Voor Allen die Sukkelen
Mijnhardt's Laxeertabletten
UIT DE RIJNSTREEK.
INDISCHE KRONIEK
J
die reeds in de 17de eeuw in onze cultures
bekend was, en 1. Filifolia, èen met de I.
Hispanica nauw verwante soort. Laatstge
noemde gebruikte verschillende vroeg
bloeiende bol-irissen met I. Hispanica.
Wanneer wij een keuze zouden moeten
3oeo uil de beide, bijna niet uit elkaar te
onderscheiden soorten, dan zouden wij de
voorkeur geven aan de kruisingen van
Gebrs de Graaff. In het algemeen genomen
lijn deze losser van vorm en gracieuser
en daardoor meer geschikt voor lijne bloem-
werkea
Beide rassen laten zich uitstekend ver
vroegen en het zal nog slechts enkele da
gen duren en op onze bloemenveilingen zal
men de eerstelingen van de Hoilandsche
Irissen zien verschijnen Is de bloei daar
van afgeloopen, dan krijgen wij de iris
Hispanica, terstond opgevolgd door de iris
Anglica. Beide rassen zijn zeer oud en
kunde men reeds in de tweede helft der
17de eeu*. Pr bestaat altijd verschil van
neeoing en dat is ook hier het geval: de
een vindt deze de ander weder de andere
soort de mooiste.
De iris Hispanica laat zich zeer gemak
kelijk vervroegen. I. Anglica daarentegen
niet. Is de bloeitijd van deze geslachten
afgeloopen, dan komen de Japansche iris
sen (I. Kaeinferi) in bloei; dit ras groeit
het gemakkelijkst aan waterkanten of ook
wel op zeer vochtige gronden. Na afloop
van den bloei dezer soort wordt de bloei
wat schaarscher en moeten wij ons behel-
ous den overgang geven tot den najaarsbloei
pen met bloemen uit de Evansa-groep, die
der tweemaal 's jaars bloeiende dwerg
irissen. Daarna komen de bloemen der
Zuid-Furopeesche soort stylosa in bloei, die
met baar zuiver witte en helder blauwe
bloemen, in den kouden bak gekweekt, als
bet ware het jaar vol maken.
Vraag: Hoeveel graszaad heeft mem
noodig om per vierk. Meter te strooien?
Hoeveel zaad van tuinboonen, stam- en
stoksnijboonen, stam- en stokslaboonen?
Kent u een geschikt boekje, dat handelt
over groententeelt?
J. de R.. te L.
Antwoord: Van graszaad heeft u per
M2. noodig 10 a 15 gram zaad. Van tuin
boonen per 10 M 2. 1 ons. Twee boonen in
een putje en deze 15 c.M. uiteen. De rijen
op 70 c.M. afstand. Van stamsnijboonen
100 gram per 10 M 2., van sloksnijboonen
30 gram, van stam-prinsesseboonen 75 gram
en van stokprinsessen 40 gram per 10 M 2.
Bij de Uitgeversfirma W van Gorcum,
Ie Assen kunt u een dergelijk boekje be
stellen uit de serie „Welen en Kunnen".
Vraag: Hoe moet een Azalea behandeld?
Moet de plant veel of weinig water, veel
ol weinig zon? Kan de plant in een serre
op bet Noorden?
Mevr. v. S., te L.
Antwoord: De Azalea vraagt als pot
plant in den zomer geregeld waier en af
en toe wat koegier. De pot wordt bij voor
keur in den tuin op een zonnige plaats uit
gegraven. Gedurende den winter vraagt de
plant een koele, vorstvrjje plaats, moet goed
stolschoon gehouden en matig gegoten wor
den. Dat de onderste bladeren dood gaan,
al zijn oorzaak vinden in gebrek aan water
en voedsel. Een serre op het Noorden is
roor planteD niet buitengewoon geschikt.
Vraag: Mijn Clivia is gekeurd door een
rakman en nu bloeien de planten niet, maar
njn wel Irisch groen, Wat kan hiervan
oorzaak zjjn?
Mevr. d. O., te L.
Antwoord: Het komt meermalen voor,
dal zulke planten een jaar overslaan met
bloeien. Met zekerheid is niet te zeggen hoe
(rad een stek moet zijn om te bloeien.
