69ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 28 September 1928 Tweede Blad No. 21026
BINNENLAND.
De Landstormdag in
Den Haag.
PROF. DR. C. P. HOLST Gzn
oud-hoogleeraar aan de Tech
nische Hoogeschool, is in den
leeftijd van 76 jaar te Kijk
duin overleden.
HET DEFILé VOOR DE KONINKLIJKE
FAMILIE.
(Vervolg van gisteren.)
Om 10 minuten over half vier gistermid
dag kwamen H.M. de Koningin. Z.K.H. Prins
Hendrik en H K.H Prinses Juliana met ge
volg in auto's aanrijden.
H.M. was gekleed in beige costuum, de
Prinses in het zeegroen en de Prins in gene-
raals-uniform met den steek. De koninklijke
auto's hielden halt op den hoek van de
Adriaan Goekooplaan en de Johan de Witt-
laan. aan de overzijde van de Duinoord-
kerk.
In dichte scharen wachtten daar reeds
duizenden de komst der Vorstelijke Personen
af
Nadat de voorzitter der Nationale Land
stormcommissie, de heer L. F. Duymaer
van Twist, een kort begroetingswoord tot
Koningin. Prins en Prinses had gesproken
en nadat de overige leden der commissie
aan de Koninklijke Familie waren voorge
steld, naderde te kwart voor vier de ont
zagwekkende stoet landstormers. voorafge
gaan door de Koninklijke Militaire Kapel,
de plaats van het défilé, dat de Koninklijke
Personen, zittend in den auto, aanschouw
den.
De Koninklijke Militaire Kapel, onder lei
ding van le luitenant Louis Boer en twee
andere muziekkorpsen, nl. dat van het 5e
regiment infanterie uit Amersfoort met den
kapelmeester G. R. v. d. Glas en dat van het
6e regiment infanterie uit Breda met den
kapelmeester L. de Morrée, stelden zich on
geveer op het midden van het plein voor de
.Duinoordkerk op, om bij beurten het défilé
muzikaal te begeleiden, zoodat steeds de
muziek zich van die standplaats liet hooren
Gemarcheerd werd in de'volgorde der reeds
eerder vermelde verbanden.
Een klein incident ontstond bij het begin
van het défilé, toen een persfotograaf, die
zich niet aan de voor de fotografen gestelde
regelen hield, op last van den hoofdcommis
saris van politie van het afgezette terrein
werd verwijderd.
In volmaakte orde marcheerden de 25 000
landstormers, enkele grootere verbanden
achter hun Koninklijk erkende vaandels, de
overige met gewone vaandels, doeken en
oranjeborden, vermeldende hun domiciliën
vele ook voorafgegaan door muziekkorpsen
langs de Koninklijke Familie, die met on
verminderde aandacht hét plechtig voorbij
trekken gadesloeg Fn telkens, wanneer een
vaandelvroet werd gebracht beantwoordden
Koningin en de Prinses dit met een min
zame buiging en de Prins met het militair
saluut. Overigens wedergroette de Koningin
elke zelfstandige afdeeling en dat waren
er honderden met een vriendelijk hoofd-
nijgen.
Aardige momenten leverde het voorbij
treken op; zoo toen de Friezen een luid
hoera aanhieven, terwijl zij met het hoofd
..rechts" de Koninklijke Familie passeerden,
er verder toen de Staphorsters in hun origi-
neele kleederdracht voorbij gingen, vervol
gens toen de Limburgsche mijnwerkers met
hun deputaties in mijnwerkerspak en de
schoppendragers van Venrav, de Limburg-
sche Jagers en de muzikanten van de
Staatsmijn Wilhelmina in zwarte uniform
met de groote witte pluimen op de hoofd
deksels langs H.M. trokken. Ook de Barne
velders, vele Zeeuwen en enkele kleinere
groepen waren in hun typische kleeder
dracht. Eenige groepen brachten een groet,
die veel overeenkomst met den groet der
fascisten vertoonde, enkele groepen volgden
het voorbeeld der Friezen en konden een
luid hoera niet bedwingen, doch de over-
groote meerderheid passeerde zwijgend, al
len. uitgezonderd de in uniform gekleeden
met ontblooten hoofde.
