68s" JAARGANG VRIJDAG 2 DECEMBER 1927 No. 20773 BERICHT. 0FF1CIEELE KENNISGEVING STADSNIEUWS. MUZIEK. Het voornaamste nieuws van heden. KERK- EN SCHOOLNIEÜWS. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIEN: 30 Cis. per regel voor advertentiën uil Leiden en plaatsen waar agentschappen van ons Blad gevestigd rijn Voor alle andere advertentiën 35 Cts per regel Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cis. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrechL Voor eventueele opzending van brieven 10 Cis. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per week ƒ0 18 Builen Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „018 Franco per post 2.35 portokosten. Dit nummer bestaat uit VIER Bladen EERSTE BLAD. Kinderkrant en Fotopagina zullen wij morgen geven in plaats van heden. DE DIRECTIE. Burgemeester dh Wethouders van Leiden brengen ter openbare kennis, dat J. H. M. Bersée, te Leiden, een verzoek heeft inge diend ter bekoming van verlof voor den ver koop van alcoholhoudenden drank, anderen dan sterken drank, voor gebruik ter plaatse van verkoop in het perceel Oude Vest no. 97. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 2 December 1927. 226i ADRES AAN DEN RAAD. Door het bestuur van de afdeeling Leiden van den „Bond van Nederlandsche Onder wijzers" is het volgende adres tot den Raad onzer gemeente gericht: Naar aanleiding van de adressen van de heeren G. Barten en L. Prevo, in Septem ber jl. tot u gericht en vragende om tot den bouwvan een openbare lagere school en een openbare bewaarschool in het Haag- wegkwartier te willen overgaan; hebben wij de eer u te berichten, dat wij onze instemming met die adressen betuigen en hopen, dat uw College de o. i. rechtma tige verzoeken van adressanten zal inwil ligen. Het kan nu toch moeilijk langer ontkend worden, dat in het Haagweg-kwartier aan deze scholen groote behoefte bestaal. Wat de gevraagde lagere school betreft moge het waar zijn, dat sommige openbare scholen een onvoldoend aantal leerlingen tellen, hieruit volgt niet, dat men anders in dit stadsgedeelte, die voor hun kinderen open baar onderwijs verlangen, zonder meer naar die scholen mag verwijzen. Daarvoor zijn de afstanden te groot en is de weg te gevaarlijk. De dichtstnabijzijnde openbare school, op leidende voor het 7e leerjaar, is die aan de Paul-Kru gerst raat Van 'f Haagweg-kwar tier is ze in 20 d 25 minuten te bereiken alsgeen der bruggen, die gepasseerd moeten worden, is afgedraaid en de hoo rnen van den spoorwegovergang niet zijn neergelaten. Mochten tegen den bouw van een nieuwe openbare school uit financieel oogpunt on overkomelijke bezwaren rijzen, dan is het minste, dat gegeven kan worden toch wel, dat de gemeente zorgt voor een kostelooze overhaal-dienst over het Galgewaler ter hoogte van het Haagweg-kwartier. De ouders, die voor hun kinderen open baar bewaarschool-onderwijs verlangen zijn ook daarmee niet geholpen, daar in het Morschweg-kwartier evenmin een openbare bewaarschool slaat. Hoog lijd wordt het, dal in de buitenwijken in deze leemte wordt voorzien. SENATOR Mr. M. MENDELS OVER „DE STUDENT EN DE KLASSENSTRIJD". In het Klein-Anditorinm. Om acht uur gisteravond heeft dan in het Klein-Auditorium van de Academie mr M. Mendels. lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal d e aangekondigde voor dracht gehouden over „De Student en de Klassenstrijd". De voordrachtavond waarbij alleen stu denten toegang zouden hebben was slechts matig bezocht- Circa vijftig studenten het mogen er een paar meer geweest zijn van beiderlei kunne waren in het Klein-Audi- torium tegen acht uur aanwezig en onder deze groep jonge studeerenden