68"° JAARGANG VRIJDAG 3 FEBRUARI 1928 STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. DAGBLAD VOOR LEIOEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cts. per regel voor advertentien uit Leiden en plaatsen waar agentschappen vaD on? Blad gevestigd zijn Voor alle andere advertentiën 35 Cts per regel Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdag? en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30 Incasso volgen? postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week 'f 0 18 Buiten Leiden, waar agenten geTestigd zijn, per week „018 Franco per post 2.35 portokosten. Dit nunm.r b.staat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. OPENING TENTOONSTELLING ARCHIEVEN LEIDSCH STUDENTENCORPS In de Lakenhal is hedenmiddag door den Reclor-ajagnificus geopend de tentoonstel ling der Archieven van het Leidsch Stu dentencorps. die tot 13 dezer geopend zal blijven en dagelijks te bezichtigen is van 10—l uur. Verschillende persoonlijkheden waren bij deze plechtigheid tegenwoordig. Wij merk ten behalve den Rector-Magnificus en mevrouw prol. Wensinck o.a. op den Pre sident-Curator en mevr. De Gijselaar, den garnizoenscommandant overste Kist, de voorzitter der 3 October-vereen., de archi varis der gemeente, de leden van de Com missie voor de Lakenhal en de schrijvers van het boek „De Geschiedenis van het L S. C." bestuursleden van de verschil lende Corpsvereenigingen en gezelschappen en vele anderen. Van den burgemeester en van den secre taris van den Academischen Senaat was bericht van verhindering bij den praeses collegii binnengekomen. Om drie uur nam de praeses collegii jhr. C. J. A. de Ranitz het woord, en nadat hij er zijn spijt over had uitgedrukt, dat de burgemeester en mevrouw Van de Sinde Bakhuyzen verhinderd waren aan- vezig te zijn, heette spr. in het bijzonder feo rector magnificus en mevrouw Wen- nek en de heer en mevrouw De Gijse- bir welkom De aanwezigheid van prof llensinck. aldus spr., is weer een uiting ran den zoo nauwen en gewaardeerden hand tusschen Academischen Senaat en Corps. Vooral nu het Corps niet meer kan preten deren alle Leidsche Studenten te vertegen woordigen. en ook dus niet meer die be langrijke plaats tegenover den Senaat in neemt als weleer, stellen wij dit bewijs van waardeering op hoogen prijs. Hel Corps trachl zijn leden een leerschool Ie geven voor den maatschappelijken om gang, in levens- en menschenkennis. en de praktijk der jaren heeft geleerd dal onder de Leidsche studenten het Corps nog sleeds de meest bruikbare krachten aan de maat schappij aflevert Wij gevoelen dat de roem van een onzer professoren op onze heele Hoogeschool mei zijn leerlingen afstraalt, dit bewijze o. a. de huldebetoogingen van studenten, die des tijds aan Thorbecke. Keuchenius en Buys zijn gebracht, en nog sleeds beschouwen wij den stoet professoren die op ieder jaar 8 Fe bruari het groot-auditorium betreedt, als ons kostbaar bezit Het spreekt vanzelf dat, zoolang die wederzijdsche erkenning be stond. ook de geschiedenis van Hoogeschool on professoren en die van het^Corps nauw verbonden is. de belangstelling van profes soren voor studenten uitte zich niet alleen in het ondertepkenen van de promolieplaal, die van studenten voor professoren niet in het vermelden van hun namen op „Pro fessorenkerkhof". Nadat de praeses collegii den Academi schen Senaal voor het in bruikleen afslaan van de vaandels van de vrijwillige jagers van 1830 dank had gebracht, en zijn sp'.jt had uitgedrukt over de verhindering van prof jhr Van Eysinga, verklaarde hij den garnizoenscommandant overste Kist dal het militaire element in het Corps steeds hoog geschat is. getuige vanaf de vrijwillige ja- Pers in 1814 en in 1830 tot de rijwiel