fif)s>e JAARGANG DONDERDAG 3 MEI 1928 No. 20901 BERICHT. STADSNIEUWS. MUZIEK. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIOEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN 80 Cta. per regel voor advertentiën uit Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd zijn. Voor alle andere advertentiën 35 Cts. per regel. Kleine Advertentiën uilsluitend bij vooruitbetaling Woensdag? en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordelndsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- on Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week ƒ0.18 Builen Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per weet „0.18 Franco per post 2.35 portokosten. |0lt nommer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. De Kindercourant verschijnt heden. DE DIRECTIE. EEN ZILVEREN JUBILEUM. Vandaag herdenkt de heer A. J. de Wit ig, waarop hij 25 jaar geleden als juinman bij de ges-tichten „Emdegeest", hijngeest" en „Voorgeest" in gemeente- lenst trad. In de met vlaggendoek versierde cen- rale werkplaats is hedenmorgen om half- jwaalf dit jubileum op de gebruikelijke (rijze gevierd. De waarnemend directeur-geneesheer, dr. H. Oort, heeft daarbij den jubilaris toege sproken en in waardeerende bewoordingen fcewag gemaakt van zijn werklust, zijn ge willigheid en zijn opgeruimdheid. Mede lamens de Commissie van Beheer, welke t haar 9pijt verhinderd was, aanwezig te |i)D, bood dr. Oort hem ten slotte de ge- uikelijke enveloppe met inhoud aan. Namens het gezamenlijke personeel voer- [fl? daarna zijn collega, de heer T. de Jonge, piet woord, die de gelukwenschen van allen rtrgezeld deed gaan van een geschenk voor i huishouding. Nadat de heer De Wit allen en in het bijzonder dr. Oort had bedankt voor de Voorden van waardeering en de geschen- pen, werden ververschingen rondgediend, Waarmede deze eenvoudige huldiging was ifpeloopen. APD. LEIDEN VAN HET NED. GENOOT- SCHAP TOT ZEDELIJKE VERBETERING DER GEVANGENEN. Jaarverslag over 1927. In het bestuur der afdeeling kwamen de 'ogende wijzigingen: De heeren prof. mr. l J. Blok en C. H. de Jong traden als be- [riurslid af. Mr. dr. J. Schokking werd be- pi gevonden een der opengekomen plaat- 3in te nemen; in de vacature-De Jong is N niet voorzien. Het bestuur was derhalve in 1927 samen - [fesfeld uit: ds. Joh. W. Groot Enzerink, wzitter; mevr. M. C. TrapmanHet- ichy; dr. J. P. F. Rassers; mr. dr. J. iokking; A .Tieleman H.W.zn, en P. C. G. A. Wijkmans, 9ecr.-penningm., De Laat |ce Kanterstraat 9. Het ledental, dat eenigszinö was terug kopen, werd tenslotte weder opgevoerd kt 153. In 1927 weid aan contributies en pften ontvangen f. 492.SO tegen f. 408.50 11926. Het nadeelig saldo van f. 1008.491/a i 1926 is teruggebracht tot f. 559.67. Niettegenstaande dit tekort zal het be duur niet schromen, waar dit noodig mocht hjn, voor de opheffing van den mensch goeden greep in de kas te doen, wel hertrouwend, dat zij. die dit verslag zullen |'ezen, of hun contributie zullen verhoogen den penningmeester een gift zullen doen •ekomen. Enorm veel werk is in 1927 verricht door afdeeling, in welker ressort niet eens n gevangenis is gelegen; 59 rapporten jfrerden uitgebracht aan rechterlijke autori tten over den aard en het vroegere leven van beklaagden, in 57 gevallen gingen de (autoriteiten met de conclusie van deze rap- wten mede. Aan den Krijgsraad te 's-Hertogenbosch berden 2 rapporten uitgebracht