De Irissche bladkleur zegt voldoende, dat
de planten gezond zjjn, een eerste eisch
foor een normalen bloei. Als u de planten
ui den zomer geregeld water geeft en in
en winter droog houdt (de aardkluit mag
me; geheel uitdrogen) dan zal er veel kans
tgn op bloei. De planten krijgem geen mest
'óór de bloemknop zich vertoont
Vragen op Tuinbouwgebied aan de Redactie
Wider motto „Tuinbouw".
HOLLANDSCHE MAATSCHAPPIJ
VAN LANDBOUW.
In de jongste hooldbestuursvergadering
'an de Hoilandsche Maatschappij v. Land
bouw. is naar aanleiding van een desbetrel-
lend verzoek van de Onderlinge Brandver
zekering. over stormschade gesproken. Be
sloten werd in het antwoord te wijzen op
de bezwaren aan een dergelijke verzeke-
ring verbonden.
In het dagelijksch bestuur is de reclame
besproken welke voor volvette boerenkaas
gemaakt wordt Inzonderheid in het buiten
land wordt daaraan te weinig gedaan. Ds
H M v L zou wellichl het initiatief kun-
•en nemen tot het bijeenroepen van eenige
ffisleliingen en organisaties ter bespreking
'an dat punt. Het hoofdbestuur vereenigdc
tich met deze zienswijze en droeg aan het
dagelijksch bestuur op, zich met de belang
hebbende organisaties in verbinding te stel
len.
Het dagelijksch bestuur had uitvoerig be
sroken de actie van het Utrechtseh Land-
beuw-Genootschap tegen het peil van 13
KA P op de algeslolen Zuiderzee, zoolang
de IJmeerdijk nog niet gereed i9 en advi
seerde in deze niets te doen Het hoofdbe
stuur vereenigde zich met dit advies.
Medegedeeld werd, dat de adjunct-rijks-
Jeeteeltconsulent in Zuid-Holland, de heer
jtama. met ingang van 2 April ontslag
«eelt gevraagd. Besloten werd met de stich-
dag van een provinciaal veevoederbureau
v°ur Zuid-Holland te wachten lot in deze
feature is voorzien.
Tol leden van het bestuur van het Boter-
c°nlruiestalion Zuid-Holland, niet-produ-
knien werden benoemd de heeren J. v. d.
Kooien W J. den Hertog. A. N. Vaandrager
P Olij
hoofdbestuur vereenigde zich met hel
j^rloopig antwoord, door het dagelijkse!,
latuur gegeven op vragen van het Kon.
Merl Landhouw-Comité betreffende ver
achte werkloosheidsverzekering voor land-
irbeiders. welke vragen verhand hielden
öet een brief van den minister van arbeid
aan den Hoogen Raad van Arbeid. In dit
antwoord wordt betoogd dat indien werk
loosheidsverzekering voor landarbeiders
noodig is voor betaling der premie toch
wel het laatst m aanmerking komen de
Werkgevers die steeds er naar streven hun
eigen arbeiders in vasten dienst te houden.
Verder wordt opgemerkt dat, als de werk
gevers in de werkloosheidspremie meeheta-
len. zij ook recht van meespreken kunnen
verlangen bij de uitkeeringen Verplichte
verzekering voor alle landarbeiders wordt
zeer onbillijk genoemd èn voor de zeer
groote groep van vaste arbeiders, èn voor
hun werkgevers, zij zal het aantal losse ar
beiders doen toenemen en het aantal vaste
doen afnemen, met alle slechte gevolgen,
hieraan verbonden, en uilkeering der pre
mies aan de werkloosheidskassen der arbei
dersorganisaties medebetalen.
RECLAME.
met Verstopping of moeilijke, tragen en
onregelmatigen stoelgang zijn 5730
onmisbaar. Werken vlug zonder kramp of
pijn. Bij apothekers en Drogisten. Doos 60 c.
ALPHEN.
Door de politie en commiezen zijn
weder 9 fietsen in besJag genomen, die met
voorzien waren van een belastingplaatje.
Er schijnen nog heel wat hardleersche men-
schen rond te peddelen.