compagnie Leiden in 1914 en de eere- wachten van Pro Patria der laatste ja ren toe. Den voorzitter van de 3 Octobervereeni- ging brachl de praeses zijn dank voor hel groote aandeel dat de studenten steeds in de 3 Octoberviering ontvangen. Na de vertegenwoordigsters van de V. V. S L te hebben welkom geheelen richtte jhr De Ranifz het woord lot de besluurs- leden der Corpsvereenigingen. De onvol ledigheid ja het dikwijls totaal, ontbreken yan uw archieven wat te verwachten was, i* pen van de redenen geweest waarom het Collegium deze tentoonstelling heeft geor ganiseerd: om u te laten zien hoe jammer bet is dal uw archieven niei bPler zijn bij gehouden waardoor werkelijk heele stuk ken beschavingsgeschiedenis zijn zoekge raakt Van groote waarde zou het zijn. in dien de opvolgende besturen merkwaardige yoorwerpen en typeprende foto's uil hun tijd In het archief bewaarden als symptomen van een tijdgeest die men later daardoor kan reconstrueeren Waarom zijn gebrui- &en van studentengezelschappen en ver enigingen iuisl van zooveel belang? Om de studentenmaatschappij een getrouwe. 2li hel misschien een iets conservatieve af- ®Plc?eling is van de groote maatschappij baar ontwikkeling volgt die andere in mi* *-hien iets meer grove trekken Waar van bet Corps en van verscheidene verecnigin gen echter zeer ve'.p belangrijke stukken konden worden verzameld, vormen dpz* **n kostbare afspiegeling van vroegeren Wgeest. In het verschijnen van het boek over de geschiedenis van het Leidsche Studenten corps vond het Collegium aanleiding om deze tentoonstelling te organiseeren, en daarom dan ook heeft het ook de schrijvers en medewerkers van het boek tot de ope ning der tentoonstelling uitgenoodigd. Wij hebben gelracht verschillende feiten uit uw boek nog meer sprekend te maken en hiervaD de waarde te vergrooten daar van veel wat in uw boek geschreven staat, de bewijzen hier aanwezig zijn Voor velen is de pracht van Maskeradecoslumes. van de Cours van Hoofdpersonen een vaag beeld van schoonheid, zijn oude corpsoverleve- ringep en ijdele klanken. Zooveel er nog van kan getuigen, is hier nu bijeen ge bracht Liefde voor onze traditie hebben wij in deze tenloonstelling tot uiting willen bren gen liefdp voor die voorwerpen en inslel- 'en, die in eere werden gehouden door die het Corps groot maakten. Wij willen den reünisten laten zien dat f de oude corps-attributen en de mores nog steeds beslaan. Wij weten dat wie voor de toekomst wil bouwen dit moet doen op het verleden en met de ondervinding de vreugden en de smarlen die hel verleden geeft Moge deze lenloonsfelling bij de velen, die het Leidsche Studentencorps nog lief hebben. oude herinneringen doen opleven en hen de traditie en het verleden als iets waardevols voor hel heden doen gevoelen. Daarop verzocht de praeses collegii den reclor-magnificus. prof dr. A. J Wensinck de tentoonstelling te willen openen. Deze gaf aan dit verzoek gevolg en sprak de volgende rede uit: Mijnheer de praeses collegii, dames en heeren: Dat u. mijnheer de praeses collegii, mij verzocht hebt de tentoonstelling te openen van wat er merkwaardigs verborgen lag in de archieven van het Leidsch Studenten corps en wal zich zoo straks aan onze ongeduldige blikken zal vertoonen, wordt door rector en senaat zeer op prijs gesteld. In de eerste plaats als bewijs van de uit stekende verhouding tusschen Senaal en Studentencorps Er is in die verhouding nog altijd, ik zou bijna zeggen iéts patriar chaals. Dat kan, onder omstandigheden, met de werkelijkheid in schel contrast tre den Maar ik geel u de verzekering, dat rector en senaat waarde hechten aan het bewaren van die verhouding en dat zij uwe uitnoodiging dan ook geheel in dezen zin opvatten. Maar er is nog een