69"® JAARGANG
WOENSDAG 7 MAART 1928
No. 20854
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
D^SLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
SO Cts per regel voor advertentien uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen van ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiên 35 Cts per regel Kleine Advertentiën uitsluitend
bi] vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- cn Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 8 maanden f 2.35. per week 70 13
Builen Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 portokosten.
OH nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
GYMNASTIEKLOKAAL TEN BEHOEVE VAN
DE BIJZONDERE SCHOLEN AAN DE
PASTEURSTRAAT.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter openbare kennis:
lo. dat de Raad dier gemeente in zijn
op 5 dezer gehouden openbare vergadering
besloten heeft medewerking te verleenen
aan het bestuur van de Vereeniging voor
Christelijk Onderwijs aldaar tot het ver
schaffen van een gymnast-eklokaal ten be
hoeve van zijD scholeD voor gewoon lager
onderwijs aan de Pasteurstraat, hetzij door
beschikbaarstelling van de benoodigde gel
den voor het bouwen en inrichten van een
nieuw gymnastieklokaal bij die scholen, het
zij door beschikbaarstelling van een be
staand gemeentelijk gymnastieklokaal;
2o. dat binnen dertig vrije dagen, te
rekenen van heden af, ieder ingezetene en
het schoolbestuur van het besluit tot het
verleenen van medewerking bij Gedepu
teerde Staten der provincie Zuid-Holland
in beroep kunnen komen. 4401
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, dan 7den Maart 1928.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter openbare kennis, dat zij uit
sluitend ten aanzien van den op 11 Maart
a.s. door dc Afdeeling Leiden van de Ver
eeniging „De Nederlandsche Padvinders"
in haar troephuis aan de Van der Werf-
straat te houden bazaar, ontheffing hebben
.verleend van het sluitingsuur voor winkelt*.
A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN,
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 7 Maart 1928. 4402
AANSCHAFFING VAN MEUBILAIR TEN
BEHOEVE VAN DE BIJZ. LAGERE
SCHOLEN AAN DE OOSTERSTRAAT
EN HET PLANTSOEN.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter openbare kennis:
lo. dat de Raad dier gemeente in zijn
op 5 dezer gehouden openbare vergadering
besloten heeft medewerking te verleenen
aan het bestuur van de Vereeniging voor
Christelijk Onderwijs aldaar voor de aan
schaffing van Bchoolmeubelen ten behoeve
van zijn scholen voor gewoon lager onder
wijs aan de Oosterstraat en het Plantsoen
2o. dat binnen dertig vrije dagen, te reke
nen van heden af, ieder ingezetene en het
schoolbestuur, van deze beslissing bij Ge
deputeerde Staten der provincie Zuid-Hol.
land in beroep kunnen komen.
A. VAN DE SANDE BAKHULJZEN.
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 7 Maart 1928. 4400
SUMEERSCHE KUNST IN VOOR-AZIË.
In het Rijksmuseum van Oudheden alhier
hield gisteravond de heer L. Speleers, direc
teur van het Jubelparkinuseum te Brussel
een voordracht met lichtbeelden over „Su-
meersche kunst in Voor-Azië".
Sumer is het Zuidelijk gedeelte van het
Tweestroomenland; het was vroeger grooter
dan thans, omdat de Eufraat en Tigris afzon
derlijk in de Perzische Golf liepen. Reed9
omstreeks 3000 v. Chr. waren daar talrijke
steden; vanwaar de bewoners van dit land
afkomstig zijn, weet men niet, doch men ver
moedt, dat zij uit Midden-Azië of uit het
Noorden gekomen zijn.
De Sumeren waren een geheel ander volk
dan de bewoners van Akkad (Noord-Baby lo-
nië) die Semieten waren. Deze laatsten wa
ren een zwervend volk en leefden van vee
teelt en buit, de Sumeren hadden reeds 3000
v. Chr. een goed ingerichte samenleving; hun
middelen van bestaan waren veeteelt en ak
kerbouw. Zij hadden een eigen cultuur, die
later door de Akkaders. toen deze van hun
gebied bezit namen, werd overgenomen. De
Sumeren waren de uitvinders van het spij
kerschrift; behalve een eigen litteratuur, wet
geving, mythologie en handelsgebruiken had
den zij een eigen kunst, die zich van 3000 lot
2600 v. Chr. ontwikkelde en omstreeks 2000,
toen zij door de Semieten werden opgeslokt,
geheel ontwikkeld was.