Het '10-jarig bestaan van het zangkoor
van den Ned. Protestantenbond is gevierd
met een kerkeoncert in de Ned.-Herv. Kerk
aan den Oud&hoorr.scheweg.
De avond waaraan het zangkoor ook zijn
beste krachten heeft gegeven, werd een
stonde van heerlijk kunstgenot door ae me
dewerking van mevr. Moolenaar—Van Eb-
bephorst Tenbergen, die met haar heldere
sopraan-stem de aanwezigen in verrukking
bracht, terwijl de heer Alt organist te Bols-
ward op het mooie kerkorgel zijD gehoor
tot stil luisteren dwong door zijn schitte
rend mooi spel. Met de woorden van waar
deering voor het vele schoone dien avond
genoten, stemden ongetwijfeld alle aanwo
zigen in.
BOSKOOP.
Gemeenteraad.
In de gehoudeü gemeenteraadsvergade
ring is besloten tot toelating van den heer
A. Keijzer (A. R.) Het vermenigvuldigings
cijfer van de plaatselijke inkomstenbelas
ting voor het belastingjaar 1928 1929 werd
bepaald op 0.75, en blijft gelijk aan dat
van het vorig belastingjaar.
Voorts werd besloten tot een belangrijke
vergrootiDg van de Rijkstuinbouwschool.
Aan B. en W. werd machtiging verleend
om te adviseeren tot plaatsing van de ge
meente in de 6e klasse van de tabel voor
de Personecle Belasting
Eveneens werd besloten tot aanvaarding
van vier geschilderde glazen voor het nieu
we raadhuis, t.w. drie van den Bond van
plantenhandelaren en een van de fa. Goo-
dewaagen, bankiers.
HAZERSWOUDE.
Coop. Boerenleenbank Haaerswonde—
Koudekerk.
De Coöperatieve Boerenleenbank ,,Ha-
zerswoude—Koudekerk", hield haar 29e al-
gemeene jaarvergadering in café T. do
Brum te Koudekerk.
Nadat de voorzitter de heer P. F. Vee-
lenturf, de vergadering met een woord van
welkom heeft geopend en zijn blijdschap
heeft uitgesproken over de groote opkomst
(te weten 105 personen), en de notulen zijn
gelezen wordt overgegaan tot het behanuo-
len van de rekening en balans over bet
boekjaar 1927, weike wordt goedgekeurd.
Uit het verslag ontleenen wij, dat aan
spaargelden in het afgeloopen jaar, werd
ingelegd f. 697.929.12 en terugbetaald
f. 677.667.45. Aan nieuwe voorschotten werd
verstrekt f. 163.970 en op uitstaande voor
schotten. werd afgelost f. 194.828. In reke
ning courant werd ontvangen f. 955.121.96
en uitgegeven f. 966.677.75. Van de Coöp.
Centrale Raiffeisenbank werd ontvangen
f. 643.060.91 en verzonden werd naar die in
stelling f. 676 551.27.
De balans vermeldt in activa: Uitstaan
de voorschotten f. 512 970, debiteuren in
rekening-courant f. 253.848.74Coöp. Cen
trale Raiffeisenbank f. 45.787.56 Effecten
en obligaties C. B. f. 118.410 Kassaldo,
Postrekening en diversen f. 8.896.80. Onver-
schenen rente effecten f. 1.446.25. Totaal
f. 941 359.35.
Passiva: Spaargelden f. 885.900.33. Cre
diteuren in rekening-courant f. 25.301.16.
Reserve-rekening f 23.308 56. Nog te be
talen rente aan termijn,gelden f. 3.988.07.
Saldo-winst f 2.861.23. Totaal f 941.359 35
De winst- en verliesrekening staat credit
voor rente van voorschotten f. 28.492.61.
Rekening courantrente f. 13 590.90. CeDtrale
Raiffeisenbank f. 1.550.97 effecten de som
van f. 3.962.50. Diverse ontvangsten f 458.40
Nog te ontvangen rente van effecten
f. 1 446.25. Totaal f. 49 50l.u0.