reden die mij het vol doen aan uw verzoek tot een genoegen maakt. Het Leidsch Studentencorps heelt het vorig jaar het merkwaardige boek over zijn eigen geschiedenis het licht doen zien, waarvan het omvangrijke materiaal is be werkt door twee zijner oud-leden de heeren Frank en Wiardi - Beekman Dat werk. een document van groote waarde voor de Ne- derlandsche cultuurgeschiedenis in de 19e eeuw is een uiting, niet alleen van het zelfbewustzijn van het L. S. C., maar ook van zijn hislorischen zin. Hel wil mij voorkomen, dat deze histori sche zin in alle organisaties met een sterk eigen karakter, in het bijzonder dus in het Leidsch Studentencorps, een onmisbaar en nooit genoeg te waardeeren element is, om- dal hij in twee tegengestelde richtingen werkt. Eenerzijds conserveerend. Menige oude mos krijgt verjongde fleur wij ken- ken allen die fleur door de verlevendigde herinnering aan wat hij eens beteekende; menig antiek privilege handhaaft zich voor namelijk op grond van hel bewustzijn van zijn ontstaan en zijn oorspronkelijken zin. Anderzijds is er niets wat on9 tegenover het vdrleden. en dus ook tegenover heden en toekomst, zoo vrij doet staan als 'n histo rische terugblik, een karakleriseerend beeid van hel verleden Illustreer de Camera Obscura met plaatjes uit haar eigen tijd, of lees haar als een reeks illustraties en gij zult hetzelfde gevoel krijgen als bij het zien van ecD reeks van portretten van u zelf en uw tijdgenooten van twintig, dertig jaar ge leden Zijn we inderdaad zoo geweest, dan zijn we nu anders Die twee momenten 'van historische zin: hel behoudende en het bevrijdende, zijn onmisbare Voorwaarden voor den gezonden bloei van een gemeenschap als de uwe. Ik zie in het feit, dat in den kring van het Leidsch Studentencorps de drang tot het inrichten van een historische tentoonstel ling, zich op deze wijze uit. een bewijs van zulk een historischen zin. dat bij gevolg mijn groote sympathie heeft. Deze tentoon stelling is immers te beschouwen als een reeks van bewijsstukken, als een aanschou welijke verduidelijking van het boek, waar van ik zoo even sprak. Ik wensch u mijnheer de praeses collegii, als vertegenwoordiger van het Leidsch Stu dentencorps. alsmede de commissie die zich voor het bijeenbrengen van het hier tentoongestelde zooveel moeite getroost heeft, mede uit naam van den Senaat. vaD harte geluk mei hel werk waarvan gij alle voldoening moogl hebben. Het is zeker niet zonder bedoeling, dat gii de bezichtiging van al deze -uriosa j openstelt aan den vooravond van den dies I Van de oud-Leidenaars, die op den 8ei. hier zullen terugkeeren. zullen zeker velen hun hart komen ophalen aan de geschie denis van het Studentencorps, ook een deel van hun eigen geschiedenis. En nu, mijnheer de praeses collegii, u hebt mij verzocht déze tentoonstelling met een korl woord te openen. De geesten van Hildebrand Pief Paaltjens Klikspaan en zooveel andere, romantische cynische, rea listische of senlimenteele geesten kloppen aan de deur fk gevoel mij als Aeolus, die de winden ontketent Maar het zij zoo: ik verklaar hiermede de tentoonstelling van de archieven van het Lejdsch Studentencorps geopend. De tentoonstelling van de archieven van een lichaam als hel L. S. C waarin traditie en overlevering streng worden gehuldigd is zooals men zal kunnen begrijpen zeer aan trekkelijk Tn de eerste plaats natuurlijk voor de studenten en reünisten omdat die er door de geschriften en andere dingen die er liggen kunnen zien hoe roemrijk het verleden van het thans 89 jaren beslaande Studentencorps is Zij kunnen er weer eens zien hoe de verschillende gebruiken in den loop der jaren zijn verouderd maar tevens hoe men dankzij het bestaan van het Corps niettemin aan vele typische