over dienst plichtigen respectievelijk uit de gemeente Leiden en 's-Gravenhage (daarvoor Kat tik aan Zee). Beide dienstplichtigen wer- kn voorwaardelijk veroordeeld. Meer dan voorheen werden door Leidsche advocaten inlichtingen aan de afdeeling [verzocht. De informatiedienst function eerde zoo goed, dat alle gevraagde inlich- Pjen konden worden verstrekt. Een woord van dank moet worden ge il bracht aan burgemeesters, commissarissen lyan politie en inspecteurs uit de gemeenten l)n den omtrek, in het bijzonder aan de keren Gooi, comm. v. pol. te Noordwijk; Ir,0.0^3, oud-comm. v. pol. te Alphen aan den Hijn. Dezen toch hebben zich warme vrien- en der reclasseering getoond en beseffen, at een samenwerking tusschen politie en jrec. asseering onvermijdelijk is. 1927 werden door de arr.-rechtbank te 3"-*ravenhage 9 en door die te Haarlem 2 4°°rw- veroordeelden aan onze afdeeling gewezen. <m!?P 31 December 1927 stonden er nog 15 kr deze leiding. Over het algemeen lui- I eH aü kwartaalrapporten gunstig, de k°i y00117- veroordeeling ontslag uit [y trekking ten gevolge, en wist de J* Veroordeelde door eigen kracht geen Mtd.816 *e bemachtigen, dan was de meestal in staat in dezen te helpen. 0 «evttiiea verzocht de rechter inning f van schadevergoedingen die aan voorw. veroordeelden bij wijze van voorwaarde waren opgelegd. 26 definitief ontslagen gevangenen meld den zich in het afgeloopen jaar om steun aan. Van hen werden 16 in behandeling genomen en 10 afgewezen. Tijd noch geld wordt vermorst aan hen, die zich geregeld aan kleine strafbare feiten schuldig maken en die „omdat zij gezeten hebben", nu een maal maar denken, dat zij bij de afdeeling iets kunnen komen halen. De afd. is niet van plan een premie op het ondergaan van sbaf te stellen. Van de 16 ontslagenen, die in behande ling genomen werden, genoten 9 alleen materieelen steun en 7 werden bovendien in betrekkingen geplaatst hetzij te land, hetzij ter zee. Waar beslist noodig, ver leende de afd. kost en reisgeld, dan wel kleeding. schoeisel en gereedschappen of verhuiskosten. Daar het Rijksopvoedingsgesticht alhier is opgeheven, heeft de afd. geen toezicht meer over tal van voorw. ontslagenen. Met het Departement van Justitie werd overeen gekomen, deze jongens onder te brengen bij die afd in wier ressort zij woonplaats heb ben. Adviezen omlrent ai of niet voorw. in vrijheidstelling en voorw. veroordeeling werden nog uitgebracht aan den Minister van Justitie, den ambtenaar der reclassee ring te Veenhuizen. de reclasseeringsraden te 's-Herlogenbosch en Alkmaar, de afd. Groningen en de afd. 's-Gravenha^e Tot notaris ter standplaats Leiden is benoemd de heer H. M. Markusse, thans notaris te Vlaardingen. Deze benoeming be treft de bezetting van de vacature notaris Versluys. De bij het 4e reg. inf. overgeplaatste kapitein der jagers L. W. Nijland wordt werkzaam gesteld bij het vrijwillig land stormkorps vaartuigendienst te 's-Graven hage. De Lloyd-rapide van het s.s. „Patria* wordt morgen om 8.32 uur in Den Haag verwacht. De heer B. Bochove, uit Woubrugge, die reeds in 1925 een Koninklijke onder scheiding ontving voor het redden 7an een nypnkeling, heeft gistermiddag alhier, door zich gekleed te water te begeven, een kind uit het Levendaal gehaald. Weldra zullen de parkconcerten weer een aanvang nemen. Nogmaals zij er bij het publiek ernstig op aangedrongen, ora tjjaens de uitvoering der muzieknummers