En debet voor uitgegeven rente aan
spaargelden f. 30.681,69; in rekening-cou
rant f. 1.048.92. Coöp. Centr Raiffeisenbank
f. 1383 64. Afschrijvingen f.710 72. Diverse
uitgaven f. 8.827.39. Nog te betalen rente
aan termijn-gelden f 3.988 07. Saldo-winst
f. 2 861 23 Totaal f. 49.501 66.
De aan de beurt van aftreding zijnde
heeren M. Hei'ker. lid v. d Raad van Toe.
zicht, Arn. J. de Jong en P de Jong Czn
bestuursleden, werden met groote meerder,
beid van stemmen herkozen
Nadat de voorzitter nog een opwekkend
woord gesproken had. waarin verzocht
werd dat ieder lid ook propagandist sou
wezen vo^r de Coöp. Boerenleenbank en
haar belang'" zou behartigen, werd de ver
gadering gesloten..
WADDINXVEEN.
Gemeenteraad. Verbetering van den
Bloemendaalsche-weg Het on
derhoud dei wegen Het verme-
nigvnldigingscijfer dei gem. be
lasting gehandhaafd op 1.2 De
doorvaarthoogte van de Waddinx-
veensche brug.
Voorzitter de burgemeester P. A. Troost.
Aanwezig alle leden.
De verslagen der vergaderingen van 13
en 10 Februari j.l. worden onverand -rd
vastgesteld waarna de voorzitter overgaat
tot de mededeeling van ingekomen stukken,
mee9t betreffende goedgekeurde raadsbe
sluiten genomen in de vergaderingen hier
boven genoemd.
Hierop komt aan de orde een schrijven
van hel gemeentebestuur van Gouda, om
hen te machtigen aan het bestuur van den
polder Bloemendaal mede te deelen, dat
de gemeente Waddinxveen bereid is hare
medewerking te verleenen voor verbeie-
ring van den Bloeruendaalschen we?. In
gevolge terzake gehouden conferenties is
besloten een 16-lal wijkplaatsen te maken
in dien weg waarduor het autoverkeer
langs di.en weg in ruimer mate mogelijk
zal worden dan thans het geval is De kos
ten van deze wijkplaatsen zullen bedragen
in totaal f 5000 en het jaarlijksche meer
dere onderhoud van den weg door de ver
betering f 1500 ongeveer.
In de kapitaalkosten zou dan door deze
gemeente worden betaald f. 1000. Boskoop
f 1000 Gouda f 1500 en door den polder
Bloemendaal f. 1000 terwijl de gemeente
Reeuwijk reeds op eigen kosten bezig is de
Kaagjesweg te verbeteren In de onder
houdskosten zal dan door genoemde ge
meenten worden bijgedragen en wel door
Boskoop voor 15 pet., Waddinxveen idem.
Gouda 35 pet. .en de polder Bloemendaal
de overige 35 pet Een en ander met deze
restrictie dat deze onderhoudskosten zullen
worden betaald voorloopig voor den tijd
van tien jaar.
De bedoeling is dat zullen worden pie
rnaakt in totaal 16 uilwijkplaatsen en wel
vanaf de Baars lot de gemeente Gouda 11
stuks.
De heer Fifianie kan niet met het vooi-
stel van B en»W. om aan deze verbetering
mede te werken, meegaan en wel omdat de
Bloemendaalsche weg wanneer die niet
over de geheele lengle verbreed wordt ten
eenenmale ongeschikt is voor het autover
keer.
Wethouder Visser heeft reeds in gelijken
geest gesproken, terwijl de heer van den
Berg onk de meening is toegedaan dal hier
binnenkort zal kunnen worden gesproken
over een „rijwielkerkhof" Nadat van i!Ie
kanten deze zaak belicht is, wordt ten
slotte, na een beloog van den voorzitter ten
gunste van deze zaak, besloten medewer
king te verleenen.
Nog deelde de voorzitter mede, dat deze
weg niet voor het autoverkeer wordt open
gesteld. al is het dat vergunningen in den
vervolge, d.i. na de tol 6tand koming der
verbetering waarschijnlijk wel in ruimer
mate zullen worden gegeven. Formeel
blijft dus de weg gesloten.
