AGENDA.
BUITENLAND.
TELEGRAMMEN.
Vrijdag.
Sladszaal (foyer): Propaganda-avond. Re
vue- en Operettevereeliiging. 8 uur nam.
O e g s t g e e s t (Irene): Bazaar. Voorm.
1012, nam. 25 en 710 uur.
Zaterdag.
Stadszaal: Feestavond Ver. van Mathe-
sianen. 8 uur.
De avond-, naoht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 19 tot en
met Zondag 25 Sept. a.s. waargenomen door
de apotheek van den heer M. Boekwjjt,
Vischmarkt 8, Telefoon 552.
Dr. Knappert werd in dat zelfde jaar be
roepen bij de Hervormde gemeente te Kwa-
dijk, waar hij zich reeds dadelijk als een
goed kanselredenaar deed kennen; van 1889
tot 1893 was hij predikant te Dokkum en
van 1893 tot 1902 te Assen waarna zijn be
noeming tot hoogleeraar volgde.
In de kerk beleed en verkondigde hij het
Evangelie in vrijzinnigen geest, doch door
zijn groole gave van geest en hart verwierf
.hij in deze plaatsen de vriendschap en het
vertrouwen van andersdenkenden die ook
den weisprekenden redenaar gaarne hoor
den.
Jn den ontwikkelingsslrijd voor de mo
derne richting waartoe hij van huis uit be
hoort heeft prof. Knappert steeds een zelf
standige positie ingenomen. Hij gevoelde
zich gedrongen tot een opzettelijk pogen om
het goede in de orthodoxie vooral niet te
miskennen. Toen echter onder leiding van
dr. G. J. Niemeyer de vrijzinnig hervormden
zich begonnen te organiseeren heeft hij
naar vermogen hieraan medegewerkt, of
schoon hij krachlens aanleg en aard nooit
tot de meest geharnaste strijders 'heeft be
hoord.
Belangrijker aandeel heeft hij genomen
an de pogingen om de voorwaarden van het
godsdienstonderwijs te verbeteren. Zijn plei
dooien hiervoor in De Gids van 1892 en
1899 hebben in breeden kring instemming
gevonden.
Reeds bij zijn predibantswerk begreep
hij, dat de Evangelieverkondiger zich niet
te nauw in zijn gemeente mag opsluiten en
de grenzen van zijn werkkring niet tot de
traditioneels perken bepalen kan. Profijt
trekkend van de .nóeuwe belangstelling in
godsdienst, zooals die bij sommigen der
tachtigers zich openbaarde in de bestrij
ding van het materialisme, heeft hij door
cursussen en lezingen de aandacht op het
geestelijk levensbestanddeel gevestigd. Aan
de eersto samenkomsten van do vrijzinnig-
christelijke studentenbeweging te Leiden
nam hij een werkzaam aandeel, zonder wel
iswaar bij den later en groei van den Bond
die leidersgaven te openbaren, welke som
mige zijner ambtgenooten als Roessingh,
Heering, De Graaf, Lindeboom en Windisch
zoo overvloedig toonden te bezitten.
Reeds in Assen gaf dr. Knappert blijk
dat zijn geestelijken arbeid zich zou be
wegen op geschiedkundig en letterkundig
gebied. Met mr. S. Gratama vervaardigde
hij toen reeds de rechtspleging in den Bal-
loër „Bij klimmende zonne", opgevoerd
bij het bezoek van H. M. de Koningin in
Drente.
Naast zijn arbeid ah hoogleeraar in de
practische vakken munt prof. Knappert uit
door zijn gedegen studie in de kerkhistorie.
Zijn geschiedenis der Nederlan.dsch-Her-
vermde Kerk en het Ontstaan en Vestiging
van het Protestantisme in de Nederlanden
vormen te zamen een geschiedboek over
het Nederlandsche Protestantisme, zooals
wij tot nu toe nog niet bezaten. Opvallend
van dit werk zijn twee dingonin de eerste
plaats de geniale kijk op de geschiedenis.
