69ïle JAARGANG
DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1928
No. 21025
OFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
DE OVERWEG.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per regel voor advertentièn pit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd rijn Voor alle andere
advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdag? en Zaterdags 60 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 2.35. per weekf 0.18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post f 2 35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
VERGADERING
van den
GEMEENTERAAD VAN LEIDEN,
op Maandag 1 October 1928.
des namiddags te twee nnr.
De vergadering zal, zoo noodig, des avonds
worden voortgezet
Te behandelen onderwerpen: 7927
lo. Benoeming van een Chef van de af-
deeling Bestratingen, Wegen en Rioleerin-
gen bij den dienst der Gemeentewerken in
den rang van hoofdopzichter. (177),
2o. Benoeming van een onbezoldigd Amb
tenaar van den Burgerlijken Stand, be
stemd om den bezoldigden ambtenaar te
vervangen. (174)
3o. Benoeming van een Fröbelonderwij
zeres aan de school voor buitengewoon
lager onderwijs. (175)
4o. Benoeming van een Regent van het
Geref. Minne- of Arme Oude Mannen- en
Vrouwenhuis. r!24)
5o. Praeadvies op het verzoek van J. J.
van Bostelen, om eervol ontslag als hoofd
der school aan de Duivenbodestraat x) en
als hoofd bij het openbaar vervolgonder
wijs voor meisjes. (176)
6o. Suppletoire begrooting, dienst !9i'7,
van het Geref. Minne- of Arme Oude Man
nen en Vrouwenhuis. (177)
7o. Rekening, dienst 1927, van die in
stelling. (177)
8o. Suppletoire begrooting, dienst 1927,
van de Stedelijke Werkinrichting. (177)
9o. Rekening, dienst 1927, van die instel
ling. (177)
lOo. Rekening, dierst 1927, van de Ge
zondheidscommissie. (177)
llo. Suppletoire begrooting, dienst 1927,
van het H. G. of Arme Wees- en Kinder
huis. (177)
12o. Staat van af- en overschrijving op
de begrooting, dienst 1927, van die instel
ling. (177)
13o. Rekening, dienst 1927, van die instel
ling. (177)
140. Begroeting, dienst 1929, van die in
stelling. (177)
15o. Voorstel tot goedkeuring van de
balans en de verlies- en winstrekening van
de Vereeniging tot bevordering van den
bouw van Werkmanswoningen over 1927 en
tot vaststelling van den desbetreffenden
begrootingsstaat. (186 en 187)
16o. Voorstel om te besluiten tot het in
dienen van bezwaren tegen een 2-tal aan
slagen in de Forensenbelasting in een an
dere gemeente. (178)
17o. Voorstel tot verlenging van de over
eenkomst met de afd. Leiden van den Ned.
Bond voor Lichamelijke opvoeding, betrei-
fende de exploitatie van het Zuidelijk
speelterrein bij de Wilhelminabrug. (179)
18o. Voorstel tot verhuring van:
a. het geheele gebouw van de voor
malige school aan de Van der Wcrt-
straat, aan de afd. Leiden van den
R.-K. Volksbond, ten behoeve van
haar teekenschool
b. een drietal lokalen en het middel
ste gedeelte van de gang van het
gebouw van de voormalige school
aan de Mare, aan de „Leidsche
Padvinders", afd. Leiden van ae
N. P. V. (180)
19o. Voorstel tot aanvaarding van een
door wijlen den heer Anthonie van Wete
ring gelegateerd portret ten behoeve van
het Stedelijk Museum „de Lakenhal." (181)
20o. Voorstel om goed te keuren dat over
het jaar 1927 wegens normale uitbreidingen
der Gasfabriek f. 59000.en der Electrici-
teitsfabriek f. 88000.is besteed. (182)
21o. Voorstel tot beschikbaarstelling van
gelden voor d© aanschaffing van school-
meubele nten behoeve van de scholen voor
gewoon lager onderwijs aan de Oosterstraat
en het Plantsoen van de Vereeniging voor
Christelijk Onderwijs. (188)
22o. Voorstel tot beschikbaarstelling van
gelden ten behoeve van de aanschaffing van
een 20-tal éénpersoonsbanken en het tref
fen van eenige voorzieningen in het Gym
nasium. (189)
23o. Voorstel tot het verleen en van me
dewerking aan het bestuur der Vereeni
ging tot oprichting en instandhouding van
scholen voor lager- en meer uitgebreid
lager onderwijs op Gereformeerden grond
slag, tot de aanschaffing van leermiddelen
ten behoeve van de school voor U. L. O.
aan de Hooglandsche Kerkgracht No. 20a
en tot vaststelling van den desbetreffen
den begrootingsstaat. (190)
24o. Voorstel:
lo. tot het verleenen van medewerking
voor aanschaffing van de leer- en
hulpmiddelen ten behoeve van de in
voering van het 7e leerjaar, aan:
a. het bestuur van de R.-K. Paro
chiale Jongensscholen onder R.-K.
