68"° JAARGANG DINSDAG 27 SEPTEMBER 1927 No 20717 STADSNIEUWS. MUZIEK. De eerste rijvaardinheidspioeven in den kring Leiden. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADVERTENTIËN: 30 Cts. per regel. Bij regelabonnement belangrijk lageren prijs. Kleine Advertentiën uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 50 Cts. bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden 2.35, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week Franco per post 2.35 portokosten. ƒ0.18 0.18 Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. ONDERSCHEIDING. Aan onzen stadgenoot, J. Baart, meester knecht bij de N. V. Fabriek van wollen dekens v.h. J. Scheltema Jansz. alhier, die Vrijdag 30 September den dag zal herdenken, waarop hij voor vijftig jaar bij genoemde firma in dienst trad, is de eere medaille in zilver, verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau verleend. De burgemeester, mr. A. van de Sande Bakhuyzen. heeft hedenmiddag in tegen woordigheid van het fabriekspersoneel met eenige hartelijke woorden van gelukwensch den trouwen werker het eeremetaal uitge reikt. LEIDSCHE BURGERWACHT. De uitslagen der 1.1. gehouden onder linge schietwedstrijden der Leidsche Bur gerwacht zijn als volgt: Afd. A: le pr. P. v. d. Drift; 2e pr. Van Staveren; 3e pr. de Gunst; 4e pr. Van Leeuwen. Afd. B: le pr. Hageman; 2e pr. Neijen- ■huis. Afd. Veteranen: le pr. Gadri; 2e pr. v. d. Velden; 2a v. Bergen Henegouwen. Afd. Personeel: le pr. Van Staveren; 2e pr. Bergman; 3e pr. Haverkorn. Vrije Baan: le pr. Van Staveren; 2e pr. De Gunst; 3e pr. Haverkorn; 4e pr. v. d. Drift; 5e pr. Barendse. De wedstrijden werden o.m. bijgewoond Idoor den burgemeester, mr. A. van de Sande Bakhuyzen; den voorzitter, mr. Pijnacker Hordijk; den penningmeester, den heer J. W. Henny en den heer H. J. P. Was senaar namens het uitvoerend comité. INSTITUUT VOOR ARB. ONTWIKKELING. In de gisteravond in het „Volksgebouw" gehouden ledenvergadering van de afdee- ling Leiden van het „Instituut voor Arbei dersontwikkeling" werd het ontwikkelings- wérk uitvoerig besproken. Tenslotte werd het bestuur opgedragen het programma voor het winterseizoen samen te stellen. Het zal daarbij met de gemaakte opmer kingen zooveel mogelijk rekening houden. •Voor November heeft het bestuur van twee bekende stadgenooten reeds toezegging tot het vervullen van een spreekbeurt. Op 7 Nov. zal n.l. dr. Horst, directeur van den geneeskundigen dienst, spreken over „mis vormden" en op 21 Nov. ds. Riemens over „rechtsbesef en socialisme". Het bestuur hoopt het geheele programma spoedig klaar te krijgen en zal het dan in druk laten verschijnen. Overwogen wordt nog de leden op te roepen voor een gezel lige bijeenkomst. In plaats van den heer J. Vredeveld, die als bestuurslid heeft bedankt, werd de heer G. Eikerbout gejtozen. De voorzitter bracht namens de vergadering den aftredenden secretaris hartelijk dank voor het vele, dat hij van de oprichting af voor de afdeeling h^eft gedaan. Mr. A. N. Molenaar, nieuw benoemd privaat-docent, om onderwijs te geven in Nèd sociale wetgeving en hare geschie denis. stelt zich voor zijn ambt te aanvaar den met het houden van een openbare les op Maandag 17 October te 3 uur in het klein auditorium van het Universiteits gebouw. Van een oud-leerling heeft het Leidsch Universiteitsfonds in dankbare herinnering aan het aan de Universiteit alhier genoten voortreffelijk onderwijs een schenking van duizend gulden ontvangen In de zaal van het Leger des Heils aan de Langebrug (stichter William Booth) had het jaarlijksche Oogstfeest plaats. Op verschillende tafels lagen een groot aantal huishoudelijke artikelen en levensmiddelen uitgestald, welke voor billijken prijs te koop zijn. Het bedrag dezer opbrengst komt ten bate voor de tehuizen van dakloozen. Reeds gistermiddag werd