BERICHT.
B* JAARGANG
VRIJDAG 8 JUNI 1928
No. 20930
STADSNIEUWS.
GEMENGD NIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
BUITENLAND.
LEIDSCH
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
30 Cts. per regel voor adverteDtién uit Leiden en plaatsen waar
gentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
«dvertentiOn 85 Cts. per regel. Kleine Advertentiên uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso Volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. a
Postcheque- en Girodienst No. 57055 - Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden 12.35, per week ƒ0 18
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn. per week 0 18
Franco per post 2.35 portokosten.
I nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
Van den voetbalwedstrijd te Rot-
idam tusschen Nederland en Chili
uilen wij hedenavond een verslag
libliceeren aan ons bureau, terwiji
uitslag verder per bulletin bekend
worden gemaakt op de gewone
atsen in de stad en te Oegstgeest.
DE DIRECTIE.
WOEKER- EN WOEKERBESTRIJDING.
In de bijeenkomst der Sociale onlwikke-
isweek vanwege de Commissie voor de
leiding van Armbezoekers vanwege de
derlandsche vcrceniging Armenzorg cn
Weldadigheid te Amsterdam dit jaar te
koningen gehouden sprak heden onze slad-
ot. de heer P A. van Agelen, direc-
der Gemeentelijke Bank van Leening
Shier over- Uit de practijk van Woeker-
Woekerbestrijding.
Spr. begint met op te merken, aldus meldt
ons, dat het de maatschappelijke
[erkers wel bekend zal zijn, dat de woeker
het volkscredietwezen onrustbarende af-
ilingen heeft aangenomen. Uit de prac-
van de woeker blijkt, dat door vele
irsehotbanken met hunne nevenbedrijvcn
verplichte levensverzekering of spaar-
■f, welke vooral door middel van hun
uien werken, evenals door vele geld-
lielers fondsboden, volkswinkeliers, ja
s door vele neringdoenden, d.ie de con-
iplie-benoodigdheden aan huis brengen,
lieten worden verstrekt op een wijze,
de maatregelen om de levensvoorwaar-
der economisch en sociaal zwakken te
sfceleren en hun maatschappelijken weer-
d te vergrooten, ondermijnen.
't geluk van menig gezin ligt een
3duw, doordat men in een warnet van
ilijkheden i9 geraakt, waaruit geen ont-
?n mogelijk is. Talrijke gezinnen wnr-
moreel en financieel geheel ten gron-
fericht, hetgeen spr. met talrijke voor-
Iden aantoont.
Be volksovertuiging moet zich kanten
den woeker vooral niet lichtvaardig
leu of goederen op afbetaling koopen.
publiek moet leeren voorzichtig te zijn
zich niet laten misleiden door sehoon-
'lijnende aanbiedingen waarbij geld op
uakkelijke voorwaarden wordt aange-
len. Het komt voor dat de meest funeste
klingen niet in de vooraf verstrekte
Wieven staan doch in het contract, dat
-stal nauwelijks wordt gelezen. Te Lei
per aanplakbiljet gewaarschuwd
!?n het teekenen van huurkoop- en geld-
ï.ïingcontracten, zonder dat men zich
■'raf goed van in den inhoud en de ge-
'!gen van de voorgelegde contracten heeft
'rluigd.
Er moet ook strijd worden gevoerd tegen
uitwassen van het huurkoopsystepm.
Betreffende de voorschotbanken met ne
pbedrijven als verplichte levensverzeke-
'nS of spaarbrief wijst spr. op de krach
je hulp in den strijd tegen den woeker
de Verzekeringskamer te Amsterdam,
ka ieder die op dit gebied misstanden
'moet, raad spr. aan dit aan deze in-
bng mede te deelen.
Ook de groole werkgevers kunnen den
roeker tegen gaan door hun personeel te
^bieden agent te zijn van een geld-
"hietorsbedrijf of inlichtingen daaraan te
strekken.