Vragen wij wat het wezen der Sumeersche
kunst is, dan valt allereerst op te merken,
wat hun bouwkunst betreft, dat zij bouwden
met aarde of leem, waarvan zij in het vuur
gebakken tegels maakten en dat de wanden
met pekaarde waterdicht gemaakt werden.
Zoo bouwden zij huizen voor den gewonen
man, paleizen voor de vorsten en tempels of
zigguraten voor de goden.
Voorts hadden de Sumeren de gewoonte in
de tempels hun eigen beelden vóór den god
te plaatsen, en deze bezitten de volgende
kenmerken: zij zijn rechtstandig, hebben de
handen gevouwen en een schort aan; de
mannen hebben den schedel geschoren, de
vrouwen kortgeknipt haar; voorts hebben zij
ingelegde oogen, die schuin staan, wenk
Foto Bleuzé, Lelden.
Het wa9 gisteren druk in de Morschslraat voor den winkel van den heer L. Masurel
die in twee groote teilen twee karpers liet zien, die samen het respectabele gewicht
v*n 5 2 pond vertegenwoordigen. De beestjes die men hier met den gelukkigen
eigenaar ziet afgebeeld werden onder Nieuwkoop met den zegen gevischt. Zij zijn
ongeveer vijf jaar oudl
brauwen die tezamen loopen boven een bree-
den neus, kleinen mond ën puntige of afge
ronde kin.
Verdere kenmerken der Sumeersche kunst
zijn: de Gilgamesj-figuur, kenbaar aan de
drie lokken; goden die mutsen met horens
dragen; bokjesdragers (offer aan den god);
fantastische dierfiguren; engelen (men-
schenlichamen met vleugels).
Spr. wees er vervolgens op, hoe we in de
kunst van geheel Voor-Azië den invloed de
zer Sumeersche kunst kunnen opmerken en
liet op het doek talrijke afbeeldingen van
opgegraven beelden en bouwwerken zien, die
dezelfde kenmerken vertoonen als de Su
meersche. Spr. ging den invloed der Sumeer
sche kunst na in Elam of oud-Perzië
(opgravingen te Susa), in Assyrië (opgravin
gen in de oudste Assyrische stad: Assur, in
1903), waarin deze invloed tot de 8ste eeuw
v. Chr. merkbaar is; in Klein-Azië, getuigen
de opgravingen te Boghaz-Keui in Palestina,
waar b.v. Jericho op Sumeersche wijze dub
bele muren heeft; in het nieuwe Perzische
rijk onder de Achamaeniden omstreeks 600
v. Chr.).
De heer Speleers besloot zijn belangwek
kende lezing met op te merken, dat ook de
Egyptische kunst eenige verwantschap met
de Sumeersche toont, doch dat er geen reden
is om aan te nemen, dat de laatste aan de
eerste haar eigen wijze en vormen zou ont
leend hebben.
REDDINGSZUILEN.
Op het bureau van den directeur van den
Geneeskundigen Dienst alhier, dr. M. D.
Horst, heeft gistermiddag in tegenwoordig
heid van een aantal genoodigden, een demon
stratie plaats gehad van een nieuw al
thans voor ons land nieuw apparaat dat
men reddingszuil noemt.
Een vertegenwoordiger van de N.V. Han-
del-Mij Mercator te 's Gravenhage heeft deze
zuil gedemonstreerd en een verklaring gege
ven van het nut ervan en van de voorwaar
den waarop ze door de Duitsche maatschappij
die er het patent van heeft, worden geleverd.
De zuilen zijn bijna vier meter hoog, bij
een breedte van één meter.
In het onderste gedeelte van de zuil wordt
een brancard geborgen en bevinden zich la
den met verbandstoffen, enz. voor eerste hulp
bij ongelukken.
