DE PRESSA TE KEULEN. PUNTER EEN GOUDEN HUWELIJKSFEEST. HET MYSTERIE IN BELVOIR-MANSIONS. ^«Jaargang LEIDSCH DAGBLAD, Maandag 14 Mei 1928 Derde Blad No. 20910 Hef speciaal Huiskamerkarpet ftilton", 2 M. x 3 NI. f. 79.50. RADIO-PROGRAMMA. FEUILLETON. Een wandeling door de stad. Verlichting van den Dom, een buitengewoon gezicht. Men meent zich in een droomwereld. Een moderne kerk. Het beste gebouw is van Rudolf Mosse. Het vreemdelingenbezoek. (Tan onzen bijzonderen berichtgever?. Keulen en de Pressa. De Burgemeester van Keulen, „der Herr crbürgemeister" heeft in de Keulsche anten een oproep gericht lot de burgerij ter gelegenheid van de Pressa zooveel .gelijk de vlag uit te hangen. Het laat zich inzien dat aan dezen oproep druk gehoor worden gegeven. Wie in Keulen wan- ïlt merkt aan de woelige drukte, de vlie- de taxi's, de.... opengebroken straten, zware sleepers wagens, aan de stampvolle ims, de speciale Pressa-programma's van tingeltangels, en aan de tallooze plavei- Ibloemen in de Hohe Strasse bij avond, dat iels buitengewoons op til is. De Keule- iars leven mee. De Pressa is voor hen een jst dat een half jaar duren zal. Donder- igmiddag stonden er in de omgeving van m Dom honderden menschen met uitge- jkle halzen naar boven te staren. Wij lenden; een doodgewone vliegmachine, ie had den heelen middag al boven de stad luikeld, een vuurrood ding, een vliegende ■ft, waarop in reusachtige letters Tumpf' te lezen stond reclame voor tn chocoladesoort. Bezoeken van vliegtui- schijnen nog niet tot het dagelijksch nu van de Keulenaars te hooren. Maar laai was het geen vliegtuig. Eén van de irbijgangers had blijkbaar boven in het twerk van den toren een mannetje ge in. Het mannetje was onmiddellijk weer Iwenen, maar het feit was genoeg om Is aangroeiende drommen op eenige thoeken te lokken. Men spotte de ilenaar lacht graag men zei hardop il het misleiding was, maar men eindigde t óók te blijven staan en strak naar de igte te turen. Telkens was er iemand die in man zag, maar als een ander keek was natuurlijk weer verdwenen. Men wist allemaal wel waarom het ging; de verlichting van den Dom. Des avonds er een proef plaats hebben. ■jWij hebben des avonds de verlichting ge in en het effect is buitengewoon. Niet al- in dc Dom wordt verlicht ware batte- n van schijnwerpers en zoeklichten zijn de daken rondom ingenesteld en aan ;e masten opgesteld, die een krachtda- vuur openen maar ook de beide Rijn zere zijn over een aanzienlijke breedte iks en rechts van de Hohenzollernbrug pralend feest van licht. Het is méér dan issend het is een verrukking die stil t. Het spreekt vanzelf dat alle tentoon- f'lingsgebouwen stralen van licht. Tot de ;osilie-gebouwen behooren niet alleen het [beursgebouw, het statengebouw en wat L daaraan vastknoopt aan losse bouw den over een lengte van eenige kilome- maar ook eenige gloednieuwe museum- >uwen, die gezien van uit Keulen this van de Hohenzollern-bruche liggen, m crême-kleurige facades worden over- b door een zacht-geel licht uit duizen- electrische gloeibolletjes, die in hagel de rijen langs de kroonlijst zijn aange- ':ht Het Messe-gebouw zelf straalt licht uit z*nd ramen, terwijl over dat alles de •n zijn draaiende lichtflitsen gooit. RECLAME. Maar het mooist is toch het gezicht van de rechteroever, van het expositie-terrein zelf op de overzij. Alle gebouwen langs de kade worden met indirect licht, slerker dan daiglïoht, 'besfraaild en beginnen nu uit den zwarten nacht rond-om een eigen fan tastisch leven. Het^is zoo licht dat men de menschen aan den overzij duidelijk