68*" JAARGANG DONDERDAG 2 FEBRUARI 1928 No. 20825 STADSNIEUWS. kin- MUZIEK. BUITENLAND. Het voornaamste nieuws van herten. LEIDSCH DAGBLAD DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Ct* per regel voor advertentien uit Leiden en plaatsen waar agentschappen vaD ons Blad gevestigd ai)n Voor alle andere advertentifn 35 Cta per regel Kleine AdvertrntiPn uitsluitend bi) vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cta. bij een maximum aantal woorden van 30 Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindspleln Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT i Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week 0 18 Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn. per week „0.18 Franco per post 2.35 portokosten. Oil nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. PROP. LORENTZ. Wij vernamen heden, dat de toestand van prof. dr H. A. Lorentz over het algemeen bevredigend is. De temperatuur blijft even wel vrjj hoog. PROF. VAN DER VLUGT. Prof. Van der Vlagt, die nog niet lang geioaeii het Diaconessenhais heeft verlaten, is andermaal in deze inrichting opgenomen. Men heefl den hoogleeraar gisteren geope reerd met goed gevolg. De patiënt is echter nog zeer zwak. LEIDSCHE VEREENIGING VOOR WETENSCHAPPELIJKE VOORDRACHTEN. Lezing van prof. Lacroix. Voor de Leidsche Vereeniging voor Weten schappelijke Voordrachten hield gisteravond prof. A. Lacroix uit Parijs een lezing over: „Le9 divers modes du dynamisme de9 vol- cans actifs". Nadat de voorzitter van bovengenoemde Vereeniging spreker een hartelijk welkom had toegeroepen, begon prof. Lacroix zijn lezing met een woord van hulde aan prof. Escher. Deze geleerde heeft door zijn onder zoekingen van vulkanen o.a. op Java veel ontdekkingen gedaan op het gebied van erupties enz. I Daarna zette de spreker uiteen welke ver- ichillende wijzen van werking vulkanen hmnen hebben Aan de hand van prach- I lige, projections luqiineuses" naar foto's meest door hem zelf genomen bij zijn zwerf tocht over de geheele aarde, vertelde prof. Lacroix van vulkanen als de Stromboü. die voortdurende kleine erupties vertoonen, welke echter minder gevaarlijk zijn. Daaren tegen zijn vulkanen, als de Mont Pelee of Martinique en de Vesuvius zeer funest voor hun omgeving, zoo vaak er uitbarstingen plaats hebben. Spr. liet de gevolgen zien van uitbarstingen o m. in 1902 toen de stad St. Pierre, die 80.000 inwoners telde, geheel werd weggeveegd. Als een andere manier van uitbarsting sprak prof. Lacroix over vulkanen, die een dichte muur van dikke lava uitzenden en die zich met zóó'n groote snelheid voortbe weegt dat alles wordt verwoest zooals o.a. gebeurde bij een uitbarsting van de Azo. een vulkaan in 't Zuiden van Japan Waarom nu bij al die vulkanen verschillende soorten erupties plaats hebben, welke verschillen er zijn in de' projectielen die zij uitwerpen, alles werd door spreker verteld op een boeiende en vlotte manier. JUBILEUM AAN HET HOP. Gisteren is ten Koninkl. Paleize in het Noordeinde te 's-Gravenhage een jubileum gevierd, waarbij de Koningin en de Prins voorgingen in sympalhiebeloon. Het was gisteren 40 jaren geleden dat de heer J. C. van Kempen, Ihans Eerste- Hofmeester in dienst der Koningin, bij de Koninklijke Hofhouding in dienst Irad. De heer Van Kempen is hier ter stede wel bekend. In die betrekking is hij de verantwoorde lijke persoon voor alles wat betreft de zaken der paleiskeuken en wat daarmede verband houdt. Behalve bij zijn onmiddellijke supe rieuren, die slechts lof hebben voor de nauwgezette dienstvervulling van den heer van Kempen, is de jubilaris bij de leden der Hofhouding, de officianlen en