merkten wij ook een twintigtal vrouwelijke studenten ^'ier eigenaardige veel schelle kleuren ver- toonende kleeding en haarversiering deed denken aan de bekende groepjes A. J.C.'ers die wij ook in Leiden van tijd tot tijd kun nen gadeslaan. Twee bezoekers van den leeftijd van den spreker dit zullen toch wel geen studen ten geweest zijn completeerden het audi torium van den senator die op uilnoodiging van de Leidse Soc. Dem. Studenlenclub Gen spreekbeurt kwam vervullen. Toen mr Mendels door hel bestuur van de L. S. D S. C. was binnengeleid in het Klein-Auditorium nam de voorzitter van de Club ehl woord en heette partijgenoot Men dels hartelijk welkom. Spr, begon met de aanbieding van zijn verontschuldiging dat qeze eerstejaarsavond op zulk een zonder ling tijdstip wordt gehouden en hij gewaagde van de moeilijkheden die zich bij het orga- mseeren van den avond hadden voorgedaan. Aanvankelijk was een dag in het midden van October voor deze bijeenkomst be stemd maar naar aanleiding van de arres taties der Indonesische Studenten en later door de bezwaren van Curatoren om het Klein-Auditoriura ter beschikking te stellen was het tijdstip verschoven Spr. wees op de bemiddeling van partij genoot Albarda waardoor curatoren hun bezwaren hadden doen varen. Hij gaf daarna een uiteenzetting van het doel van de club en meende de Klassenstrijd een cen traal punt omdat het al dan niet aanvaarden van den klassenstrijd het criterium vormt of men bij de soc. democr. studentenbeweging op zijn plaats is. Spr. gaf vervolgens het woord aan mr. Mendels. die begon met te vertellen uit de dagen waarin hij zelf als student te Leiden had getoefd. Hij ging vervolgens na hoe de student feitelijk tusschen twee werelden staat, ontworteld aan de kinderwereld en nog niet geworteld in de groote menschen- maatschappij. De 3tudent is geen kind meer, maar al is hij zelfstandig, gewoonlijk is hij toch niet onafhankelijk Het uits ociaal oogpunt ietwat hybridisch karakter komt, aldus spr. vooral tot uiting in de psychi. De studenten stichten als gevolg van hun toestand een eigen maatschappijtje, met eigen tradities en opvattingen en zelfs met eigen souvereiniteit. Spr. schetste vervol gens uitvoerig de positie van den student en wees op den Klassenstrijd die hij heeft te voeren. MODERNE FABREKSORGANISATIE. Op uitnoodiging van de Leidsche Studen tenvereniging voor Sociale Lezingen heeft gisteravond de heer J. A. E. Verkade, uit Zaandam, in de studenten-sociëteit Minerva een voordracht gehouden over: Moderne fabrieksorganisatie. Spr. zeide, dat hij meer in het bijzonder zou treden in een beschouwing over de wijze, waarop met het fabriekspersoneel dient te worden omgegaan en -daarbij tevens een en ander zou mededeelen omtrent de leiding ervan. De leiding van het fabriekspersoneel is, aldus spr., een zuiver individueele zaak. Geen recept of voorschrift kan in deze worden gegeven. De inzichten van twee leiders kunnen geheel uiteenloopen en toch kunnen zij ieder voor zich uitstekende t re sultaten met hun personeel bere ken. Vooral dient ook rekening te. worden gehouden met de streek, waar de onderneming gevestigd is, daar er, volgens spr., een groot onder scheid bestaat tusschen arbeiders uit ver schillende deelen des lands. De mentaliteit van de arbeiders, die in Twente wonen of in Noord-Brabant, is bijna niet te vergelijken met die van de bewoners der lage Zaan- sche landen. De eersten leven veel dichter bij de natuur, terwijl de laatsten een oude traditie hebben van persoonlijke vrijheid en onafhankelijkheid, overgebleven uit de oude windmolen-dagen. Welke de resultaten ook zijn mogen, die de individueele werkgevers bereiken, na