aardig verkocht. De verkoop staat onder leiding van de adju- dante mej Valkenier met de goede hulp van Luite. Stabersma. Aan de bezoekers werd bovendien nog een kopje van Van Nelle's thee (gratis door die firma beschik baar gesteld) geschonken. Ook gisteravond was het er echt gezellig, en ging de ver koop vlot. Zij. die,hebben medegewerkt tot het wel slagen van dit feest komt zeker een woord van hulde toe. Men verzoekt ons mede te deelen. dat de revue, uitgevoerd door de Vereeniging van Mathesianen. niet door den heer Ouweelen alleen, maar door hem in samen werking met den heer Verstraaten, uit Den Haag, lid der V.V.M., is samengesteld. Wel heeft dé heer Ouwee'len het leeuwenaandeel in het werk gehad. Het bestuur van de Buurtcommissie „Centrum-Belang" deelt mede dat de route voor den optocht van versierde rijwielen op morgenmiddag als volgt is vastgesteld: den Bucht Burchlsteeg Nieuwe Rijn Kraaierstraat Hoogewoerd Breestraat Koorenbeurssteeg Botermarkt (keeren) Botermarkt Vischmarkt Aalmarkt Boommarkt K. Rapenburg Princesse- kade Haarlemmerstraat Hooigracht N. Rijn Vischbrug Vischmarkt Koornbeurs Nieuwe Rijn Hooigracht Nieuwstraat terug naar den BuchL De politie deelt mede dat hier ter stede een scharenslijper rondloopt die zijn werk buitensporig hoog laat betalen. Voor het slijpen van één schaar moest een stad genoot dezer dagen f 2.10 betalen. Men zij dus gewaarschuwd en zal ver standig doen vooraf den prijs te bedingen, wanneer men aan een scharenslijper werk geeft. In het Galgewater is gisteren een kano drijvende gevonden. Hedenmiddag is een zoontje van den heer C. uit Oegstgeest, terwijl hij in een tramwagen op het emplacement der N. Z. H. T. M. aan het spelen was, met zijn hand bekneld geraakt tusschen een ijzeren af sluithek. Daar twee vingers deerlijk ge kwetst werden, werd de knaap ter behande ling naar het Academisch Ziekenhuis over gebracht. Gistermiddag ongeveer 6 uur is het 11-jarige dochtertje van den heer S.. wo nende in de Weverstraat, in het Ulrecht- sche Veer gevallen. Dit werd opgemerkt door den heer N. v. d. Pluijm. eveneens daar woonachtig, die het drengelingetje door handreiking op den wal haalde. KERKCONCERT PIETERSKERK. Op het programma van het Kerkconcert, waarmee de zangkunstenaars Mia Pel ten- burg en Louis van Tulder en de organist- componist Hendrik Andriessen het seizoen in ieder opzicht waardig hebben geopend, kwamen tien verschillende namen van componisten voor, allen met werken, die door titel en tekst geen ruimte openlaten aan twijfel omtrent de bedoeling hunner scheppingen. Wie nu echter mocht meenen, dat het streven naar Godsverheeïlijking, dat ongetwijfeld uitgangspunt is geweest bij de diverse meesters van bet programma, het criterium is, waarnaar de stijl van hun werk kan worden beoordeeld, zou zich schromelijk vergissen. Onder stijl (van het Lalijnsche stilus griffel) verslaan wij: schrijfwijze, factuur, wijze van opbouw. In algemeenen of theoretischen zin als ken merkende eigenschap van een bepaalde soort muziek (vokaalstijl, orkeststijl, opera stijl, kerkstijl. enz.); in concreten zin als typische eigenaardigheid van een bepaald auteur (Beethovenstijl, Brahmsslijl). In verbinding met kerkconcert, voor de vraag namelijk welke muziek in de kerk, die nu eenmaal geen concertzaal is, thuis behoort, hebben wij met het begrip stijl in eerst- bedoelden zin te maken. Zoo zijn wij ge wend in de eigenlijke kerkmuziek aan soberen stijl' in een gebonden schrijfwijze van klinkende stemmen. Het hoogtepunt dier stijl ligt ver achter ons (Paleslrlna, Bach) En in de latere tijden heeft de vrije stijl in de kerkmuziek zoover de overhand gekregen, dat de als kerkmuziek aange diende, vaak zich in wezen nauwelijks van de profane muziek onderscheidt. Hoeveel schoons er ook moge liggen in het „En prière" van Fauré en in de