In deze twee opzichten wijkt prof. Knap
pert af van de methoden, waarmee in den
regel kerkgeschiedkundige werken m ons
vaderland worden geschreven. Kenmerk
voor wetenschappelijk werk was een dorre
stijl met onverteerbare citaten en een mi
nutieuze kroniek van feiten. Ofschoon hier
voor gesmaad door de mannen der oude
techool, heeft prof. Knappert hieraan een
einde gemaakt. Hij heerft doen zien dat ge
schiedschrijven iets anders is dan kroniek-
schrijven en dat wetenschappelijk werk
evengoed kan worden geschreven in goed
leesbaar Nederlandsch als in hortende zin
nen vol vreemde woorden.
Met dit laatste komen wij op een ander
terrein, waar prof. Knappert, ook als een
warm strijder mag genoemd wordenonze
moedertaal. Niet ten onrechte is prof.
Knappert lid van de Nederlandsche Maat-
'schappij voor Letterkunde, want hij is een
vurig strijder voor onze taal en verdedigt
deze tegen alle Galidcsmen, Germanismen
en Anglicismen.
Populair is profa Knappert in den goeden
zin des woords en vele geschriften die er
van zijn hand zijn verschenen en die op
allerlei terrein zich bewegen, maar toch
voornamelijk bet leven onzer voorouders
schilderen.^
En wat ons leeken nog het meeste in
dezen geleerde treft, dat is zijn beminne
lijke persoonlijkheid, zijn vriendelijke te
gemoetkomendheid, zijn steeds bereid zijn
tot steun en hulp waar deze noodig is en
waar het in zijn vermogen ligt deze te ver-
leenen of daartoe de wegen aan te wijzen.
Het is bovenal den menseh Knappert die
de gewone niet geleerde burger aantrekt.
En wanneer morgen in intiemen kring
prof. Knappert door velen wordt gehul
digd, dan zijn dat niet alleen geleerden en
mannen van de wetenschap, maar ook een
aantal gewone menschen wier namen in
het hem aangeboden album prijken, raen-
schen die zich tot hem aangetrokken gevoe
len om zijn eigenschappen van hart en
karakter.
NIEUWE INVALLEN BIJ INDONESISCHE
STUDENTEN.
Twee hnnner ie Leiden gearresteerd.
Op last van de Justitie te 's-Gravenhage
heeft de politie alhier hedenmorgen te acht
uur gelijktijdig invallen gedaan in percee-
len in de Wasstraat 1, de Oldenbarneveldt-
straat, de Kaiserstraat en de Langebrug,
bewoond door Indonesische studenten,
verdacht betrokken te zijn bij het commu
nistisch complot, dat eenigen tijd geleden
werd ontdekt en ter zake waarvan toen
reeds, gelijk gemeld, eenige huiszoekingen
plaats vonden, met gevolg dat verschillende
schrifturen in beslag werden genomen.
Twee hunner, de heeren A. en S., respec
tievelijk wonende in de Kaiserstraat en in
de Wasstraat, werden gearresteerd en nog
heden ter beschikking van de Justitie ge
steld.
Bovengenoemde inval had uitsluitend de
vermelde arrestaties ten doel, zoodat gee
nerlei huiszoekingen Werden verricht.
Naar wij vernemen zijn heden gelijk
tijdig ook te Den Haag en Amsterdam op
bevel der Justitie soortgelijke invallen
gedaan.
Ook daar hebben arrestaties plaats ge
had. Te Den Haag werd o.a. gearresteerd
Mohammed Hatta, voorzitter van de Per-
himpoenan Indonesia. Deze is reeds heden
ochtend naar het Huis van Bewaring over
gebracht. Wapens zijn daar bij de huiszoe
kingen niet gevonden. Wij vernemen, dat
reeds eenigen tijd het voornemen tot arres
tatie bestond. Dat thans juist hiertoe werd
overgegaan, geschiedde, omdat de politie
vernomen had, dat een der hoofdverdachten
een te Leiden woonachtig student, od het
punt stond het land te verlaten.