Het reglement op de levering van water
wordt gewijzigd in dien zin dan voortaan
voor industrieele doeleinden waler kan
worden betrokken legen den prijs van 15
cent per M3 Tevens wordt een speciaal
nachttarief vastgesteld voor het gebruik
van electriciteit en wel 10 cent per K.W.U.
in de nachlelijke uren.
Wordt beslolen tot onbewoonbaarverfrla-
ring van de panden plaatselijk gemerkt wijk
J, nos. 68 1012 en 14
In verband met de voorgenomen werk
zaamheden aan de wegen in deze gemeente
wordt besloten aan B en W een crediet
toe te staan van f. 5500 voor de aanschaf
fing van een motorwegenwals Reeds bij de
begrooting voor 1928 i9 voor een wals en
bedrag uitgetrokken dat evenwel te lang
wordt geacht.
Door mej. de wed. A. Verstoep is aaD
de gemeente aangpbodeD een perceel land
liggende Zuidkade eD Kanaaldijk voor de
bom van f. 5000 B. en W. advsieoren dit
aanbod te aanvaarden. Wordt dienovereen
komstig besloten.
Wordt besloten het vermenigvuldigings-
cijfer voor de gemppntelijke inkomsten be
lasting voor het belastingjaar 1928/1929 te
handhaven op 1.2.
Het voorstel van B. en W. om het regio-
ment voor het burgerlijk armbestuur in
deze gemeente te wi.zigen in dien zin, dat
wanneer ten behoeve van een arme levens-
middelenbonnen worden afgegeven, deze
behooren te worden gesteld ten name van
deD winkelier door den bedeelde verlangd,
vindt van enkele zijde tegenkanting. De
heer Van der Hee vreest dat op die ma
nier het knoeien met deze bonnen in de
hand zal worden gewerkt.
Op voorste) van den heer Both wordt
het voorstel van B. en W. oog aangevuld
met de woordenwinkeliers wonende in
de gemeente." Verder wordt besloten in
te lasschen de aanvulling, zooals die is ge
wijzigd.
Worden benoemd tot voorzitter en leden
van de commissie inzake werkloosheidsver
zekering en arbeidsbemiddeling, tot voorzit
ter, de burgemeester en tot leden-werkge
vers de heeren A. deD Boon en A. vaD
Lange eD tot leden werknemers de heeren
W Matze en A. Wagensveld.
Volgt thans op verzoek van enkele raads
leden een bcsprekiDg over het aJ of niet
weDschclijke om de doorvaarthoogte vaD
de Waddinxveensche brug te laten zooals
die is of wel dat die komt 2.60 boven het
peil der Gouwe. Sommige ledeD duchten
door de te maken opritten bij de brug zoo
groote waardevermindering der belendende
pandeD dat de eigenaars daarvaD eigenlijk
zouden worden gedupeerd wanneer even
tueel de opritten zouden word >n gemaakt,
wat het geval zal zijn als de brug hooger
zou komeD te liggen dan thans het geval
is Ook meenen deze leden dat al zal de
scheepvaart toenemen de ti.id welke de brug
zal geopend zijn niet grooter zal zijü dan
nu het geval is. omdat alsdaD de sehepeD
van heide kanten tegelijk door zullen kun
nen stoomen en waarschiinliik niet zooveel
vaart zullen behoeven te minderen als op
het oogenblik, omdat nu te veel rekening
moet wordeD gehouden met de gevaarlijke
bocht in de Gouwe bij de brug.
Andere ledeD rneeneD evenwel dat ten
gevolge van het toenemende scheepvaart
verkeer wanneer de brug op de oude hoog
te blijft liggen, deze telkens cd telkens
zal moeten worden geopend en het prac-
tisch wel haast onmogelijk zal zijn om te
passeeren. Men zal dan vaak en lar.g moe
ten wachten en zal dit voor velen schadelijk
en zeer ongeriefelijk zijn. Wordt ten slotte
besloten Ged. Staten in kennis te stellen
met '8 raads meening in deze zaak. Do
kleinst mogelijke meerderheid is er voor
dat de brug op een hooger peil wordt ge
bracht.
