69ste JAARGANG
WOENSDAG 22 AUGUSTUS 1928
No. 20994
STADSNIEUWS.
Een plan tot oplossing van het vraagstuk van den Spoorovergang
bij het station door zuivere struisvogelpolitiek.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
WW59LAO VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Ots. per regel voor advertentifin uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere
advertentiên 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden ƒ2.35, per weekO.lt
Builen Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
HET PROFESSORAAT IN DE JAVAANSCHE
TAAL. EN LETTERKUNDE.
Naar wij vernemen is reeds zeer spoedig
de benoeming le verwachten van dr. C. G.
Berg, leeraar aan de middelbare school te
Solo, tot hoogleeraar in de Javaansche taai
en letterkunde aan de Leidsche universiteit
als opvolger van prof. dr. G. A. J. Hazeu.
Dr. C. C. BERG.
Dr. Cornelis Ohri9tiaan Berg werd 18
December 1900 te Rotterdam geboren en
werd 23 September 1919 als student in de
letteren aan de Leidsche universiteit inge
schreven, waar 'hij zich meer in het bij^
zonder toelegde! op de studie in de Indone
sische letteren. Den 2den Juni 1922 legde hij
met goed gevolg het candidaatsexamen in
de Indonesische letteren af en den 30sten
Mei 1925 cum laude het doctoraal e'xamen
in de Indonesische letteren. Den 8slen Juli
1927 werd hij aan de Leidsche universiteit
bevorderd tot doctor in de letteren en wijs
begeerte op een proefschrift, getiteld: „De!
middel-Javaansche historische traditie",
waarbij hij het praedicaat cum laude ver
wierf.
Na zijn promotie werd hij benoemd tot
letTaar in de Javaansche taal- en letter
kunde aan de middelbare school te Solo.
Dr. Berg zal zich 25 Augustus a.s. naar
ons land inschepen. Op het oogenblik be
vindt hij zich nog op een studiereis in Java.
EEN EERVOLLE ONDERSCHEIDING.
Prof. dr. L. van Itallie, hoogleeraar in
de artsenijbereidkunde en vergiftleer aan
de Rjjks-Universiteit te Leiden, is door het
Fhiladelphie-College of pharmacy and Science
br-noemd tot master of pharmacy, honoris
causa.
MATHESIANEN TE PARUS.
Men schrijft ons:
Eerst Parijs zien! I! Dit was het devies van
de 18 Mathesianen en na wat sparen was
dan eindelijk de lang verwachte dag aange
broken, dat de groep, gedecoreerd met de
welbekende V. V. M. (Vereeniging van Ma
thesianen) speldjes op het revers, onder de
eminente leiding van den leeraar. den heer
Van Batenburg en de moederlijke zorg zijner
vrouw, de tocht naar deze, voor hun nog
onbekende stad zou aanvangen. De eerste
tegenvaller liet niet lang op zich wachten,
want ondanks veel moeite was het in ons
lieve vaderland niet mogelijk een gezel
schapsbiljet voor 20 personen te krijgen.
Maar thuis blijven stond niet op 't program
en zoo kwamen we dan 's morgens 18 Aug.
op de plaats van bestemming, waar ons
reeds in een voorafbesproken hotel, de Pa-
njsche gastvrijheid in Hollandsche woorden
werd opgedischt.
Na ons even verlrischt le hebben, trokken
we de s.tad, waarover reeds zooveel was ge
sproken, in, om zelf le zien of alles wat men
in kranten oordeelt of veroordeelt, op waar
heid berustte. Al wandelend door de straten
van de wereldstad werd ons allereerst ge
wezen op het verschil in bouwstijlen van de
18de en 19de eeuw, waar voornamelijk het
verschil in grootte ons opviel. Ook voor de
twee oude stadspoorlen, één uit den tijd van
bodewijk XIV, werd een oogenblik stilge
staan, waarna de Hallen voor groente,
vleesch en alle mogelijke voedingsartikelen,
door ons werden bezichtigd Wat een drukte
en bedrijvigheid was daar. waar 4.000.000
menschen dag aan dag hun voedsel van
daan krijgen. Dat Parijzenaars kunnen wer
ken, is vanaf heden voor ons een vaststaand
feit geworden, waar we toch vroeger zoo
weinig van hoorden en ten onrechte.