gebruiken en regelen tot op heden heeft vastgehouden. Deze tentoonstelling is echter niet alleen interessant voor studeerenden en wie ver der in contact staat tot de studentenwereld. Ieder Leidenaar raden wij aan een kijkje te gaan nemen in De Lakenhal om er te zien wat er hij het nasnuffelen van de archie ven van hel L. S. C. is voor den dag geko men. Hel is Ie veel om te noemen En stuk voor stuk zijn de documenten en andere bescheiden die men op de tenloonstelling nog eens te voorschijn heeft gehaald belangrijk Men heeft in de eersfe zaal bijeen gebracht alles wat betrekking heeft en afkoms'ig is uit de archievpn van het Corps zelf En in de tweede zaal zijn in vitrinps en Ia nes de wanden verza meld hereon men uit de archieven voor zoover die bestaan van de Corpsvereeni gingen en gezelschappen beeft kunnen vin den Daar liggen documenten en voorwer pen die herinneren aan de geschiedenis van Niord Semnre Crescendo Pro Patria Mi nerva Frisia Non Sordpnt in Undis. Tndia Orien'alis Lucdunum Ratavorum enz. enz Men vindt er de wetten" maar ook portret ten en dingen die eron wijzen dat de stu denten in alle tijden hebben gehuldigd de spreuk Gebruickt jolijt. Terwijl ghij zijt In uw jonge jaren. Daaraan herinneren ook de bont gelee- kende menu's der promotiefuiven en offi- cieele diner9. Andere stukken vindt men er evenwel die den bezoeker doen zien dat de studenten vroeger ook wel over ..gewigtige zaaken delibereerden". Het is vermakelijk al het vele dat herin nerd aan de historie van het L. S. C in de zalen van De Lakenhal bijeen te zien. Ver makelijk maar vooral interessant Dat zijn o.a. de stellingen van mannen als Buy9. Heemskerk om slechts enkele namen te noe men En dat zijn ook de handteekeningen van vele andeTen die thans figuren zijn ge worden die het Vaderland waarvoor de leden van het L S. C. steeds groote liefde hebben gekoesterd, in hooge en aanzienlijke posities dienen. Ieder stuk wat op deze tentoonstelling ligt. mag belangrijk heeten op zichzelf, waardoor deze expositie zoo bijzonder aan trekkelijk is. in de eerste plaats omdat zij een prachtig beeld geeft van de historie van Leiden als universiteitsstad Van het leven en de beweging der bij het L. S. C. aangesloten studenten in het bijzonder. Van de studenten die zooals wij in de eerste, van 1815 dateerende. Studenten almanak lezen, meer dan een eeuw geleden reeds tol leuze hadden: Nu zaamlen wij uit wijsheids voorraad schuren Ons vlijtig kenni9 saam, Om eens, wanneer wij 't Vaderland (besturen Te sieren zijnen naam. En zijn wij eens met kennis r::t- (beschonken Ten dienste van 't Vaderland, Reik, meisjel dan aan ons, van liefde (dronken Uw Nederlandsche hand! Want dat de Nederlandsche en in het bij zonder de Leydsche jonkwouwen door de jaren heen belang stelden in het leven der studenten blijkt ook op deze tentoonstelling uit vele archiefstukken. DE CRISIS IN DE GEREF. KERKEN. In de overbezette Graanbeurs werd gister avond vanwege den National en Bond van Gereiormeerden een openbare vergadering gehenden, waarin als sprekers optraden: ds EL C. v. d. Brink. Gerei pred. te Zand voort, en dr. J. G. Geelkerken, idem te Amsterdam, sprekende over bovenstaand onderwerp. De bijeenkomst werd geleid dw den heer J. Buis. uit Den Haag, die na bert gemeenschappelijk zingen van P-.a'.m 25 vs. 6, voorging in gebed en daarna de verga dering met een woord van welkom opende. Hel eerst betrad ds. H. C. van den Brink den katheder, die aanving met te zeggen, dat zicb in den laatsten tijd in de Gerefor meerde Kerken moeilijke omstandigheden hebben voorgedaan. Er is beroering in die kerken ontstaan, die nog aitgd voortduurt. Spr noemde de bekende aan.eiding tot die beroering. Er werd, zooals men weet, door een der gemeenteleden in Amsterdam-Zuid een aanmerking gemaakt op een uitlating van den predikant dier gemeente, wat wel meer gebeurt in deze kerken, dus niets bijzonders was. De vijftien oud^r.ingen, die deze preek hebben aangehoord, hadden geen aanmerking op die uitlating, maar toch hebbeD de hoogere kerkbesturen zich wel i bezwaard gevoeld over deze uitlating van dr. Geelkerken. Zoo is dit incident uitgegroeid tot een conflict en het conf.ict is geworden een cri.