zooveel mogelijk stilte te bewaren. Bij het concert op Korenbeurs en Lammermarkt op den verjaardag van Prinses Juliana schijnt dat weer veel zoo niet alles te wenschen te hebben overgelaten, gezien de vele klachten, die ons daarover bereikten. Laat ook de politie daaraan eens alle aandacht besteden! Vanwege de afdeeling Leiden van het Nederlandsch Indonesisch Verbond zal op 12 Mei in de groote zaal der Stadsgehoor zaal een kunstavond worden gegeven, die ongetwijfeld in breeden kring belangstelling zal wekken. Het programma van dien avond bevat o. m. Javaansche dansen (Wajang Wong) met begeleiding van Gamelan-orkest; Ne- derlandsche ReidansenKrontjong- en Ha- waiian-muziek. en Nederlandsche en Afri- kaansche kampliedjes. ALBERT SCHWEITZER. Schweitzer is een fenomenale figuur. Hij is gedoctoreerd in drie faculteiten (de theolo gische, de filosofische en de medische), auteur van werken op alle dezd drie gebie den, die de aandacht heblben getrokken der vakgeleerden, bovendien professor aan de universiteit te Straatsburg. Daarbij is hij gezaghebbend musicoloog: zijn boe'k over Bach is een standaardwerk. Als kenner van het instrument in technischer! zin is hij onder orgelbouwers van professie autoriteit. Als man van de daad dwingt hij respect af door zijn arbeid als zendeling-arts in Cen traal Afrika. En nu heeft hij zich gister avond in de Pieterskerk in een gansch andere kwaliteit vertoond: in die van uitvoerend musicus, al9 organist van zeldzame vol maaktheid. als uitverkoren Bach-vertolker. Dit is wel het allermerkwaardigste in dezen merkwaardigen man. Het is met de appreciatie der orgelwerken van Bach zóó gesteld: velen vinden ze mooi en velen zeggen ze mooi te vinden. Dan zijn we de waarheid getrouw Die simulatie i9 niet hee'lemaal verwerpelijk. Bij volhouden gaat de schijn nog wel eens in werkelijkheid over Als men maar eens het geluk heeft, Bach te hooren zooals hij gespeeld moet worden. Het niet of niet ten volle vatbaar zijn voor de schoonheid van Bach ligt niet uitsluitend aan een te kort in kennis bij den gemiddelden toehoorder. De organisten gaan ook niet altijd vrij uit. Bach's kunst stelt enorme eischen aan muzikaal inzicht en compositiebegrip bij den organist. En niet te zeggen zoo zwaar zijn de eischen van louter techniek, om de Bachsche polyphonie haar dat juiste begrip in klank te brengen. Het is maar weinigen organisten gegeven Bach volkomen duidelijk te spelen. En als er ook maar iets aan die duidelijkheid ontbreekt, dan moge1 hij, die het gespeelde sluk door en doorkent nog wel meer of minder waardee ring voor de uilvoering over hebben, voor wie het niet kent blijft het dan een ver warde massa, die hem. in den grond, niets zegt. De duidelijkheid in de voordracht is bij Bach aMes. Want Bach is, kort gezegd, archi tectonisch lijnenspel. Die lijnen te mar keeren zóó. dat de toehoorder ze in de veel stemmigheid niet verliest, i9 de eerste op gave. En de tweede daaraan gelijk, is die, om de verschillende groepen (hoofd- en ver- bindingsgroepen) die1 zoo prachtig bij Bach contrasteeren en juist daardoor zoo schoone eenheid bewerken, juist tegen elkaar te plaatsen. Daarvoor komen twee spelfactoren in aanmerking: vooreerst minutieuze phra- seering. die» alleen mogelijk i9 bij volkomen beheerscht legatospel, en ten andere oordeel kundige registreering. Men ziet, zoo gesteld zijn de eischen niet vele. maar ze< zijn zoo zwaar, dat