Par. Kerkbestuur, voor de school
aan de Caeciliastraat nis 11—15;
b. het onder a genoemd bestuur
voor de Jongensschool aan den
Heerensingel no. 27
c. het bestuur van de Inrichting van
Liefdadigheid voor Roomsch-Ka-
tholieken te Leiden (Meisjesscho
len der Eenv. Zusters in de Peli
kaanstraat) voor de Meisjesschool
aan den Heerensingel no. 27
2o. tot vaststelling van den desbetref
fenden begrootingsstaat. (191)
25o. Voorstel tot het verleenen van een
vergoeding voor het jaar 1925, krachtens
art. ICO der L.O. wet 1920. aan het be
stuur der Gereformeerde Schoolvereeni-
ging, ten behoeve van de school voor ge
woon lager onderwijs aan de Hoogland
sche Kerkgracht No. 20a. (192)
26o. Voorstel tot het verleenen van mede-
I werking aan het bestuur der Vereeniging
tot oprichting en instandhouding van scho-
len vdbr lager- en meer uitgebreid lager
i onderwijs op Gereformeerden grondslag,
i tot verandering van de inrichting van het
schoolgebouw aan de Hooglandsche Kerk
gracht No 20a, tot het aanschaffen van
sch ooimeubel en, leer- en hulpmiddelen in
verband met de uitbreiding van de in dat
gebouw gevestigde school voor gewoon
lager onderwijs en tot vaststelling van den
desbetreffenden begrootingsstaat. (193)
27o. Voorstel opa medewerking to ver
leenen aan het bestuur der Vereeniging tot
oprichting en instandhouding van scholen
voor lager en meer uitgebreid lager onder
wijs op Gereformoerden grondslag, tot uit
breiding van het schoolgebouw aan de
Driftstraat hoek Javastraat, tot aanschaf
fing van de noodige school-, leer- en hulp
middelen in verband met die uitbreiding
en tot vaststelling van den desbetreffen
den begrootingsstaat. (194)
28o. Verordening, houdende wijziging van
de verordening van 25 October 1926, rege
lende het tarief van bijdragen, te voldoen
wegens Ziekenhuisverpleging vanwege de
gemeente Le;d«i (Gemeenteblad No. 16).
(195)
20o. Voorstel:
a. tot beschikbaarstelling van gelden
ten behoeve van de aansluiting van
wijk III op de Centrale rioleering;
b. tot beschikbaarstelling van gelden
ten. behoeve van de demping, riolee
ring en bestrating van de Lusthof-
sloot en -laan, vanaf den Heeren
singel tot aan de Nassaustraat
c. tot overneming in eigendom van de
Gereformeerde Schoolvereeniging,
van het perceel sectie K no. 3429;
d. tot overneming in eigendom van de
Inrichting van Liefdadigheid voor
Roomsch-Katholieken, van het per
ceel sectie K, no. 449, ged.
e. tot beschikbaarstelling van gelden
ten behoeve van de aansluiting van
wijk IV op de Centrale rioleering;
f. tot beschikbaarstelling van gelden
ten behoeve van de verbreeding van
den Rijnsburgersingel vanaf ae
Haarlemmervaart tot aan den Sta
tionsweg met bijkomende werken
9. tot beschikbaarstelling van gelden
ten behoeve van de verbreeding en
verbetering van een gedeelte van
den Maresingel vanaf de eerste
bocht ten westen van de uitmonding
van de Past^uTstraat ongeveer tot
het rioolgemaal voorbij den spoor
wegovergang. (183, 184 en 185)
30o. Voorstel om goed te keuren dat 25
pCt. der loonen ten behoeve van de bij
wijze van werkverschaffing uit te voeren
werken voor ,,de Leidsche Hout", aan he't
Fonds voor aanleg, ouderhoud en beheer
van wandelparken worden verstrekt. ,196)
31o. Voorstel:
a. tot verkoop aan de N. V. Leidsche
Exploitatie-Maatschappij van On
roerende Goederen, van eenige per-
ceelen bouwterrein gelegen in bet
grondencomplex aan en nabij den
Zoeterwoudschen-Singel, genaamd
„Zuiderzicht"
b. tot verkoop aan F. L. J. Lourijsen,
van eenige perceelen bouwterrein
gelegen als voren
c. tot ruiling met de Noord-Zuid-Hol-
landsche Tramwegmaatschappij, van
eenige strooken grond en water
tegen een strook grond geleden als
voren
d. tot ruiling met de Woningbouwver-
eeniging „Tuinstadwijk", van een
strook grond tegen een anderen
strook grond, beide gelegen a!s
voren
e. tot beschikbaarstelling van gelden
voor de uitvoering van een straten
plan met bijbehooTende werken op
hei sub a genoemd complex. (172)
Foto W Bleuzé. Lelden.