Meer dan tot nog toe moet door de maat-
*Pappelijke werkers door het geven van
T,orlichting, bemiddeling en advies den
F^ker worden tegengegaan. Op tactvolle
F|Jze moet men den Arme behulpzaam
in het financieel beheer van zijn gezin
Pr. betoogt verder de wenschelijkheid
Plaatselijk borgstellingsfondsen te vor-
Doel moet zijn woekerbestrijding door
Jjl te staan voor credietwaardige crediet-
^oevenden, die trots ernstige pogingen
•elslaagden in het vinden van voor
^etverleening geëischte borgen of in
vihden van gevorderde zakelijke zeker-
>4
Nier is een taak voor de instellingen van
JPjenzorg en Weldadigheid. Met mede
ding van de Overheid is hier veel tot
te brengen
r a| de bestrijding van den woeker door
-lelijke maatregelen betreft verwacht spr
dan gunstige resultaten, wanneer
«ns op afdoende wijze in de behoefte
'5ri ^"olkscrediet wordt voorzien. In Enge-
heeft men getracht alleen door wet-
Bke maatregelen den woeker tegen te
Men dacht het te hebben gewonnen,
maar vele geldschieters hebben om
buiten de wet te vallen hun bedrijf
omgezet in een afbelalingsmagazijn. En
de maximum rent? was nog wel 48 pCt
In ons land heeft men iets dergelijks
kunnen constateeren na de lot slandkoming
van de pandhuiswet 1910 Maar de pand-
huiswet heeft ook in de behoefte aan vo'ks-
crediet voorzien, door in artikel 2 te be
palen: wanneer in een gemeente aan een
Gemeentelijke Bank van Leening genoeg
zame behoefte bestaat, moei zoodanige
bank worden opgericht. Ged. Staten kun
nen de oprichting zelfs bevelen. Spr. stelt
de vraag: wordt aan deze bepaling wel
genoeg de aandacht gewijd?
Vervolgens geeft spr een overzicht hoe
door de Gemeentelijke Bank van Leening
te Leiden den woeker wordt tegengegaan,
waar o.a. behalve voorschotten op panden
en pensioenvoorscholten ook gpldleeningen
worden verstrekt met wekelijksche en
maandelijksche aflossingen, terwijl ook be
middeling en voorlichting wordt gegeven.
Spr. brengt hulde aan de pers voor hare
medewerking tot bestrijding van den
woeker. Spr. verwacht ook veel hulp van
de vakorganisaties, die door middel van
hunne organen moeten waarschuwen tegen
den woeker en goed dienen toe te zien,
dat in hunne bladen geen advertenties
voorkomen die het kwaad van den woeker
in de hand werken.
Ten slotte wekt spr de aanwezige op.
om met woord en daad mede te werken
den woeker te bestrijden. Het geldt hier
voorkoming van armoede en het brengen
van levensgeluk in vele gezinnen.
SINT BUREAU CR ATIUS.
Sedert een week of zes nu reeds zal de
oplettende reiziger hebben gezien, dat in de
vestibule van het Station alhier, juist als-
men de uitgaande controle gepasseerd is,
naast de deur die toegang geeft tot het
eerste perron, een bruine houten hokje is
geplaatst, dat kennelijk het aanzien heeft
van een telefooncel. Logisch had men dus
mogen verwachten dat daar binnen afzien-
baren tijd een publiek telefoonstation zou
worden geopend. Logisch zeer zeker, maar
bureaucratisch niet.
De houten cel stond er.... reeds zes
weken geleden en het uitvoeren van de
telefoonaansluiting behoeft naar men ons
van bevoegde zijde verzekerde slechts een
kwestie van weinige dagen te zijn. Doch er
kwam eeD kink in den kabel. In de cel
moet licht zijn. Electrisch licht, een lampje
van 10 kaars misschien. Die kwestie van
de verlichting is thans de oorzaak dat de
cel nog steeds niet in gebruik kan wordc-n
genomen Om de eenvoudige reden dat het
Hoofdbestuur der P. T. T. en de Directie der
Nederl. Spoorwegen te Utrecht hel nog niet
eens zijn geworden hop de verlichting moet
worden geregeld en wie het stroomverbruik
z:\l betalen!
Die eenige Sint Bureaucralius toch! Is
het niet om te lachen?
