.
Spr. liet de verschillende gebeurtenissen
op Omroepgebied de revue passeeren en
releveerde daarbij ook Je actie, welke,
meermalen op minder faire wijze, tegen den
Arbeidersomroep is gevoerd.
In eeD vlot, goed gedocumenteerd be
toog verdedigde 6pr. het bestaansrecht van
de V.A.R.A welke, trots de tegen haar
gevoerde actie, bijna 20.000 leden telt.
Na dit warm pleidooi voor den Arbeiders-
Omroep werd overgegaan tot oprichting
der afdeeling
Als bestuursleden werden gekozen de
heeren C. G Baart, voorz., G. J. Mosies,
secretaris, v. d. Duinstraat 28, N. v. Pola-
nen, A. vaü Poelgeest, C. Mol, D. v. d.
Tuin en G. de Vos, commissarissen.
BINNENLAND.
De postvluchten naar IndiS; het vierde
vliegtuig ernstig beschadigd. (Binnenland, 2e
Blad).
Ingediend is de Indische begrooting voor
1S29. (Binnenland, 2e Blad).
Te Overschie is een vronw in brand ge
raakt en aan de gevolgen overleden. (Ge
mengd, 3e Blad).
BUITENLAND.
De „Grai Zeppelin" is gisteravond goed en
wel te Lakehurst geland. (Buitenland en
Tel., Ie Blad).
Rede van Mc Donald te Berlijn. (Buiten
land, le Blad).
Eenige leden verklaarden zich bereid
als technische commissie te willen optre
den teneinde bij eventueele gebreken aan
toestellen van voorlichting te dienen.
Het ledental der afd. Leiden van de
V.A.R.A. bedraagt thans reeds plm. 300.
Bij Kon. Besluit i9 met ingang van 1
i November in rang en ouderdom van rang
overgeplaatst bij den generalen staf majoor
J. van Andel, van het zesde regiment veld-
artillerie, alhier.
Bij Kon. Besluit is met ingang van 22
I Sept. benoemd bij hel wapen der infanterie
tot res.-majoor bij het 3e reg. de res.-kapi-
tein A. F. Mönnich, van het 4de regiment.
Vrijdag 19 October zal het 25 jaar ge
leden zijn dat onze oud-stadgenoot de hee?
W. Planjer, le wagenmeester bij de Ned.
Spoorwegen te Haarlem bij die Maatschappij
in dienst trad.
De wethouder, de heei A, L. Reime-
ringer, is verhinderd morgen spreekuur te
houden.
Vrijdagavond te 8 uur heeft het be
stuur der Leidsche Amateur-Fotografen-
Vereeniging in de bovenzaal der sociëteit
Amicitia een vergadering belegd, waarin
gedemonstreerd zal worden met de Leica-
camera en andere apparaten der firma Ernst
Leilz te Wetzlar, een en ander verduidelijkt
met lichtbeelden.
Voor bijzonderheden leze men de adver
tentie in dit Blad.
Het bestuur van de „Vereeniging van
Onderwijzers en Onderwijzeressen in de in
spectie Leiden" heeft een Algemeene Ver
gadering uitgeschreven op Dinsdag 23 Octo
ber a.s. des voormiddags te 9 uur in de za
len der Stadsgehoorzaal te Leiden.
Begonnen wordt met een huishoudelijke
vergadering in den Foyer, waar alleen de
leden toegang hebben. Om half 11 begint
de eigenlijke algemeene vergadering in de
groote zaal. De heer R. Swierstra zal daar
een lezing houden over: „Ontwikkeling en
gebruik van de radio".
In den namiddag zal de heer P. de Graaf
in het bioscoop-theater „Trianon" een le
zing met filmvoorstelling houden over:
„Vogelleven in de Nieuwkoopsche plassen".
In het verslag omtrent de ledenverga
dering van de afd. Leiden en O. van den
Ned. Protestantenbond, in ons blad van
gisteren, komt een fout voor, die tot ver
keerde gevolgtrekkingen zou kunnen lei
den en die. wij daarom willen verboteren:
Met aantal leerlingen, waaraan op één
der openbare lagere scholen wijlen dr W. J.
Lente op verzoek van hel bestuur
godsdienstonderwijs gaf, bedroeg niet 16,
maar 66.
De eerstvolgende vergadering van den
Gemeenteraad zal plaa(9 hebben op: Maan
dag 29 Oct. 1928 a.s.
Gisteren zijn door de politie alhier
aangehouden twee minderjarigen H. O L.
19 en E. V. 18 jaar. die uit Kampen naar
hi«r waren overgekomen en geen middel
van bestaan hadden. Zij werden nnar hun
woonplaats teruggebracht.
Gistermorgen te halftwaalf ontstond
een begin vaD brand in de opslagplaats
van brandstoffen bij de openbare school aaD
de Haverstraat De brand werd gehluscht
door het hoofd der school, eeD paar onder
wijzers en eenige leerlingen. De comman
dant der brandweer was ook op het ter
rein De brandweer behoefde geen dienst
te doen. De schade is geriDg.
Gistermiddag te halftwee reed een
personenauto langs de Hoogewoerd in de
richting Hooge Rijndijk, toen het voertuig
door te veel naar rechts uit te wijken, tegen
het kozijn van de deur van perceel 191
dezer straat terecht kwam, met het gevolg
dat dit nog al beduidend werd beschadigd.
De auto bleef doorrijden en de eigenaar
is niet bekend.