ziet ais zwarte bewegende silhouetten tegen een witten achtergrond. Vooral de Zuidzijde is mooi, omdat hier een rij van aardige top gevel tjes saat, ro9e, geel en groen ge'- sausd, die nu aan een gekleurd prentje doen denken van een middeleouwsche Duitsche stad. Van een 'heel andere schoonheid weer is de Daim, waarvan men aan deze zijde juist het schoonste gedeelte ziet: het koor met zijn opstapeling van luchtbogen, pinakels en spitsen naar de bwee gigantische torens toe. Het is of de onderdeel en nog scherper te zien zijn dan overdag, maar bovenaf! werkt de massa en de iboogte. Als een ge vaarte uit een bovennartuurlijfce wereld rijst het blanke bouwsel hoog boven zijn omgeving uit het schijnt le zweven in de lucht. En vóór dat alles de donkere vloe ren van het Rijnwater, dat aJAe lichtlijnen trillend weerkaatst.... Men zou in een droombeeld meenen le leven, wanneer niet plotseling de electnsche traim, die onder die brug doord&vent, u tot de werkelijkheid te rugbracht En van de werkefijkheid tot de kritiek; niet een kritiek op het 'huidige, maar op het werk van de vorige, de ..Wilhelimini- sdhe" genera/tie. Deze heeft het namelijk noodig geoordeeld de Hohenzollernbrüche met haar pompeuze quasi-romaansche to rens en haar zware hoogspanningen pre cies in de lengte-as van den Dom te hou wen. Wat zou het niet van meer piëteit ge tuigd hebben, wanneer men een eind ter zijde gebleven was. Dan zou men den Dom in zijn volle majesteit recht voor zich uit hebben gezien van ai den rechteroever, wat nu alleen van terzij mogelijk is, ter- wijt de reizigers en voetgangersdie over de brug de stad binnenkomen den Dom in zijn volle gestalte zouden zien opdoemen en niet. zooals nu, bij stukjes en brokjes.. De wandelaar die den Dom in zijn geheel in het oog wil houden zal het best doen de luchtbrug le nemen een eindje verderop. Een nader overzicht van het terrein. De vrijstaande ge- bonwen. Typische uitingen van moderne architectuur. Wij zijn in onze beschrijving van de uiterlijkheden en den bouwkunstigen opzet van deze tentoonstelling nog blijven ste ken. Het is ook urne mer k boire. De platte grond ie niet gemakkelijk te beschrijven en maakt ook niet zoo'n slelseLmaligen indruk als bijv. de plattegrond van „Pa-rijs 1925". Zelfs Duitschers komen naar ons toe en vragen naar den weg. Bij het eerste bezoek lijkt hel ook inderdaad een labyrinth, maar als men, desnoods met behulp van een kaart, een klein beetje wegwijs is, blijkt het tenslotte nog vrij overzichtelijk, en is, daar de tentoonstelling ook kleiner uitvalt, alles nog .gemakkelijker te vinden dan op de zoo ovengenoemde expositie van Parijs. Men wandelt eigemtijk langs één uitgestrekter boulevard. Links en rechts staan de gebouwen, vervolgens zijn er eenige zijpaden en panallellamen, maar ten slotte belandt de bezoeker onverbiddelijk en haast zonder eenigen overgang in het Lunapark, dat van niet geringe beteekenis zal worden voor de Pressa, en dat als het andere dar niet helpt, ongetwijfeld op de massa een magnetische werking zal uit oefenen. Van het jaarbeursgebouw en het slaten gebouw hebben we al een en ander gezegd. De vrijstaande gebouwen zijn niet minder interessant. De moderne Duitsche architec ten hebben hier hun hart mogen ophalen, en het is een feil dal een tentoonstelling zich bij uitstek leent voor bouwkundige experimenten van allerlei aard. Dit spreekt nog temeer, waar het zooals hier een tentoonstelling betreft, waarvan hol pro duct zelf niet zoo'n groote tentoonstel-I ings- waarde bezit. De krant, nietwaar, is een ding om gelezen