Verder hangt er in de zuil een telefoon
toestel. Het is de bedoeling dat deze zuilen,
die geplaatst zouden moeten worden op
drukke verkeerspunten onder toezicht komen
van den plaatselijken Geneeskundigen Dienst
of van de Politie, van het Roode Kruis of van
een vrijwillige Reddingsbrigade. Door telefo
nische melding kan dan in geval van een
ongeluk de bediening worden gewaarschuwd
en alles voor de eerste hulp vindt men steeds
in de zuil aanwezig.
De inventaris wordt geleverd en steeds
gratis aangevuld door de maatschappij die de
zuilen geheel kosteloos plaatst. Deze
maatschappij vraagt van de gemeente als
tegenprestatie alleen het recht om gedurende
een bepaald minimum aantal jaren de licht
reclames die in de wanden van de zuilen
wordt aangebracht, te mogen exploileeren.
Zij redeneert dus wel, dat de cost voor de baet
uilgaatl
De maatschappij plaatst desgewenscht ook
zuilen voor verkeersdoeleinden, met stoplich
ten en richtingaanwijzers, kortom zij plaatst
alle denkbare zuilen voor gebruiksdoeleinden
mits zij slechts de reclame mag exploiteeren.
De sluiting van de reddingszuilen moet
natuurlijk zoo zijn, dat men er spoedig bij
kan, zonder dat straatjongens er eventueel in
kunnen. Daarop heeft men verschillende me
thoden bedacht. Het schijnt dat de plaatsing
van deze inderdaad zeer practische zuilen die
de gemeenten niets kosten in verschillende
steden van ons land reeds ernstig wordt over
wogen.
De demonstratie hier ter stede werd giste
ren o.a bijgewoond door prof. dr. Zaaijer, de
heer Maas, dir van het Acad. Ziekenhuis en
afgevaardigden van het Roode Kruis, de Red
dingsbrigade enz
AANBESTEDING.
In het Rijnlandshuis alhier werd heden
middag aanbesteed het droogleggen en her
stellen van de Kolksluis te Spaarndam, zoo
mede het opruimen van oude en het maken
van nieuwe beschoeiingen.
Er waren 22 biljetten ingeleverd, waar
op als volgl was ingeschreven:
Fa. D. Stade en Zn. IJmuiden f. 68.000; C.
de Vries Purmerend f. 65.997; Luc. Scher
mers. Nieuwendijk (N.B.) f. 65.570; Jac Pa
rel, Sliedrecht f. 64.800; J. de Vries Purmer
end f. 64.000; Fa P. Heere en Zn., IJmuiden
f. 63.400; Fa. C. Kastelein en Zn. Dordrecht
f. 63.200; N.V. Concordia, Papendrecht
f. 58.900; H. Bakx en H Sleenkist, Haarlem
f.56.960; G. W. Polderman, Spaarndam
f. 56.627; W. de Jong, Amersfoort f. 54.500;
V. P. Braun en Zn., Beverwijk f. 54223;
J. Huiberts, Alkmaar f.54.200; G. van Dijk.
Hardinxveld f. 52.690; Sander van 't Ver
laat, Dordrecht f. 52.200; J. W. Verheul,
Rotterdam f. 51.790; D. Woud, Wormer-
veer f. 51.556; Fa A. Verhagen te Made
f 51.480; W. Heersma en G Bakker, Haar
lem f. 49.859; E. van Luiing, Woubrugge
f 47.856; B. M van Noordennen, Papen
drecht f 47.798; Fa Hoornhout en Brouwer
Haarlem f. 44775.
De gunning is aangehouden
HALTE STAAL WIJK.
Naar wij vernemen zal binnenkort de
halte Zoeterwoude aan de spoorlijn Leiden
Woerden worden opgeheven.
Daarentegen zal een nieuwe halte aan
de Heerenslraat (Staalwijk) worden ge
opend. Behave plaatskaartenverkoop zullen
aan deze halte ook rijwielen en bagage
kunnen worden bevracht
EEN MOOIE VANGST
VAN DE LE1DSCHE RECHERCHE.
Op klaarlichten dag is gisteren ingebro
ken in perceel witte Singel 74, waarvan de
bewoners juist uit waren. De inbreker9
wisten zich in den korten tijd. die hun ge
laten werd. met een buit gouden zilveren
en andere voorwerpen, ter waarde van circa
vijfhonderd gulden, uit de voeten te maken.