De 17e eeuwsche Renaissance kerk. Saint
Eustache, met zijn rondbogen'; de Place de
Ch&telet, waarop en omheen de groote naald,
als monument, verder het groote Parijsche
Operagebouw en groote hotels: dit alles gaf
°ns een kijk op de geweldigen kunstzin en
architectuur van dit nijvere volk zoowel
vroeger als thans.
Toen naar Palais Royal, waar het stand
beeld. van Camille Desmoullins en andere
De dringende behoeften van het Boerhaave-kwartier eischen spoedige
1 en radicale oplossing van het vraagstuk.
BI
Meer dan anderhalf jaar reeds rijden de
electrische treinen op de hoofdlijn der Ne-
derlandsche Spoorwegen, AmsterdamRot
terdam v.v. en daardoor is ook de verbin
ding van onze stad met de aan deze lijn
gelegen voornaamste steden van ons land
beter, veel beter, geworden dan weleer
Door de toegenomen verkeersmogelijkheden
is wellicht de toevloed van reizigers naar
onze stad en haar omstreken ook eenigs-
zins gestegen en wij zouden dus onder nor
male omstandighede slechts reden hebben
om verheugd te zijn over deze verkeers-
betering. Toch is dit geenszins het geval.
En om begrijpelijke, billijke redenen. Want
grooter, van grooter beteekenis voor het
economisch leven is de schade die onze
stad lijdt sedert de uitbreiding van den be
doelden treindienst, waardoor een ander ver
keer even belangrijk als het treinver
keer dermate in het gedrang is gekomen
dat ieder die oogen heeft en zien kan en
zich rekenschap kan geven van wat hier ge
beurt, zich bezorgd maakt over de toekomst.
Reeds toen de electrificatie van den spoor
weg die onze stad doorkruist in voorbe
reiding was, hebben wij gewezen op de
noodzakelijkheid van verbetering van den
toestand die dat was immers zeer wel
te voorzien zou ontstaan, als de treinen
loop door de electrificatie werd uitgebreid.
En toen de electrificatie een feit werd, heb
ben wij niet van ganscher harte gejuicht,
doch er andermaal aan herinnerd, dat
Leiden niet eerder reden had Eureka te
roepen, voor men een vraagstuk dat voor
haar economische belangen en voor die van
haar bevolking van grooter beteekenis mocht
geacht worden eveneens had opgelost.
Wij waren niet de eenigen wier vreugde
over de eleclrificatie werd getemperd, door
de wetenschap dat daarmede onze stad voor
een nieuw vraagstuk kwam te staan. Of
beter, dat een oud vraagstuk grooter ern
stiger afmetingen daardoor verkreeg.
Terwijl wij voortgingen in woord en beeld,
ja zelfs aan de hand van statistische cijfers,
de aandacht van autoriteiten en bevolking
van onze stad te richten op den zich snel
ernstiger ontwikkelenden wantoestand, kre
gen wij door de bewijzen van instemming
met ons streven herhaaldelijk, en van ver
schillende gewaardeerde zijden, de over
tuiging, dat ons ageeren de volle sympathie
had van ieder, die het goed met Leiden
meent en die zich om haar toekomst be
kommert.
Zoo gingen de eerste maanden na de elec
trificatie voorbij, terwijl het verkeer over
den overweg naast het station bleef toe
nemen
Juist een jaar geleden, in het begin van
Augustus 1927. publiceerden wij twee be
richtjes .waaruit bleek, dat ambtenaren van
den Technischen Dienst der Xederlandsche
Spoorwegen opmetingen hadden gedaan in
verband met „den bouw van... een tun
neltje van 4 Meter breedte bij een hoogte
van 2 1/2 Meter. een tunneltje dus voor
voetgangers en wielrijders Een tunneltje
dat volgens schatting van deskundigen een
bouwsom van f. 100.000 zou vorderen!