Thans Dog weer eens de kwestie van de
booinen aan het Dorp. Moeten ze verdwij
nen ja of neen. Daar :s nog lang over te
praten en dat bleek ook thans het geval
Uit het oogpunt van natuurschoon is er
wat voor te zeggen de goede boomeD te
laten staan, maar overigens verdient het
a-anbeveling alles maar te rooien, dat is
beter voor den straataanleg. Eindelijk
wordt besloten dat alle boomen zullen wor
den gerooid.
Wordt nog besloten aan den heer H.
Glasbeek een klein stukje bouwterrein aan
de Oranjelaan te verkoopen, alsmede om
de gemeente-eigendommen vooralsnog niet
te verzekeren tegen stormschade.
Hierop sluit de voorzitter do vergadering.
W0UBRUGGE.
Eieren- en Pluim vee veiling.
Velen haddeü gehoor gegeven aan de uit-
noodiging voor de oprichtingsvergadering
van een eieren- en pluimveeveiling enz.
Het voorloopig bestuur stelde een concept
reglement voor, wat na eenige besprekir«g
werd goedgekeurd. Daarna gaven zich een
40-tal leden voor deze vereoniging op; de
contributie werd bepaald op f. 1.
Uit de leden werd vervolgens een bestuur
gekozen bestaande uit de heeren W. O.
van Dam, voorzitter, H. C. A. Terhorst,
secretaris, T. den Hertog, penningmeester,
Jacob Anker 2de voorzitter, J. E. Schijf,
2e secretaris, J. Buitenhuis 2e penning
meester, G. van Straalen algera. adjunct.
Voorts werd beeloten tot aankoop, van
kisten, waarvan in de gemeente prijs-opgaaf
gevraagd zal worden.
Het moDd- en klauwzeer breidt zich in
deze gemeente nog uit. Deze ziekte komt
voor onder een zevental veestapels; geluk
kig in een lichten graad.
ZWAMMERDAM.
Burgerlijke Stand.
Geboren: Cornelia Gerarda, D. v. Hen
drik Voordouw en Martina Antonia van
Gemert.
Getrouwd: Frans van Harskamp, j.m. 23
j., te Alphen a. d Rijn en Aagje Zwaneveld
j.d 24 j.
door D. BAUDUIN.
Over de kerk in Indië. Haar
rol en beteekenis tweeledig.
Zending én missie. De chris
telijke Europee9che gemeenschap.
Eenige cijfers. Wat er in
25 jaar veranderde.
Het zal velen lezers, die tot dusver de
schildering van het Indische leven in deze
Kronieken hebben willen volgen, waar
schijnlijk belang inboezemen om iets nader»
te vernemen omtrent het godsdienstig leven
en de positie der kerken en kerkgenootschap
pen in onzen Indischen archipel Immers
het zijn godsdienst en kerk. die van oudsher
op elk land en volk hun stempel hebben
gedrukt en een 9tudie. waarin aan hun rol
en beteekenis geen aandacht ware gewijd,
zou met recht op volledigheid geen aan
spraak kunnen maken.
De rol en de beteekenis der Indische kerk
genootschappen Ï9 tweeledig, namelijk met
betrekking tot de Europeesche gemeenschap
en met betrekking tot de inlandsche maat
schappij. Wat de Europeesche maatschappij
betreft, ligt het zwaartepunt van haar werk
in de zielzorg, haar beteekenis voor de
inlandsche maatschappij was en is naast
de zielzorg ook van beschavingbrengend en
koloniseerend standpunt bekeken, van het
grootste belang. De proteslantsche en de
katholieke kerken zijn in Indië eigenlijk het
allereerst zendingskerken het monumentale
en onvergankelijke van hun arbeid heeft tot
dusver namelijk gelegen in de zending De
proteslantsche kerk ten tijde der Oost-Indi
sche Compagnie w^p bij uitstek zendings
kerk.
Over dit zendingswerk en zijn resultaten
moge de lezer hier eenige1 vluchtige opmer
kingen en een paar gegevens vinden, die
hem de genoemde beteekenis beter voor
oogen zullen stellen. Daarna zal ik dan nog
eenige woorden wijden aan de rol der kerk
in de Europeesche maatschappij.