PLANNEN VOOR EEN WEST-INDISCHE
LEERGANG.
Een comité, waarin o.a. zitting hebben
de professoren mr. D. van Blom. dr. P. C.
Flu, mr. J. E. Heeeres en mr. C. van Vollen-
hoven is van oordeel, dat de tijd gekomen
is om op het voetspoor van de sinds 1842
bestaande ambtenaars-opleiding voor Neder-
landsch-Indiê, van den Indologischen Leei-
gang voor Nederlandsch-Indië van het Ko-
i loniaal Instituut (Amsterdam), en van het
onderwijs in Oostersche talen van het Insti-
I tuut Kern (Leiden) thans ook een West-
j indischen leergang in het leven te roepen.
Tot dusver zijn voor de opleiding van
ambtenaren en beambten, die door het De
partement van Koloniën naar Suriname of
Curasao worden uitgezonden, in tegenstel
ling met die der bestuurs- en rechterlijke
ambtenaren voor Nederlandsch-Indië, geen
voorzieningen getroffen, terwijl als regel
evenmin zij, die zich in Nederlandsch
West-Indië een werkkring gaan scheppen
in de cultures of in de nijverheid (bauxiet,
petroleum), zich van te voren op de hoogte
plegen te stellen van taal, zeden, staat
kundige of economischt structuur van het
land hunner toekomst. De Ilerrnhutter zen
ding al-leen placht haar zendelingen voor
Suriname, deels in Oost-lndië (voor de zen
ding onder de Javanen), deels te Londen of
in Voor-Indié (voor de zending onder de
Britsch-Indiërs) voor te bereiden.
Het Comité acht deze onthouding nadee-
lig; vooral in Suriname is sedert de immi
gratie, eerst van Britsch-Indische, en daar
na van Javaansche werkkrachten, de maat
schappelijke en volkenkundige bouw van
het land sterk gewijzigd.
De aanvoer van Javaansche immigranten,
van wie eene groote meerderheid zich na
ommekomst van hun contract in Suriname
voorgoed vestigt, gaat nog steeds door; de
Britsch-Indische bevolking van Suriname
breidt zich door geboortevermeerdering
voortdurend uit.
De verhouding vooral ten opzichte van
den Javaan als contract-arbeider tot Bestuur
en werkgever is van teeren aard. Een
schijnbaar gering misverstand kan de be
stendiging der Javaansche immigratie, welke
voor Suriname een levenbelang is, in ge
vaar brengen. Kennis van taal, zeden en
opvattingen van den Javaan en den Britsch-
Indiër voorkomt misverstanden en schok
ken in het Bestuur uit onbekende oorzaken.
I Voor de particuliere ondernemingen is het
een groot voordeel, indien de door hen
uitgezonden krachten althans eenigermate
met land en volk vertrouwd zijn en voor
bereid zijn voor de laak. welke hen wacht.
Ook eenige kennis van het Neger-
Engelsch acht het Comité noodig voor hem.
die in Suriname een werkkring gaat vervul
len; het is nog steeds de bloemrijke taal van
een deel der Creoolsche bevolking, ook in
hare betrekking tot de Aziaten. De bestuurs
ambtenaar zal in ieder geval niet vreemd
mogen staan tegenover de taal en opvattin
gen van de Boschnegers met hunne eigen
aardige politieke verhoudingen tot het Suri-
naamsche Gouvernement.
De bevolking van Curacao is minder rijk
in verscheidenheid van ras en opvattingen.
Doch het gebruik van het Papiamento als
omgangstaal in alle kringen der Beneden-
windsche eilanden eischt, dat de Hollander,
die daar een werkkring zoekt, zich althans
eenigermate de volkstaal eigen maakt, wil
het hem mogelijk zijn de bevolking te be
grijpen en met haar mede te leven.
