69ste JAARGANG
VRIJDAG 12 OCTOBER 1928
No. 21037
STADSNIEUWS.
FAILLISSEMENTEN.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cis. per regel voor advertenticn uit LeideD en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd lijn Voor alle andere
advertenliSn 35 Cts. per regel. Kleine Adverlenliën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Vonr eventueele opzending van brieven
10 Cts pnrto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 2.35. per week ƒ0. IS
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2 35 4- portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
VEREENIGING VAN STAATKUNDE.
Voordracht van prof. van Vollenhoven.
Op uitnoodiging van de Vereeniging voor
Staatkunde heeft prof. nir. C. van Vollen-
hoven gisteravond in de leeszaal van de
sociteit „Minerva" een voordracht gehouden
over de beteekenis van staatkunde over
staatsrecht in Nederland (rijk in Europa).
Wy ontfeenen hieraan het volgende:
Dat, in Nederland gelyk elders, verschil
van staatkundig inzicht zich voelbaar maakt
bij hervorming van het staatsrecht, lijkt onbe
twist. Daarentegen schijnt het een nog open
vraag, of ook het geldende staatsrecht van
Nederland verschillend wordt uitgelegd en
toegepast naar gelang van de staatkundige
party tot welke men behoort of voor welke
men symphatie voelt. Concreter gezegd: is er
leden, voor Nederland te spreken hetzy dan
van een katholiek, een anti-revolutionair of
Christelijk-historisch, een rechts-vrijzin. ig,
een links-vrijzinnig, een socia btisch ?.tsa
recht, hetzy van een staatsrecht der meer
voor uitstrevenden naast een staatsrecht der
meer behoedzamen of der meer behoudzuch
tig en?
De omstandigheid, dat het Nederlandsch
staatsrecht voor het eerst wetenschappelijk
bewerkt is (1839) door een vooral in latei
dagen politiek zoo hel gekleurde figuur als
Thorbecke was (overleden 1872), en dat,
mét de grondwet van 184S, een gewichtig
deel onzer staatsrechtelijke wetgeving door
trokken is van zijn invloed, maakt de mee
ning verleidelyk, als zou Nederland een in
grondslag „liberaal" staatsrecht hebben (het
woord genomen in zijn beteekenis van wel
eer).
Terwijl de geestelijke afstamming uit Thor
becke schijnt te loopen over Buys, Oppen-
lieim en Struycken, komt in 18S1 een werk
uit van den „conservatief' J. Heemskerk
Azn., tegen welks denkbeelden Buys nogal
eens oppositie voert Nadat, in het spoor van
Groen, Kuyper in Ons Program in 1879 en
later gedoond heeft een aantal vragen van
staatsrecht anders te zien dan men placht te
doen, publiceert in 1893 Van Idsinga (c.-h.)
zijn werk over De administratieve recht
spraak en de constitutioneele monarchie, en
geeft in 1901 De Savornin Lohman zijn Onze
Constitutie uit; boeken, die gangbare uitleg
ging en toepassing van geldend Nederlandsch
staatsrecht op menig punt wraken.
Gepaara aan nog andere feiten vestigt liet
vermelde den indruk, alsof uitlegging en toe
passing van geldend Nederlandsch staats
recht zou verschillen naar gelang van iemands
staatkundig inzicht of daarachter gelegen
staatsleer.
Toch schynt de gesteldheid der zaak een
andere te wezen. Vooreerst: eike groote
staatsrechtelijke hervorming legt uiteraard
op bepaalde vragen en aspecten van net
oogenblik een nadruk, die, is eenmaal de
Btryd voorby, wat ongeëvenredigd iijkt Ge
brek aan originaliteit by menschen en bij
schrijvers maakt, dat men nog decenniën
daarna de taal van het tijdperk van strijd
blijlt naschrijven. Wie dan daartegen op
poneert is geneigd, zijn verzet te kleeden in
een vorm van aanval op het prineipieele ach
ter de hervorming van destijds. Niet zonder
verarming laat men na, van al zulk verzet
met open ooren kennis te nemen; maar dit
is iets anders dan evenveel groepen van
staatsrecht voor Nederland te erkennen, als
er staatkundige groepen zijn.