EVANGELISATIE VAN HET
LEGER DES HEILS.
Gaarne vestigen wij de aandacht op een
in ons blad van heden voorkomende adver
tentie inzake de opening en de te houden
diensten in de Evangelisatietent van het
oude Leger des Ileils, waarvan William
Booth de stichter was en waarvan sinds
vele jaren ook in Leiden een Officiers-
kwartier gevestigd is.
De tent die men trouwens reeds uit de
verte opmerkt, is geplaatst op een terrein
nabij het Station.
Na een optocht van den Lage Rijndijk,
door de stad heen met een muziekkorps en
een zangbrigade aan het hoofd wordt Zater
dagavond 8 uur de zomertent-campagne ge
opend door majoor Grimijzer en diens echt-
genoote. benevens diverse officieren. Gebed,
prediking, zang en muziek zullen elkaar
afwisselen.
De Zondag begint met een Heiligings-
dienst, waarop een z.g. Verlossingssamen
komst volgt, terwijl Maandagavond een
anti-drankmeeting zal worden gehouden.
Mogen velen en niet het minst zij die
zich van de noodzakelijkheid van veroot
moediging en bekeering bewust zijn, deze
samenkomsten bezoeken en het Leger finan
cieel en moreel steunen.
LOCAAL RIJKSTELEFOONNET LEIDEN.
Opgaaf van nienwe aansluitingen in de
maand Mei 1928.
2456 F. D. van den Bosch, N. Rijn 68a.
85 Mej. E. Blume, Rapenburg 77.
2219 Burgemeester, Koninginnelaan 17,
Oegstgeest.
2409 Jac. Keij, Heerenstraat 148.
2290 Ch. Kok. Zoelerwoudsche Singel 8.
2111 N.V. Krachtvoederfabriek ..Muskator"
Warmonderweg 8, Oegstgeest.
1927 Geref. Schoolvereeniging. Kooipark.
2173 J. J. Soer. Prins Hendriklaan 25,
Oegstgeest.
23*16 C. W. Splinter, Utrechtsche Veer 12.
2081 J. Ycenendaal. Rapenburg 121.
1531 N.V. Vereenigde Schelpkalkfabrieken.
Valkenburg.
2147 Firma Gebr. Vromans, Hooge Rijndijk
F 74, Zoeterwoude.
De heer C. P. van der Bie, hoofd van
de Bijz. School voor Christelijk Nationaal
Schoolonderwijs te Oude-Wetering is in ge
lijke functie benoemd aan de in het Kooi
park alhier te stichten Bijz. School. De be
noeming gaat in met 1 September a.s.
De eerste luitenant der infanterie J.
van Waning die aan de Kon. Milit. Acade
mie een cursus gevolgd heeft ter opleiding
voor den dienst der Artillerie, zal binnen
kort worden geplaatst bij het 6e Reg. Veld-
Art. alhier.
Hedenavond om 9 uur zal prof. dr.
H F. de Graaf alhier voor den Iluizen-
zender spreken over: Zelfopvoeding. De
uitzending geschiedt vanwege de V.P.R O.
Het Zweedsch Studenten Zangkoor
O.D. zal bij zijn bezoek aan Leiden op de
Sociëteit „Minerva" door het Collegium
worden ontvangen, na afloop van het
Concert.
De opbrengst van het vervoer op de
lijnen der N.Z.H.T.M. ScheveningenLei
denKatwijkNoordwijk (incl. stadslijn
Leiden) bedroeg in Mei 1928 f. 140.278 te
gen f 125.506 in 1927.
Op de stoom tram lijn LeidenHeemstede
bedroegen deze cijfers resp.- f. 10.571 en
f 9271.
Op Zondag 17 Juni zal van hier naar
Ooslerbeek Hoog, Arnhem, Oosterbcek Laag,
en Nijmegen en terug een goedkoope trein
met 2e en 3de klasse passagiers rijden.
Bij de Gemeentelijke Arbeidsbeurs
stonden op 7 Juni 1928 ingeschreven 506
werkzoekenden. Op denzelfden datum van
1927 bedroeg het aantal ingeschreven werk
zoekenden 534.
