wrnw/Mh
mwwfh
'étÊm
Internationaal
Astronomisch Congres.
69sle Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 6 Juli 1928
Tweede Blad No. 20954
In de Ridderzaal.
werd de openingszitting gistermiddag o.a.
bijgewoond door de gezanten van Engeland,
Frankrijk. Zweden Polen e. a., den Burge
meester van 's-Gravenhage, mr. J. A. N.
Patijn; den burgemeester van Leiden, mr.
G. v. d. Sande Bakhuyzen en den secretaris
mr. dr. C. E. van Strijen; prof. Wensinck,
rector-magnificus en jhr. mr. dr. van
Eysinga. secretaris van den Academischen
Senaat; jhr. mr. dr. N. C. de Gijselaar. pre
side nt-curat or der Universiteit; oud-minis
ter Lely, de heer P. Visser, chef van de afd.
Kunsten en Wetenschappen van het Depar
tement van Onderwijs, K. en W.; prof. v.
d. Woude. decaan, en prof. Esscher, secre
taris van de faculteit der wis- en natuur
kunde alhier.
Verder waren nog aanwezig de wethou
der Aug. L. Reimeringer, tevens voorzitter
van het comité van ontvangst en vele le
den van dit comité en van het dames
comité, de wethouders T. Goslinga en J.
Splinter, benevens tal van hoogleeraren en
lectoren der Nederlandsche Hoogescholen.
De minister van Onderwijs. Kunsten en
Wetenschappen, mr. A. M. Waszink, be
groette in naam der Nederlandsche regee
ring het congres, dat ten doel heeft de be
oefening van de oudste aller wetenschappen
en dat in waarheid internationaal mag
heeten.
De Nederlandsche regeering en het Ne
derlandsche volk hebben steeds een groote
belangstelling aan den dag gelegd voor na
tionalen en internationalen wetenschappe-
üjken arbeid Wij zijn er trotsch op. dat wij
hi ons land tellen zes universiteiten en vier
hoogescholen, terwijl wij bezig zijn in Oost-
ïadië het universitair onderwijs op breeder
basis te ontwikkelen. Het spreekt van
zelf, dat onze geleerden, waarop wij even
zeer trotsch zijn als ieder uwer op de zijne,
het groote belang der nationale samenwer
king hebben begrepen.
Daarmede immers wordt niet alleen be
reikt een voor de wetenschap zoo nuttige en
noodige, uitwisseling van gedachten, maar
wordt ook bevorderd de internationale toe
nadering, die helaas door omstandigheden,
aan ons allen bekend, zoo langen tijd ver
broken is. Ik breng dan, in naam der Ne
derlandsche regeering, ook oprechte hulde
aan de astronomen, wien het gelukt is, wat
hun wetenschap betreft, de vooroordeelen
te overwinnen, die aan de toenadering in
den weg staan.
Met den wensch, dat het u moge gegeven
zijn, belangrijke diensten te bewijzen aan de
wetenschap, die gij beoefent, en de toenade
ring te bevorderen tusschen de volkeren,
verklaarde de minisjer het congres geopend.
Na de door den Minister van O. K. en W.
in de Fransche taal uitgesproken openings
rede, nam prof. dr. F. A. F. C. Went. voor
zitter van de Kon. Academie van Weten
schappen in dezelfde taal het woord, die
aanving allen een welkom toe te roepen.
Ik kan u de verzekering geven, aldus ver
volgde spr dat de wetenschap van ons land
zich oprecht verheugt over het feit. dat u
uwe bijeenkomst hier hebt willen houden.
Er is echter nog een bijzondere reden, die
thans tot verheugenis stemt, omdat deze'
bijeenkomst de eerste is. die, na de wereld-
catastrophe van veertien jaar geleden, in de
richting gaat van ons aller ideaal, en wel
da* zij inderdaad internationaal zal worden.
De AuioUrdamsche Academie van Wt-leu-
schappen heeft gedaan wat in haar ver
mogen was, ten einde de mannen der weten
schap uit de landen, die elkaar bekampten,
bijeen te' brengen.