Omtrent de arrestaties op hedenmor^n
van Indonesische studenten kag nog het vol
gende worden medegedeeld.
De commissie die indertijd nadat het com
munistisch complot was ontdekt op. last van
de Justitie werd benoemd om de toen bij In
donesische studeirten in beslag getoomen^ do
cumenten te onderzoeken en die eenigen
tijd geleden haar rapport bij de Justitie in
diende is sindsdien in overleg met de Justi
tie steeds verder ge'gaan met het verzamelen
van gegevens- betreffende de verhouding
welke er bestond tusschen sommigen In
donesische studenten hier te lande en de
communistische agitatie in Indi,ö, zoomede
omtrent het contact van die stude'nten met
Moskou.
In den laatsten tijd moeten verschillende
nieuwe feiten ter kennis van de Justitie zijn
gekomen. Toen nu deze gisteren vernam,
dat e'en Leidsch student Raden Ardjoe Sastro
Amidjojo een der verdachten, binnen enkele
dagen naar Indië zou vertrekken, achtte zij
het oogenblik gekomen om in te grijpen.
De twee verdachten, die alhier zijn gear
resteerd en waartoe genoemde Sastro be
hoort, zijn ook reeds in het Huis van Be
waring te 's-Gravenhage ingesloten. Zij wor-
de'n verdaoht van het misdrijf bedoeld in art.
131 Wetboek van Strafrecht: opr.uiing.
LEIDSCHE VEREEN. TOT BEVORDERING
VAN DE KENNIS IN DE GRAFISCHE
VAKKEN TE LEIDEN.
Onder voorzitterschap van den heer A. P.
J. Aarse heeft gisteravond in het „Nut voor
het algemeen" aan het Steenschuur een
openbare vergadering plaats gehad van bo
vengenoemde vereeniging.
De vergadering was druk bezocht, zoodat
de benedenzaal goed gevuld was.
De (heer Aarse leidde de vergadering in en
vertelde o.m. dat twee afgevaardigden e'en
rei9 hadden gemaakt naar Roterdam om da
vraag te bestudeëren of een dag- of avond
cursus mogelijk zou zijn aan een ambacht
school. Dit blijkt niet goed mogelijk.
Om subsidie vragen bij Rijks, provincie of
Gemeente wil men niet. Daarom werd be
sloten in den komenden winter te beginnen
met het geven van lessen in de Nederland
sche taal en in het teekenen. Deze lessen
zullen door de heëren Van Doorn, onder
wijzer alhier en Joh. Herzog uit Den Haag.
worden gegeven. Er komen 26 taal- en 26
teekenlessen, waarvoor per jaar slechts i4
lesgeld zal worden betaald.
De heer Aarse stelde de leeraren aan dc
vergadering voor en besloot zijn inleiding
met dank te brengen aan allen die de ver
eeniging met raad en daad en financieelen
steun hadden geholpen tot bereiking van?
haar doel.
Spr. he'ette vervolgens de beide sprekers
hartelijk welkom en gaf daarna het woord
aan den heer G. J. Schepers, van Den Haag.
Spr. deelde eerst op humoristische wijze
uit eigen ervaring een en ander mede be
treffende zijn opleiding in de typografie, die
uitsluitend van practischen aard was en
langs lijnen van geleidelijkheid ging. Spr.
heeft zijn doel bereikt doch zou gaarne an
deren een weg als hij gehad heeft willen be
sparen; vandaar dat spr. een warm voor
stander is gewordc-'n van een goede vakop
leiding.
De tijden zijn anders geworden en aan
het drukwerk worden in onzen tijd heel
andere eischen gesteld dan 'n jaar of 30 ge
leden. Machines van ingenieuse vinding zijn
gekomen in de plaats van de vroegere, die
eenvoudiger en gemakkelijker te bedienen
ware'n. Het handzetten begint langzamer
hand tot het verleden te behooren.