DOOR DE TRAM OVERREDEN.
Een Haagsche dame aan de
gevolgen overleden.
Omstreeks halfzeven gisteravond wilde
de 57-jarige mevr. J. A. W H., wonende
in de Beeklaan bij het Stadhoudersplein te
Den Haag de rails van lijn 11 oversteken,
juist op het moment, dat een wagen van die
lijn uit de richting Scheveningen kwam. Zij
liep zoo dicht voor den wagen over, dat zij
viel en met haar linkerbeen onder den wa
gen kwam, waardoor haar voet werd afge
reden.
De dame is door den Geneeskundigen
Dienst naar het Roode Kruis-ziekenhuis
gebracht, waar zij kort na aankomst 13
overleden.
POGING TOT VERDUISTERING VAN
POSTZEGELS.
De enveloppen werden omgewisseld-
Omstreeks 6 uur eergisteravond ver
voegde zich in een sigarenwinkel, tevens
depot van de Nederlandsche posterijen aan
de Hoofdsteeg te Rotterdam, een man, die
den beheerder P. S. voor een bedrag van
f. 30 aan sigaren, sigaretten en tabak te
koop vroeg. Daarna vroeg hij den beheer
der voor f. 60 postzegels.
Het kwam er niet op aan, zei hij, wat
voor waarden hij zou ontvangen en daarom
gaf de winkelier hem eenige vellen met
courante zegels. De kooper verzocht den
winkelier de zegels in een groole gele en
veloppe .te doen, welke hij hem overhan
digde.
Zoodra de zegels in den briefomslag wa
ren, plakte de kooper hem dicht en hij stak
den brief in zijn binnenzak Hij had den
winkelier te voren gevraagd, of het niet
mogelijk zou zijn, de zegels los in de enve
loppe te doen. hetgeen evenwel volgens den
winkelier niet mogelijk was.
Inmiddels werd het pakje rookartikelen
op verzoek van den kooper klaargemaakt
Toen het pakje bijna klaar was, verzocht de
kooper de enveloppe met postzegels er bij te
willen pakken.
De winkelier, achterdochtig geworden
door het optreden van den kooper, bekeek
de enveloppe nauwkeurig en hij zag onmid
dellijk, dat de inhoud niet dezelfde was als
die, welke in de enveloppe stak. welke hij
had klaar gemaakt.
Hij wachtte nog even tot er over betaling
gesproken werd maar toen de kooper zich
bekend maakte als kapitein S. van een in
de Waalhaven liggend schip, waarheen het
pakje, met de kwitantie, gebracht moest
worden, zei hij. dat hij eerst den inhoud van
de enveloppe eens wilde nazien.
De enveloppe bleek krantenknipsels ter
grootte van een postzegel te bevatten. De
winkelier hield daarop den kooper tegen,
terwijl hij een loopjongen uitstuurde om een
agent van politie te halen De agent was
weldra gevonden, zondat de kooper. die de i
36-jarige koopman J. D. bleek te zijn. werd I
gearresteerd.
Op hel politiebureau aan den Oppert is
D. ongesloten. Hij beweert, dat het hier een
noodlottige vergissing geldt.
EEN RANGEERDER ONDER DEN TREIN.
Woensdagavond, omstreeks 11 uur, is op
heb emplacement van het Staatsspoorsta
tion te Den Haag een rangeerder, de 50-
jarige S. uit de Wenckebachstraat door ecu
trein overreden. Drie teenen van zijn rech
tervoet werden verbrijzeld.
De Geneeskundige Dienst verzoerde den
zwaar gewonden man naar het ziekenhuis.
Zijn toestand is redelijk.
VAN EEN LADDER GEVALLEN.
Te Nieuwkoop is mej. N. van L., dienst
bode bij de familie v. d. W. van een lad
der gevallen en ernstig gewond. Men
vreest vooi haar leven.
AUTOBOTSING TE BENNEBROEK.