Nog gisteren slaagde de recherche er in
voorwerpen, van deze inbraak afkomstig,
bij opkoopers te dezer stede in beslag te
nemen en reeds gisteravond laat werden
twee jeugdige stadgenooten, de 19-jarige
P. S. en de 18-jarige B. S., in verband met
deze inbraak en met die aan de Mariënpoel-
straat in de vorige week 's avond tusschen
zes en acht uur gepleegd, aangehouden.
De heeren. die ongunstig bekend staan
P. S. heeft reeds gevangenisstraf achter den
rug zoudjn ook debet zijn aan een eeni-
gen tijd ge'Ieden bij de familie B., op den
Rijnsburgerweg gepleegde inbraak.
SEMPRE CRESCENDO.
In slechts enkele werken blijft het mee-
rendeel der componisten voortleven. Ge
zwegen van een betrekkelijk klein getal
zeer grooten, die zich in een uitgebreid
of compleet oeuvre blijven manifesteeren,
gezwegen van een groot aantal kleinen, die
heelcmaal zijn vergelen. Gounod behoort
tot de groote groep van het evenbedoelde
meerendeel. Gounod wordt vereenzelvigd
met Faust. Zijn overige tooneelmuzieken
zijn vergeten; zijn religieuse composities
(missen, oratoriums) is het niet veel beier
vergaan en dat hij nog eens ooit een paar
symphonieën heeft geschreven is nauwe
lijks bekend. Maar, zij het dan ook slechts
door een enkel groot werk: hij is een histo
rische figuur geworden. Dat zegt toch nog
wel iets. Dat maakt ons natuurlijk belang
stellend of wil men: nieuwsgierig
naar een staal van zijn symboliek werk,
waaromtrent we in de geschiedenisboeken
kunnen lezen, dat dit, niettegenstaande een
bijzondere vaardigheid in de behandeling
van het orkest, totaal in de schaduw is ge
steld door de muziekwerken, die er aan
voorafgingen en die er na kwamen. Zoo'n
geschiedenisboek, goed en wel: we willen
het werk zelf toch wel eens hooren. Die
gelegenheid nu heeft ons befaamde „Stu
denten-Muziekgezelschap" ons gisteravond
geboden door de uitvoering van Gounod's
symphonie in D, de eerste der twee die hij
schreef In 1885 heeft ze op een programma
gestaan van een concert door de Société des
jeunes artistes du conservatoire de Paris,
voor wie Gounod ze blijkens een opdracht
schreef. En nu hebben de jeunes artistes der
Leidsche academie de partituur van onder
het stof vandaan gehaald. In den tusschen-
tijd is het werk zoo goed als nooit gespeeld,
zelfs niet in Parijs. De partituur is niet in
ieder opzicht, noch doorloopend, belangrijk
en ze mist ontegenzeggelijk het groote ont
zag inboezemende uitgangspunt, maar daar
is zooveel detail te waardeeren, zooveel
knapheid, zooveel echt Franschen bon goflt,
ook herhaaldelijk echt doorvoelde, warm
geïnspireerde partijen, dat men het werk
toch veel te goed moet achten om het hee-
lemaa! over het hoofd te mogen zien. Herin
neren we slechts aan de zangrijke fuga in
het Allegretto aan het gemoedelijke, toch
ook geestige. Scherzo met zijn amoureusen
zang der hobo zoo bekoorlijk door de fagot
vergezeld, aan de emotioneerende trompet
signalen in het finale en aan nog zooveel
meer. Koeberg, in zijn sterke muzikaliteit,
heeft er een mooi stuk van gemaakt, de
frappante partijen in warm licht plaatsend,
heenglijdend over wat minder belangrijk is.
Ook in de overige orkeststukken heeft
Sempre een bijzonder gelukkigen avond ge
had. De twee verrukkelijke melodieën voor
strijkorkest („Noorsch" en „Eerste ontmoe
ting") van Grieg zijn onder de sterk bewo
gen leiding van den dirigent een genot voor
oor en hart geworden en de ouverture Titus
(MozarO en de ouverture Barbier van Se-
villa (Rossini) zijn opmerkelijk verdienste
lijk uitgevoerd. Het treft ons steeds, maar
nu al heel sterk, wat Koeberg te voorschijn
weet te brengen met een orkest van stu
denten. die in meerderheid door goeden
wil en toewijding moeien goedmaken wat
ze aaD technisch muzikaal vermogen en
orkestroutine, begrijpelijkerwijs, te kort
schieten.