..Laten wij hopen, dat men liever geen
werk gaat verrichten indien het niet naar
een afdoende oplossing van het groote
vraagstuk kan leiden." schreven wij naar
aanleiding van dit bericht, een jaar geleden.
Sindsdien hoorden wij niets meer van het
plannetje en reeds waanden wij het terzijde
gelegd, toen ons dezer dagen berichten be
reikten. waaruit valt op le maken, dat men
het geenszins heeft laten varen, maar zelfs
de uitvoering en'an binnen niet al te langen
tijd overweegt.
..Penny wise and pound foolish." zouden
wij de lieden willen noemen, die kennende
de nooden van een stad van 70.000 in
woners, centrum van een welvarende ag
glomeratie en belangrijk punt aan een weg,
die niet alleen van beteekenis geacht dient
te worden voor het locale en interlocale
verkeer, maar zeker niet minder voor het
interlocale verkeer met automobielen en an
dere motorische vervoermiddelen, op z.ulk
een wijze „verbetering" (sic.l in een be-
staanden wantoestand willen brengen.
Daarom doet het ons leed te moeten ver
nemen dat het plannetje voor het bedoelde
tunneltje in het college van B. en W. onzer
gemeente bestudeerd wordt en dat niemand
anders dan zij, die toch moesten begrijpen
dat van dit tunneltje geen heil te verwach
ten is, de uitvoering van dit plannetje het
groote vraagstuk niet tot oplossing brengt,
nog de uitvoering daarvan overwogen.
Eveneens meer dan een jaar geleden
schreven wij, dat wij niet alleen vertrouw
den, doch wisten, dat ons gemeentebestuur
ter zake diligent was. Wij vertrouwden
dat men in overleg zou zijn getreden met
ingenieurs of andere deskundigen en dat
men bij den Raad zou zijn gekomen met
een plan, dat in den Raad een groote meer
derheid van stemmen zou kunnen krijgen,
een plan dat ook wij zouden kunnen toe
juichen.
En wat zien we thans in niot verre toe
komst geschieden 1
Den Raad zal een voorstel worden i>i
overweging gegeven tot het doen uitvoeren
van een kostbaar werk, dat natuurlijk
slechts met steun van Rijk en meest be
langhebbenden zal kunnen worden verwe
zenlijkt en waarvoor wij dus nog dankbaar
moeten zijn jegens deze geldverschaffers,
en dit kostbare werk zal niet de minste
verandering brengen in het bestaande
vraagstuk, dat men eenvoudig negeert.
Immers, indien het tunneltje, waarover
wij het hierboven haden, en dat B. en W.
overwegen te doen bouwen, er inderdaad
zou komen, verandert daarmede de wan
toestand in bijna geen enkel opzicht. Voet
gangers en wielrijders zouden er mede ge
baat zijn, dat zij ontslagen worden van de
verplichting de trappen van de luchtbrug
op tc klimmen. Maar het auto- en alle an
dere rijverkeer, ook dat met de trams,
blijft in. dezelfde mate hinder ondervinden
van den overweg.
Met de eischen van het groote, ook inter
nationale verkeer, met de belangen van de
duizenden, die aan gene zijde van den
overweg wonen, noch met die van de groote
inrichting wier belangen wel in onduldbare
mate worden geschaad door den bestaan-
den toestand, het Academisch Ziekenhuis,
dat eer we drie jaar verder zijn, geheel in
het Boerhaavekwartier zal zijn gevestigd,
wordt bet. plan dat 'B. en "W. overwegen te
doen verwezenlijken niet in het
minst rekening gehouden.
Uitvoering van dit plannetje zou gelijk
staan aan het voeren van de meest spre
kende struisvogelpolitiek. Daarom schro
men wij dan ook niet gezien het groote be
lang van het groote vraagstuk, waarvoor
men de oogen sluit, reeds bij voorbaat,
nog terwijl de uitvoering van het plannetje
in den boezem van het college overwogen
wordt, met klem er tegen te waarschuwen,
dat de Raad ooit zal meewerken het te
verwezenlijken.