ze bijna niet zijn te vervullen. Phraseerihg op het orgel, dat het hulpmiddel van het attouchement (van de piano) mist, is haast een onmogelijkheid. En deze tot mogelijkheid te maken is de taak van den conscienticusen Bac'hspeler. Onder het aan hooren van Prof. Schweit- zers orgelvoordrachten gaven we er ons nog eens rekenschap van, wat orgelspel, en meer speciaal. Bach spel eigenlijk beteckent. Zoo klaar en eenvoudig, zoo duidelijk hebben we Bach maar een heel enkele keer gehoord. Wel moeten ver in onze herinnering teruggaan om Bachspel van gelijke hoedanigheid tel kunnen aanwijzen. Saint-Saëns. de Fransche Bachkenner par excellence, liet ook een idealen Bach hooren. Dai Schweitzer een Bach-programma zou opstellen, lag voor dp hand. En dat hij de Choral-Vorspiele daarbij niet zou vergeten, mocht eveneens worden verwacht, als we bedenken dat hij in dat deel van Bachs oeuvre een bijzonderen en zeer oorspronke- lijken arbeid heeft verricht. Hij Heeft n.l. op treffende wijze het verband aangetoond tus schen koraal-voorspel eenerzijds en melodie en tekst anderzijds, waardoor veel. dat vroeger duister was. kon worden opge helderd. Voor het. twee-paar Choral-Vorspic-'le zijn we Prof. Sc.hw. dan ook in het bijzonder dankbaar. Te meer nu hij ze ons heeft voor gespeeld in hun onverbreekbare betrekking lot de koraal zelf, die door een klein vic-T- stemmig a-capella-koor. klankschoon en met veel wijding werd gezongen. De voorspelen werden op het programma omlijst door een preludium en Riga in e-moll. door het pre ludium der groote D-dur fuga en de fuga der C-dur toccata. Dat is alles verwonder lijk mooi geweest- eenvoudig, groolsch. ver heven. Schweitzer heeft Bach tot open baring gebracht. Hij heeft daarmee te onzen opzichte een zending volbracht, die weinig minder noodig is dan zijn zending in Afrika. Na Bach liet hij nog het bekende adagio uit de le orge'lsonate van Mendelssohn, een Cantabile van zijn leermeester Widor en een Gebed van César Franck hooren stukken in minder strengen stijl, die vooral bekoorden door fraaie klankkleur en waarmee de orga nist tevens de gelegenheid benutte om te laten hooren welke fraaie registers er op het orgel in de Pieterskerk staan De kerk was stampvol. PROF. DR. KRaMER. t Hofraad prof. dr. Kramer, directeur van het Koninklijke Huisarchief en griffier der kanselarij van de Koninklijke Huisorde is gisteravond overleden. EERSTE KAMERT.TP L. DE VRIES t Na een ongesteldheid van enkele maanden is gisteren, 78 jaar oud, te Utrecht over leden de heer L. W. de Vries, lid der Eerste Kamer. De thans overledene werd 7 Sept. 1349 geboren, was van 1888 tot 1891 lid van de Prov. Staten van Friesland en van 189S tot 1922 burgemeester van Barredeel. Sinds 26 Juli 1922 was hjj lid van de Eerste Kamer. Hjj behoorde tot de Christ. Hist. Unie. De heer De Vries was officier in de orde van Oranje Nassau. BENOEMING EN ONTSLAG VAN NOTARISSEN. Bij Kon. besluit is op zijn verzoek eervol ontslagen B. van Delden als notaris le Meppel. Bij Kon. besluit zijn benoemd tot notaris te Breda, mr. J. P. van den Brink, candi- daatnotaris te Almelo; tot notaris te 's-Gra venhage M. J. F. F. Palmen, candidaat- notaris te Rijswijk (Z.H.); tot notaris te Delft R. J. Montijn, candidaat-notans te Houten,tot notaris te Geldermalsen, J. van Wely, candidaat-notaris. aldaar. KOLONIALE RAAD VAN CURASAO. Bij Kon. besluit zijn benoemd tot leden van den Kolonialen