Ten tweede: geiijk ander geldend recht laat
ook het staatsrecht binnen zijn voorschriften
aanmerkelijke speelruimte. De neiging is be
grijpelijk om, als men op een bepaald oogen
blik een bepaalde uitleg-ging of toepassing ge-
radeD acj^t, haar te sterken door een wat snel
geïmproviseerd verband met eigen staatkun
de ot staatsleer. De grootste verdienste je
gens het staatsrecht heeft niet hij, die in con
crete gevallen zulk een verband optoovert,
maar bij, die los van het oogenblik, het gel
dend-staatsrecht weet te bezien in een sa-
mcntiang, welke zooveel mogelyk doenlijk
sluit als een legkaart en aansluit op de wer
kelijkheid.
De ware differentiatie in uitlegging en toe
passing van geldend Nederlandsch staats
recht schijnt van andere natuur.
Het is ten slotte niet te loochenen, dat
voor sommige waarheden en problemen van
geidend recht evengoed voor privaatrecht
of strafrecht als voor staatsrecht liet oog
van den behuudende, voor anderen het oog
van den kerkelijk-godsdienstige of dat van
den vooruitstrevende wijder open staat. Hier
Hgi een beteekenis van staatkunde voor
staatsrecht. Doch een katholiek, een vrij zin
nig»- enz. Nederlandsch staatsrecht schijnt
evenmin te bestaan als een katholiek, een
vrijzinnig, enz. Nederlandsch privaatrecht.
Wat volgens spreker, geen nadeel hoeft
te zijn.
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN.
Aichaeologische lezingen en cursussen.
Ook dit jaar zal er weer een reeks le
zingen en cursussen plaats vinden. Op
Dinsdag 30 October zal dr. W. D. van
Wijngaarden een lezing houden over het
Egyptische mummieportrel, naar aanleiding
van een nieuwe aanwinst. Op Dinsdag 13
November mej. J. P. .1. Brants over het
paleis Dioclelianus te Spalato. Op Dinsdag
27 en Donderdag 29 November prof. dr.
Günther Roder uit Hildesheim over oud-
Egyptische bronsfiguren en hun model
leering in was en gips.
Naar aanleiding van deze lezing zal op
Vrijdag 30 November onder leiding van
prof. Roder in het museum een rondgang
plaats hebben in de Egytisehe afdeeljng,
op Dinsdag 11 December spreekt dr. J. 11.
Hohverda over Glozel, Spiennes en Drente
voor 30 jaren Naar aanleiding van deze
lezing zal op 12 December een kleine ten
toonstelling worden geopend van oude en
nieuwe Drentsche falsificaties.
Tevens zullen ook weer de gebruikelijke
Woensdagsche en Zaterdagsche rondgangen
door het museum onder wetenschappelijke
leiding plaats hebben in verschillende af-
dee'lingen.
LANDSTORMVERBAND LEIDEN.
Hedenmorgen heeft de Commandant van
het Landstormverband Leiden de majoor
W. J. Harms, in verband met zijne be
noeming als Hoofd-instructeur te Assen, af
scheid genomen van de officieren en onder
officieren van zijn verband.
De vertrekkende hield een korte toespraak
waarbij hij dank uitsprak aan alle aan
wezigen die hem zonder uitzondering ge
durende de 5 jaren hebben gesteund in
zijn moeilijke laak, welke het vooroefe-
nings-instituut van hem heeft gevergd.
Als oudste der aanwezige Onderofficieren
dankte de Adj. O.O. W. Steen voor den
steun in alle zaken welke de onderoffi
cieren gedurende den tijd dat majoor Harms
het commando voerde hebben ondervonden.
In U aldus spr. verliezen wij een humaan
chef die niet alleen de belangen van den
dienst behartigde, doch in alles met zijn
personeel meeleefde, op wiens steun wij
steeds konden rekenen.
Hierna werd het commando overgedragen
aan den kapitein H. D. Buurman.