Spr. juicht het van harte toe. dat ook hief
ter stede een vereeniging is opgericht tot
verbetering van de kennis der typografie. Dit
is zoowel een werkgevers- als een werkne-
mersbelang, men lette er bijv. op, dat in
onzen tijd de drukkerijen die het beste werk
leveren, over 't algemeen he\ meest rendee-
reto.
Spr. vindt het een juiste gedachte van
hot bestuur, te beginnen met een taal- en
een teekencursus. De beteekenis dezer beide
vakken voor den typo springt in het oog.
Als de zetter de Ned. taal goed machtig is,
spaart dit veel tijd bij de correctie, terwijl
wie goed teekenen kan een oog heeft voor
de verhoudingen en daardoor in staat zal
zijn mooi drukwerk te leveren.
De tweede spreker, de heer J. Schipper,
secr der Cenlr. Leerlingencommissie, zette
eveneens de noodzakelijkheid van goede
vakopleiding voor de typografen uiteen. Zal
het bedrijf op de hoogte van den tijd staan,
dan is het niet voldoende, dat de patroons
zich de nieuwste machines aanschaffen,
doch tevens hebben zij noodig arbeiders om
die machines goed te bedienen. Daarom is
een goede vakopleiding noodzakelijk.
Met name geldt dit voor de toekomstige
typografen. Wij moeten beginnen bij de
jeugd. Er i9 nog veel te doen in dezen. De
leerlingregeling is nog voor velen, zoowel
werkgevers als werknemers, een gesloten
boek; zij weten er te weinig van en hebben
er daarom ook te weinig belangstelling voor
Wij hebben thans in ons land 1103 ge
contracteerde leerlingen; er zijn echter nog
wel een 200 leerlingen, die geen contract
hebben. Het is in hun eigen belang, dat zij
dit zoo spoedig mogelijk krijgen, opdat niet
wellicht in de toekomst het bedrijf voor
hen gesloten zal zijn.
Spr. deed ee nberoep op de patroons en
de chefs, het werk der leerlingencommissie
te steunen. Ook de vakorganisaties hebben
in dezen een taak.
Spr. richtte zich vervolgens tot de leer
lingen zeiven en tot de ouders en wekte
hen op zich in te spannen voor een goede
vakopleiding. Het is niet zoo moeilijk typo
graaf te worden, maar wel om het te blij
ven. Spr. herinnerde er aan, dat sinds het
intreden der malaise wel een tweeduizend
typografen uit het vak zijn uitgestooten.
Hoe beter men opgeleid is hoe sterker men
staat in den strijd om het bestaan.
Werkgevers- en werknemersorganisaties
steunen thans met f7000 per jaar de leer
lingenopleiding. Wel een bewijs hoeveel het
particulier initiatief in dezen vermag.
Spr. deed een beroep op de patroons en
den arbeid der vereeniging te steunen door
lid te worden en allen er toe mede te wer
ken dat weer een goede tijd aanbreekt voor
ons bedrijf. (Applaus).
Nadat de heer van Doren nog een kort
opwekkend woord gesproken had tot de
leerlingen en de ouders, en de voorzitter
had meegedeeld, dat de cursus gehouden
zal worden in de school aan de Mare, sloot
deze de vergadering.
De heer F. Stokhuyzen, hoofdinge
nieur der Stedelijke Lichtfabrieken alhier
is door Ged. Staten van Zuid-Holland be
noemd tot lid eener commissie, welke tot
taak zal hebben een onderzoek in te stellen
naar de bij de Electriciteitsmaatschappij
„Voorne en Pulten", zoowel op administra
tief als op technisch gebied eventueel be
staande misstanden en gepleegde onregel
matigheden en na te gaan of de bestaande
organisatie voldoende waarborg biedt voor
mogelijkheid van een doelmatige exploi
tatie.