De heer C. J. A. de Ranitz. eerelid van
S. C.. heeft het pianoconcert van Grieg
voorgedragen. Respect voor den moed en
het zelfvertrouwen, die noodig zijn om op
Sempre's podium, dat al zooveel groote
solisten te gast had. met een veeleischend
6tuk als het voorgedragene te durven ver-
BINNENLAND.
Voortzetting der besprekingen over het
Aardewerkwetje. (Tweede Kamer, 3de Blad),
De intellectneele toenadering tnsschen
Nederland en België. (Binnenland, 2de Blad).
Te Ede is een militair van zijn paard ga*
vallen en gedood. (Gemengd, 2de Blad).
Te Smilde zijn twee kleine kinderen
levend verbrand. (Gemengd, 2de Blad).
Ter-aarde-bestelling van het stoffelijk
overschot van den kunstenaar Jan Toorop.
(Laatste Berichten, 1ste Blad).
BUITENLAND.
In en om de zitting van den Volkenbonds*
raad. (Buitenland, 1ste Blad).
Litwinof vraagt Turkije de ontwapenings*
conferentie te doen bijwonen. (Buitenland,
lste Blad).
In Kamsjatka beeft een aardbeving plaats
gehad. (Tel., lste Blad).
schijnen. En daarbij kan men elke gedachte
aan zelfoverschatting bannen. De heer de
Ranitz heeft getoond de techniek van het
stuk aan te kunnen. Zijn vaardigheid staat
op hoogen trap en zijn klankproductie is
zeer lofwaardig, al wordt nog niet alle
kracht in klank omgezet. (De toon van zijn
accoorden is van minder kwaliteit dan die
van het passagewerk; merkwaardig, want
in den regel is het juist andersom). Zijn
spel bewijst niet slecht9 de aanwezigheid
van pianistische maar bovenal van bijzon
dere muzikale begaafdheid. Zijn rhythmisch
en elastisch spel, zijn correcte pedaalge-
bruik, ze geven er den 6terksten indruk vao,
Artistiek beheerscht hij het stuk volkomen.
Hij heeft het niet slechts onberispelijk ge
memoreerd, doch het ook in de groote lijn
in zich opgenomen en het in beeldende
voordracht en met fraaie kleurschakeering
voorgedragen. In gelukkige samenwerking
met het orkest, dat zeer volgzaam in de
begeleiding was, gewerd het dankbare con
cert een zeer mooie en niet genoeg te waar
deeren auditie. In den heer de Ranitz be
groeten we een uitgesproken klaviertalent,
dat nu reeds heel wat vermag en. vóór de
toekomst, nog veel meer belooft. We ver
namen, dat zijn leermeesteres, mejuffrouw
Boekwijt uit Den Haag. zich onder de toe
hoorders bevond. Ze heefl pleizier aan haar
leerling beleefd. De zaal heeft den knappen
pianist stormachtig gehuldigd, een ovalie
gelijk. Hij kreeg mooie bloemen en een
fraaien krans met een waardeerend speechje
van Sempre's praeses, den heer C Duyster.
In de pauze de gebruikelijke huldiging
door Collegium, damesstudenten en mis
schien nog door meerderen (dat is altijd bij
Sempre een toer om daar het oog op te
houden) met bloemen en toespraken.
De heer G. Verheij herdacht het feit dat
hij gedurende 40 jaren medewerkt in het
orkest van het Leidsche Studenten Muziek
gezelschap „Sempre Crescendo". Dal zijn
medewerking op hoogen prijs wordt gesteld,
blijkt uit het feit dat de heer Verheij bui
tengewoon lid van verdienste der vereeni
ging is.
DE HEER G. VERHELJ.
Gistermiddag, tijdens de groote repetitie,
is hij gehuldigd. Onder warme woorden van
waardeering wer hem door S- npre's voor
zitter, den heer O. B. Duyster, een enve
loppe met inhoud overhandigd.