68*" JAARGANG
DINSDAG 15 NOVEMBER 1927
No. 20758
Burgerlijke Stand v. Leiden.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
Het voornaamste nieuws
van heden.
GEMENGD NIEUWS.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
30 Cts. per regel voor advertenliën uit Leiden en plaatsen waar
agentschappen vaD ons Blad gevestigd zijn Voor alle andere
advertentiën 35 Cts. per regel Kleine Advertenliën uitsluitend
bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een
maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANTi
Voor Leiden per 3 maanden 2.35. per weekƒ018
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18
Franco per post 2.35 -f- portokosten.
Olt nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
comité gevormd, dat zich ten doel stelt den
verkoop der zegels te bevorderen. Daartoe
zullen o.m. worden bezocht kat.toren en
groote zaken, die dan van te voren het ge-
wenschte aantal kunnen opgeven. Moge
ook dit jaar de medewerking en offervaar
digheid algemeen zijn. omdat 't gaat om de
kinderen van ons volk.
Het comité bestaal uit de voorzitters van
dk Ver. Vrouw. Studenten, R.-K. Stud. Ver.,
Vrijz. Chr. Stud. Ver. en Ned. Christ. Stud.
Ver., mevr. C. Smits, secretaresse, Bilder-
dijkstraat 3, mej. Cauw, mevr. Pera, de
heer Vieveen, direct. N. Voordorp te Voor
schoten, ds. Voors, voorz. Martha-stichting
te Alphen, mevr. Colijn te Boskoop, mevr.
v. d. Meulen te Ilazerswoude, mevr. Schöl-
vinck te Warmond, mevr. Schokking te Kat
wijk, mevr. Gouverneur te Sassenheim,
mevr. Bulten te Voorhout, mevr. v. Iersel
te Noordwijkerhout, de heer Kwint, burge
meester te Koudekerk, mevr. v. Panhuijs te
Noordwijk, mej. v. Griethuijzen en mevr.
Rauws te Oegstgeest, de heer v. d. Valk
Bouman, burgemeester te Leiderdorp, mevr.
v d. Laan te Leiden, onder voorzitterschap
van ds. Joh. W. Groot Enzerink alhier.
Particulieren kunnen de postzegels ook
verkrijgen aan de postkantoren In 't Leid-
sche postkantoor zal in de hal een afzon
derlijk tentje worden geplaatst, waar van
1017 uur een paar dames zitting hebben
voor den verkoop. De verkoop is van 15
December tot 14 Januari.
Heden was het 50 jaar geleden, dat de
heer A. van Biemen, wonende Zijlsingel
78, laatstelijk meesterknecht, bij den wijn
handel van de firma Modderman, Ilarte-
vell Co. in betrekking kwam.
Hoewel deze firma thans haar hoofd
kantoor te Amsterdam gevestigd heeft, be
hartigt de nog krasse heer Van Biemen
steeds met grooten ijver en opgewektheid
haar belangen alhier. Hij is dan ook een
gaarne geziene figuur bij haar cliënteele te
Leiden en omgeving.
Hedenmiddag werd de jubilaris door de
directie en het verder personeel der
te zijnen huize gelukgewenscht met het
heugelijke feit van zijn jubileum. Daarbij
werden hem verschillende geschenken aan
geboden.
Als een merkwaardigheid willen wij nog
vermelden, dat dit in korten tijd het derde
jubileum is, daJ bij de firma Modderman,
Hartevelt Co door een Leidenaar gevierd
wordt.
Verleden jaar Maart herdacht de heer
J H. Langezaal zijn 50-jarig- en in Febr
j.l. de heer P. Waterland zijn 40-jarig fepst
en heden was de heer 'A. van Biemen 50
jaren bij haar verbonden.
De heer Van Biemen ontving heden de
bronzen medaille, verbonden aan de Orde
van Oranje-Nassau.
WELDADIGHEIDSPOSTZEGELS.
Ook dit jaar zullen ten bate van het
zwakke en verwaarloosde kind postzegels
worden uitgegeven, waarvan de 'opbrengst
komt aan de instellingen van alle gezindten
die werkzaam zijn voor 't bescherming- en
hulpbehoevende kind. Uitgegeven worden
;4 zegels met frankeerwaardc van 2, 5, 7*/a
en 15 cent, voor resp. 4, 8, 11 en 18 cts.
Daarop komen voor de- wapens van de
provincies Drente, Groningen, Limburg en
Overijssel.