duetten van Perosi. men moet over enkele bezwaren heenstappen, om ze als „kerkmuziek" le kunnen accepteeren. We doen dan ook goed om „muziek in de kerk" en „kerkmuziek" te onderscheiden. Door eischen der praktijk, en die zijn vele. zijn wij evenwel gedwon gen om ook aan de „muziek in de kerk" recht van bestaan toe te kennen. Afgezien van deze opmerking, die nage noeg op elk kerkconcert slaat, was het pro gramma met muzikalen zin samengesteld. Dat Andripssen een eenvoudig liedje voor den kerstboom, lekst en muziek van zijn vader, liet zingen, is begrijpelijk. Bach was het begin (prachtige pastorale suite met bijna moderne chromatiek) en het einde (koraalvoorspel en fuga in c). door Andries sen virtuoos en met fijnen smaak voor klankkleur ten ge'hoore gebracht Bovendien heeft hij een „sonate da chiesa" van eigen compositie gespeeld. Men moet den naam losmaken van het gewone „sonate"-begrip: het is een thema met een zestal variaties en een finale, warm gevoelde muziek, een thema, waar spanning op slaat, korte en bondige maar pittige variaties en een toccata-achtige finale, dat een pakkend slot vormt van de sympathieke en met mees terschap voor het instrument geschreven ..sonata" die althans naar de aanduiding in den titel, „voor de kerk" is geschreven. Mia Peltenburg heeft met haar prachtig orgaan ongemeen voldaan in het reeds ge noemde lied van Fauré. in een stemmings vol „Cantique spiritueel", van Andriessen en vooral in het subliem ernstige en voor name .,0 Jesu ego amo te" van Diepenbrock. Louis van Tulder heeft behalve het kerstliedje van N H Andriessen. dat hij conform den organist in vlotter tempo had j moeten nemen een aantrekkelijk „Amor i non amatur" van Pater Huygens, waarin men den grooten kenner van het Gregori- aansch terugvindt, een paar aardige strofen- liederen van de Sévérac en een heel mooi „Pater Noster" van Chausson gezongen. Allervoortreffelijkst van klank en. behou dens de opmerking van daareven, ook van stijlvolle en warme voordracht Beide zangkunstenaars vereenigden zich tot een bijzonder schoon geheel in een tweetal duetten uit de Italiaansche school van dezen tijd (Perosi) en begin 18e eeuw (Leonardo Leo). De kerk wel niet vol. was goed bezet. Gisteren zijn nabij de Groote Vink de eerste examens afgenomen. Bij „genoegzame animo" dagelijks voortzetting. Negen uur. Haagweg nabij de Groote Vink. Stroomende regen. Maar ondanks het doordringende, huiverige weer staat er een groep belangstellenden, wacht op de dingen die staan te gebeuren. Tien uur. Nog steeds niets te zien. Half elf, daar komt een keurige auto aan rijden. bestuurd door een dame, een heer begeleid haar. De auto stopt ter hoogte van de garage van de Groote Vink. De heer stapt uit, geeft de dame een paar aanwijzin gen. De dame kijkt ernstig, neemt den toe stand achter zich vluchtig op en zet dan voorzichtig haar auto achteruit,... in de garage. Het gaat keurig en de heer knikt tevreden. Iedereen meent dat deze dame geëxami neerd wordt voor het rijvaardigheidsbewijs. Doch het blijkt mis te zijn. De dame achter het stuur moet later examen doen en komt zich nu alleen maar een beetje oefenen. Na een oogenblikje geeft zij een trap op den starter van haar auto en verdwijnt in de richting van de stad. Om half elf komt er een telefoontje uit Den Haag en wordt aan de wachtende be langstellenden medegedeeld, dat het exa men voor de eerste candidaten voor een rij vaardigheidsbewijs eerst om één uur zal be ginnen. De wachtenden meest zelf chauf feurs met rijbewijzen van na 1 Mei 192L doch ook enkele van een oudere „lichting" gaan naar huis. Eén uur. Weer wacht een groepje belang stellenden. Maar thans zijn er ook anderen en onder hen bevinden zich in de eerste plaats een der adviseurs van het Bureau tot Afgifte van Bewijsstukken van xRijvaardig- heid in den kring Leiden, de