volgen van elkanders doen en laten behoort vrijwel tot de onmogelijkheden. Iedere lei der van fabriekspersoneel zal zijn eigen weg moeten zoeken, al kan hij nu en dan met de ervaringen van andere zijde zijn voor deel doen. Dit is een der redenen waarom het dwingend regelen van fabrieksvertegen- woordiging of andere zoogenaamde sociale instellingen zooveel tegenkanting or.de: vindt. Industrieelen, zooals Van Marken en Stork, hebben in de 80-er jaren veel bereikt door de manier, waarop zij met hun volk om gingen, en toch, alhoewel er overeenkomst was in hun methoden, was de uitvoering in vele opzichten verschillend. Eén punt heb ben echter alle vooraanstaande leiders met elkaar gemeen en wel: De waarachtige wensch om hun medemenschen te dienen. Spr. behandelde daarna de vraag uit welk milieu de goede leiders veelal voorkomen. Volgens den Amerikaanschen statisticus Bel- son, uit Boston, worden zjj het meest ge vonden in eenvoudige huisgezinnen ihet niet to veel kapitaal, doch waar een zuivere geestelijke atmosfeer heerscht. Door den onderwijzer worden dergelijke jongelieden gedurende de schooljaren vaak bestempeld „lastige jongens", die wel kunnen maar niet willen. Spr .ging hierna in het kort deontwik keling van het vakvereenigingswezen na en wees er op, dat deze beweging daarom zulk een goeden voedingsbodem vond, om dat niet voldoende was voortgebouwd op de vooruitstrevende gedachten van een Van Marken of een Stork. Het zwaartepunt van de moderne fa- brieksleiding ligt volgens spr. in een vraag, hem eens door een Amerikaanschen vriend gesteld, toen hij zich beklaagde over de weinig waardeering van de arbeidersklasse. Over deze vraag: „Houdt gij van men- schen V'die hem zeer had getroffen, had spr. veel nagedacht en haar menigmaal besproken met vooraanstaande leiders van Amerikaansche en Europeesche industrieën. De overtuiging was tenslotte bij hem ko men vast te staan, dat men eigenlijk nooit als leider in een onderneming volkomen succes kar hebben, zonder een uitgespro ken gevoel van liefde jegens de medemen schen. Spr. behandelde daarna als voorbeeld de werkmethoden van twee succesvolle leiders van industrieën in Amerika, John Leitch en Arthur Nash, welke laatste een perso neel heeft van meer dan 5000 man. Beide regelen hun zaken in algeheel overleg met hun personeel. Spr. deed uitkomen, hoe volgens deze fabrikanten uitstekende re sultaten konden worden bereikt, zoowel wat betreft de houding tegenover de lei ding als de productiviteit der arbeiders, zonder dat er eenige dwang op hen be hoefde te worden uitgeoefend. Voor het verkrijgen van een dergelijken toestand stellen zij echter als eerste voorwaarde, dat de leider bereid moet zijn voortdurend acht te geven op wat strekken kan tot groo- tere ontwikkeling van zijn medewerkers, omdat men slechts kan ontvangen, wanneer men zelf bereid is belangloos te geven. Spr., die deze tactiek op zijn fabrieken toepast, heeft daardoor een verhouding tusschen de leiding en de arbeiders weten te doen ontstaan, die niet alleen bevredi gend is, maar haar uiting vindt in weder zij dsche waardeering. VEREENIGING TOT BEVORDERING DER EELANGEN VAN SLECHTHOORENDEN. In het Nutsgebouw heeft een bijeenkomst plaats gehad der Afd. Leiden van boven staande Vereeniging. De zaal. door een be langstellende uit Lisse op vriendelijke wijze van bloemen voorzien, was geheel gevuld. Het was de eerste bijeenkomst onder het nieuwe bestuur. De presidente, mevr. prof. Kranenburg heette de aanwezigen, zoowel goed- als slechthoorenden. hartelijk welkom en ving den avond aan met een uiteenzeting omtrent inzichten _sn werkwijze van het pasgekozen Bestuur Welbewust, aldus spr., gaat