Het vroegste zendingswerk in de Moluk-
ken de eilanden van ..de groote Oost", ge
schiedde door paters Jezuïlen. onder aan
voering van Xaverius. Dit missiewerk werd
door de Compagnie overgenomen en in
protestantschen geest voortgezet. Toen de
Compagnie haar taak op dit gebied staakte,
vond men on de verschillende missie-posten
ruim 70.000 inlandsche christenen en de
christelijke gemeenten in dien tijd gesticht,
behooren nu nog tot de beste inlandsche
gemeenten.
Sindsdien kwam het zendingswerk In
handen der zoogenaamde Tndische (Protes-
tantsche) kerk. Voorzoover Zendingswerk in
cijfers valt uil te drukken kan men de
numerieke resultaten beoordeelen uil de
volgende cijfers 237 000 inlandsch»- chris
tenen op het einde der 19e eeuw 330.000
inlandschp christenen omstreeks 1925.
De zendingsterreinen der Indische kerk
liggen in de residentie Amboina' Ceram de
Kei. de Aroe. de Tpnimber en de Babber-
eNanden. op Timor en de omringende
eilanden behalve Sopmba waar de Gerefor
meerde zending en Flores. waar dp katho
lieke missie arbeidt. Voorts dp Celebee de
afdeelingen Loewoeb en Mamassa. die uit
gestrekte terreinen in Midden-Celebes be
slaan. Het moeder-eiland Amboina van de
groep der Ambonsche eilanden en op Celebes
de Minahassa van Menado behooren sinds
eeuwen tot de geheel gekerstende streken.
Men zou zich vergissen indien men
meende, dat de zendingsrbeid uitsluitend
geschiedt door Europeesche predikanten
en predikers. Naarmate de door de zending
bewerkte streken werden gekerstend ont
stond onder de bekeerden zelf de drang
om het door hen verworven geloof onder
Lun ongeloovige rasgeuooten te verbreiden.
Ook hier mogen eenige cijfers een denk
beeld geven. Op het einde der 19e eeuw
werd het zendingswerk der Indische kerk
uitgeoefend door 39 predikanten. 25 hulp
predikers. 128 inlandschp leeraren en 212
inlandsche godsdienstonderwijzers Nu zijn
er -13 predikanten 33 hulppredikanten. 8
godsdienstleeraars 330 inlandsche leeraren
en ruim 300 inlandsche godsdienstonder
wijzers. Het zendingsmiddel der Indische
kerk is naast de prediking van het Evangelie
steeds geweest de christelijke school. De
inlandsche leeraars en godsdienstonder
wijzers traden ook op al9 onderwijzer en de
eilanden, waar de zending arbeidde werden
met een net van christelijke gemeente
scholen overspannen. In Timor is zelfs met
volksonderwijs aan de Indische kerk toever
trouwd.
Naa9t de protestantsche gaf en geeft de
katholieke zending of missie van niet minder
activiteit blijk. Uit het Apostolisch Vicariaat
van Batavia, dat oudtijds den geheelen
archipel omvatte, werden vijf nieuwe prae-
fecturen gevormd, waarover zich de bemoei*
ingen der katholieke missie uitstrekken t.w,
die van Nieuw-Guinea Ned Borneo Suma
tra de kleine Soenda-eilanden en Ce'lebes.
Het vicariaat Batavia omvat nu nog slechts
Java en de omliggende eilanden. Een aantal
van 174 priesters i9 beschikbaar voor de
zielzorg in den archipel. In 1898 waren er
in Indië 50.000 katholieken, tegenwoordig
bedraagt dit aantal omstreeks 130.000. Naast
de' priesters wordt de zielzorg, het onderwijs
en de ziekenverpleging uitgeoefend door een
groot aantal geestelijke broeders en zusters.
In alle grootere plaatsen en missie-centra
vindt men tegenwoordig een of meer zuster
huizen en meestal ook een broederschool.