-:is. Er is een bijzondere synode te Assen gehouden en die heeft zich niet ontzien dr Ceelkerken te schorsen en ten slotte de kerk van Amsterdam-Zuid buiten het kerkelijk verband gesteld. Doch hierbij is het niet gebleven. Velen hebben de zijde van den kerkeraad en den Dienaar des Woorcis van Amsterdam Zuid gekozen, waar door er e-en scheuring is gekomen in het Gereformeerde Kerkverband. Njet minder aan twintig gemeenten staan aan de zijde der uitgestootenen en honderden gemeente leden staan aan hun zijde. En geen wonder, volgens spr., want wat in Assen is geschied, is ten eerste onwet tig, d.w.z. in strijd met het Geref. Kerk recht en ten tweede onrechtvaardig, wat spr. uitvoerig trachtte aan te toonen met eigen wetsuitiegging en met uitspraken van verschillende bekende persoonlijkheden uit de Geref. Kerken. Was het o.m. niet dr. ScLokking, die het openlijk uitsprak, dat wat in de Synode te Assen is geschied j geheei overeenstemt met wat de Hervormde Synode deed ten opzichte van de doleantie en dat de gevolgen hetzelfde zullen zijn? Wat de Synode van Assen deed, vioeit eenvoudig voort uit het persoonlijk machts misbruik van enkele mannen, Spr.'s con clusie was, dat, wat in Assen was geschied, onwettig is, omdat het strijdt met de Geref. Kerkordening en in strijd is met 't beginsel van den Christus zelf, den Heer der Kerk. Onrechtvaardig is het besluit van de Synode van Assen, wijl het geen afdoen de gronden heeft aangeveerd dat en waar om door broeder Geelkeiken en wie zijn zijde kozen, zijn afgeweken van de Geref. leer. Ook dit werd met t«al van uitspra ken van bekende voormannen der Geref. kerken gestaafd waarbij ook de naam van onzen stadgenoot mr Knïbbe werd ge noemd. Spr zoekt in dien diepsten grond de oorzaak van deze crisis in de zonde, de zonde van u en van mij riep spr. uit. Er is een inzinking gekomen in het gees telijk leven der kerken. Men heeft niet den klemtoon gelegd op het leven, maar op de leer. Het star conservatisme predomi neerde over bet geloof en de liefde. Men vergaapte zich aan uiterlijke praal; men kreeg mooie en groote kerkgebouwen, be geerde goed bezoldigde ambten en eere- posten en vergat zich te verootmoedigen voor God Men ontzag de hooggeplaatstien ook als zij niet goed leefden. Dat i-s in den diepsten grond de oorzaak van wat thans '1p <"ïnrpf Kerken bedreigt Dr. J. GEELKERKEN. Men heeft den geschorsten ook nog wel meerdere grieven toegerekend Spr. heeft het zeLf gevoeld en ondervondenmaar hij weet zich. zich steilende voor Christus zelf," van die grieven vrij. Zoo werden zij scheur makers genoemd maar dan waren Calvijn en Luther Cock en Kuyper ook scheurman kers Men wordt we) eens om Gods wille tot scheur maken genoodzaakt. Spr besloot met een vunge en welspre kende opwekking tot zijr» aandachtig luis terend gehoor, om na het gehoorde te over wegen wat hun te do^n staat in deze kwes tie, zich daarbij veroormoedigend voot den Heere. Ook spr wenscht niets liever dan dat door 's-Heeren genade de gescheidenen weer tot elkander worden gebracht. BINNENLAND. In de Lakenhal te Leiden is heden de tentoonstelling der archieven van het Leidsch Studentencorps geopend, (Stads nieuws. Ie Blad). De burgemeester van Leiderdorp, de heer G. van der Valk Bonman ia overleden, (Rijnstreek, 3e Blad). Ingediend is een wetsontwerp tot intrek king van de wet tot wijziging der Stoom- wet, (Binnenland. 