de Afdeeling een nieuw stadium in. Hulp van goedhoo- renden is onmisbaar, waarom zij hartelijk dank zegt aan de goedhoorende leden van het Bestuur die1 bereid waren, daarin zitting te nemen. Maar en hier kwam spr. op het essenlieele punt in de Doovenbeweging met al hun goeden wil kunnen goedhoo- renden toch niet begrijpen, wat een S. H. (slechth.) mist Zij zullen nooit precies kun nen aangeven, welke middelen moeten wor den aangewend, om zich zelf op peil te houden met slechts 4 normale zintuigen, plu9 een gradueel verschillend vijfde. Het is juist het streven van bovengenoemde Vereen, deze middelen te vinden en het zijn daarom de S. II zelf van wie de beweging moet uitgaan. Bij ieder openbaart zich de doofheid ver schillend en iedere S. H. leeft weer onder andere omstandigheden, maar daarom juist moet gemeenschappelijk gezocht worden, op welke wijze het gebrek het best kan worden ondervangen ën welke hulpmiddelen daar toe moeten worden aangewend, m. a. w. op welke wijze de S. H. een valiede mensch zijn kan. Het woord „lotgenooten" verwerpt spr, daar dit reeds dadelijk zekere invaliditeit vooropstelt. Welke zijn nu die hulpmiddelen? Ie. Het Liplezen. Vergt het aanleeren hier van ook veel geduld, zoowel van leerares als leerling, voor vele S. H., die het mach tig zijn, blijkt het een uitstekend hulp middel. Van buitengewoon veel nut acht spr. ver der studie der Psychologie -Hierdoor toch leeren wii onzen medemensch begrijpen en leert de doove zeggen, tegen wien men on geduldig uitvalt, of dien men uitlacht om zijn stuntelige ooren: „Och. hij meent het in zijn hart zoo niet". En dat doet hem zich dan daarboven verheffen, of het geeft hem kracht menig geval yan. slecht verstaan van den humoristischen kant te bezien. 3e. Ook hoorninstrumenten kunnen goede diensten doen. mits onder medisch toezicht of oordeelkundige leiding aangeschaft. De Ver. heeft goed werk gedaan met alle aan bevelenswaardige instrumenten tot een geheel in het Centr Mag. te vereenigen, van- waaruit ze verkrijgbaar zijn. Al acht valsche schaamte omtrent het gebruik ervan thans reeds vrijwel een over wonnen standpunt, toch waarschuwt zij nog eens daarvoor Ook hier werkt de Ver. mee, want wat individueel zwaar valt, volbrengt een geheele groep gemakkelijk. Na een bespreking van de inrichting der bijeenkomsten, eindigt spr. met alle aan wezigen op te wekken zooveel mogelijk te trachten, het ledental uit te breiden Hoe meer zielen, hoe meer vreugd en hoe meer geld. En dat laatste heeft de kas hard noodig. zullen de plannen die hel Bestuur heeft omtrent cursussen enz. kunnen wor den uitgevoerd. Hierna werd overgegaan tot een voor dracht voor leden voor een Commissie van Arbeidsbemiddeling voor SIL. zooals die elders in ons land bestaan, doch die men hier graag in - nauw contact zou zien met het plaatselijk bureau voor Soc. zaken, waartoe pogingen zullen worden gedaan. Mej. M. Driessen spraakleerares. gaf ver volgens met een aantal leerlingen een de monstratie in liplezen. die met belangstel ling gevolgd werd. Na het ronddienen der thee vertoonde de heer Smit alhipr een zeer mooie en interes sante colleclif lichtbeeldpn over den Horlus welke dooT den heer Mater, 1p am. a. d. Hortus, werden toegelicht. Besloten weid de bijeenkomsten voorlaan in het Leidsche Volkshuis, Apothekersdijk i te doen plaats hebben Zeer voldaan gingen zoowel Bestuur als leden huiswaarts met het gevoel, dat de avond de saamhoorigheid had vereterkt. 