heer P. A. H. Wernink Jr. En verder is de eerste examinandus aanwezig met zijn auto, een gesloten Amerikaan. De heer Wernink neemt inzage van de oproepingskaart van den candidaat en ver zoekt hem die te willen leekenen (hetgeen in tegenwoordigheid van den adviseur moet geschieden). Daarna neemt hij plaats naast den chauffeur en de auto verdwijnt in de richting van de stad. Tol de Da Costaslraat wordt in verschillend tempo en op verschil lende versnellingen gereden en gedurende den rit op den drukken Haagweg heeft de heer Wernink reeds gelegenheid de rijvaar digheid voldoende te beoordeelen. De Da Costastraat wordt ingereden tot voorbij de Borgerstraat, dan moet de candidaat ach teruit de Borgerstraat inrijden en weer vooruit optrekken over den Haagweg naar de Vink. Daar wordt gestopt nabij den spoorwegovergang en dan noodigt de heer Wernink zijn „slachtoffer" uit, om tusschen de beide boomen die terzijde van de garage van de Groote Vink staan achteruit rijdende de auto in die garage te zetten. Vandaar gaat het tot de benzinepomp en daar is het examen afgeloopen. De eerste candidaat legde gisteren zijn examen waarschijnlijk met goed gevolg af en aan hem zal dus eerlang een bewijs van rijvaardigheid worden uitgereikt. Van hem wordt verwacht dat hij behoorlijk auto kan rijden. Na een kwartier was het eerste examen afgeloopen en terstond richtte de heer Wer nink zich tot de volgende candidaat die tegen kwart voor eenen was opgeroepen te verschijnen. Het is een chauffeur van een Fordbestelwagen. Ook deze wagen zagen wij in de richting Leiden verdwijnen en ook hij kwam na tien minuten terug om de garage-behendigheidsproeg af te leggen. Deze tweede candidaat bleek eveneens over voldoende rijvaardigheid te beschikken, zoo dat de heer Wernink waarschijnlijk met een gerust geweten zal adviseeren hem het daar toe strekkende bewijs uit te reiken. Onmiddellijk na den bestuurder van den Fordbestelwagen zou een andere besluur- der van denzelfden wagen den proef afleg gen. En ook deze reed goed. Nog een derde bestuurder reed den wagen, doch manoeu vreerde minder handig bij het achteruit- zetten in de garage. Zellfs kwam zijn wa gen in minder zachte aanraking met een der boomen waartusschen de auto doorge- loodst moest worden. Doch de adviseur be merkte aan 's mans gedragingen niettemin dat hij het wèl kon en dat de zenuwen hem op dezen middag wat parten speelden. Met een vaderlijke waarschuwing, in het ver volg vooral hij het achleruitzetten voor zichtig te zijn werd ook dezen man naar huis gezonden De volgende gegadigde naar het bewijs dat ieder bestuurder van een motorvoertuig uiterlijk acht maanden na 1 November zal moeten kunnen toonen, was een motor rijder Een meneer die met een Douglas een- pittertje gekomen was. Een beetje nerveus liep hij rond, te wachten op den examina tor. Maar keurig reed hij weg in de richting naar Leiden, luide signaleerend als op on- afzienbaren afstand een ..tegenligger' aan kwam of als hij wilde passeeren. In de auto van den heer Wernink. die den motorrijder volgde hebben wij het examen van den mo torrijder medegemaakt En wij hebben ge hoord hoe de man angstig vroeg of het geen „strikvraag" was. toen de heer Wernink hem verzocht aan zijn linkerzijde te blij ven rijden, opdat hij hem indien noodig eenige aanwijzingen kon geven 1 Ook heb ben wij gehoord hoe den man werkelijk een paar vragen werden gesteld, vragen be treffende de regels van het verkeer. Maai de motorrijder die werkelijk een vaardig weggebruiker en een voorzichtig motorist bleek te zijn, wist alles. En toen hij terug gaande naar de Vink tusschen de boomen van den Haagweg keurig een heele serie „achtjes" gereden had, tot zeer groote verwondering van de voorbijgaande automo bilisten, die waarschijnlijk meenden dat het den man naar het hoofd gestegen was krijgen wij