enverscheurd te worden. Aan de linkerzijde van den groolen boule vard waarover we zoo strak9 spraken, komen de blanke belonne-n wanden en groote 9lalen ramen uit van de expositie ruimten van het Statengebouw. Rechts staan de losse bouwwerken van enkele groote bladen en vereenigingen, die over het alge meen wat meer kleur vertoonen. VeTderop, waar het slatengebouw van den weg af wijkt staan ook ter linkerzijde losse ge bouwen.Het Hamburger Fremdenblatt heeft een gebouw dat den vorm heeft van een schip. Osl-Treussen komt met een meer ge sloten gebouw voor den dag: aan den buitenkant is in betcm of cement een land kaart in relief aangebracht met Dantzig en omgeving. Beter van architectuur is al het roomkleurige gebouwtje van den Jüdischen Senderschau tegenover een blank tempeltje van de Christian Science Monitor. Plotse ling staat men voor een imposant gebouw in kerkvorm: de meest moderne ongetwijfeld die tot nog toe' i9 gebouwd; modern in den zin van ongewoon, of beter nog isr van toe passing van modern materiaal. Zij is name lijk opgebouwd uit beton, met stalen lijsten en regels, gedeeltelijk gevuld met roodkope- ren platen, gedeeltelijk met gebrandschil derd glas. De onderbouw is van vlammend koper. Dit gedeeite dient voor vereenigings- doeleinden. Het eigenlijke kerkinterieur dat daarboven ligt heeft wanden van gebrand schilderd glas. De' torens zijn weer grooten- deels van gebrand koper. Men staat voor dit vreemde gevaarte eerst wat zonderling te kijken. Een kerk? Een moderne kerk? Het is niet wat men noemt mooi. Het strijdt zelfs met wat wij van een kerk will en. Het is wat pralerig en „duur". Echt „Duitsch" in den minder goeden zin. Toch wekt het eerbied, dat de Evangelischen tot een der gelijke uiting in staat zijn. En als sticks de groote koperen klokkeh gaan luiden die boven in de torens hangen, zal er een eigen aardige stemming gewekt worden. De be doeling is dat het gebouw in de toekomst werkelijk als kerk dienst zal doen. Het is al aangekocht en zal vermoedelijk in Keulen blijven, natuurlijk niet op deze plaats. Wan neer wij het interieur gezien hebben zullen wij ons nader oordeel over dit werk van prof. Bartning uit Weimar geven. Ook hopen wij dan nog le vertellen,, wat de Katholieken in het beursgebouw laten zien. Wellicht is het gebouwtje van Rudolf Mosse het beste van de geheele tentoon stelling. Het is ook werk van niemand min der dan Mendelssohn, den verbeeldingsrijken Duitschen architect. Op de typische inrich ting komen we nog terug. Zijn samenstelling uit beton, glas en staal toont opnieuw aan, dat de Éauhaus-denkbeelden, of nog beter de ideeën van De Stjjl de toekomst vóór zich hebben. Het grootere gebouw van de Duitsche Sociaal-Dem. Arbeiderspers komt het in moderniteit nabij, al is de oplossing lang niet zoo markant. Hier is ook een ruimte geïnstalleerd voor filravertooning. De Rheinisch-Westphalische Zeitung, is op het aardige idee gekomen een toren te bouwen van gezaagde boomstammen, waarop men in groote roode letters lezen kan, dat dit de stapel hout is, die voor het papier noo dig is, dat de krant in één maand tijda verbruikt. Het Luna-park. Dit is wellicht de eerste maal, dat ook een Luna-park vrijwel geheel „in stijl" is opgebouwd. Ook aan attracties en verras singen is er op dit reusachtige terrein veel nieuws te zien, maar de aardigste attractie vinden wjj, dat 3lle gebouwen in typische bizarre vormen zijn gehouden met over eenkomstige versieringen en in kleuren, die van de sterkste primaire tot de meest smeltende rose en blauwe sausjes modu- Morgen zal het 50 jaar