Raad van Curasao de heeren S. M. L. Maduro, C. N. Winkel, Ed. S. Lansberg, mr. G. H. Eske9 en A. van Leeuwen: tot voorzitter, onderscheidenlijk onder-voorzitter van gemeld college de he'eren Ed. S. Lansberg en dr. W. C. de la Try Ellis. DE FINANCIEELE TOESTAND VAN PLATTELANDSGEMEENTEN. Geen voorloopige nitkeering uit de schatkist. De Minister van Financiën heeft op de schriftelijke vragen van den heer Weitkamp betreffende het verstrekken van een voor loopige uitkeering uit 's Rijks schatkist aan plattelandsgemeenten in afwachting van de totstandkoming eener wettelijke regeling der financieeele verhouding tusschen Rijk en gemeenten, geantwoord, dat het hein be kend is dat vele plattelandsgemeentebestu ren wegens de daling der inkomens hunner ingezetenen in groote ongerustheid en on zekerheid verkeeren, met dien verstande, dat het verschijnsel gedurende de laatste zeven jaar zich meermalen bij gemeenten van zeer verschillend type heeft voorge daan. Zooals de Minister reeds herhaaldelijk heeft verklaard, meent hij geen partieele herziening van de financieele verhouding tusschen Rijk en gemeenten te moeten ter hand nemen. DE BESPREKINGEN TUSSCHEN DE OMROEPORGANISATIES. Geen resultaat verkregen. Woensdag 25 April zijn voor de tweede maal de vertegenwoordigers van de omroep organisaties bijeen geweest op initiatief van den Minister van Waterstaat ten einde te pogen een gemeenschappelijke basis te vin den, waarop een nationale omroep zou kunnen worden geregeld. Na uitvoerige besprekingen heeft men geen overeenstemming kunnen bereiken. Naar de „N. R. Ct." van de zijde van de A. V. R. O. verneemt, is het negatieve resul taat hieraan te wijten, dat geen der om- roepvereenigingen van haar principieel standpunt met betrekkin? tot wat uitgezon den moest worden, iets wilde prijsgeven. Daarbij kwam nog de kwestie vaD de kosten. De A. V R O. was bereid 75 pet. daarvan tp betalen, doch de andere organisaties wenschten kosten en zendtijd gelijk op te deelen, zoodat de A. V. R. O van zijn zend tijd een gedeelte zou moeten afstaan. Met nieuw op te richten vereenigingen zoo als al dadelijk de reeds gestichte liberale omroepvereeniging er een zou zijn zou er opnieuw gedeeld moeten worden. De A. V. R. O. was voor een en ander niet te vinden. Ook waren de kerkelijke organisa ties niet genegen de socialistische V.A.R.A. als den arbeidersomroep te erkennen. Het „Volk" meldt dat de halsstarrige houding van de A.V.R.O. aanleiding was van het afbreken der besprekingen. CARNEGIE HELDENFONDS. Verschenen is het verslag over 1927 van het Carnegie Heldenfonds voor Nederland. De verlies- en winstrekening wijst een saldo winst aan van f. 29.598.78 Het verslag bevat voorts de gebruikelijke opgave van de geregelde uitkeenngen uit het fonds en een lijst van toegekende onder steuningen. belooningen en onderscheidin gen. Deze lijst telt dezen keer 97 namen. NEDERLANDSCFE KRUIDENIERSBOND. Vergadering te Den Haag. Onder voorzitterschap van den heer P. Rijsdijk. uit' Sliedrecht. is gisteren in Den Haag een vergadering van den Nederland- schen Kruideniersbond gehouden. De voorzitter der Haagsche afdeeling BINNENLAND. Overleden zijn prof. dr. KrSmer en het Eerste Kamerlid de heer L. W. de Vries. (Binnenl., le Blad). Benoemd is tot hoogleeraar te Utrecht mr. C. Zevenbergen. (Kerk en School, 2e Blad). Het wrak der „Callisto" gevonden. (Gem., 3e Blad). De 9de partij BogoljnbowEn we