Ook zullen wederom worden uitgegeven
door den Nederl. Bond tot Kinderbescher
ming een serie van 6 prentbriefkaarten,
waarvan de afbeeldingen ontleend zijn aan
oude Hollandsche schilderijen Ze zijn,
evenals de postzegels, keurig afgewerkt en
kosten per serie 35 cents.
Hier ter slede heeft zich, zoowel voor de
tad als voor de naaste omgeving, een groot
EET MODERNE LUCHTVERKEER.
In de kleine zaal van de Stadsgehoorzaal
heeft gisteravond de heer G. Spit, die met
den heer P. Guilonard een boek schreef dat
getiteld is „De Weg door de Lucht Het
Moderne Luchtverkeer", een lezing gehou
den over dit onderwerp. De heer Spit is,
evenals de heer Guilonard, chef van den
technischen dienst der K. L. M. en hetgeen
hij vertelde over het interessante onder
werp. mag dus beschouwd worden als te
zijn geschied door iemand die het behan
delde onderwerp volkomen beheerscht.
-De heer Spit begon met uiteen te zetten
welke de voordeelen zijn van het moderne
uchtverkeer, dat bij uitstek te bezigen is
voor reizen over zeer groote afstanden. En
hij wees vervolgens op de groote regelmatig
heid. die men tegenwoordig op de luchi-
lijnen van de K. L. M. bijvoorbeeld
waar zij soms 98 pCt. bedraagt, kan be
reiken. een regelmatigheid, die grooter is
dan bij de spoorwegen zelfs.
Verder vertelde de heer Spit van de In
richtingen. die het mogelijk maken, dat rrfen
zoo veilig kan vliegen, zooals de peilinrich-
tingen, de loodingen, de compassflen en den
weerberichtendienst, enz.
Ook over het vliegen bij nacht vertelde
de heer Spit het een en ander Hoe de plaat
sing van de nachtlichten is en van de
pelroleum-magnesium-patronen. die aan
boord van ieder toestel te vinden zijn.
De heer Spit wees er ook op dat het vlieg
tuig als geregeld vervoermiddel in het inter
nationaal verkeer meer en meer wordt ge
bruikt Het percentage van het vervoer op
de luchtlijnen naar Parijs is thans zelfs
hooger dan op de spoorlijn daarheen.
Op den zeer grooten afstand zal het vlieg
tuig echter straks eerst bewijzen van welk
nut het kan zijn Een record van vandaag
is een regelmatigheidspreslalie van morgen.
Daarom hebben al de records, hoe gewaagd
ze mogen schijnen aldus spr groote
waarde voor de ontwikkeling van het regel
matige luchtverkeer.
De techniek in de luchtvaart wordt nog
steeds beter en over tien jaar, zoo verze
kerde de heer Spit, zal men overal dag en
nacht kunnen vliegen.
Nog schetste de heer Spit de betcekenis
van het luchtverkeer voor vervoer van goe
deren. vooral van versche bloemen, die, zoo
vertelde hij, na 's morgens om tien uur in
Door hoogwater, veroorzaakt door den gestadigen regenval, slaan verschillende
landerijen om Leiden vooral aan den Maredijk bij het Posthoflaantje
blank. Onze foto toont ectn hok met varkens, dat dreigt weg te spoelen.
Aalsmeer te zijn gesneden om vier uur op
denzelfden dag in Kopenhagen aan de
markt kunnen worden verhandeld.
Ook van de bedrijvigheid op de stations
der luchtvaartmaatschappijen vertelde de
heer Spit het een en ander en alles wat hij
vertelde werd geïllustreerd met plaatjes op
het witte doek.
Nadat de heer Spit nog iets had mede-
I gedeeld over de radio-inrichting aan boord
I van vliegmachines, eindigde spr. met het
uitspreken van de hoop. dat hij de belang-
stelling van zijn toehoorders voor het lucht-
I verkeer mocht hebben opgewekt, en hij be
val voor wie er meer van wil weten de le-
i zing van zijn boek „De Weg door de Lucht
Het Moderne Luchtverkeer" aan.
De zaal was, vooral met Ambachts
scholieren, goed gevuld.
NEDERL. ARBEIDERS-REISVEREEN.
„DE NATUURVRIENDEN".
De afdeeling Leiden van bovengenoemde
vereeniging hield voor haar leden en ge-
noodigden in de concertzaal van het Volks
gebouw aan de Heerengracht een lezing met
lichtbeelden over „Du'tsch'and als Toeristen-
land". Als spreker trad op de heer M.
Gerisch, van de General Vertretung der
Reichs-zentrale für Deutsche Verkehrs-wer-
butg, te Rotterdam. Het muzikale gedeelte
wero verzorgd door mej. L. Schilperoord,
pianiste, die haar medewerking welwillend
hao aangeboden.