Misschien, dat zij meer had kunnen doen.
maar toch zijn wij er trotsch op, dat het
edel woord van een onzer er toe heeft mede
gewerkt, een wijziging te brengen in de
merkwaardige opvattingen, die in 1926 tot
stand kwam en welke is tot uitdrukking ge
komen in de resoluties van de bijeenkomst
van de Gonseil International de Recherches
te Brussel van dit jaar. Helaas is hij, dien
ik bedoel, prof. Lorentz. niet meer in ons
midden; ongetwijfeld zou deze gebeurtenis,
zijn volle instemming hebben.
Voor u evenals voor ons, aldus vervolgde)
spr. is de wetenschap internationaal, zij
kent, of zij moest geen grenzen mogen
kennen.
Wat doet het er ten slotte voor de weten
schap toe. dat Kopernik een Pool, Newton
ee)n Engelschman en Galileï een Italiaan
was? Zeker men kan er wel inkomen, dat
deze landen er trotsch op zijn, dat elk dezer
geleerden een der hunnen was. Maar voor
de wetenschap komt het er ten slotte slechts
op aan, dat zij vooruit komt en niet aan
wien dat te danken is.
Na er op gewezen te hebben, dat sterre-
kunde de idieelste wetenschap is, die er be
staat, wees spr. er op dat thans de richting
tot een algemeene goede verstandhouding
is ingeslagen. Met groote dankbaarheid stel
len wij, aldus vervolgde prof. Went. dit
vast en dat dit geschiedt op den neutralen
bodem van ons klein land. een land, dat er
trotsch op is verscheidene malen als band
tusschen de verschillende landen te hebben
gediend. Wij hopen vurig, dat deze eerste
stap spoedig door talrijke andere gevolgd
zal worden, zoodat binnen afzienbaren tijd
een algeheele verbroedering zal worden be
reikt.
Het doet ons genoegen, dat de astronomen
dezen eersten stap gedaan hebben. On9 land
hoewel er zeer wel van doordrongen, dat de
wetenschap geen grenzen kent, beroemt er
zich toch op. dat het verscheidene beroemde
slcrrekundigen binnen zijn grenzen beeft
zien geboren worden. Ik wil slechts twee
namen noemen: hij, die de lijst in onze
dagen afsluit: Kapleyn.
Mijne Heeren, de wetenschap van Neder
land roept u een welkom toe en spreekt den
wensch uit. dat uwe besprekingen vrucht
dragend zullen zijn voor de wetenschap,
vruchtdragend ook voor de toenadering der
volkeren der gehecle wereld en zij spreekt
de hoop uit. dat de eerste stap, heden gedaan
in de richting van een betere verstand
houding tusschende volkeren, spoedig ge
volgd moor worden door meerdere, die
zullen leiden tot een algeheele overeenstem
ming.
Vervolgens nam de rector-magnificus
prof. dr. A. J. Wensinck het woord.
Na de begroetingswoorden, uitgesproken
door Zijn Excellentie den Minister van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen en
die van den voorzitter der Koninklijke Aca
demie van Wetenschappen, kan er niet de
minste twijfel bestaan over de gevoelens
van vriendschap en hoogachting van de
zijde Harer Majesteits Regeering. aldus
prof. Wensinck, en harer wetenschappelijke
vertegenwoordigers voor het Vierde Congres
van de International Astronomical Union.
Prof. Wensinck gaf vervolgens een histo
risch overzicht van de geschiedenis der
Leidsche Sterrewacht, welke de congres
sisten herhaaldelijk zullen bezoeken en die
een tijdperk van ongeveer 300 jaar omvat.
Hij sprak van vermaarde leeraren aan onze
universiteit van Snellius, Golius, Grave-
sande, Lulofs, Van Beeck Calcoen en Fre-
derik Kaiser. Hendrik Gerard en Ernst van
de Sande Bakhuyzen.
De tegenwoordige directeur van de Sterre-
wacht, uw voorzitter, maakte plannen tot
algeheele reorganisatie, die onder zeer moei
lijke persoonlijke omstandigheden tot stand
werd gebracht.