Naar de „N. R. Crt." hedenmorgen
meldt, bestaan er ernstige planned om den
leerstoel in de physiologie aan de Veeartse-
nijkundige Faculteit der Rijksuniversiteit te
Utrecht opnieuw te doen bezetten.
Ais opvolger van prof. De&huyzen wordt
genoemd dr. J. Roos alhier voorheen assis
tent van prof. D. U. de Jong. thans assistent
van prof. W. Einthoveu.
Het bestuur van het Leidsch Studen
ten Muziekgezelschap Sempre Crescendo
bestaat uit de heeren: J. Kroese, praeses;
G. B. Duyster, ab-actis; L. J. van Gelein
Vitringa, quaestor; JP. A. Liezenberg, biblio
thecaris; E. van Haeften, commissaris.
Het bestuur van de afdeeling Leiden
van het „Nederlandsche Roode Kruis" ver
zoekt ons mede te deelen, dat op Woensdag
28 September a.s. hier ter stede een collecte
langs de huizen en op straat gehouden zal
worden, teneinde het „Roode Kruis" in staat
te stellen zijn vredestaak naar be-
hooren te vervullen. Waar vroeger do taak
van het „Roode Kruis" was, uitsluitend
hulp te verleenen in tijden van oorlog,
heeft het zijn werkzaamheden uitgebreid
tot het in vredestijd bevorderen van de
volksgezondheid, hygiëne en hulpYarlesning
bij nationale rampen enz.
Hiervoor is veel geld noodig 1 Wij 9poren
iedereen aan naar vermogen bij te dragen
om het „Nederlandsche Roode Kruis" in
staat te stellen zijn vredestaak naar bc-
hooren te vervullen, wat aan het geheele
Nederlandsche volk ten goede zal komen.
Door de politie is op stal gezet een
pink die op den weg werd aangetroffen. In
lichtingen aan het Bureau.
Op den Stationsweg is mej. v. E. gis
teren met haar rijwiel gevallen en geslipt,
tengevolge waarvan zij haar knie verwondde
en per auto naar huis moest worden ge
bracht.
Omstreeks halftien gisteravond is van
epn autobus van het Stadsverkeer het rech
tervoorwiel gebroken toen de bus op de
Blauwpoortsbrug reed. De wagen bleef op
den rajls liggen en moest met behulp van
een kraamwagen worden verwijderd.
He't tramverkeer in de richting naar het
station ondervond circa twintig minuten ver
traging.
Gisterenmiddag omstreeks kwart over
vijf is de li-jarige van L. in den Vliet te
water geraakt. Door eenige straatmakers,
die daar Werkzaam waren, werd de jongen
op het droge gebracht.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
Rondom den Volkenbond.
De Volk en bondsvergadering is gisteren
begonnen met de bespreking van 't rapport
van den Duitschen afgevaardigde, het rijks
daglid Breitseheid over de werkzaamheid
van de internationale commissie voor in-
tellectueele samenwerking en het Parijsche
instituut tot dat dpel.
Hij deed een beroep op de delegaties
om bij haar regeeringen aan te dringen op
financieelen steun aan deze instelling.
Het rapport van Breitseheid werd met
algemeene steramen aangenomen.
Breitseheid drong in zijn toelichting nog
aan op een opvoedóng der schooljeugd tot
gemeenschapszin en het begrijpen van an
dere volkeren.
De Belgische oud-minister de Brouckère
las het rapport van de wereld-perconferen
tie voor, welker welslagen aan de zeer
deugdelijke voorbereiding geweten wordt.
De Italiaansche gedelegeeide heeft rap
port uitgebracht over de Grieksche lee-
ning van negen millioen pond sterling, die
dienen moet voor de voortzetting van het
onderdak brengen der Grieksche vluchte
lingen, de stabilisatie van bet Grieksche
geld en om evenwicht te brengen in de be-
gnooting.