beambten van het paleis zeer gezien. Op jongen leeftijd was de heer Van Kempen bij het Hof in dienst gelreden als onder-kok, later als kok en na in verschil lende verdere functies te hebben gewerkt, Llom hij op tot zijn tegenwoordige betrek- De Koningin ontbood den jubilaris bij rich en wenschte hem hartelijk geluk met rijn jubileum. Later werd de heer Van Kempen gehul digd in de feestelijk versierde eetzaal der officianlen, waar ook Prins Hendrik aan- Jezi2 was. en voorts de familieleden van den heer Van Kempen, de opperhofmaar schalk der Koningin jhr. Boreel, de hof maarschalk baron De Smeth. eenige ton Paleize dienstdoende leden van Hr. Ms. Hofhouding de ambtenaren van het depar- Jem^nt van den hofmaarschalk, de offician- en en het overige beambtenpersoneel. De Pnns sprak den jubilaris zeer waar- eerend toe en eindigde met de mededee- "JS dat de Koningin den jubilaris het llveren Kruis der Huisorde van Oranje t verleend. Waarna Prins Hendrik hém persoonlijk namens de Koningin het Kruis °verhandigde iJ?a?rna werd He jubilaris nog toegespro- j j r Baron de Smeth. Hofmaarschalk- <W a ^PDer-Hofmaarschalk jhr. Boree die ^eer PercHrin. tweede Hofmeester collega's officianten en verde* heer v €en &eschenk aanbood, door den Verhoef, waarn. Hoffourier, ook na mens de beambten op het Loo, die mede tot het geschenk hadden bijgedragen, door den heer Beekes, concierge van het Paleis te 's-Gravenhage, en door den tuinbaas, den heer Snel. De heer Van Kempen dankte met een kort woord, dat in de eerste plaafs tot de vorste lijke personen was gericht. Bij zijn 25-jarig jubileum ontving de heer Van Kempen reeds de gouden medaille der Orde van Oranje. Hij is nok begiftigd met verschillende buitenlandsche medailles. VEERTIG-JARIG BESTAAN DER FIRMA LEZWIJN VEERMAN. Gisteren vierde de firma Lezwijn Veerman haar veertig jarig bestaan. In het begin van Februari 1888 begon de heer W. G. G. Lezwijn op zeer beschei den voet op het Utrechtsche Veer een schil derszaak. De zaak werd later verplaatst naar de Langestraat en vervolgens naar de Garenmarkt. Daar ontstond circa 15 jaar geleden brand, doch de zaak bleef op de Garenmarkt gevestigd. In 1922 associeerde de heer Lezwijn zich met de heer C. Veerman. Toen in 1924 de heer Lezwijn overleed bleef de heer Veerman de zaak onder de firmanaam Le zwijn Veerman drijven. In Augustus van het vorig jaar werd de heer A. Chrisu aanse in de firma opgenomen. Gisteren heeft het personeel de patroons gehuldigd. Men bood bloemen aan en verschillende geschenken en de patroons 9chonken op hun beurt ook het personeel een aanden ken. Hedenavond ontvangt de firma de le veranciers die haar wenschen te compli menteeren. PELGRIM FATHERS. Zooals reeds eerder werd medegedeeld, heeft de vereeniging van nakomelingen van hen, die met het schip de „Mayflower" naar Amerika gingen, het plan gevormd om een gedenkplaat ter gedachtenis van John Robinson, den vader der pelgrim-beweging, in de Pieterskerk, waar zijn stoffelijk over schot rust, aan te brengen, waarvoor zij haar medewerking in Leiden zelf gevonden heeft. Voornamelijk is het prof. dr. D. Plooy, die zich hiervoor interesseert. Wij vernemen, dat deze gedenkplaat, die een plaats zal krijgen in de doopkapel der Pieterskerk, in het late voorjaar of in het begin van den zomer zal worden aange bracht Verschillende Amerikanen zullen voor deze gelegenheid naar hier overkomen. DE MELKPRIJS IN DE FILIALEN VAN „DE LANDBOUW" VERLAAGD. Het heeft bij de overige melkhandelaren, groot en klein, in de gemeente kwaad bloed gezet, dat de melkinrichting „De Landbouw" aan den Rijnsburgersingel, een coöperatieve vereeniging van melkveehouders, zooals