geleden zijn. dat de hoer Cornelis Berg en mej. Johanna van der Reep ten raadhuize te Sassenheira kennis gaven van hun voornemen met el kaar een huwelijk aan te gaan. Het huwelijk werd 31 Mei daaraanvolgende voltrokken en alzoo zullen zij dezer dagen hun gouden bruiloft vieren. De beide oudjes, waarvan de man 77 ja ren telt en de vrouw 72, zijn nog zeer kras en mogen zich in een zeer goeden gezond heid verheugen. De bruidegom verricht nog steeds zijn bezigheden met opgewektheid en ijver, bij de firma C. J. Speelman en Zonen. ITun echt werd gezegend met 12 kinderen die allen nog in leven zijn; voorts hebben zij niet minder dan 48 kleinkinderen. Het zal het bruidspaar, wonende Bijdor/n straat 22 dien dag zeker niet aan belangstel- ing ontbreken en ook wij bieden hun onze welgemeende gelukwenschen aan. leer en. Alle tinten van den regenboog zijn vertegenwoordigd en den gélukkigen bezoe ker wacht ook hier een regenboog van vluchtige geneugten. Het vreemdelingenbezoek. Keulen loopt over van vreemdelingen, vooral van journalisten. Elke trein, inter nationaal en nationaal, brengt nieuwen aan voer van krantenmenschen en andere belang hebbenden. De hotels hebben hun prijzen, naar ik hoor, met 50 pet. verhoogd. Overi gens valt het leven, wat de dunrte betreft, in Keulen wel mee. De Hollandsche afdeeling. De Hollandsche afdeeling is nog mooi op tjjd gereed gekomen. Eén van de zeer weinige. Alleen Oostenrijk was ons vóór. Die was een dag vóór de opening al kant en klaar. Ook de catalogus van onze af deeling was op tijd present. Het boekje is handig en ziet er heel goed uit. VOOR DINSDAG 15 MEI. Hilversum, 1060 M. 12.302 u.Lunch- muziek door het Trio Groeneveld. 34 u.Knipcursus. 5.307.15: Concert door het Omroep-orkest. Hans Thyssens, bari ton. 7.157.45: Duitsche Olympiadeles. 8.05: VARA. Feestavond aangeb. door den Alg. Ned. Bouwarbeidersbond, ter ge legenheid van het 3-jaarlijksch coDgres. Spr.L. v. d. Wal. voorz. Chef v. Dijk, liedjes a. d. vleugel. Een kwartet (H. de Groot, viool (en solist), M. Wessel, viool. W. Wyle, cello, J. Jong, (piano). Huizen, 340.9 M. (Na 6 uur 1870 M.) KRO uitzendingen uitsluiten. 12.30—1.30: Lunchmuziek door het Trio Winkels". 5.306.30: Dinermuziek. 6.307 u.Es- perantoles. 77.30 u.Engelsche les. 7.308 n.Cursus Kerklatijn door Leo Speet. 8 u.Concert door de Kinder zang v. d. Speeltuinver. „Oosterpark" ,,Ons Belang", Dir. P. Stipthout, viool-ensemble v. cL vioolschool Louis Sterk (Bij de koor- begel. aangevuld met piano. Mej. L. Klop- haus, (fluit), P. Spaan, bas. H. P. Renes. Slagwerk G. P. Tukker, d. Koopmans, ba riton. P. Stiphout, begel. Spr.Frans Schneider: Moederdag. Daventry, 1600 M. 10.35: Kerkdienst. 11.20: Graraofoonmuziek. 12.20: Con cert. London ensemble Quintet. 12.20 2.20: Orkestconcert. 2.50: Muziekles. 3.35: Muziek. 3.40: Fransche les. 4.10: Muziek. 4.20: Orkestconcert. 4.35: Causerie. 4.50: Orkestconcert. 5.20: Vacantiepraatje. 5.35: Kinderunr- tje. 6.20: Gramofoonmuziek. 6.50: Nieuwsber. 7.05: Gramofoonmuziek. 7.90: Causerie: canada. 7.35: Brahm's piano- en vioolsonaten. 7.45: Lezing: Humor in boeken. 8.05: Het Erin Harp- Kwintet (viool, fluit, clarinet, oello, harp). 8.208.50: Lezing: Modem transport. -- S.55: „Die Meistersingcr", 2e acte. 10.05: Muziekles. 10.25: Nieuwsb. 10.30: Pianoconcert door M. Wit. 9.5011.20: Dansmuziek. Parijs „Radio-Paris", 1750 M. 10.50— 11 u.Gramofoonmuziek. 12.50^-2.10: Werken van d'Indy en Delibee. Orkest. 4.055.05: Orkestconcert. 9.0511.20: Symphonie- eo operaconcert. Langenberg, 469 M. 1.252.50: Orkest concert. 