Nog eens en weer eens te schetsen hoe
en in welke mate men algemeen hinder en
schade ondervindt van den bestaanden on-
houdbaren en mot den dag verergerenden
toestand mogen wii na wat wij daarover
eerder schreven thans wel achterweg©
laten. Doch over de bezwaren die de be
staande toestand medebrengt voor het Aca
demisch Ziekenhuis, die wij nimmer tevo
ren afzonderlijk onder de loupe namen,
mogen hier eenige mededeelingen volgen,
opdat men nog eens duidelijk moee zien
dat. onze tegenkanting tegen de uitvoering
van het plannetje en ons hernieuwd drin
gend vragen van een radicale oplossing
geenszins overdreven is.
Per dag worden in het Academisch Zie
kenhuis meer dan twaalf patiënten voor
vej-pleging opgenomen. In verreweg de
meeste gevallen komen deze zieken per
auto of rijtuig en niet zelden komen zij
voor onmiddellijke operatieve behandeling
n-aar de inrichting, die zij thans in vele
gevallen, binnenkort in alle gevallen moe
ten bereiken, via den overweg naast het
station. De Poliklinieken van ons Universi
teitsziekenhuis. voor een belangrijk deel
reeds in het Boerhaavekwartier gevestkrd,
worden per jaa-r bezocht door meer dan
2^0 000 patiënten.
Indien mén rekent, dat één percent van
deze poliklinische patiënten, dat zijn er dus
2000 per jaar, per auto of rijtuig naar de kli
niek komt, dan moge men daaruit zien dat
ook het waarlijk niet geringe belang van
deze zieken gebiedend eischt, dat
zij ongehinderd den spoorwegovergang kun
nen passeeren gaande naar de kliniek.
Ook de ruim 700 medische studenten on
dervinden groot ongemak, groot tijdverlies
van' den bestaanden toestand. Vier maal
per dag passeeren zij, zoolang alle col
leges nog niet in het Boerhaavekwartier
worden gegeven den overweg, om zich heen
en weer te begeven van 't N. en O. Zieken
huis en omgekeerd. Slechts bij uitzondering
gebeurt het, dat een college aan deze facul
teit op tijd begint en het professorale kwar
tiertje wordt hier, alleen omdat de studen
ten door het wachten voor den overweg
worden opgehouden, allengs langer.
Men kan niet van deze studenten ver
langen, dat zij vier maal per dag de brug
over zullen gaan, vooral daar zij gewoonlijk
een rijwiel bij zich hebben. Voor deze stu
denten zou dus het tunneltje mogelijk eenige
uitkomst brengen. Maar wij nemen toch aan
dat niet uitsluitend voor hen, B. en W. het
tunneltje, ten koste van groote geldelijke
offers zullen willen laten bouwen.
Hel ergste evenwel wordt de Eerste
Hulpdienst ook thans reeds gedu
peerd door den bestaanden toestand. De ge-
neesheeren van dézen dienst rukken, wan
neer hun hulp geroepen wordt uit, van de
Kiuderkliniek van het Nieuwe Ziekenhuis.
Zij moeten zich dan per auto naar de
plaats des onheils begeven. Doch het zou
veel te gevaarlijk zijn, met het oog op mo
gelijk en zelfs le verwachten tijdverlies, de
auto waarmede de dokter naar het ongeval
moet rijden, den overweg le laten passeeren.
Daarom is een regeling getroffen, volgens
welke de auto waarmede de dokter naar het
ongeval zal vetrokken... wacht aan deze
zijde van den overweg, tot de dokter zijn
wagen heeft bereikt. Onnoodig te zeggen dat
hierdoor van eerste hulpverleening met den
spoed, die deze vereischt. geen sprake kan
zijn. En men moge in deze omstandigheid
dan ook de oorzaak zien van .het dikwijls
veel te lang uitblijven van den E. II. D
Niet zelden komt het voor, dat hetzij bij
een ongeval. ti'etzij in andere gevallen pa
tiënten voor het nieuwe ziekenhuis be
stemd. voor spoedoperatieve behandeling
daarheen moeten worden vervoerd En
meermalen komt het dan voor, dat zulke
in ernstig levensgevaar verkeerende oa-
tiënten varieerend tusschen vijf en vijftien
minuten moeten wachten,.... alleen omdat
de overweg gesloten is.