men weet, den prijs der melk uit haar filia len afgehaald, met ingïtng van 1 Februari met 2 cent heeft verlaagd en gebracht op 14 cent per Liter, terwijl de vastgestelde winterprijs is 16 cent en de inkoopsprijs nog niet is verminderd. Wij hebben ons om inlichtingen gewend tot den directeur van „De Landbouw", die ons mededeelde, dat deze prijsverlaging, die uitsluitend voor de afgehaalde melk geldt, feitelijk uit billijkheidsoverwegingen is in gesteld. Met het bezorgen der melk aan de huizen gaan bedrijfsonkosten gepaard, die niet veel beneden de 2 cent per Liter be dragen Een algemeene prijsverlaging be- teekent deze maatregel dus niet. De melkhandel in het algemeen vat het echter zoo op en acht dit optreden, waarin geen enkele organisatie is gemoeid, niet gerechtvaardigd en overweegt maatregelen zijnerzijds. Iïet gerucht ging gisteren door de stad dat er des avonds een spoedverga dering zou plaats hebben ter bespreking over deze niet gerechtvaardigde concur rentie Heden vernamen wij, dat deze vergade ring nog niet is gehouden. De burgerij als derde belanghebbende in deze kwestie, ziet mei belangstelling den fe verwachten strijd tegemoet en zal het zeker niet betreuren als het gevolg zal aijn, dat de melkprijs over de geheele linie een ver laging ondergaat. SLECHTE VAKLIEDEN. In den afgeloopen nacht is ingebroken ten kantore van de firma de G. Co. (in koloniale waren) aan de Oude Vest alhier. Men heeft zich langs de achterzijde van het gebouw door verbreking van een ruit toegang tot het kantoor verschaft en ge poogd met een van de firma de G. Co. geleende nijptang de brandkast te forceeren. Dit is niet gelukt. DE JUISTE MANIER. Gisteren vervoegde N. te W. zich op het bureau van het Armbestuur, ten einde om ondersleuning te verzoeken. De man ver keerde in staat van dronkenschap en sloeg, toen men hem natuurlijk weigerde te hel pen. een ruit in. Het is wel de manier om het Armbestuur in te nemen. GEVONDEN VOORWERPEN. Lipssleutel, Lipssleutel aan koperen ring, huissleutel, gouden deksel van een ring of medaillon, slobkous, handschoenen, portemonnaie met inhoud, portemonnaie (ledig), ijzeren ketting met ring waaraan 9 sleutels, dame9ceintuur, zilveren aan hanger met steentje, speldenkussen, han del van een motorrem, spatzeiltje. 2 nieuwe rijwiel-buitenbanden, steeksleutel, doublé bril, werkschort, radeerstift, damestaschje met inhoud, auto-spiegel, zilveren dames horloge, autosignaalhoorn, gouden speld met paarltjes blauwe jongensmuts, school- tasch van Henk de Ru, rozenkrans in etui, zilveren boekenlegger, reticule met inhoud, cigarettenpijpje, koperen dop van een rijtuigas. zak knikkers, ijzeren gewicht, doos met kleeding. zilveren horloge aan zwart bandje, rijwielhelastingplaatje in etui, bruine boodschappentasch inh. on dergoederen, zakmes, rozenkrans, eenige balken, kosteloos rijwielhelastingplaatje, zwarte wollen das, lapje vitrage, etui met schrijfbehoeften, bruin lederen motorhand schoen, rijwielrefleclor, paspoort van M. v. Gclderen, blauwe jongenspet, vel spaar- zegels van J. van Rijn. damestaschje van Hetty Haspers, stelschroef van een ijzer zaag. handkoffer inh. werkgoed. 