den stelligen indruk dat ook deze man glansrijk „er door" was. Er zijn nog meer proefrijders geweest gisteren, doch wij vonden het welletjes en keerden naar huis terug, den indruk mee nemend dat Nederland zich gelukkig mag prijzen, dat men een aanvang heeft ge maakt met het afnemen van dit examen in rijvaardigheid. Wij namen tevens den in druk mede, dat de examens door den heer Wernink al op zeer doelmatige wijze wer den afgenomen. Wie hem ontmoet zal zich heusch niet zenuwachtig behoeven te ma ken. En zelfs bij het achleruitrijden beware men zijn kalmte. De adviseurs willen gaarne een indruk van den candidaat krij gen van een betrouwbaar, kalm rijder, van iemand, die zijn verstand gebruikt eer hij een beweging uitvoert. Toen wij gisteren vertoefden in de buurt waar de rijvaardigheidsproeven werden af genomen en wij zagen dat de chauffeurs die geëxamineerd werden, onverschillig of zij meer of minder vaardig waren, zich strikt gedroegen volgens de geldende regels van den weg, toen wij hoorden hoe ze signa leerden en zagen hoe ze telkens wanneer dit noodig kon zijn, teekens gaven met de hand of met de wijzers,.dachten wij hoe kon het anders aan de rol van de strafzitting van het Kantongerecht. En aan de schier ontelbaar vele zaakjes tegen zon daren tegen de regels van den weg, tegen de onvaaTdige chauffeurs en roekeloos rij dende motorrijders. Voor den Kantonrechter en voor het Open baar Ministerie (dat dagvaart) zal als straks de meeste rijders geëxamineerd zijn en met bet vaardigheidsbewijs in den zak rijden,.... een ongekende tijd aanbreken. Want bestuurders van motorvoertuigen BINNENLAND. Het afleggen der projven van rijvaardig heid, (1ste Blad). De kosten en voordeelen van de spoorweg» electriiicatie AmsterdamRotterdam. (Bin nenland, 1ste Blad). Meeningsverschil tusschen de departe» menten over onze handelspolitiek? (Bin. nenland, 1ste Blad). BUITENLAND. Besluiten ter Volkenbondszitting. (Buitenl., lste Blad). De overstroomingen in Zwitserland, Tirol en Italië. (Buitenl., lste Blad). Ernstige bioscoop-ramp in Zuid-Amerika, (Tel., lste Blad). die blijk geven de regels van den weg vooral wat betreft %et passeercn en laten passee ren, zóó goed te kennen als de proefrijders die wij gisteren observeerdendie kun nen eenvoudig niet anders dan correct rijden. Het is natuurlijk te verwachten dat de strafmaat hooger zal zijn bij overtredingen van rijders met een vaardigheidsbewijs in den zak. En het is te hopen dat men, wan neer zulke rijders zich aan overtreding schuldig maken niet clement zal zijn. Zij hebben het bewijs geleverd le welen hoe het behoort, en mogen dus geacht wor den hun wetenschap ook in praktijk le brengen wanneer er geen examinator naast hun zit. Laten degenen aan wie het nieuwe rij vaardigheidsbewijs wordt uitgereikt besef fen, dat het bezit van zulk een bewijs een verantwoordelijkheid medebrengt. Een ver antwoordelijkheid die men niet onder schatte. Men verzoekt ons belanghebbenden dat zijn dus alle houders van rijbewijzen af gegeven na 1 Mei 1921 er aan te herin neren, dat de gelegenheid thans geopend blijft om de rijvaardigheidsproeven af te leggen. Het verdient aanbeveling aanvra gen om de proeven te mogen afleggen zoo spoedig mogelijk in te dienen bij het Bureau tot Afgifte van Bewijsstukken van Rijvaardigheid te 's-Gravenhage. De aan vragen moeten vergezeld gaan van een be drag van vier gulden. Vanwege het bureau te 's-Gravenhage ontvangt men daarna zoo spoedig mogelijk een oproeping om voor een der adviseurs in den kring Leiden te verschijnen. De heer Wernink Jr. examineert een candidaat Nooit zal er zeker met zooveel aandacht naar deze aanwijzing gekeken zijn, als thans tijdens de rijvaardigheidsproeven De groote moeilijkheid achteruit de garage in 1

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1927 | | pagina 1