EEN LIEFDADIGHEIDSCONCERT.
Velen zal het bekend zijn doch ongetwij
feld velen ook niet, dat wii hier te Leiden
bezitten een Toevlucht der Vereeniging
Christelijke Jeugdhulp en wel Utr. Jaagpad
20. waar mooi werk wordt gedaan. Er wor
den daar opgenomen ongehuwde moeders
met kinderen en ook kinderen, wanneer er
ziekte is in het gezin. Zulk maatschappelijk
hulpbetoon kost echter geld, dat spreekt van
zelf en daarom is sleun noodig. Onze be
kende nnera-zangeres mevr. Maartje Offers
heeft nu haar zeer gewaardeerde medewer
king aangeboden met de heeren Tabbernal
(piano) en Waisvisz (violoncel). Zij zullen
voor deze Toevlucht op Dinsdag 23 October
a.s. in de Stadszaal een concert geven,
waarvan de 'opbrengst voor het mooie
doel dezer Vereeniging zal worden bestemd.
De prijs is zeer laag gesteld, zoodat men
voor weinig geld kan genieten van uitmun
tende zang en muziek, ferwiil men tevens
een goede daad verricht. Is aanbeveling
daarom nog noodig? 't Lijkt ons niet.
KAPITEIN SCOTTS ZUIDPOOLTOCHT.
'In de tot de laatste plaats bezette groote
Stadszaal werd gisteravond de eerste van
dc aangekondigde drie film-voorstellingen
van Kapitein Scotls beroemden tocht naar
de Zuidpool in 1911 en 1912 gegeven
Ongeveer vier jaar geleden werd deze
buitengewoon interessante film, waaraan
men den zeer toepasselijken naam gaf van
,.De eeuwige 9tilte" eveneens te Leiden
vertoond en ook toen was de toeloop
enorm.
Het feit, dat wij destijds een uitvoerige
beschrijving hebben gegeven van dit mach
tig imponeerende filmwerk moge ons ont-
siaan van den plicht daarover thans op
nieuw uit te weiden, wij willen toch niet
nalaten deze film in de belangstelling van
onze sladgenooten warm aan te bevelen,
omdat wij ervan overtuigd zijn, dat men
zichzelf tekort doet, wanneer men in ge
breke blijft Scott's boeiend reisverhaal op
het witte doek te aanschouwen.
Wij zien de geweldige ontberingen,
waaraan Scott en zijn dapperen bloot
stonden op hun 1700-mijl langen tocht
door de onafzienbare ijsvelden, waar zware
sneeuwstormen de moeilijkheden nog kwa
men vergrooten en de temperatuur soms
daalde tot honderd graden beneden het
vriespunt; wij komen met hen onder den
indruk van de majeslueuse pracht der on
gerepte natuur en voeren met hen den
schier bovenmenschelijken strijd tegen de
woedende elementen.
En evenals zij ondergaan wij de biltere
teleurstelling wanneer aan de Pool blijkt,
dat de Noorsche expeditie onder leiding van
Amundsen hen juist eenige weken voor is
geweest
En dan begint de worsteling opnieuw,
waarbij de natuurkrachten nog meer dan
op den heenweg schijnen samen te span
nen legen de koene ontdekkingsreizigers
de sneeuwstormen zijn niet van de lucht
en tot overmaat van ramp begint ook de
mondvoorraad op te gerakennog
siechts elf mijlen zijn zij verwijderd van
de naaste hulpbasis, waar levensmiddelen
in overvloed liggen opgeslagen
Maar dan overvalt de storm ben op
nieuw en in het gezicht van de haven
moeten de uitgeputte mannen overnach
ten
Den volgenden morgen lichtte de flauwe
poolzon over de bevroren lijken van Scott
en zijn beide makkers....
Ziedaar heel in het kort de tragedie van
een klein groepje helden, die leefden en
stierven voor de eer van hun vaderland.
Wij hebben hier alle bijkomstigheden
zooals de interessante dierenstudie achter
wege gelaten en hebben slechts met een
enkel woord melding gemaakt van de
schitterende natuuropnamen, waarvan deze
geheele film een aaneenschakeling is.