44 halve centen, slinger van een auto, witte dames blouse, bruin kinderschoentje, atlas en leekenboek van C. Brandt, eendvogel, hon den. Tram: Gevonden in de Electrische (Stads- Iijn): Parapluie, paar dameshandschoenen. Gevonden in den autobus Boskoop Leiden- Bruin lederen portemonnaie in houdende pl.m. f 16. Terug te bekomen en inlichtingen te ver krijgen ten poliliebureele alhier eiken werkdag, behalve Donderdag en Vrijdag, tusschen 1 en 3 uur nam. Aan do Technische Hoogeschool te Delft slaagde voor het ingenieursexamen voor electrotechnisch ingenieur onze stad genoot de heer J. Schalkwijk. De agent van politie 1ste klasse A. I. Witmans hoopt op Donderdag 16 Februari a.s. den dag te herdenken, waarop hg voor 25 jaar in dienst der gemeente Leiden trad. De heer Witmans was eerst een jaar brugwachter en ging daarna over in dienst bij de politie, waarbij hg thans bg de wielrijders is ingedeeld. Men verzoekt ons te melden, dat het op 8 Februari aangekondigde concert in het Wgkgebouw „Geloof-Hoop-Liefde", Lange straat 67—69, door plotselmge verhindering niet doorgaat. Hedenmorgen omstreeks kwart vpor elf reden de Directeur van het Bouw- en woningtoezicht en de opzichter V. langs de Rijnkade. Even vóór hen zette een visch- boer zijn wagentje neer, maar op zoodanige slordige wijze, dat het wagentje tengevolge van de helling van het pad plotseling dwars over den weg kwam te staan. Bij het stop pen raakte de heer V. zijn evenwicht kwijt en viel met zijn rijwiel in den Rijn. Als goed zwemmer kon hij spoedig den walkant bereiken en zich op het droge redden. Het avontuur heeft, behalve een nat pak, verder geen nadeelige gevolgen voor hem gehad. Newton-eieren worden door kenners als de beste eieren beschouwd. Deze Ame- rikaansche broedmachine van vernuftige vin ding en degelijke constructie werkt prachtig en de eieren, die er in gebroed worden genieten een zeer gunstige reputatie. Er is thans in Leiden ook een Newton- centrale, die door de firma D. Groeneveld Jr., Iloogl. Kerkgracht 27, binnenkort in bedrijf wordt genomen. Het is een groote centrale, waarin eenige duizenden eieren gelijktijdig kunnen worden gebroed. De beer Groeneveld heeft veel vertrouwen in de Newton en hij hoopt, bijgestaan door zijn ijverige echtgenoote, gunstige resultaten met do moderne machine te behalen. In het Koningshof heeft men gisteren de 65-jarige J. B. bewusteloos en met een wondje aan het hoofd aangetroffen. De man werd naar het St.-Elisabethgesticht overge bracht, waar hij spoedig overleed. Aan misdrijf wordt niet gedacht. HAARLEMSCHE ORKEST-VEREENIGING. De oorsprong der Slavische muziek (d. i. de Russische, de Tsjechische en de Poolsche) ligt een weinig ver verleden. Tot aan het midden der 19e eeuw was er noch in Rus land, noch in Bohemen, noch in Polen sprake van nationale muziek. De toestand in Rusland was omstreeks dien tijd onge veer zoo: de Grieksch-orlhodoxe kerk had haar zang in karakter vrij wel gelijk aan die der Katholieke kerk (rmddeleeuwsche veelstemmigheid); in de muziekcentra, waarvan Petersburg hel voornaamste was, werd uitsluitend uilheemsche muziek uitge voerd. De Italiaansche opera, later hel Wagnersche muziekdrama vierden er hooglij, precies zooals in de hoofdsteden in West-Europa. Het conservatorium te Leipzig had in Rusland niet minder prestige dan in Duitschland. Russische componisten waren er niet. De muzikale schatten des lands, de wijzen der volksliederen en der volksdansen, bleven voor de kunstmuziek onbenut. Totdat Glinka optrad (geb. 1804), die voor 't eerst een eigen Russisch geluid deed hooren De componist van de beroemd geworden opera „Het leven voor den Czaar" is de eerste werkelijk Russische toondichter. Uit zijn school ontstaat de Russische mu ziek, die tot ver buiten de landgrenzen haar invloed zou doen gelden. Tot den kleinen kring van Glinka's leerlingen behoort Boro- dine, die o a met zijn opera „Prins Igor" waarvan de ouverture gisteravond door de II. O. V werd uitgevoerd deel heeft gehad in de vestiging van den roem der Russische school Dat de Russische muziek haar steunpunt heeft in de volksmuziek, die het levende element is van alle muziek, heeft