De katholieke inlanders zijn georganiseerd
in tal van vereenigingen en bonden zooals
bijvoorbeeld de Centrale katholieke ver*
eeniging voor Javanen, de katholieke vak-
vereerH'ng voor Javaansche onderwijzers
Jongelingen- en Meisjes-bonden Jnvaansche
katholieke vereenigingen voor politieke actio
en dergelijke meer. Te Singkawang bestaat
zelfs een uitsluitend uit Chine'ezen bestaande
katholieke vereeniging. In bijna alle grootpr©
plaatsen vindt men bovendien katholieke
volksbibliotheken en leesgezelschappen,
Studie- en Debatingclubs. Inlandsche katho
lieke bladen bestaan er ook. o.a. de Geradja
Katholik. de Imam dan ïlmoe, de Djawl
Sraja. de Swara Tamas e.a.
Deze globale gegevens voor wat betreft de
zending en de missie. Het spreekt vanzelf
dal in dit bestek geen volledig overzicht van
alle onderdeelen van dezen voot de inland
sche maatschappij zoo belangrijken arbpid
kan worden gegeven. Bijbelverspreiding zie-
en7o-- onderwijs, verenigingsleven alles
op christelijken grondslag, het wordt in
Indië met niet falende energie bedreven en
er waren boekdeelen over te schrijven Wie
door bovenstaande gegevens zijn belang
stelling opgewekt voelt, kan te rechter
plaatse over dit alles de meest uitgebreide en
ook belangwekkendste litteratuur in handen
krijgen.
Een enkel woord over de rol en beteekenis
der kerken in de Europeesche maatschappij
mag hier niet achterwege blijven Indië heeft
langen tijd den roep gehad en niet ten
onrechte van geen godsdienstig land te zijn.
Vijf en wintig jaar geleden was een sterk
ontwikkeld religieus gevoel in Indië ver ta
zoeken. Een complex van omstandigheden
was daarvan de oorzaak Het gehalte der
koloniale maatschappij, de materieele levens
beschouwing van velen die in den zeer har
den strijd om het bestaan geen tijd vonden
voor geestelijke zaken. teven9 ook het gemis
aan zielzorgers de gebrekkige organisatiö
en de primitieve middelen, waarover do
geestelijke herders beschikten, ziedaar
eenige der vele oorzaken.
Maar zooals ik in deze Kronieken reeds
zoo dikwijls ook op ander gebied heb kun
nen oonstaleeren ook op het gebied der
religie heeft Indië in de laatste kwart eeuw
een verbazingwekkende verandering onder
gaan. Uit eenige der hierboven aangehaalde
cijfers omtrent de zending moge de christe
lijke activiteit QP dit gebied in het genoemde
tijdsverloop afdoende zijn gebleken de ziel
zorg en het herstel der christelijke begin
selen onder de Europeesche maatschappij
hield daarmee gelijken tred Mocht hel nog
gebeuren dat 25 jaar geleden een ook in
het dagelijksch leven belijdend christen ee*n
rariteit was. van deze toestanden is heden
ten dage geen sprake meer. Waarmede niet
gezegd is. dat Indië tegenwoordig naar onze
Nederlandsche opvaltingen een uilgesproken
geloovige Europeesche gemeenschap her
bergt al evenveel geestelijke stroomingen als
wij heden ten dage in Europa kennen en
het aantal van hen. die niet bepaald be
lijdend zijn is er verhoudingsgewijs mis
schien nog wel grooter dan hier te lande,
doch wie nu tot eenig kerkgenootschap be-
hoorend hij zij protestant of katholiek naar
Indië gaat. behoeft niet langer bevreesd ta
zijn daarginds in een ongploovige maat
schappij zijn re'ligie als een kostbaren schat
in zich zelf te mopten bewaren. Hij zal ook
in de kleinere plaatsen zijn zielzorgen en
zijn kerk vinden, dan wel zoo zeer in da
nabijheid dat hem op geregelde tijden da
mogelijkheid om zijn godsdienstplichten td
vervullen, gewaarborgd is. En wie in de
grootere steden en centra zijn standplaats
heeft, vindt daar vanzelfsprekend een opge
wekt christelijk leven en zij het in denzelf-
den zij het in iplwaf gpwijzigden vorm da
gelegenheden tol religieus contact tot om
gang met "ploofsgenooten 'ol daadwerkelijk©
medewerking en deelneming aan christelijke
en christelijk socialp werken en instellingen,
die ook in hel moederland in zijn leven een
plaats innamen,
8—3