remise. (Sp<yt, 2e Blad). De beide Olympische voetbal-elftallen samengesteld. (Sport, le Blad). Een brutale oplichting te Rotterdam. (Laatste Berichten, le Blad). Ter aarde bestelling van Monseignem A. J. Callier. (Laatste Berichten, 1ste Blad). BUITENLAND. Het Engelsch-Egyptisch conflict vooreerst van de baan. (Buitenl., le Blad). Een heftig incident in het Britsche Lager huis. (Buitenl le Blad). Nederlaag voor den Dnitschen minister Von Kendell. (Buitenl., le Blad). De „Italia" nit Stolp vertrokken. (Tel., le Blad). welke thans 10 jaar beslaat, de heer J. S. de Bruyn, sprak een welkomstwoord, waarin hij hulde bracht aan den bondsvoorzitter. De he'er Rijsdijk hield vervolgens een openingsrede, waarin hij de ontvangende vereeniging gelukwen9chte met haar 10- jarig bestaan. Voorts ging hij de moeilijk heden na. waarmee de kruidenieTsstand le maken heeft. De groote zakengemeenschap- pen zijn. zoo zeide hij begonnen met het intensief bewerken van den consument. Daarnaast i9 de concurrentie der groote win-» kelmaatschappijen, waardoor de alleen-» staande winkelier wordt doodgedrukt. Onmo gelijke prijzen zijn ontstaan, als 5 pond soda voor 5 cent. glycerinezeep voor 9 cent per pond, enz. Mochten de 20.000 kruide niers gevoelen, dat zij samen op de bres moeten staan en zoo nauw mogelijk aange sloten den gemeenschappe'lijken vijand moeten bekampen. In dit verband deed spreker een krachtig beroep cp aansluiting bij den bond. Hierna werden verschillende verslagen uitgebracht. Dat van den secretaris wijst o.a. op het ontwerp-drankwet. waarbij de ver koop van bier en wijn door kruideniers wordt verboden Verwacht wordt, dat deze bepaling niet gehandhaafd zal hlijven. Het ledental is steeds vooruitgaande Tn het afgeloopen jaar trad de afdeeling Gronin gen toe' met 58 leden Het financieel verslag geeft een batig saldo van f.397 aan. Nadat de verslagen waren goedgekeurd, ging men in huishoudelijke vergadering over. WEKELIJKSCHE RUSTDAG VOOR TOONKUNSTENAARS. Een commissie. De voorzitter van den Hoogen Raad van Arbeid heeft benoemd in de commissie uit den Raad, die omtrent het ontwerp van een algemeenen maatre'gel van bestuur, rege lende een wekelijkschen rustdag voor toon kunstenaars. praeadvies zal uitbrengen: tot lid en voorzitter den heer C. J. Ph. Zaalberg en tot leden de heeren J. C. Blankert. Joh. Brautigam, A. C. de Bruyn, mr. A. M. Engels D. Hamburger. J. Nauta J. Olman, Mej. A. Polak en de heeren J. Sassen, Abr. Staal man en prof. mr. J. A. Veraart. DE KOMENDE ARBEIDSCONFERENTIE. Naar „Het Volk" verneemt, heeft de mi nister van Arbeid gunstig beschikt op het verzoek van het N V. V om. nu mei het oog op de behandeling van de belangrijke vraagstukken drie technische arbeiders-ad viseurs aan de delegatie naar de komende Arbeidsconferenlie zullen worden toege voegd, daarvoor den voorzitter van den: Centralen Bond van Transportarbeiders, de heer Joh. Brautigam, naast de reeds be noemde adviseurs Kupers en Serrarens aan te wijzen. CFNTRAAL GENOOTSCHAP VOOR KÏNDERHERSTELLJNGS- EN VACANTIEKOLONIES. Het jaarverslag van het Centraal Genoot schap voor kinderherstellings- en vacantie- kolonies vermeldt, dal op 31 December 1927 waren ingeschreven 237 stichters 146 leden en 89 begunstigers Er werden 26 afdeelin- gen opgericht, 3 afdeelingen werden opge heven. Op 21 Dcc. waien er 379 afdeelingen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1928 | | pagina 1