nauwelijks meer gezegd De meest treffende karakterbepaling der Russische muziek vonden we eens ergens in dezen zin: „men leert het Russische volk het best kennen uit zijn muziek". Tschaikowsky. die met zijn geweldig pianoconcert in bes het tweede programmanummer vormde, slaat, hoewel tijdgenoot van Borodine, min af meer naast dezen en diens groep door een zeker streven naar internationalisme in zijn werk, gevolg van invloeden van buiten (Vooral Schumann en Berlioz) waaraan hij zich niet kon of niet wilde onttrekken. De geschiedenis der Tsjechische muziek lijkt als twee druppels water op de Russi sche. Smetana (geb 1824) is haar grond legger. Ook hij gebruikt de levenwekkende kracht van het inheemsche volkslied Zijn meest prominente leerling is Dvorak, van wien we gisteravond na de pauze de e moll symphonie hebben gehoord. Al is deze dan in Amerika geschreven, met gebruikmaking van allerbekoorlijkste negermelodieën, het is daarom toch niet -minder Tsjechisch® muziek. Het goed sluitende programma heeft een zeer gelukkige uitvoering genoten Al zou hier en daar een opmerking te plaatsen zijn (een weifelende hoorninzet, een engelsen- hoorn die nog wat meer poëzie kan leggen in zijn solo in het largo der symphonie) toch was doorloopend mooie orkestklank le genieten. Vooral in dit opzicht gaat het orkest sleeds vooruit. Met name in het fraai geïnstrumenteerde pianoconcert klonken de tuttis voortreffelijk. Aan de vele eischen die de belangrijke orkestpartij in dit werk stelt, is ten volle voldaan Ook in de fris- sche, opwekkende en boeiende symphonic, een stuk gezonde poëzie hebben orkest en dirigent zich van hun beste zijde laten zien. Geen wonder dat dit werk danig bij het publiek insloeg. Mej. Elsa Nolthenius speelde het piano concert. Niet slechts met zeer respectabele technische beheersching maar ook met sterk aan den dag tredende muzikaliteit in de voordracht. Toch betwijfelen we of dit formidabele stuk mej. Nolthenius wel ge heel ligt. Om bet geheel naar den eisch te spelen is Titanische kracht en uithoudings vermogen noodig. Meer dan waarover een vrouw gewoonlijk te beschikken heeft. Behalve dat in de forsche gedeelten, en die zijn hier vele. de piano zich niet altijd vol doende handhaafde tegenover het orkest, klonk als gevolg daarvan haar spel wel eens wat vlak en te weinig kleurrijk. Als pianiste heeft ze niettemin een zeer gun sfigen indruk gemaakt Haar knappe vertol king van het in meer dan één opzicht zware stuk is door de zaal zóó gewaardeerd dat ze tot drie keer toe werd teruggeroepen. Ze ontving mooie bloemen. De zaal was behoorlijk, maar toch nog niet voldoende, bezet; hef publiek, als naar gewoonte, uiterst dankbaar. Mej. Nolthenius bespeelde een Steinway- vleugel uit Bender's magazijn. DE ALGEMEENE TOESTAND. De Duitsche eisch tot ontrni- minq van het bezette aebied Fiansch-AmerikaanRrh arbi- traaeverdran De gesmok kelde mitraillenn Canada en Pan-Amerika. Stresemann heeft in zijn jongste rede in den Duitschen Rijksdag nogmaals zeer scherp den eisch gesteld van ontruiming van het. bezette gebied. Men weet, hoe daarop in de Fransche per9 is gereageerd. Stresemann heeft nu daarop weer geant woord men zie onder Duitschland en zijn zienswijze krachtig gehandhaafd Voor Briand is het een moeilijke kwestie Of heden- of morgenmiddag verwacht men. dat hij officieel zal ingaan op Stresemann s uitlatingen. Naar verluidt, wil Briand een oplossing zoeken door Duitschland opnieuw een ver mindering van het aantal bezettingstroepen met 10.000 man voor te stellen. Of Duitschland daarmede echter tevreden is te stellen, betwijfelen we. Het weet, dat BINNENLAND. Verschenen zijn de memories van ant woord betreffende het departement van landsverdediging en het vaccinatie-ontwerp. (Binnenland, 3e Blad). De opleiding van gevangenispersoneel. (Binnenland. 