6.207.15: Werken van C. M. Bellman. E Duis, liedjes bij de luit. H. Cornelius, piano. H. Suden, viool. A. Vosz, viool. C. Flieger, cello. F. Castelle. decla matie. 8.4510.10: Orkestconcert. ZEESEN. 1250 M. 12.20-4.20: Lezin gen. 5.206.20: Orkestconcert. 6.20 8.05: Lezingen. 8.50 2000 jaren par lement. le avond „Cicero", voordracht v. H. Bodenstedt en L. Lehmann. Daarna tot 10.50: Beethoven concert voor cello en plano. Hamburg, 393 M. 6.20: Walsconcert door orkest. 8.50 2000 j^ren Parlement (Zie Zeesen). Daarna actueel uurtje. 9.5011.20- Dansmuziek en cabaret. Brussel, 509 M. 5.206.20: Dansmu ziek. 8.35—10 35: Orkestconcert. RECLAME. t[ liacmatogen |j 35 JAAR BEPROEFD 6344 Uit het Engelsch Tan BEN BOLT. I Zij vermoeden dat er eetn cfeme is aes'- Weet u hoe dail komt? U heeft 1 zakdoek in de vestibule laten vaJllen J*&nirlijk ziet geen menseh zoo'n fijn rije voor een heerenzakidoek ,aan. En 1 beeft inspecteur van Soort! and Yard lang gouden baar op mijn haard- BBVonden en dat lean van niemand - ajn don van u. Hij vroeg mij of ^<£e!e<kn een dame c*p bezoek had u het hem verteld? vtroee fBjasje angstig. arrtwooidde Singleton vrooödjk. heb mij mn antwoord op die handig weten aif te draaien, al zeg jtet zelf. Maar waarom heeft u het verzwe- P^q? Wa&rom heeft u de waarheid niet jl <kze vraag keken haar blauwe oogen *ragend aan en Singleton voelde zich ontroerd. 1 hij, als ik u dat vertel - k {v.1 ^sebbe even en vervolgde met ïe' Dan zoudt u mij niet ge- ben ik niet zoo zeker van, u gslooven zou 1 U heeft me bondschap bewezen, dat trw woord uw woord alleen voldoende zou zijn o(m u te <ioen geloorven. Hij knikte. Misschien. Ik heb u zelfs meer vriendschap bewezen dan u zelf veel Hoezoo? Voor hij antwoord gaf, sbak hij zijn hand in zijn binnenzak en haalde daar iels uit, dat hij een oogemtbWk bedekt hield; daar na, terwijl het meisje in spanning naar hem keek, legde hij het mi matuur-portretje van haarzelf op tafel Herkent u dat?, vroeg hij zaciht. Het gezicht van- het meisje drukte de grootste verbazing uit, toen kwam er een angstige blik in haar oogen. Waar.... waan*....? Haar stem begaf haar. Zij kon haar vraag niet voltooien. Op den grond naast den stoel, waar in ik Southwell vond. De angstige verbazing op hert gezicht van het meisje werd nog groot er. Maar.... maar hoe is het daar dan ge komen?, fluisterde zij. Ik heb dien armen man nooit gekend. Ik Plotseling ging er een schok dbor haar heen en zij hield op met spreken. Er kwam een bijna onmerkbare verandering over het mooie gezichtje. Singleton zag dat haar blik op iemand of iets achter hem gevestigd was en toen hij even omkeek zag hij dat de obeikellner met een buiging drie personen een tafeltje wees een dame en twee heeren. Een der he eren was de man met de hoornen bril, die bij het onderzoek aamteekemingen hajd ge maakt. Hij begreep dat de komst van dit drietal zijn gezellin zoo vreeselijk had doen schrikken. Wie zijn cïie mensohen?, vroeg hij fcont. HOORFDSTPK TH Vóórdat het meisje kon antwoorden, ver scheen de kel'lner met de soep en de man keek een beertje nieuwsgierig naar het Dleeke gezicht van de jonge dame en daar op naar Singleton, die echter aan deze on- gewensöhte belangstel lang een eind maalHe door op afgemeten boon te zoggen: Een flesoh Pommery en twee glazen. Dadelijk alsjeblieft. Ja, meneer. De kolkner verwijderde zidh snel en het meisje sloeg de oogen op aisof zaj iels wilde zeggen. Hij zag een zenuwachtige trilling om haar lippen en het leek hem dat rij rich sledh'ls met moeite kon goed hooiden. Zeg maar niets, zei hij. Die vraag van