'n saamhoorigheid van men-^ schen uit alle kringen der maatschappij en van alle leeftijden, doch gemeenschappelijk strevend naar de middelen om het gebrek aan contact met de buitenwereld, voort vloeiend uit het gebrek aan een zintuig, te ondervangen. OUDERAVOND SCHOOL VROUWENKERKSTEEG. De ouders van de leerlingen der O. L. S. aan de Vrouwenkerksteeg hielden hun 2en Ouderavond in dit jaar. De gymnastiekzaal van de school was weer goed bezet, zoodat het goede bezoek regel schijnt te worden. De voorzitter heette in zijn openings woord vooral de nieuwe ouders welkom van wie voor 't eerst kinderen deze school be zoeken. Nadat de bestuursaanvulling besproken was, hield het hoofd der school, de heer D. Bosma, een inleiding over het onder werp: „School en ouders tegenover het kind". Hij schetste daarin hoe er in den loop der tijden groote veranderingen ge komen zijn in het maatschappelijke leven voornamelijk wat betreft voortbrenging, voeding, woning en verdediging en hoe met die maatschappelijke veranderingen, even eens wijzigingen voorvielen in onderwijs en opvoeding. Elk tijdvak had het onderwijs, wat daarbij paste. Ook het tegenwoordige. Hij wees daarbij tevens op de langzamer hand grooter wordende arbeidsverdeeling, die in alle vakken viel te constateeren en waaraan ook het onderwijs niet ontkwam. De ouders zijn door den loop der dingen gedwongen een deel van hun taak aan an deren over te dragen n.l. aan de beroeps- onderwijzers en -opvoeders, terwijl dezen, op hun beurt, weer sommige gedeelten van hun werk overdragen aan vakonderwijzers. Zoo kwam de spreker, ook langs dezen weg tot de conclusie van de noodzakelijkheid van samenwerking tusschen ouders en on derwijzers, over welke samenwerking hij verder nog eenige opmerkingen, speciaal deze school betreffende, maakte. Op deze inleiding volgde een hartelijk applaus. In de pauze maakten alle ouders gebruik van de gelegenheid, om het schriftelijk werk van hun kinderen in te zien en bespre kingen te houden met de onderwijzers over hun kinderen. Na de pauze hield de voorzitter nog een korte bespreking over het a.s. Sint-Nico- laasfeest, waaraan ook door eenige ouders werd deelgenomen en vervolgens sloot hij dezen welgeslaagden ouderavond. ALWEER EEN NIEUWE TOONEELVEREENIGING. In een gisteravond gehouden bijeenkomst is opgericht de neutrale tooneelvereeniging „Voor elck wat wils". Tot voorzitter, tevens regisseur werd benoemd de heer N. G. Kok; tot penningmeester de heer M. Laporte; tot 1ste secretaris de heer A. Dis tel velt, Seringenstraat 25a, en tot 1ste commis saris de heer C. P. H. Plasmeyer. Men hoopt al zeer spoedig een uitvoering te organiseeren. De staking van stucadoors bij den bouw van drie villa's nabij voormalig Post- hof aan den Rijnsburgerweg is heden ge ëindigd. De patroon heeft voldaan aan den eisch van de stakers om aan een opperman 135 maal 13 cent per uur die hij nog te goed zou hebben uit te betalen. Men verzocht ons mede te deelen dat de. gisteren door ons bedoeld schildersfirma Veliwek heet en niet Veluwek. Hedenmorgen omstreeks halfelf, had er een aanrijding plaats op de Boisotkade. De .knecht van den heer K. kwam met een fiets, beladen met een mand met flesr echen tegen de brug op, toen een auto do brug afkwam. De wielrijder viel met het gevolg, dat hij een bloedende wonde aan den pols kreeg en zich ook aan de vingers bloedend verwondde. BINNENLAND. De Arbeidsbegrooting is goedgekeurd. (Tweede Kamer, 2e Blad). De uitvaart van het echtpaar Pisnisse. (Binnenland, 3e Blad). Verschenen is de memorie van antwoord betreffende de begrooting voor Waterstaat. (Binnenland, 3e Blad). Op den Rijn bij Pannerden is een tjalk gezonken; de schipper is gered; zijn vronw en drie kinderen verdronken. (Laatste Ber., lste Blad). BUITENLAND. De veiligheidskwestie te Genève in be- handeling. (Buitenl., Ie Blad). De Belgische regeeringsverklaring