In 1924 werd het nieuwe observatorium
geopend Onze Universiteit is er trotsch op
te weten en zij prijst zich gelukkig, dat het
werk blijvende wetenschappelijke waarde
bezit
Met de beste wenschen voor een algeheel
welslagen van het congres namens den Se
naat der Leidsche Hoogeschool, besloot spr,
De laatste spreker was prof. dr. W. de
Sitter, voorzitter van de International Astro
nomical Union, die uit naam van de Inter
nationale Astronomische Unie minister
Waszink en de Ned. Regeering den harte-
lijken en diepgevoelden dank bracht voor de
uitnoodiging om deze vergadering in Neder
land te houden. De Unie heeft die uitnoodi
ging gaarne aanvaard en haar leden hebben
zich gedurende drie jaren verheugd in het
vooruitzicht op een bezoek aan Holland en
zijn dan ook in groolen getale hier gekomen.
Ik houd mij er van overtuigd, dat zij in hun
verwachtingen niet zullen bedrogen worden.
Wanneer het ons gegeven zal zijn nuttig
werk te verrichten voor de wetenschap en
voor de toenadering tusschen de verschil
lende natiën zal zeker het bewustzijn, dat
wij hier zijn samengekomen op de speciale
uitnoodiging van uw Regeering, aldus spr.,
en dat wij onder uw auspiciën vergaderen,
daaraan niet vreemd zijn.
In de Engelsche taal voortgaande sprak
spr. er zijn groote vreugde over uit, dat zoo
vele landen hier vertegenwoordigd zijn, m
het bijzonder begroette spr. namens de
Astronomical Union zelve, die landen, die
voor de eerste maal aan het congres deel
nemen.
Vervolgens dankte spr. den voorzitter van
de Kon. Academie van Wetenschappen
voor diens hartelijke woorden, waarbij hij
de verzekering gaf. dat de Astronomical
Union het als een zeer gunstig voorteeken
beschouwde, dat nadat de twee eerste con
gressen zijn gehouden in de geboortelan
den van Gallileï en Newton, de Unie thans
de eer geniet de gast te zijn van het land
van Huygen9.
Zich vervolgens richtend tot den rector-
magnificus der Leidsche Hoogeschool,
dankte spr ook hem voor de hartelijke
woorden van welkom.
Wetenschap is internationaal zoowel uif
noodzaak als door verkiezing en sterre*
kunde, de oudste van alle wetenschapper^
MINISTER WASZINK verlaat na de ont
vangst der astronomen de Ridderzaal
te Den Haag.
TE WEERT stortte in den nacht van 3 op 4 Juli de
muur in van een graansilo der fa. Van der Venne. Het
huis van den chef-molenaar Jellmayer werd getroffen.
Het gezin, uit 3 personen bestaande, vond den dood
onder het neerstortende puin. De plaats, waar de
slachtoffers werden gevonden.
TE ELST werd Woensdag de vijfde Betuwsche Fok-
paardendag gehouden. Een tweetal bekroonde mer-
riën met veulen. Eigenaar de heer A. Kooy uit Arnhem
LEGEROEFENINGEN IN DUITSCHLAND. - Hoewel
Duitschland zijn leger niet tot vollen omvang kan ont
plooien, worden toch geregeld groote oefeningen gehou
den. Het overzetten in pontons van een patrouille wiel
rijders over de Elbe.
DE OPENING van het Internationaal Astronomisch Congres. Overzicht in de Ridder
zaal te Den Haag tijdens de officieele ontvangst der gedelegeerden.
DE OLYMPISCHE SPELEN. Sedert eenige dagen oefene'n de
Argentijnsche roeiers, die bij de Olympische Spelen zulletn uit*
komen, op den Amstel te Amsterdam. De boot van de acht-,
riemsgiek-ploeg wordt bij „de Hoop" naar buiten gebracht,
GISTERMIDDAG heetf een hevige brand de rijwielfabriek „De Magneet" op den
Asterweg over het IJ te Amsterdam vrijwel geheel in de asch gelegd. Hoe de „Jason"
t met zijn geweldig waterkanon het vuur bestreed.
De bankier ALFRED LöWENSTEIN,
die boven het Kanaal uit zijn vlieg
tuig viel en om het leven kwam.