„De eeuwige stilte" i9 een film van
buitengewone hoedanigheid, welke wij een
ieder warm kunnen aanbevelen.
Bij ministerieele beschikking is aan
dr. F. H. van Deinse op zijn verzoek eer
vol ontslag als conservator bij het klinisch
pathologisch laboratorium aan de Rijks
universiteit alhier verleend.
Vanwege de Vereeniging tot vestiging
van bijzondere leerstoelen alhier zullen op
Woensdag 14 November, Woensdag 21 No
vember, Vrijdag 30 November, Vrijdag 25
Januari, Dinsdag 5 Februari en Dinsdag 19
Februari, telkens 's avonds te 8 uur lezingen
worden gehouden in het klein-auditorium
der Universiteit,
De sprekers en do onderwerpen zullen
nader worden bekend gemaakt.
Ons Blad van gisteren bevatte het
bericht als zou de heer E. Th. Witte zich
hebben belast met het toezicht op het onder
houd der Rijksgebouwen: bedoeld werd op
het onderhoud, der tuinen behoorende bij de
rijksgebouwen.
De Holfu heeft gisteravond in de
Casino-bioscoop aan de Hoogewoerd voor
een geheel bezet Huis weer een filmvoorstel
ling gegeven, die zeer in den smaak viel.
Het program bewoog zich voornamelijk op
het terrein der aardrijkskunde, natuurkunde,
land- en volkenkunde en daarnevens werd
een duidelijk inzicht gegeven van een mo-
torenfabriek.
Door de ..Vereeniging van Arbeiders
j Radio-Amateur9" wordt a.s. Maandag een
I vergadering gehouden in het Volksgebouw
j aan dn Heerengracht.
i Het doel van deze vergadering is de arbei-
1 ders te Leiden een inzicht te geven in de
I beteekenis van een eigen Arbeiders Radio-
omroep.
De 9ecre-tari9 van de V. A. A., de heer
G. J. Zwertbroek, zal hiertoe een inleiding
houden, waarna gelegenheid zal worden ge
geven tot gedach'enwisseling. Bij vol
doende belangstelling zal teven9 worden
overgegaan tot oprichting van een afdeeling
te Leiden van V. A. R. A.
Hedenmorgen circa 9 uur geraakte de
22-jarige L van E. die aan toevallen lijdt
op de Oranjegracht te water. Daar niemand
in de omgeving blijkbaar den moed had om
den drenkeling na to springen on er eerst
een bootje moest worden gehaald bleef van
E geruimen tijd in het minder zuivere
water, waarvan hij blijkbaar nogal veel
binnen had gekregen.
Nadat hij voorloopig was behandeld door
dr Boonacker werd hij per ziekenauto naar
het Academisch Ziekenhuis gebracht en al
daar ter verpleging opgenomen.
Gistermiddag werd op de Mare de
I 8-jarige J. V. aangevallen door een hond die
het kereltje een niet ernstige wonde aan
een been toebracht. De hond behoorde aan
gebrs. Van O. en stónd niet als kwaad be-
I kend.
I Gisteren is hier aangehouden een
16-jarig jongmensch uit Zutfen, D. V. ge
naamd. De jongen was zonder beslaan en
zal nu weder naar Zutfen worden overge
bracht. Er beslaat tusschen de ouders van
dezen jongen geen goede harmonie, waar
door ieder zijns weegs gaat en zich weinig
aan den knaap gelegen laat liggen.
Volgens ..Handelsbelangen" werden in
September bij de gezamenlijke griffies in
Nederland 143 crediteurenlij9ten gedepo-
neerd met een totaal passief van
f. 1.498.641.12 waarvan pref. f. 286.817.80.
Vanaf 1 Januari 1928 werden in totaal
gedeponeerd 1151 crediteurenlijsten met een
totaal passief van f. 17.561.285.58, waar-
4 van preferent f, 3.725,452.21.
ZIEKTE AAN BOORD VAN SCHEPEN.
Geen ernstige gevallen op de P. C. Hooft.