Te circa halfnegen opende do voorzitter,
de heer J. Poelijoe, de goed bezochte bijeen
komst met een woord van dank voor de
gf-ede opkomst en aan de medewerkers voor
dezen avond. Na deze korte inleiding gaf
spr. het woord aan den heer M. Gerisch,
die zijn causerie aanving met een korte
opwekking tot deelname aan een reisje door
Duitschland, het toeristenland brj uitnemend
heid. Reizen, zegt spr., beteekent gezond
heid en frissche kracht opdoen. Allereerst
voerde spr. ons langs den Rijn, als de meest
populaire rivier, waarbij tal van burchten
werden getoond, elk op zich zelf ware
kunstwerken. Vervolgens het Thuringerboscn
en verder nog langs de rivieren de Elbe
en de Wezer met hun prachtige gebergten
en dalen. Verder werden nog eenige prach
tige foto's getoond van Bonn, met het ge
boortehuis van Beethoven; Keulen met zijn
bekenden „Dom", een indrukwekkende^bouw-
werk met zijn twee torens van 157 M.
hoog. Ten slotte toonde spr. nog tal van
kleine, bij toeristen nog vrijwel onbekende
badplaatsjes, vaak bezittende geneeskrachtige
bronnen.
Eenigszins uitvoerig gaat spr. daarna in
op datgene wat vertoond is, betoogende
het nut voor alle menschen om te genieten
datgene, waar Duitschland zoo rijk mee
gezegend is, n.l. bosch, zee, bergen en wou
den. Al zijn de foto's nog zoo mooi, zegt
spr., het beste is toch maar om dit alles
zelf eens te gaan zien.
Hierna volgde er tien minuten pauze,
waarna vertoond werden een viertal mooie
films, o.a. een tocht naar den 3000 M. hoogen
„Zugspitze", naar de steden Duisburg en
Berljjn en ten slotte een zeer interessante
film van de wintersport in het Zwarte Woud.
Het was voor de Reisvereeniging een
mooie avond. Het gebodene viel zeer in
den smaak.
De voorzitter sloot dezen avond, te tien
ure, met nogmaals, ook namens de aan
wezigen, een woord van dank te richten
tot den heer Gerisch en de andere mede
werkenden, voor den genotvollen avond, die
zij verschaft hadden en kon mededeelen den
heer Gerisch bereid te hebben bevonden om
in de maand Januari 1928 nogmaals een
dergelijke avond voor de vereeniging op
te treden, wat met genoegen werd vernomen.
Met een korte opwekking zich als lid
der vereeniging te laten inschrijven, sloot
de voorzitter de bijeenkomst.
De eerstvolgende vergadering van
den Gemeenteraad zal plaats hebben op
Maandag 28 November a s.
Te Amsterdam is opgericht „De Neder-
landsche Middenstandsbank". die. onder
directie van den hecT C. Korteweg. alhier
aan de Turfmarkt 8 eveneens een kantoor
heeft geopend.
In on9 Blad van gisteren vermeldden
wij nog de namen der candidaten voor het
lidmaatschap der Kamer van Koophandel,
afdeeling Kleinbedrijf en Grootbedrijf.
Thans vernemen wij. dat genoemde heeren
bij enkele candidaatstelling gekozen zijn
verklaard.
Te ongeveer één uur gistermiddag
heeft er op de Steenstraat een lichte aanrij
ding plaats gehad tusschen een stadstram
en een auto. De auto werd aan het linker-
achterspatbord, de tram links aan de voor
zijde eenigszins beschadigd.
De 17-jarige I. V. werd toen hij gister
middag reed op den Nieuwe Rijn gegrepen
door een vrachtauto.. Hij werd acht meter
meegesleurd en zijn rijwiel werd totaal ver
nield.
De 62-jarige J. B. struikelde heden
morgen toen hij bezig was aan hel sloopen
van een huis op den Hooge Rijndijk, 's Mans
linkerarm schoot uit de kom, maar dr. Ver
schoor die spoedig ter plaatse was verleende
hem geneeskundige hulp en zoo kon J. B.
zich gauw naar zijn woning begeven.
De justitie heeft de sectie bevolen van de
lijken van den heer v. K. en zijn echtgenoote
mej. C. H. de Z. die dezer dagen resp. dood
en in zeer ernstigen toestand in hun woning
aan de 4e Binnenvestgracht (Tevelshofje)
werden aangetroffen.
Wegens overtreding van het rendez-
vous-verbod is door de politie aangehouden
de 59-jarige koopman A. D. alhier.