in de Kamer goedgekeurd. (Buitenl., Ie Blad). Stakingen in Saksen en Australië. (Bui tenl. en Tel., Ie Blad). ABONNEMENTSCONCERT DR. DE KOOS. Cecilia Hansen. Cecilia Hansen te hooren vioolspelen is een ongewone vreugd. Vooral voor violisten of voor hen, die in violisliek belang steden. Ook dus om haar te zien spelen. Haar spel is altjjd belangwekkend; want alles wat er aan kan worden opgemerkt heeft den hoog- sten graad van verlening bereikt. Men kan zich aeD viooltoon niet ronder en molliger j en bekorender denken. Heeft men ooit de 1 g-snaar volimineuzer hooren klinken? Haar i stokvoering is voorbeeldig, krachtig en be slist, d'un. bras de fer, naar Eransche spreek wijze, en tegelijk soepel en elastisch. Inner- i lijko tegenspraak? De ondefinieerbare stok- l voering, de ziel van het vioolspel, verdraagt haar Haar linkerhandtechniek is verbluffend. Zelden hoort meD passagewerk zóó vloei e d en zóó precies, de dubbele flageoletten zóó zuiver en klankvol. Hoe knetteren bij haar die beroemde of beruchte figuurtjes van om en om staccato en pizzicato met de linkerhand! Dat allee is voor een violist om van te smullen: zjjn oog wordt minstens zoo sterk bekoord als zijn oor. Verder, in de richting van het muzikale, moet haar scherpe rhythmiek worden geroemd, die toch nooit overdreven, eri dan licht hoekig, wordt. Dat geeft aan haar voordracht van de snelste passages het rustige en beheerschte. En de Iqd naar het artistieke vervolgend, heeft ze in de voordracht van de vierdeelige Partita van Bacb, die behalve virtuositeit ook groote muzikaliteit verlangt, getoond, dat haar spel een dieperen voedingsbodem heeft. Als zij na Bach, haar eerste pro gramma-nummer, niets meer gespeeld had, dan wisten we, dat Cecilia Hansen een groote violiste en een gevoelige musicienne was. Mant al wat daarna kwam was een muzikale verzwakking en alleen nog het aanhooren waard omdat het zoo verrukke.gk mooi ge speeld werd. Het is ons volmaakt een raad sel hoe een violiste van stijl en temperament als tweede hoofdnummer een lawaaierig en opdringerig stuk gaat spelen als het con cert van Goldmark. Afgezien nog van den slechten smaak om zoo iets met pianobege leiding uit te voeren. Had het niet voor de hand gelegen, nu ze in den heer Boris Zakharoff een voortrelfelgk pianist als partner had, dat ze op Bach liet volgen een soDate voor piano en viool, waarvoor ze in de rijke literatuur dier combinatie te kust en te keur kon gaan? Dat wijst er op, dat mej. Hansen nog niet geheel boven de violistiek is uitgegroeid. Van wat ze na de pauze speelde waren muzikaal alleen volwaardig eigenigk allee* een paar Slavische „Tansweisen" van DvorakKreisler. De Kleine Suite van Korn- gold is een vriendelijk en pretentieloos stuk. Het „Rondo des Lutins" van Bazzini heeft hier en daar nog wel een muzikalen inslag; het „WellenspieP' van een zekeren Grasse moet maar zoo gauw mogelijk worden bij gezel in een vervolgband der „Salonblumen". Het publiek was opgetogen. In de bijzonder warme huldiging liet de violiste haar conscientieusen en muzikalen begeleider, vol komen terecln, deelen. Steinway-vleugel uit het magazijn Bender. NÜD HERV KERK. Beroepen: Te HeerdeG. de Vries, te Oosterend. Bedankt: Voor Schiedam: J. H. Gjolle, te Hillegom; Voor NijkerkH. A. de Geus, te Waddinxveen. GEREF. KERKEN. Beroepen: Te Delfshaven (vac. P. Ncmes): E .A. Kraan, te VlaardingenTe Slikkerveer: P. Prins, te Oostwolde (Gf.). GEREF. GEMEENTEN. Bedankt: Voor Aagtekerke: H. A. Min- ierman, te Lisse. EOOPSGEZ. CEM. Beroepen: Te Gorredijk en Lippen huizen: J. C. van Brakel, te Hollum op Ameland.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1927 | | pagina 1