3e Blad). Tal van ernstige branden; een moeder en haar kind te Amsterdam uit een raam der eerste verdieping In een deken gesprongen. (Gemengd 3e Blad). Vergadering der Nationale Vereeniging tot bevordering der paardenfokkerij in Neder land. (Land- en Tuinbouw. 3e Blad). Doodelijk mijnongeval te Lntterade. (Laat ste Berichten 1ste Blad). De Cnlemborgsche moordzaak voor het Amhemsche Gerechtshof. (Rechtzaken. 1ste Blad). BUITENLAND. De nota's der Kleine Entente inzake de gesmokkelde mitraillenrs zijn te Geneve overhandigd. (Buitenl. le Blad). De Dnitsche ontrnimingseisch nogmaals door Stresemann gesteld. (Buitenl le Blad). Kabinetscrisis in Znid-SlaviS. (Buitenl. le Blad). De Raad van Beheer van het Interna tionaal Arbeidsbuiean bijeen. (Buitenl. le Blad). de sympathie van het buitenland, afgezien van Frankrijk en zijn vasalstaten aan zijn zijde isl Vermoedelijk zal 6 Febr. te Washington het Amerikaansch-Fransche arbitragever drag worden geleekend. Er verluidt, dat Frankrijk voorbehoud zal maken voor de verplichtingen, welke voortvloeien uit het pact van den Volkenbond en de V. S. voor behoud met betrekking tot de Monroeleer. In een Havasbericht uit Washington wordt gezegd, dat president Coolidge wat het anti-oorlogspact betreft, van meening is, dat de V. S een pact, in *den zin als door Frankrijk voorgesteld, toch zouden kunnen aanvaarden, hoewel de V. S. het beter zou den oordeelen, indien dit pact ook met een aantal andere staten werd gesloten, doch we vreezen, dat hier de wensch vader der gedachte i9. e De nota's van Zuid-Slavië, Tsjecho-S!o- wakije cn Roemenië inzake de gesmokkelde mitrailleurs zijn te Geneve overhandigd ten Volkcnbondsbureele. Van de drie nota's, die alle tamelijk kort zijn.is de Zuid-Slavische nota het langst en het duidelijkst De belangrijkste passage er uit luidt als volgt: „De Regeering meent, dat het van alge meen belang is. dat die incidenten in het volle daglicht komen te staan, omdat zij het vertrouwen van hel publiek in de waarde der internationale verdragen op ernstige wijze zouden kunnen doen wankelen. De regeering meent dus, dat zij verplicht is de aandacht van den Volkenbondsraad te ves tigen op de gevolgen, die dat zal kunnen hebben en daarom doet zij een beroep op de rechten en plichten van den Raad om in die omstandigheden in te grijpen, ten einde ern stiger gebeurtenissen en gevolgen te voor komen De regeering verzoekt den Raad de maatregelen le nemen, die uit deze rechten en verplichtingen voortvloeien, evenals uit de bepalingen van het vredesverdrag van Trianon betreffende de militaire controle in Hongarije. Het slot van de Zuid-Slavische nota spreekt dan den wensch uit, dat deze aan gelegenheid op de agenda der Maartzilting van den Volkenbondsraad zal geplaatst wor den. De Tsjechische en de Roemeensche nota's hebben denzelfden slotwen9ch, zoodat ook Roemenië zich niet lot een eenvoudige ken nisgeving der feiten bepaalt. De Roemeensche nota i9 opmerkelijk, om dat zij duidelijk de sporen draagt van het bezoek van Titulescu aan Rome Zooais men weet, wordt de Italiaansche regeering in penige kringen er van beschuldigd, dat zij met Hongarije heeft samengesmeed, om Hongarije in het bezit van verboden raunu- tie en wappnen te doen komen De Roe meensche nota verklaart daarom met vrien delijkheid jegens Italië dat deze nota in geenen deele den wensch hpeft iemand te beschuldigen of in verdenking te brengen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1928 | | pagina 1