Gistermiddag is op de grens van Benne-
broek en Heemstede een ernstig auto-onge
luk gebeurd. Uit de richting Den Haag
kwam een auto van den heer A. van
Leeuwen, terwijl van den tegenovergestel-
den kant de auto van den heer W. N. van
Vliet naderde. Doordat de nieuwe bitumen-
weg ter plaatse zeer glad was, slipte een
der wagens, met het gevolg, dat beide auto's
op elkaar inreden. Beide auto's werden ten-
j gevolge van de botsing nagenoeg ge-
I heel vernield. De heer van Vliet en
j zijn passagier, de heer Schermer uit Oegst-
geest, die naast hem was gezeten, kregen
verwondingen aan hoofd cn handen. Bei-
I den werden ter plaatse verbonden. De poli
tie stelt een onderzoek in naar de oorzaak
van het ongeval.
HOE EEN WIELRIJDER WERD
TOEGETAKELD.
Het was een vergissing.
Toen de Gebr. IL en C. van D. te Uit
hoorn één dezer dagen des avonds per fiets
huiswaarts keerden, moesten zij bij de brug
aan het Thamerhuis afstappen, ten einde
twee atuo's te laten passeeren.
II. slapte het eerst weer op en was juist
over de brug, toen hij plotseling achter zich
hoorde roepen: ,,IIa, nu heb ik je." Hij ging
hierop terstond terug en zag zijn broer be
wusteloos op den grond liggen, terwijl een
ander persoon er bij stond, die een knuppel
in de hand hield. Terstond wierp hij zich
op den onbekende en trachtte hem te ont
wapenen, daarbij den slag, die voor zijn
broer bestemd was, opvangende.
Een hevige worsteling ontstond nu, daar
H. dacht, dat zijn broer vermoord was. De
aanrander kwam ten slotte onder te liggen,
juist toen een andere wielrijder J. St., pas
seerde, Deze lichtte met zijn lantaarn bij,
waarna de aanrander bleek te zijn de
woonwagenbewoner P. van G Op zijn
beurt herkende van G. nu van D., wien hij
vroeg hem te willen loslaten* „Ik zie het
al, ik heb den verkeerde voor," zei hij.
Intusschen was G. v D. er niet bestaan toe;
in ernstigen toestand werd hij naar huis ge
bracht, waar een inmiddels ontboden ge
neesheer hulp verleende. Het bleek daarbij,
dat levensgevaar niet direct te duchten is
De poli tie heeft deze zaak in handen, al
dus de „Tel."
BRANDEN.
Te Venlo ontstond gisteravond brand in
het ketelhuis van de houtzagerij van den
heer J. M. van Gasselt aan den Molensin-
gel. Met behulp van de gemeeutelijke brand
weer en met eigen materiaal slaagde men
er in, den in 't begin gevaarlijk uitzienden
brand te blusschen. Groote schade werd
niet toegebracht. Het bedrijf ondervindt
geen stagnatie.
Te Siebengewald brandde het huis van
den landbouwer H. geheel af. Ook het meu
bilair werd een prooi der vlammen. Ver
zekering dekt de schade.
EEN GERAFFINEERDE OPLICHTSTER.
Men meldt uit Tilburg aan de ,,Msb.":
In de maand Januari van dit jaar werden
verschillende eerste klas winkelzaken in het
centrum der stad bezocht door een zeei
deftig gekleede dame. Hier kocht zij een
paar gitbandjes ter waarde van f. 16.50,
daar legde zij beslag op een paar schoenen
van ruim f. 15, en weer op een andere plaats
kocht zij twee waardevolle damestasschen.
Bij geen der winkeliers gingen de koopen
evenwel met betaling gepaard; men werd
verzocht de kwitantie te komen presentee
ren aan een bepaald adres. En de dame
gaf natuurlijk haar naam op, die zeer voor
naam klonk doch overigens bij alle winke
liers een andere bleek te zijn. Zoowel de
namen alp de adressen waren gefingeerd
en al spoedig kwamen dan ook de betrokken
winkeliers tot de conclusie, dat ze er in
waren geloopen.
Deze dame nu is door de Arnhemsche po
litie gearresteerd en naar Tilburg overge
bracht vooi het nadere onderzoek.
