68*ta Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 3 September 1927
Derde Blad No. 20697
De Wedvlucht om de Luchtheerschappij
OVERZICHT KAASMARKTEN.
Buitenl. Weekoverzicnt.
SCHETSEN UIT CHINA.
INDISCHE KRONIEK.
(Alléén-recht voor Nederland).
I.
Dnitsche en Oostenrijksche vorderingen op
luchtvaartgebied door Lord Thomson
van Cardington.
LORD THOMSON VAN CARDINGTON.
Sinds het einde van den wereldoorlog
heeft Duitschland wat betreft het handels-
luchtvaartverkeer meer vorderingen ge
maakt dan eenige andere Europeesche staat.
Deze vorderingen zijn zoowel tengevolge
van als niettegenstaande de beperkende be
palingen op de Duitsche luchtvaart door het
Verdrag van Versailles, gemaakt. Artikel
198 van dit Verdrag bevatte dat Duitsch
land absoluut geen militaire of maritieme
luchtmacht mocht bezitten. Zeer spoedig
evenwel bemerkten de deskundigen van de
geallieerden dat deze beperkingen wat be
treft de beperking van de luchtmacht van
een natie niet ver genoeg gingen. Dienten
gevolge bepaalde de Gezantenraad in 1921,
dat, om de strekking van het Verdrag na te
leven, het noodig was nog meerdere beper
kingen te leggen op het aantal en de presta
ties van alle typen der Duitsche luchtvloot,
van welke soort ook. Deze verdere beperkin
gen werden neergelegd in 9 artikelen waar
van de bedoeling was om niet alleen het
vervaardigen van één-persoons vliegtuigen
(met motoren van meer dan 60 P.K.) be
wapende en niet bestuurde machines, bom
bardeervliegtuigen etc. te voorkomen, maar
ook, afgezien van andere beperkingen, om
zoowel het laadvermogen te beperken als
om den Duitschers het bouwen van passa
giers- en vrachtvliegtuigen van voldoende
capaciteit voor commercieele aangelegenhe
den onmogelijk te maken.
Deze bepalingen zouden misschien fnui
kend gewerkt hebben op een minder ener
giek en voortvarend volk en dit op luchtge
bied hebben lamgeslagen, maar op de
Duitschers hadden ze juist de tegenoverge
stelde werking. Bankiers, industrieelen en
gemeentebesturen, om nog niet eens te noe
men de duizenden particulieren, kwamen te
hulp en zoodoende werd de regeering, aan
wie het verboden was door het Verdrag om
er een militaire luchtvaart op na te houden,
in staat gesteld groote subsidides te verlee-
nen aan de handelsluchtvaart.
De eerste luchtvaarttransportmaatschappij
in Europa die een regeeringssubsidie kreeg,
was de „Deutsche Luft Reederei" in 1920,
waardoor ook spoedig andere ondernemin
gen aangespoord werden. Van deze was
wellicht de Deruluft (de Duitsch-Russische
Luchtmaatschappij) welke in December 1921
gesticht werd met een kapitaal van 21/»
millioen goudmark, de belangrijkste. De
helft van dit kapitaal werd verschaft doir
de Russische regeering.
Langzamerhand evenwel maakten de
finantieele nijping en de verlammende uit
werking der 9 bepalingen samensmelting
noodig en in het voorjaar van 1923 kwamen
twee hoofluchtvaartmaatschappijen tot
stand: de Duitsche Aero-Lloyd, vertegen
woordigende de meerderheid van de klei
nere maatschappijen en de Junkers Lucht
vaartmaatschappij. Eindelijk, in Januari
1926 werden deze beide maatschappijen ge
combineerd tot de „Deutsche Luft-Hansa
heden de grootste handelsluchtvaartmaat
schappij ter wereld met een kapitaal van
25.000.000 goudmark. Er zijn natuurlijk nog
iandere luchtvaartmaatschappijen, maar
deze zijn gewestelijk en ondergeschikt, daar
hun voornaamste taak is publieke belang
stelling te wekken in de luchtvaart en met
de Luft Hansa verafgelegen Duitsche pro-
yincies en staten te verbinden.
Aanvangende op 6 April 1926. beschikte
de Luft Hansa over 54; verschillende lucht
lijnen die 15 vreemde en 57 Duitsche lucht
havens aandoen. De gecombineerde lengte
van deze luchtroutes was destijds meer dan
12000 mijl en gedurende het drukke-seizoen
(Juli en Augustus) legden de machines da
gelijks een totalen afstand af gelijk aan den
omtrek van de aarde. Tusschen April en
December 1926 werden 56 268 passagiers,
384 ton bagage. 260 ton vrachtgoederen en
300 ton post door de lucht naar verschil
lende bestemmingen vervoerd; deze cijfers
toonen een toename aan van 50 pCt. aan
pasagiers en 86 pCt. aan gewicht van post,
vergeleken bij die van 1925. Slechts een
doode'lijk ongeluk wierp een schaduw op dit
mooie record. Zeer vermeldenswaard bij
deze cijfers is nog de regelmatigheid van
den dienst niettegenstaande herhaaldelijke
stormen en mist.