De geweldige stoet werd besloten met 110
auto's en eenige tientallen motorrijwielen
van het vrijwillige landstormkorps ..motor-
dienst".
Het was precies kwart voor ze« toen do
laatste deelnemer aan het défilé voorbij
trok; twee volle uren alzoo had dit geduurd.
De Koningin gaf in hartelijke bewoordin
gen na afloop aan den voorzitter en den
militairen leider Haar groote voldoening
over dit défilé te kennen.
De Koninklijke Militaire Kapel speelde
tenslotte, toen de Koninklijke Familie ver
trok, het „Wilhelmus".
Overal langs den weg, welken de stoet
nam, stonden menschen in dichte rijen ge
schaard het voorbijtrekken gade te slaan
De politie had uitgebreide orde-maatrege
len getroffen en op de meeste kruispunten
de straten afgezet. Het verkeer werd zoo
goed mogelijk geregeld en kon zonder groote
stagnatie plaats hebben.
In verband met de enorme lengte van
den stoet werd de optocht op enkele pun
ten gesplitst en langs verschillende routes
werd het Malieveld bereikt.
De marsch door de stad is voor zoo
ver gebleken is zonder ongelukken afge-
loopen. Wel zijn op enkele punten eenige
personen flauw gevallen, tengevolge van het
lange wachten De leden der E.H.B.O. waren
echter op hun post en konden menig keer
goed werk doen
De eerste troep wa9 reeds op het Malieveld
aangekomen, toen het défilé nog steeds
voortduurde.
Op het terrein waren groote borden ge
plaatst, welke richting en trein van ver
trek aangaven.
Zoo werd het colonne-verband, waarin de
stoet was opgetrokken, geleidelijk omgezet
in treinverband.
Om half zes begon de afmarsch naar het
station. Langzamerhand stroomde het Malie
veld leeg, maar nog steeds kwamen aan de
andere zijde nieuwe troepen opzetten.
Ook aan de stations heerschte een groote
drukte, maar tegen 8 uur kon men bemer
ken, dat er eenige ontspanning kwam in de
steeds maar doorgaande troepen. De meeste
landstormers zaten toen alweer in den trein
die hun naar hunne woonplaatsen terug
bracht.
DE ROTTERDAMSCHE
BURGEMEESTERSKWESTIE.
Een brief van B. en W. dier
gemeente aan minister Kan.
Burgemeester en Wethouders van Rotter
dam hebben den Gemeenteraad medegedeeld
dat de in ons blad van Zaterdag afgedrukte
brief van en Minister van Binnenlandsche
Zaken hun aanleiding heeft gegeven tot ver
zending van het volgende antwoord:
Bij Kabinetschrijven van 22 September ji.
kwam in ons bezit het antwoord van Uwe
Excellentie op ons schrijven van 21 Sept.
jl., waarbij wij u hebben toegezonden de
beide door den Gemeenteraad in zijn zitting
van 2 dezer aangenomen moties inzake de
Burgemeestersbenoeming.
In de dagbladen werd het levens uwer
zijds gepubliceerd.
Uwe Excellentie is ten aanzien van de
eerste motie, inhoudende, dat de Raad be
treurt dat de burgemeestersbenoeming ge
heel buiten overleg met ons College is ge
schied. welke motie met 4-0 9temmen tegen
1 stem werd aangenomen, van oordeel dat
wettelijk zulk overleg niet wordt gevor
derd. Dit was ons bekend. Desniettemin
kan betreurd worden dat het niet heeft
plaats gevonden. Wanneer bij beslissingen
gewichtige belangen op het spel staan, kan
het moreel plicht zijn betrokkenen te hoo
ren. Daarbij komt, dat bij de vorige vaca
ture wel contact is gezocht. Uwe Excel
lentie meent dat er te dien aanzien aan de
zijde van ons College of van onzen Raad,
een misverstand zou bestaan. In geenen
deele.