De ontwapeningscommissie heeft de Fin-
sohe resolutie aangenomen waardoor den
Volkembondsraad verzocht wordt aan de
bevoegde commissie opdracht te geven om
het plan voor financieel© hulpverleening
aan de aangevallen staten veider te be
studeer en. Het zal de taak van de inter
nationale ontwapeningsconferentie of van
een speciale conferentie zijn om het plan
verder uit te werken. Verder nam de com
missie bet rapport aan van Guerrero (San
Salvador) dat opkomt voor de bijeenroe-
ping van een speciale conferentie ten einde
een internationale overeenkomst op te stel
len over de controle der fabricatie van wa
pens en munitie.
DUITSCHLAND.
Het Duitsch-nationale congres
gesloten De loterij-zwende
laars veroordeeld Een tele
gram van den ex-keizer.
Het congres der Duitsch-nationale partij
is gisteren te Koningsbergen voortgezet
en gesloten. Minister Schiele heeft het
woord gevoerd over de agrarische politiek
en versterking van den landbouw door ta-
riefsverhooging bepleit.
Minister van Keudell sprak over de vlag-
kwestie en deelde in dit verband mede,
dat dr. Gessier, de minister van rijksweer-
baarherd, voornemens was geweest zijn
vlagverordening in den kabinetsraad te
brengen, om er daar over te laten beslis
sen. De oppositie is echter dbor een indis
cretie achter de verordening gekomen en
heeft ze gepubliceerd, vóór Gessier aan zijn
voornemen gevolg had kunnen geven.
Ten slotte heeft de ondervoorzitter,
Schlange-Schöningen, de partij opgewekt
tot strijd tegen het socialisme. Vooral op
twee punten dient daartegen front gemaakt
op het gebied van het onderwijs en van de
buitenlandsche politiek. Spr. verdedigde
in dit verband het nieuwe schoolontwerp
en verzekerde, dat, als de socialisten in
vloed kregen op de buitenlandsche staat
kunde, Duitschland morgen aan den dag
den weg naar een Oost-Locarno zou opgaan.
Dat mag niet gebeuren.
In het proces tegen de beide ontrouwe
loterij-ambtenaren Bohm en Schlein9tein,
di© zich door bedriegelijke kunstgrepen bij
de trekking wederrechtelijk bedragen van
100.000 en 25.000 Mark hebben toegeëigend
(de eerste heeft zich bovendien nog schul
dig gemaakt aan verduistering van 80.000
Mark) is Bohm tot 2 jaar en 3 maanden
tuchthuis en 1000 M. boete, Schleinstein tot
lVa jaar tuchthuis en 500 M. boete veroor
deeld.
Ter gelegenheid van de TannenbeTgfees-
ten heeft de Duitsche ex-keizer het volgende
telegram aan maarschalk von Hindenburg
gezonden:
„Bij gelegenheid van de inwijding van
het Tannenberg-gedenkteeken gevoel ik een
diepe en êindelooze dankbaarheid voor al
len, die aan den geweldigen slag hebben
deelgenomen. Belast met de taak om Oost-
Pruisen, koste wat het kost, te bevrijden,
heeft uw voortreffelijke leiderschap en dat
van generaal Ludendorff, ondersteund door
toegewijde medewferking van uw onder
geschikten uit de school van graaf Schlief-
fen, tezamen met onze zelfverloochende,
moedige, onvergelijkelijke troepen die schit
terende overwinning behaald. Tan-nenberg
heeft de wereld wederom getoond, waartoe
Duitsche kracht onder krachtige en zelf
bewuste leiding in staat is. Moge de helden
geest van Tannenberg onze verdeelde naties
wederom doordringen en vereenigen. Dan
zal het weer wonderen kunnen verrichten
en de dappere mannen, voor wie dit ge-
denkteeken is opgericht, zullen niet tever-
gees gestorven zijn. Dan zal met Gods hulp
Duitschland weder verrijzen.
Wilhelm I. R."