2e Blad). Mr. Merchant over den politieken toe stand, (Binnenland. 2e Blad). De voorgenomen vliegtocht naar West- Indië, (Binnenland. 2e Blad). De film als getuige, (Gemengd. 3e Blad). De lotgevallen van de Burgerdijk, (Ge mengd. 3e Blad). De competitie-indeeling van den Kon. Ned. Amateur-Schermbond, (Sport, 3e BI). BUITENLAND. Briand beantwoordt in den Franschen Senaat de rede van Stresemann, (Buiten land. Ie Blad). Poincaré over de Fransche financiën in de Kamer, (Buitenland. Ie Blad). De debatten in den Dnitscben Rijksdag over de ontruiming van bet bezette gebied, (Buitenland. Ie Blad). Engeland ratificeert de 8-nrenconventie van Washington niet, (Buitenland. Ie BI.) De ontvangst der Britsche commissie in Indie, (Tel. 1ste Blad). De rede van ds. Van den B. werd met diepen aandacht gevolgd. Daarop werd eenigen tijd gepauzeerd en terwijl de aanwezigen Ps. 25 1 en 119:6 zongen, voor de kosten van zaalhuur en advertenties gecollecteerd. Hierna verkreeg dr. J. Geelkerken het woord, die nog zijnerzijds de reden aangaf, waarom hij en collega v. d Brink hier zijn gekomen. Zij willen overal waar zij geroe pen worden, zich gaarne rechtvaardigen te gen alle verwijten en beschuldigingen welke de Synode van Assen en wie aan haar zijde staan, hun aanwrijven Wij hebben een beroep gedaan op den hoogsten kerkelijken rechter en nu dat beroep is afgewezen, doen wij een beroep op het geweten van het Geref volk en bovenal op Jezus Christus, ons aller Heer. En waar spr. en de zijnen overtuigd zijn in hun geweten, dat zij het recht aan hun zijde hebben, daar zou het een zondigen legen God en het geweten wezen te zwijgen en de Gereformeerde broe ders niet in te lichten. Het gaat hier om de eer der kerk, om het geestelijk leven en in hoogste instantie om het gezag van den Hei ligen Schrift, wat spr. vervolgens uitvoerig uiteenzette. Men moge gelooven, dat wat daar in As sen gezegd is. goed i9 bedoeld, maar wij hebben niet alleen te doen met bedoelingen, maar mei daden. En deze daden wraakt spr. ook ten opzichte van hetgeen door hem ge zegd is met heirekking tot Genesis 2 en 3, getoetst aan hel gezag van den Schrift, wat opr. nader uitvoerig uiteenzette, waarbij hij een aantal uitspraken van erkend Geref. voormannen aanhaalde om zijn opvatting ten opzichte van het Schriftgezag te recht vaardigen. Eigenaardig, dat men over het dezer da gen verschenen boek van prof Hugo de Vis- scher: ..Het Paradijsprobleem", waarin over de slang wordt gesproken, als spr heeft ge daan. zwijgt, althans dezen hoogleeraar niet aanvalt of het hem lastig maakt. Als spr. het gezag van den Schrift aantast dan heeft niet alleen prof Hugo de Visscher. maar dan hebben ook Abraham Kuyper en zelfs Calvijn het Schriftgezag aangetast en spr. staat liever aan hun zijde dan aan de zijde van de heeren van Assen, die niets meer en minder deden dan in- en uitpraten Men conformeert zich nu wel aan die uitspraken van Assen, maar men houdt zich er in het leven niet aan. predikanten evenmin als gemeenteleden Het Kerkgezag neemt er vrede mee Men heeft spr gezegd- waarom hebt gij niet de bewuste verklaring getee- kend dan was er niets gebeurd? Neen zeide spr.. dan was er veel gebeurd dan had ik mijn geweten bezwaard en had mij moeten schamen voor Christus Het gaaf ook in de Geref Kerk om den wasdom van het gees- teliik leven en niet om enkel de hesluiten van een A*ser synode te erkennen In plant* van den mensch te plaatsen voor he! kruis van Christus plaatst men hem voor de *lang en den boom. voor de letter alleen. Zoo gaan de Geref. kerken

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1928 | | pagina 1