Ons College beantwoordde de desbetref
fende vraag van den interpellant in de
raadszitting van 20 Sept. 1.1 als volgt:
„Noch met het College van Burgemeester
en Wethouders in zijn geheel, noch met een
van zijn afzonderlijke leden is inzake
deze benoeming eenig overleg gepleegd of
contact gehouden van de zijde der regee
ring Het college vond dit tp wonderlijker,
daar dit bij de vorige vacature, zoowel
door den commissaris der Koningin in de
provincie Zuid Holland als door den minis
ter van Binnenlandsche Zaken wel was ge
schied".
Te dezer zake is van geen mieverstand
sprake. Wij zullen uiteraard hier niet ver
vallen in het noemen van namen en het
doen van mededeelingen uit conferenties
van vertrouwelijk karakter.
Slechts vermelden wij het allereerste be
gin van wat in 1923 plaats vond. De no
tulen van onze collegevergadering van 9
Maart 1923 bevatten het volgende:
„Tijdens de vergadering heeft de voor
zitter, opgebeld door den Commissaris de?
Koningin in deze provincie, die mededeelde
er prijs op te stellen, dat de Wethouders
met hem beraadslagen over hun burge
meestersbenoeming, waarbij hij aan hen
overlaat, zulks gezamenlijk ts doen. dan
wel ieder afzonderlijk"
Het College als geheel heeft toen op 13
Maart over de aangelegenheid beraad
slaagd, waarna op 17 Maart de Conferentie
in Den Haag is gevolgd.
Het initiatief voor overleg en contact is
in 1923 alzoo begonnen bij den Commis
saris der Koningin. Hetzelfde hadden wij,
een redelijken tijd na het afsterven van on
zen burgemeester, ook thans verwacht.
Ten opzichte van de tweede, door den
Raad aangenomen motie, inhoudende dat
de gedane benoeming niet strookt met de
politieke verhoudingen in onzen Raad,
geldt het antwoord van Uwe Excellentie
speciaal den Gemeenteraad Wij zullen de
missieve van Uwe Excellentie, al draagt zij
een Kabinetskarakter, thans, nadat zij
reeds in de dagbladen verscheen, geheel ter
kennis van den Raad brengen in een volg
nummer der gedrukte stukken.
Ten slotte verklaart Uwe Excellentie dat
de afkeuring van hun regeeringsdaad die
volgens de meening van Uwe Excellentie
met wet en praktijk volkomen strookt,
slechts is een poging van den Gemeenteraad
om zich een bevoegdheid aan te matigen
in strijd met ons grondwettig en wette
lijk bestel. Wij achten deze beschuldiging
van poging tot „aanmatiging" ongegrond.
Mag een Gemeenteraad van een stad van
meer dan een half millioen inwoners, het
niet betreuren lat met het Bestuur der
Gemeente zelve geenerlei overleg is ge
houden terzake van eeD zoo uiterst gewich
tig belang als de aanwijzing van haren bur
gemeester? Van eeD treden in de rechten
van anderen in hierbij geen sprake.
Als voorts een Gemeenteraad meent, dat
de belangen der Gemeente niet worden be
vorderd, wanneer een burgemeestersbenoe
ming geschiedt die hij in strijd vindt rae\
de politieke verhoudingen in den Raad. zou
dan zulk een gemeenteraad, die toch zeil
mag beoordeelen wat hij het belang der ge
meente acht. niet mogen uitspreken, dal de
benoeming niet met de politieke verhoudin
gen strookt? Wij kunnen dit geenszins in
zien.
Het is daarom dat wij het verwijt van
poging tol aanmatiging afwijzen en S6er be
treuren.
DE ZAAK—STENHUIS.
Toenadering tot het N. A. S.?
Naar „Het Volk" mededeeldt, heeft Sten-,
huis met De Kadt korten tijd geleden een
voorstel in de „Open-brief'-groep der S.