Aangehouden is J. v. G. wiens voor
waardelijke invrijheidsstelling is herroepen.
ONDERTROUWD.
M. J. Bon jm. 23 j. en J. M. Frank jd.
24 j. A. Bavelaar jm. 21 j. en S. P. Ser-
dijn jd. 20 j. Ph. A. Kuijvenhoven jm.
27 j. en C. J. v. d. Maat jd. 22 j. D. v.
Duyvenboden jm. 30 j. en P. v. d. Voet
jd. 23 j. C. A. Beurze jm. 28 j. en J.
P. Ouwerkerk jd 30 j. P J. Degens jm.
27 j. en H. de Heiden jd. 28 j. T. de
Vos jm. 30 j. en M. Beurse jd. 25 j. J.
Hillebrand jm 24 j. en M. J. Ouwerkerk
jd- 19 j.
N.V. VER. ROTTERDAMSCH-HOFSTAD-
TOONEEL.
Het Heksenproces, spel
in 3 bedrijven van
mr. C. P. v. Rossem.
Mr van Rossem, die zelf veel aan studie
heeft gedaan op het .gebied van spiritisme,
etc. heeft gemeend een tooneelwerk te moe
ten schrijven met een sterk uitgesproken
spiritistische tendenz. An und für sich is
een auteur uit den aard der zaak vrij in het
kiezen van zijn motieven. Dat is zijn zaak.
En in zoover in dit tooneelstuk scherp tegen
over elkaar worden gesteld het positivisme
of beter gezegd misschien het wetenschap
pelijk materialisme en het spiritualisme met
alle voordeel aan de zijde van het laatste,
zullen wij natuurlijk blijven buiten het
vraagstuk op zich zelf. In de eerste plaats
is een ingaan daarop niet de taak van een
tooneelrecensent, in de tweede plaats be
treft het een vraagstuk, dat te veelzijdig is,
om niet-wetenschappelijk te worden behan
deld. Wij hebben slechts te doen met het
tooneelwerk, zooals het door den auteur
voor het tooneel is uitgewerkt en door de
vertolkers over het voetlicht is gebracht.
Men ziet een dokter, dr. Baflo, strijden
tegen den dood. De behandelende genees-
heeren van het Wilhelmina-gasthuis weten
geen raad voor zijn geval. Ten einde raad
gaat hij dan, hoewel zelf materialist, in op
hetgeen zuster Madeleine, die hem ver
zorgt, hem voorstelt. Zij is n.l., wat men in
den volksmond noemt, medium. Daarmee is
de kiem van den strijd gelegd. De genees-
heeren van het ziekenhuis, zelfs de betrok
kene zelf, zij het mede op motief van een
blauwtje, bij zuster Madeleine geloopen,
bang voor hun standje, keeren zich tegen
de zuster, die in een andere zuster hulp
vindt, zij het half afgedwongen. A tort et
A travers worden beide zusters vervolgd,
die dan in een seance een bijzondere getui
genis afleggen voor de juistheid van het
spiritualisme door zelfs te doen zien, dat
zij samen beschikken over de kracht van
een materialisatie-medium. Ruw wordt de
seance verstoord en zuster Madeleine wordt
zwaar ziek, waarvan zij echter herstelt.
Een en ander heeft echter tengevolge dat
beide zusters als het ware op moderne
wijze voor een ouderwetsche inquisitie wor
den gebracht: het heksenproces. Maar daar
handhaven zij zich schitterend. Een pro
fessor wordt geducht aan de kaak gesteld;
dr. Baflo doet amende honorable, hoe moei
lijk het hem ook valt; de directeur van het
ziekenhuis is tevreden, omdat de zaak in
den doofpot kan worden gestopt.
Ziedaar in korte lijn de voornaamste in
houd, die nog wat is gekruid door aanvallen
op zekere medische kringen etc., die soms
niet van geest ontbloot zijn. Trouwens, aan
geest is het tooneelwerk in 't algemeen niet
gespeend, dat veel woorden en gepraat be
vat, niet zoo heel veel actie, het 2de bedrijf
dan uitgezonderd. Het is bedoeld, gelijk
gezegd, als een warme aanbeveling voor
het spiritualisme en is dit in zekeren zin
ook wel geworden, daar in ieder geval zij,
die dit stuk hebben gezien, zullen gaan na
denken over het groote twist-vraagsluk,
waarin het laatste woord nog niet is ge
sproken Verder zal het stuk niet kunnen
strekken, daar de auteur op het tooneel
natuurlijk niets kan bewijzen, 't blijft alle
maal tooneel en nog eens tooneel, ook de
medium-scènes, die geregeld precies op tijd
komen om alles goed te doen loopen voor
de zusters Daarbij spreekt wel een te groote
toevalligheid 't Is de fout van zooveel ten-
denz-stukken die moeilijk is te ontgaan.