De directie der Stoomvaart-Mij. Nederland
deelt het Haagsche Aneta-kantoor naar aan
leiding van het Anela-lelegram van 9 Octo
ber uit Batavia mede-', dat zich on de reis
van het motorschip P. C. Hooft, als in dat
bericht bedoeld, geen enkel ernstig geval
van angina en zeker niet gevolgd door exan-
theem heeft voorgedaan. Op geen der reizen
van het m.s. P. C. Hooft, is 't aantal angina-
gevallen boven het normale aantal, waar
mede men in den regel op reizen van en
naar Indië te maken heeft, gekomen. Ook
roQkvonk is niet voorgekomen.
ONVEILIG STRAND.
Het strand te Scheveningen is onveilig
tot den Wassenaarscheslag op Maandag 15,
Dinsdag 16 en Woensdag 17 October, tel
kens van 8.30 tot 13.30, wegens het schieten
met mitrailleurs.
Voorts is het strand onveilig tot Katwijk
op Donderdag 18 en Vrijdag 19 October,
telkens van 11 tot 14.30, wegens het schieten
met geschut.
De aandacht wordt er op gevestigd, dat
het strand eerst weder toegankelijk is nadat
de roQde vlaggen, welke dc onveilige strook
aanduiden, zijn weggenomen.
IN EEN MESTPUT GEVALLEN.
Woensdagavond wilde een boerendaggel-
der uit Amstelveen zijn meisje, een struische
boerendochter, een heimelijk bezoek aan
hare woning brengen. Hiervoor koo9 hij e'en
minder gebruikelijken weg; hij klom over 1
een achter de woning gelegen hek en wilde
door het raam bij zijn geliefde komen. Hij
geraakte echter met zijn beste plunje in een
naast de hooiberg gelegen mestput. Hij
maakte hierbij een zoo geweldig spectakel, i
dat de schoonvader in spé een geweer greep, I
dat anders wordt bestemd voor het schieten
van schadelijk wild, en hiermede gewapend
naar buiten snelde. Toen hij de mestput
naderde, ontwaarde hij het hoofd en de
schouders van zijn a.s. schoonzoon boven
de onfrissche substantie1. Met behulp van
een hooivork verloste hij hem uit zijn nete
lige positie, van een officieel bezoek kon
echter niet9 meer komen om begrijpelijke
redenen.
GEZELLIG „UIT" GEWEEST.
Op het Houtensche pad te Utrecht is
Woensdagavond een 37-jarig man, volgens
zijn mededeeling aan de politie, uit een
auto gezet en in een droge sloot gegooid,
na beroofd te zijn van een bedrag van
f. 165. Volgens zijn verhaal heeft hij ver
schillende café's bezocht en daar een drie
tal mannen ontmoet, met wie hij verder uit
j was geweest. Daar hij niet nuchter meer
was, zou men hem per auto naar huis bren-
J gen met het bekende gevolg.
AAN DE GEVOLGEN OVERLEDEN.
De 38-jarige metselaar W. Dienaar, die
van een steiger voor het perceel van de
firma Vroom en Dreesman in Den Helder,
is gevallen, is aan de gevolgen overleden.
Hij Iaat 5 kinderen na.
DOOR DEN BILKSEM GEDOOD.
Te Hunsel (L.) werden gisteren tijdens
een onweer vier vaarzen van den landbou
wer Vleeschhouwers, door den bliksem in
de weide doodgeslagen.
VOET AFGEKNELD.
Te Zoutkamp is schipper Bos in een
kabeltouw geraakt, waardooT hem de voet
werd afgeknepen. B. is in het ziekenhuis
opgenomen.
OPLICHTER GEARRESTEERD.
Men meldt uit Boxmeer aan de Msb.":
Onlangs maakten we melding van een
handig oplichter, die de gemeenten in Oost-
Brabant tot zijn operatie terrein had geko
zen en bij verschillende personen onder
een vloed van woorden geld wist los te
krijgen, meestal tot flinke bedragen. Woens
dag is dit heerschap, dat in het bezit was
van een mooie auto, door de gemeente-po-
litie van 's-Hertogenbosch gearresteerd.