De desbetreffende bedienden van de win
keliers hebben in baar degene herkend, die
onlangs de artikelen kocht. Gebleken is m
tusschen ook, dat zij nog een hotelhouder
hier ter stede op ai even sluwe wijze heeft
weten op te lichten. En bovendien schijnt ze
zoowat 't heele land te hebben afgereisd,
BINNENLAND.
Voorstellen van B. en W. van Leiden
tot reorganisatie van den dienst van Ge
meentewerken (Gemeentezaken, 3e Blad.)'
De belastingdruk in ons land; een ver
gelijking tusschen de groote gemeenten.
(Binnenland, 2e Blad).
Het vertrek der vliegmachines voor IndiS
vertraagd. (Binnenland, 2e Blad.)
De positie van het personeel van Van
Gend en Loos. (Binnenland, 2e Blad.)
Te Den Haag is een dame door de tram
overreden en gedood. (Gemengd, le Blad.)
De kwestie der Veendammer Hypotheek
bank. (Rechtzaken, 3e Blad).
Het Olympisch voethaltonrnooi: Uruguay
wint na spannenden strijd met 32 van
Italië en komt dns in den eindwedstrijd
tegen Argentinië. (Sport, 3e Blad.)
BUITENLAND.
De Volkenbondsraad doet de kwestie van
St. Gotthardt af. (Buitenland, le Blad).
Poincaré legt voor de Fransche Kamer
de regeeringsverklaring af. (Buitenl. le BI.)
Een nienwe aanslag op Tsjang-tso-lin ver
ijdeld. (Buitenland, le Blad).
Een mislukte aanslag op den Japanschen
premier. (Tel. le Blad).
Toch seinen van de Italia? (Tel. le Blad),
om al oplichtende aan den kost te komen,-
want dezelfde trucjes heeft ze ook uitge
haald o.a te Den Bosch, Deventer. Zut-
phen, Enschedé, Arnhem en meer andere
plaatsen..
Na verhoor is de vrouw, een zekere B. W.
W. afkomstig uit Leeuwarden, op transport
gesfeld naar Enschedé, en daar ter be
schikking gesteld van den commissaris van
politie.
Christiaan Bach, een broer van den groo-
ten Sebastiaan Bach, was, evenals de laat
ste, componist Hij werkte vlug en gemak
kelijk, maar inderdaad zonder iets bijzon
ders te scheppen. Zijn geld was even gauw
verdwenen als het verdiend was. Als men
hem vergeleek met ziin beroemden broer,
antwoordde hij
Tusschen mij en mijn broer is een
groot verschil. Ik componeer om te leven
en hij leeft om te componeeren.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
St. Gotthardt in den Volkenbond.
De St. Gotthardt-affair is gisteren defini
tief geregeld na aanneming van een twee
tal resoluties. De Raad nam een resolutie
aan, waarvan het ontwerp 's morgens was
opgesteld en waarin de volgende punten
zijn vervat:
1. De Raad neemt kennis van het rapport
van de commissie van drie over de resul
taten van het onderzoek naar het St. Gott-
hardt-incident.
2. De Raad spreekt er zijn leedwezen
over uit, dat de Hongaarsche regeering de
kwestie uitsluitend bekeken heeft uit tol-
en spoorwegtechnisch oogpunt en het ove
rigen? niet noodig heeft geoordeeld, te on
derzoeken. wie de ontvanger van de wa
penzending kon zijn. Het feit. dat een val-
sche douane-verklaring was opgemaakt, is
van bijzondere heteekenis juist in verband
met de bestaande verplichtingen van Hon
garije, vastgesteld bij het verdrag van Tria
non.
3. De Raad constateert tot zijn leedwezen,
dat het niet mogelijk bleek den ontvanger
van de zending machinegeweren aan te
wijzen. Hij is derhalve de overtuiging toe
gedaan. dat de onderhandelingen reeds ge
noegzaam hebben aangetoond, welk een
groote beteekenis door den Volkenhonds-
raad hieraan wordt gehecht, ook ter voorko
ming van herhalingen.
4. De Volkenbondsraad herinnert de leden