Wij gelooven wel door bovenstaande ge
gevens te hebben getoond, dat naast het al
gemeen belang, het economisch belang van
stad en omgeving en het belang van hst
interlocaaJ en internationaal verkeer oer
auto. alleen reeds het belang van het
Nieuw Academisch Ziekenhuis eischt. dat
de oplossing van het bekende vraagstuk,
niet wordt gezocht in den bouw van een
tunneltje voor voetgangers en wielrijders,
maar in den houw van een groote tunnel,
waardoor het mogelijk wordt, dat alle voer
tuigen dag en nacht onafhankelijk van den
overweg kunnen passeeren.
Daarheen moet het. Spoedig en energiek
ga men aan het werk om den tijd. die ver
loren ging mpl de bestudeering van het
plannetje voor het kleine tunneltje °en
vol jaar in te halen. Wijs beleid en over
leg is noodig en bovenal een vaste wil hij
de autorileiien van Rijk. Gemeente «»n
Spoorwegen om door ingrijpende maatrege
len. Leiden te verlossen van de kwaal die
chronisch is geworden en daarbij leveVis
steeds bedenkelijker.
Rijk. Gemeente en Spoorwegen zullen
offers moeten brengen, belangrijke offers.
Zij zullen die moeten en willen brengen,
voor een grootsoh werk dat afdoende gene
zing van de kwaal garandeert.
Geen geld mag verspild worden aan plan
nen, die slechts kwakzalverij mogen
heeten in vergelijking tot hetgeen gebieden
de eisch is- radicale genezing over en
voor de gansche linie.
de kunst der beeldhouwers naar voren deed
komen en de groote pleinen op het gewel
dige plein niet te vergeten.
Ook het Louvre, het grootste vorstenpaleis
ter wereld, met het geweldige binnenplein
en de tuin waarachter voorheen de Tuille-
rieën prijkten en zijn standbeelden, gaven
ons bewijzen der reusachtige bouwkunste
naars van vroeger dagen.
Een ritje met de Métro deed ons Parijs van
onderen zien; wat een pracht van een ver
keërstelsel. niet minder grootsch en indruk
wekkend als de Boulevard, waar duizenden
auto's om ons heen krioelden en de vrien
delijke verkeerspolitie ons op vaak bewon
derenswaardige wijze een doorgang ver
schafte.
Nog een wandeling langs en over de
Seine, het beeld op dc Place St. Michel en
het Palais de Justice en d.; eerste dag van
onze excursie was omgevlogen voordat we
't wisten.
Tweede dag.
Na een lange, doch welverdiende rust,
werd om half tien onze tocht voortgezet: in-
plaats van een teleurstelling, waarmee de
lste dag begon, wachtte ons hier een ver
rassing en wel koffie met melk; een drank
die hier net zoo békend is. als schoon
grachtwater in Leiden.
Na een wandeling over de prachtige Bou
levards ging hel naar de 19de-eeuwsche Ma
deleine kerk, waarin juist godsdienstoefe-
BINNENLAND.
Overleden is de heer H. W. Cahen, oud
voorzitter der L. A. W. E. T. te Leiden.
(Laatste Berichten, le Blad).
Op 28 Augustus brengt H. M. de Koningin
een bezoek aan Drenthe. (Binnenland, 2e
Blad).
De wereldvluchten van den heer Van
Lear Black zijn tot Januari 1929 uitgesteld.
(Binnenland, 2e Blad).
Vier gevangenen ontsnapt uit de gevangenis
te Scheveningen. (Laatste Berichten, le BI.).
BUITENLAND.
Eenige conferenties te Berlijn, Stockholm
en Keulen. (Buitenl. en Tel., lc Blad).