Het is een zekere v. d. B., domicilie heb
bende te Aarle Rixtel. Hij is gehuwd cn
vader van 4 kindoren. docb leeft sedert
i eenigen tijd niet meer met zijn vrouw
samen. De aangehoudene is naar de ma-
rechaussée-kazerne alhier gebracht, waar
hij door de personen, die door hem zijn op
gelicht, werd herkend. Spoedig legde hij
een volledige bekentenis af.
AUTO IN BRAND.
Woensdagavond is te Standaardbuiten
een met aardappelen beladen vrachtauto
der firma v. D. in brand geraakt. De brand
ontstond doordat men bij het licht van een
carbidlantaarn het benzine-reservoir con
troleerde, waarbij men met de lantaarn te
dicht bij de benzinedampen kwam, zoodat
een ontploffing volgde. De auto stond wel
dra in lichte laaie. De auto werd grooten-
deels vernield. Ook ging een deel van de
partij aardappelen verloren.
BINNENLAND.
De post vluchten naar Indië; het derde
vliegtuig vermoedelijk nog veertien dagen
oponthoud. (3e en 1ste Blad).
Het eeuwfeest der Kon. Militaire Academie
(Binnenland, 2e Blad.)
De radio in dienst van do Ned. Haring-
vicscherij. (Binnenland, 2e Blad).
De malversaties te Meppel. (Gemengd,
lste Blad.)
BUITENLAND.
De Graf Zeppelin op weg naar Amerika.
(2e Blad en Tel. Ie Blad.)
De Amerik. journalist Horan is uit
Frankrijk gevlucht. (Buitenland, lste Blad).
Het congres d.er Engelsche liberalen.
(Buitenland, lste Blad).
Uitsluitingen in Duitschland. (Buitenland
lste Blad).
Het eeuwfeest van de K. M. A.
Een huldeblijk aangeboden.
In de bibliotheek van de Koninklijke Mi
litaire Academie te Breda vond gisteren de
aanbieding plaats van het huldeblijk van
den staf' van het 6de regiment infanterie
aan de Koninklijke Militaire Academie ter
gelegenheid van haar eeuwfeest. Het ge
heele korps stond in de zaal met den kapel
meester Louis de Morree opgesteld.
Generaal-majoor Van Everdingen.
De gouverneur generaal-majoor van
Everdingen trad de zaal binnen, vergezeld
van officieren en burger-leeTaren. Namens
het muziekkorps bood de kapelmeester een
portret van den gouverneur aan, een goed
gelijkende crayonteekening van den heer
de Morree Jr. De gouverneur dankte harte
lijk en zeide, dat hij gaarne dit geschenk
voor de Koninklijke Militaire Academie
aanvaarden zal. Hij wijdde een dronk op
den staf en den kapelmeester.
BRANDEN.
Woensdagmiddag om 5 uur brak te Oss
een felle brand uit in een blok van vier
woningen, bewoond door vijf gezinnen. De
brand ontstond bij F. Z. en sloeg over naar
de andere woningen, die alle een prooi der
vlammen werden. Alles brandde tot den
grond af. Verzekering dekt gedeeltelijk de
schade.
Te Ruizum is brand ontstaan in de ga
rage van den heer J. Veenstra. Een auto
werd vernield Het gebouw bleef behouden.
ONEERLIJKE CONCURRENTIE?
De directeur van den keuringsdienst van
waren te Arnhem heeft proces-verbaal op
gemaakt tegen de firma Jurgens, wegens
overtreding van artikel 328bis van hel Wet
boek van Strafrecht (oneerliike concurren
tie'). op grond dal de mededeeling van die
firma, dat haar nieuwe margarine-merk met
melk is bereid, in strijd zou ziin met de
waarheid.
DE MALVERSATIES TE MEPPEL.
Het rauuort van het verificatieburean.
Men schrijft uit Meppel aan de .Tel.":
Het totaal der bedragen, ontvreemd top
nadeele van de gemeente Meppel door dea