Hoewel logisch opgezet, is niettemin als
tooneelwerk „Het Heksenproces" o.i. der
halve niet sterk. En een uitstekende bezet
ting der hoofdrollen kan daarover niet heen
helpen.
BINNENLAND.
Onze verhouding tot België. (Binnenland,
2e Blad).
Verschenen is de memorie van antwoord
betreifende Arbeid, Handel en Nijverheid.
(Binnenland, 2e Blad).
Een wetsontwerp tot aanvulling der wet
telijke bepalingen in zake de vaccinatie.
(Binnenland, 2e Blad).
De corruptie breidt zich uit. (Binnenland,
2e Blad).
BUITENLAND.
Het bezoek van Marx en Stresemann aan
Weenen. (Buitenland en Tel., Ie Blad).
Conflict tusschen Letland en Lithauen
gerezen. (Buitenland, le Blad).
Manoilescu is in Roemenië vrijgesproken.
(Tel., le Blad).
Ernstige gasontploffing te Pittsburg ln de
Vot. Staten. (Buitenland en Tel., le Blad).
Scheepsramp aan de Britsch-Indische
kust. (Tel., le Blad).
Aan zoo'n bezetting heeft het niet ont
broken. Rie Gilhuys, aan wie de Madeleine
was toevertrouwd, had zich opgewerkt tot
een ware propagandiste voor de nieuwe
richting en was uitstekend op dreef, al kon
haar actie misschien nog wat geaccen
tueerd. Van Gasteren als dr. Baflo leverde
mooi tegenspel, vooral in het slotbedrijf.
Herman Schwab speelde den professor, die
figuurlijk geheel wordt uitgekleed, met alle
distinctie. Voorts willen we nog noemen
zuster Betty van Corrv Roozendaal. die zich
van een goede zijde heeft doen kennen
voor een nieuwelinge en dr. Senner van
Pierre Balledux. De overige rollen, wat
vulsel, bleven af en toe ietwat beneden het
geen de combinatie vereischt.
Bemoedigend spelen was het niet voor
de leden van het Hofstad-tooneel, want de
schouwburg was al heel matig bezet; een
honderd menschen waren aanwezig. Zij zijn
echter voor hun spel warm toegejuicht.
GEZAKT ALS EEN BAKSTEEN.
Zaterdagmorgen zou een meneer uit Hil-
legersberg te Rotterdam zjjn examen doen
tot het verkregen van een rjjbewjjs. Met
den examinator tufte hij langs den Schie-
damschen Singel. Eensklaps kreeg hij op
dracht met den wagen te keeren. De exami
nandus, wat zenuwachtig vanwege de weten
schap, dat al zijn manipulaties nauwkeurig
werden gadegeslagen, wilde den motor uit
schakelen, maar zette in plaats daarvan den
wagen in de derde versnelling, en als een
pijl uit den boog schoot de auto vooruit,
pardoes het kille, troebele singelwater in.
Terwijl het water met stralen nit de kleo-
ren droop, kropen de bibberende examinator
en examinandus uit de als een baksteen
gezonken auto, zegt de N. R. Cl
De examinator is in stijl gebleven; hjj
lied den examinandus voor het examen stra
len.... als een baksteen.
VERDRONKEN.
De 30-jarige matroos G. P. Leebejef van
het in de Rijnhaven te Rotterdam liggende
Russische s.s. „Rosa Luxemburg" i9 Zater-
avond in de Leuvehaven gevallen en ver
dronken.
DOOR EEN IJZEREN PLAAT GETROFFEN.
Naar het Binnen-Gasthuis te Amsterdam
is vervoerd een 47-jarige man, die in de
Mandemakerssteeg een ijzeren plaat, die
werd opgeheschen en uit het touw schoot,
op het hoofd had gekregen, bewusteloos
was geraakt, en een lichte hersenschudding
had opgeloopen. De kruier, die aldaar aan
het hijschen was, had gewaarschuwd, doch
dit had de man vermoedelijk niet begrepen.
JONGETJE OVERREDEN.
Gistermiddag liep te Amsterdam een ze
venjarig jongetje achter een wagen aan.
Toen hij op zij wegliep werd hij door een
auto gegrepen. Het kind werd levenloos
opgenomen.
Den chauffeur van de auto trof in dezen
geen schuld.