Kennis van de Spaansche taal voor den
Hollander op de Benedenwindsche eilanden
is. zooal niet onontbeerlijk, dan toch een
nuttig instrument in den omgang met de
vele bewoners uit de omliggende Zuid-Ame-
rikaansche republieken, die op Curagao
wonen en met wie Bestuur en rechtspraak
voortdurend in aanraking komen.
Ook is het wenschelijk, dat zij, die naar
de West worden uitgezonden, zich te voren
op de hoogte stellen van de groote lijnen
BINNENLAND.
Plannen voor een West-Indischen leergang
te Leiden. (Stadsnieuws, le Blad).
De ziektegevallen aan boord van „Insn-
linde". (Binnenland, 3e Blad).
De postvlnchten naar Indië; hoe Koppen
te Batavia werd ontvangen. Het derde post
vliegtuig hedenmorgen te Schiphol gestart.
j Binnenl., 3e Blad en Laatste Ber., le Blad).
Het verzoek der landbouworganisaties in
zake de zegelwet is afgewezen. (Binnenland,
3e Blad).
Het 25-jarig bestaan van de Coöperatieve
Boerenleenbank te Noordwijkerhont. (Uit de
Omstreken, le Blad).
De landstormdag op Hontrust. (Laatste Be
richten, 1ste Blad).
BUITENLAND.
De zitting van den Volkenbond en van den
Volkenbondsraad is gesloten. (Buitenland,
le Blad).
Amerika en de Engelsch-Fransche vloot-
overeenkomst. (Buitenl. en Tel., le Blad).
Kabinetscrisis in Zweden. (Buitenl., le BI.)
Ernstige ontploffing in Spaansch-Marokko.
(Buitenl., le Blad).
Bewaakte overweg van Leiden,
Die als een onbewaakte tol
De stad zoowat in twee doet snijden,
Maakt Leiden's lijdensbeker vol.
0, lijdensoverweg, 'k wou weten,
Daar gij toch over Leiden gaat,
En Leiden's „Muidertol" mag heeten
Hoe 't met uw overlijden staat.
Een ieder die komt over Leiden,
Op Leiden's slagboom wordt vergast,
Onthoudt tot aan zijn overlijden,
De Leiden's overwegen last
LEON.
van de staatkundig-maatschappelijke ont
wikkeling. en daarmee samenhangende
vraagstukken der samenlevingen, waarvan
ze eerlang deel zullen uitmaken.
I De leergang is derhalve bedoeld voor al
1 len, die in ons West-Indiè een werkkring
gaan vervullen, hetzij als ambtenaar, hetzij
als employé in dienst eener particuliere on-
i derneming of in dienst van de zending.
Het Comité vergeet evenmin de hernieuw
de plannen voor een blanke kolonisatie in
Suriname: de geschiedenis van 1845 zal on
getwijfeld den leiders geleerd hebben,
dat eene kolonisatie zonder voorafgaande
grondige kennis van land en volk tot mis
lukking is gedoemd.
Uitgaande van bovenstaande denkbeel
den, heeft het Comité een leerplan ontwor
pen, hetwelk voor Suriname in de eerste
plaats omvat eenige kennis van het Hindi,
van het Javaansch en van het Neger-
engelsch. zoomede eenig elementair inzicht
in de staatkundig-maatschappelijke ontwik
keling van Suriname, hare geschiedenis in
begrepen, voor Curacao in de voornaamste
plaats eveneens een inzicht in die ontwik
keling voor dat gebiedsdeel, eenige kennis
van het Papiamento, aangevuld met
Spaansch. Men meent dat aldus gewaakt is
legen overlading
Naast deze hoofdvakken laat het Comité
de mogelijkheid open voor lessen over an
dere leervakken, afhankelijk van en ver-
De in een radende muziektent omgetcoverde vrachtauto, die gisteren, bemand met een vij't'enta! leden van dt
Poistharmonie, voorop reed in dan stoet van bestelauto's, waarmode het beg in var de Winkelweek 1928 werd
aangekondigd, was, mét bescheiden middelen vervaafdigd, goed gedaagd. Men ziet haar op deze foto voor het
vertrek van de Nieuwe Kaasmarkt.
Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan der Coöperatieve Boerenleenbank le Noord-
wijkerhout, hield gistermiddag het bestuur dier bank een drukbezochte reCeotie. Hier
boven bestuur en de vijf leden der feestcommissie (met cocarde) in de bloenfetjes.
Onze correspondent schrijft over dit jubileum elders in dit Blad.