Men zal begrijpen, dat dit telegram in de
republikeinsche kringen wordt gehoond en
scherp afgekeurd. Men begint zich daar
trouwens ongerust te maken over de viering
van den 80sten verjaardag van Hindenburg,
die meer een nationalistisch karakter gaat
aannemen van rechtsche propaganda dan
van een algemeene feestdag.
FRANKRIJK.
De verhonding tot de sovjets.
Opnieuw heeft de Russische plaatsver
vangende volkscommissaris van buitenl.
zaken Litwinof gemachtigd tot de verkla
ring, dat tusschen de Russische en de Fran-
sche delegaties reeds volledige overeen
stemming is bereikt in zake de regeling
van de Russische schulden aan Franknjs
van vóór dieo oorlog Slechte omtrent het
maximum der door Frankrijk te verleenen
credieten bestaat nog verschil van mee
ning.
De Russische regeering is voorts bereid
om binnen zes maanden een aanvang te
maken met de aflossing de*r schulden en
daartoe bij een nader aan te wijzen bank
een bedrag van 30 millioen goudfrancs te
deponeeren voor de eerste halfjaarlijksehe
aflossing. Uit dit bedrag kan dan terstond
na het sluiten van de overeenkomst voor de
regeling der Russische schuld en voor de
door Frankrijk te verleenen credieten een
eerste betaling aan de houders van Rus
sische effecten geschieden.
De Russische gezant te Parijs heeft reeds
instructie ontvangen om dit ter kennis van
de Fransche regeering te brengen.
Aldus Litwinof. Daartegenover meldt het
Havas-bureau officieel, dat dit niet aan de
werkelijkheid beantwoordt. De Fransche
delegatie ter Franech-Russische conferentie
zal zeer spoedig in bijzonderheden een
verklaring afleggen, die de zaken recht zet
en de noodzakelijke rectificatie aanbrengt.
ENGELAND.
Rede van Lloyd George
voor een Godsvrede.
Te Bangor heeft Lloyd George het woord
gevoerd over de economische malaise,
waarmede Engeland nu reeds 7 jaar te
kampen heeft. Een commissie van deskun
digen uit de liberale partij is sedert een
jaar bezig met een onderzoek naar de oor
zaken en haar rapport, dat ook maatrege
len ter genezing zal aanbevelen, is binnen
enkele maanden te wachten.
Lloyd George stelde voorop, dat de oude
stapelindustrieën (mijnen, katoen, wol,
ijzer, staal en scheepsbouw) het zwaarst te
lijden hebben onder de depressie, die erger
is dan het land gedurende een eeuw heeft
doorstaan.
„De vroegere tijdperken van malaise, die
wij ons kunnen herinneren, duurden tèn
hoogste 2 A 3 jaar, maar de huidige duurt
al 7 jaar. In 1913 ontvingen 850.000 men.-
9chen werkloosheidsonderstand, thans meer
dan één millioen, en hun aantal zou meer
dan anderhalf millioen bed/ragen, als er
niet zooveel werkloozen pensioen of open
baren steun kregen.
„Bovendien is de bevolking des lands
toegenomen. Er zijn naar schatting 3 mil
lioen monden meer te voeden dan vóór den
oorlog, maar niettemin is de uitvoer van
onze stapelproducten geringer dan vóór den
oorlog. Hij bediaagt er slechts 80 pCt. van
en om gelijkwaardig te zijn zou hij met
inachtneming van het indexcijfer 130
pCt. moeten bedragen.
„In Frankrijk is de uitvoer grooter dan
vóór den oorlog en in de Vereenigde Staten
véél grooter. Dit bewijst, dat hooge loonen
niet de oorzaak zijn van de malaise in En
geland, want in de Vereenigde Staten zijn
de loonen veel hooger dan hier."
Lloyd George gaf vervolgens te kennen,
dat de stand van zaken erger is geworden
sedert de huidige conservatieve regeering
aan "het roer is. Haar wanbeleid heeft de
staking in de mijnen maanden langer doen
duren dan noodig was geweest. Verder
heeft zij door het heTstel van den gouden
standaard veel kwaad gedaan.