Poincaré over de Fransche begrooting
voor 1929. (Buitenl., le Blad).
Ministercrisis in Bulgarije. (Buitenl.. le
Blad).
Staking in de Duitsche kleederindustrie.
(Tel., le Blad).
ning werd gehouden; dit in vereeniging met
de machtige, rijk versierde gewelven en het
schitterende altaar, liet niet na een diepen
indruk op ons te maken.
Over het grootste plein van Parijs, de
Place de la Concorde, waar Lode wijk XVI
eertijds werd onthoofd, kwamen wij in de
Dóme des Invalides, waarin het graf van
den eens zoo grooten Bonaparte, dat in een
grooten kuil, waar vroeger een kerk was,
was aangebracht en de verschillende fami
liegraven er omheen, toonden ons op welke
wijze de Franschen hun groote mannen
vereerden.
In de tuinen en de zalen van het Palais
te Versailles werd de middag doorgebracht
Aan dit Paleis behoorde o.a. een kapel, die
als kerk diende voor de Koninklijke familie,
zalen met schilderijen, vroegere vertrekken
van Marie Antoinette, de schitterende spie
gelzaal, de lange* gangen met marmeren
beelden deden ons denken aan een toover-
paleis, terwijl de geweldige tuin met zijn
vijvers en fonteinen, zijn bosschen en plant
soenen en bronzen beelden, het schier bo-
venmenschelijke benaderden.
Nog even een kijkje in 't Grand en Petit
Trianon, kleinere Paleizen in denzelfden
tuin, het koetshuis, het aardige boerderijtje,
waar Marie Antoinette haar vrijen tijd
doorbracht en dc tijd van huiswaartskeeren
was weer daar.
Niet minder tevreden dan den eersten dag
zochten we onze slaapplaatsen op, dank
baar voor wat we gezien hadden en in
prettige spanning voor wat nog komen zou.
De heer H. Zaalberg, alhier, is be
stemd voor uitzending naar Nederl.-Indië,
ais onderwijzer 2e klasse bij het openbaar
lager onderwijs.
Mej. A. Driesens, alhier, slaagde voor
het examen Hoogduitsch L. O.
Bij beschikking van den Minister van
Waterstaat is de heer J. Buijs te Katwijk
)}enoemd tot buitengewoon Opzichter bij den
Rijkswaterstaat ter standplaats alhier.
Tot klerk bij het Kantor T^-ht alhier
is met ingang van 1 September a.s. benoemd
de heer C. L. de Groot, thans werkzaam ten
kantore van de inspectie der Registratie en
Domeinen alhier.
Blijkens de advertentie in dit nummer
worden aan de Ambachtsschool alhier, even
als vorige jaren, weder cursussen gegeven
vcor Landmachinist. zoowel voor stoom-,
electrisch- als motorbedrijf.
Op 1 Januari 1926 is men hiermede aan
gevangen en niet zonder resultaat. Meerdere
jongelui studeerden hiervoor enkele avonden
per week aan de Ambachtsschool, onder
wierpen zich na volbrachte studie aan een
hiervoor ingesteld examen en kunnen zich
met het verworven diploma in de maat
schappij gemakkelijker opwerken.
Tal van grootere bedrijven en vooral
openbare instellingen eischen van de men
schen, die zg moeten aanstellen, als waar
borg voor hun kennis, een dergelijk diploma.
Belangstellenden raden wij dan ook aan,
zien in verbinding te stellen met den Direc
teur der Ambachtsschool, die gaarne bereid
is uitvoerige inlichtingen te verschaffen.
Steeds hooger is wel het doei van
iederen zakenman. Ook van den heer Gor
dijn. die heden een lang gekoesterd ideaal
in vervulling ziet gaan, nu hij zijn sinds
jaren in de Pieterskerkkoorsteesr gevestigde
sigarenzaak heeft overgeplaatst naar de
BreeMraat Daar op nummer 147 heeft hij
een keurige zaak ingericht, waarin men
niet alleen een groot*1 keuzp uit de meest
bekende en gevraagde, sigaren en sigaret-