mij heeft geen haast. Eet uw soep maar, dat zal u goed doen. Het meisje deed een poging, maar kon niet meer dan een paar lepels naar bin nen krijgendaarop zat rij zenuwachtig haar broodje te verkruimelen. Nogmaals trachtte rij te spreken, doch Singleton voorkwam dat en zei vriendelijk maar be slist- Nog nieL Wacht maar. De kellner kwam bijna op een drafje met de ohampagne. schonk de twee gla zen vol, kreeg weer een nieuwe bestelling en verdween. Allies opdrinken .zei Singleton met een glimlach. U heeft het noodig. Het meisje gehoorzaamde bijna letter lijk. want er bleef slechts een druppel wijn in het glas over. Toen zij dit neerzette kwam er weer wat meer kleur op haar wangen en hij zag haar goedkeurend aan Zoo ie het goed. Nu mag u, als u wilt, antwoord op mijn waag geven. Wie rijn cEe menschen, die u daar ben ik zeker van door hun aanwezigheid zoo van streek maken? U moet niet denken dat ik dit uit gewone niieuwsgienigheid vraag Ik heb daar een gegronde reden voor. Nog een oogenblik aarzelde het meisje, daarop antwoordde rij met zachte, maar vaste stem: Twee van hen, de daime en den man met den hoornen bril ken ik niet. maar de derde ie mr. Samuel Shotielius. Shottelnusl Even lachte hij. Wie kent dien naaim niet! De moderne Graaf de Manie Ohristo kan rijn millioenen niet in een kous bewaren. M'aar waarom schrok u zoo toen u hem zag? Ikik had niet verwacht hem hier te rien, kwam hortend het antwoord. Neemt u mij niet kwalijk, glimlachte Didk Singleton, maar dat is geen ant woord op mijn vraag. Een beter antwoord kan ik u niet geven, Kapitein Singleton, stamelde rij zacht. Dringt u toch alsjeblieft niet verder aan. Smeek end vestigden de blauwe oogen zich op hem en hij vroeg niet verder. Nu. goed dan. zei hij Ik kan wachten totdat u mij uw vertrouwen wilt schenken. Maar ik geloof dat er met den heer met den brid iets is dat u moet we ten. Wat dan? Hij was ook bij het onderzoek en maakte aanleekeningen Ik geloof dat hij ii herkende teen u de zaai verliet, want ik zag dat hij op u lette en hij keek u met een eigenaardig lachje na. Het is een vreemde samenloop van omstandigheden, dat hdj ons hi^r is nagegaan, vindt u ook niet? Ze gaf geen aintiwoord. Haar oogen dwaailden naar den man waarover ze spra ken en toen ze weer nadenkend op Single tom gericht werden, versaheen de kelilner, die vtisch voor haaT en soep voor Single ton bracht. Zoolang de man in de buurt was spraken ze geen van bedden, doch toen hij wegging verbrak het meisje het sbilzTwijgen. Ik weet niet wat ik van dit alles denken moet. Sedert gisteravond is het 'n chaos in mijn hoofd. Het eene raadsel volgt op Ket andere en het toppunt van geheimzinnigheid is diait u dat portretje van mij naast dien vermoorden man ge vonden hebt.Het is afgrijselijk. Zij zweeg en in afwachting dat rij ver der zou gaan, lepelde hij zijn soep en op eens begon rij weer gejaagd en fluisterend: 0, hoe kan het daar toch gekomen zijn? Hij wierp een snöWen blik op haar en zag duidelijk dai zij onbewust hardop had gedacht. Jk weet het niet. antwoordde hij en teen zij bij zijn woorden een schok kreeg, begon hij weer te vragen: U heeft het portretje toch wel eens eerder gezien? Ja. antwoordde zij dadelijk. Het is in hot voorjaar geschilderd. Ik gaf het aan Plotselfng hield zij op alleof rij zichzelf erop betraprte. dat rij op het punt stond een geheim te verraden en toen Dick Sin gleton haar onderzrekpnd aankeek kwam er een blo? naar haar wangen en een ver legen uitdrukking in haar oogen (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1928 | | pagina 9