Een koene en wijze leiding is noodig en
het geheele volk moet doordrongen worden
van de noodzakelijkheid van samenwerking.
Het is thans minder dan ooit tijd voor uit
tarting van of aanvallen op dè vakbewe
ging.
Als het pariement straks weer bijeen
komt, dient het voor alles zijn aandacht te
richten op deze alles overheerschende zaak,
waarbij het welzijn van millioenen en de
toekomst van het geheele land betrokken
is. Tijdens den oorlog hebben de politieke
partijen hun strijd gestaakt en het i9 noo
dig, dat zij het thans nogmaals doen, om
gezamenlijk de crisi9 te boven te komen.
ZUID-SLAVIE.
De conflicten met Bulgaarsche
comitadzjis.
Volgens de „Politica" heeft de minister
van buitenlandlandsche zaken Marinkowits
aan den Zuid-Slavischen gezant te Sofia
opgedragen te protesteeren tegen den spoor
wegaanslag bij Gevgheli en den inval van
Bulgaarsche benden op Zuid-Slavisch gebied.
Het is wel opmerkelijk, dat dergelijke in
cidenten geregeld opduiken, eoodra er sprake
is van onderhandelingen tusschen Zuid-Slavio
en Bulgarije l
TURKSCHE VROUWEN-EMANCIPATIE.
JERUZALEM, 23 Sept. (Heater). Het
blad „Elifba" te Damascus deelt mede, dat
eenige Mohammedaansche vrouwen te Da
mascus, onder invloed van de Turkscha
vrouwen-emancipatie-beweging, besloten heb
ben in het publiek ongesluierd te verschijnen
en de Syrische regeering een memorandum
hebben voorgelegd, waarin zjj verzoeken hen
tegen alle fanatieke aanvallen te verdedigen.
Do opper-Ulema (Mohammedaansch priester)
heeft tegelijkertijd zijn protest hiertegen
laten hooren en dit onvoegzaam gedrag der
vrouwen verboden, waarop ook de regee
ring het verbod heeft uitgevaardigd, dat
de vrouwen zich zouden ontsluieren.
De vrouwen hebben nu een openbare be
tooging op touw gezet tegen dit regeerings-
bevei, welke echter met geweld is onderdrukt.
UIT CHINA.
SJANGHAI, 23 Sept. (N. T. A. draad
loos). Miss Weiling Hoong, de schoonzuster
van den Chineeschen leider wijlen Dr. Soen
Yat Sen heeft medegedeeld dat zij in het
huwelijk zal treden met generaal Tsjang
Kai Sjek, de vroegere opperbevelhebber der
Nationahslische troepen.
LEVINE VERTROKKEN.
LONDEN, 23 September. (Reuter). De
vliegmachine „Miss Columbia" met Levine
en Hinchcliff aan boord is vanochtend op-
geslegen voor een nonstopvlucht naar Ka
rachi. Bij het opstijgen woei een krachtige
wind; het toestel kwam slechts langzaam
van den grond door de zware belasting.
Het voert nl. 400 gallon benzine mede,
welke hoeveelheid voldoende is om 50 uur
in de lucht te blijven. De atmospherische
gesteldheid is goed.
(Levine blijft het groote raadsel. Eerst
zou hij van den tocht afzien, (zie onder
B,uilenl. Gem.) en nu vertrekt hij toch
opeens. Red. L. D.).
GEEN BRIEF VAN NUNGESSER EN COLI.
PARIJS, 23 Sept. (V. D.). De „Petit Pa-
risien" meldt, dat vastgesteld is, dat de op
de Hollandsche kust gevonden' flesch met
een briefje, dat van Nungesser en Coli af
komstig zou zijn, niet van deze vliegers af
komstig is. Mevrouw Nungesser verklaarde
dat het handschrift niet van haar zoon is.
3—