D. A. P. ingediend, dat de groep het partij
bestuur den eisch zou stellen, drie leden
deze groep candidaat te stellen voor de
Tweede Kamer. Dit werd door de groep af
gewezen. Daarop heeft Stenhuis het bestuur
der groep medegedeeld, dat hij in de Tweede
Kamer zou optreden als links-sociali9t. Dat
zou naar zijn meening wel zijn royement
tot gevolg hebben en dan moest de „Open-
brief'-groep de partij verlaten en met hem,
Stenhuis .een nieuwe organisatie stichten.
Toen ook dit voorstel met verontwaardi
ging werd afgewezen, zei Stenhuis, dat hij
dan niets meer met de groep te maken
wilde hebben en hij wel steun zou zoeken
bij anderen.
Dit is ook gebeurd en j.l. Maandagmid
dag is een bespreking gehouden tusschen
Stenhuis en Sneevliet, voorzitter van het
N. A. S., waar de tekst besproken is van
een manifest aan de arbeiders in Neder
land, dat zal worden uitgegeven.
HET N. V. V.
De heer Kupexs voorzitter.
De hoofdbesturen van de bg het N. V. V.
aangesloten bonden hebben met algemeene
stemmen den tweeden vooratter-secretaris, E.
Kupers, tot voorzitter benoemd. Het be
stuur is verder, zegt „Het Volk", als volgt
samengesteld:
F. v. d. Walle, secretaris, 2de-voorzitter;
De la Bella, secretaris-penningmeester en C.
v. d. Lende, algemeen bestuurder en uitvoe
rend redacteur van „De Strgd", waarvan
het geheele dagelgksch bestuur de redactie
vormt.
DE POSTVLUCHTEN NAAR INDIË.
Reuter meldt d.d. 27 September uit Akyab;
Het tweede Nederlandsche vliegtuig is he
den te Akyab aangekomen en vertrekt mor
gen naar Rangoon.
Reuter meldt nader uit Rangoon:
Het tweede Nederlandsche postvliegtuig
do H-NAFB, dat vanochtend om 6 uur uit
Akyab i3 vertrokken, is hier om 9 u. 22 im
aangekomen.
Oj. zgn tocht viel niets bgzonders voor.
Morgen vertrekken de vliegers naar Sen-
gora.
Het derde toestel, dat den tocht naar
Icdio begonnen is, de H-NAFC, is gisteren
om 11.05 uur uit Neurenberg vertrokken en
om 15.40 uur in Bo:üapest aangekomen.
Alles in orde.
Heden wordt de tocht voortgezet.
PCTCH60UE- HTonnTENST.
In het jaarverslag over i*>27 deelt de di
recteur mede, dat evenals in 1926 ook in
het afgeloopen jaarverslag da postchèque-
DE EXPEDITIE AMUNDSEN—GUILBAUD. Te Parijs arriveerde
Ook Urk was vertegenwoordigd in den de kist met den door den kruiser „Strasbourg" opgepikten drijver
grooten optocht op den landstormdag. van Guilbaud's vliegtuig „Latham 47", dat, naar wordt aange
nomen in de Pool zee verongelukt is.
GISTERMORGEN IS HET DERDE POSTVLIEGTUIG H-N.A.F.C. van Schiphol
gestart met bestemming naar Indië. Het vliegtuig staat gereed om te vertrekken.
GISTERMIDDAG ZIJN VAN NIEUWEDIEP voor een gezamenlijke reis naar
Ned.-Indië vertrokken de torpedojagers „De Ruyter" en „Eve-risen". Op onze foto
ziet men de „Evertsen" Inzet: De luitenant ter zee der le klasse H. Ferwerda,
Commandant der uitvarende divisie.
NATIONALE LANDSTORMDAG. Ter
gelegenheid van het 10-jarig bestaan van
het instituut van den Bijzonderen Vrijwil-
ligen Landstorm is gisteren een nationale
landstormdag gehouden op het terrein
IIoutrust te 's-Gravenhage. De groep vrij
willigers uit Venray te Den Haag.