De resultaten over 1927 zijn nog niet be
kend, maar zij zullen ongetwijfeld verdere
toename aantoonen, aangezien dit jaar het
aantal luchtroutes toegenomen is tot 80 en
hierdoor ook het passagiers- en vracht-
goederenvervoer wel naar verhouding zal
zijn gegroeid.
Het succes van de Luft Hansa kan aan
verschillende feilen toegeschreven worden,
n.l. nationale, wetenschappelijke en geogra-
phische.
Zooals reeds eerder vermeld, wordt de
maatschappij gesteund door de' Duitsche
regeering, de groote steden, commercieele
huizen, eenige industries en banken. Maai4
hoe prachtig de' steun van deze moge zijn,
deze is toch minder belangrijk dan het
feit dat het Duitsche volk voortdurend meer
actieve belangstelling in de luchtvaart
toont. Groote getallen particuliere vluchten
worden gedaan en honderd-duizenden toe
schouwers gaan naar vliegdemonstraties.
Dit geeft een gezonde impuls aan de lucht
vaart en doet voorzien in een stevige fun
deering van verdere toename.
Ee'n ander belangrijk feit. dat meehielp,
is geweest dat de beperkingen op de mili
taire luchtvaart gelegd, de Duitsche onder
nemers er toe genoodzaakt hebben al hun
aandacht te concentre eren op handelsvlieg
tuigen, terwijl hun tegenstanders in andere
landen al hun tijd en vindingrijkheid gin
gen wijden aan militaire vliegtuigen, daar
de productie hiervan meer winstgevend is.
Met dit alles, plukt het Deutsche luchthan-
delsverkeer tfhans de vruchten van 5 jaren
onderzoekingen en navorschingen gedu
rende welke, trots de werking van de ge
noemde 9 artikelen, wetenschappelijke men-
schen voortdurend bezig waren de onge
makken te boven te komen welke gelegd
waren op de Duitsche aviatiek wat betreft
motorkracht, snelheid en laadvermogen.
Over het geheel heeft de Duitsche lucht
vaart geprofiteerd van beperkingen wier
doel het was deze» te drukken en men mag
ervan verwachten dat ze zal teweeg bren
gen, indien dit niet reeds geschied is, een
revolutie in den bouw der handelsvliegtui
gen. In dit verband zijn eenige ontdekkin
gen vermeldenswaard: er is komen vast te
staan dat het model vleugel ééndekker supe
rieur is aan de tweedekker, niet alleen uit
e'en oogpunt van lucht-snelheid maak ook
als een passagiersvervoermiddel daar het
meer uitzicht geeft en bovendien de toe
gang tot de cabine dichter bij den grond is,
zoo zelfs dat er geen behoefte bestaat aan
speciale ladders of iets dergelijks. Wanneer
de constructie van geheel metalen, vliegtui
gen nog meer gevorderd is is t/hans reeds
uitgemaakt, dat het mogelijk zal zijn reu
zen eendekkers met vleugelsmodel te bou
wen, die meer dan 100 passagiers vervoeren
kunnen met een snelheid van 140 mijl per
uur. Een dergelijke machine met tien 1000
P.K. motoren en vleugels van 2 meter
diepte, waarbinnen de passagiers onderge
bracht zijn in een luxueuse omgeving, wordt
gereed gemaakt voor een trans-Atlantische
vlucht.
Als een ander uiterste is er een kleine 20
P.K. machine die slechts 420 p. st. kost.
Dit dwerg-vliegtuigje heeft een draagwijdte
van 325 mijlen en een snelheid van 75 mijl
per uur. Het is van hout gebouwd, is 24
voet lang en heeft een vleugelbreedte van
33 voet. Het kan voor verpakkingsdoelein
den uit elkaar genomen worden in 5 min.
en we'er in elkaar gezet worden in 10 minu
ten. Dit type kan de luchtfiets genoemd
worden en zijn massa-productie zou een
belangrijk glanspunt zijn in de toekomstige
ontwikkeling van de aviatiek.
Duitschland's geographische ligging is
ongetwijfeld in haar voordeel en dit zal ook
zoo blijven daar de gemiddelde lengte van
de vluchten niet .de 500 mijl overschrijdt.
Maar dit voordeel zal verminderen wanneer
machines van langen draagwijdte ingevoerd
zullen worden; hoogstens is dit een geringe
oorzaak geweest van Duitschland's vorde
ringen.
In Oostenrijk, waarvan de ligging zelfs
meer centraal is gaat de ontwikkeling lang
zoo snel niet en daar is de aviatiek nog
slechts in hare kindschheid Oostenrijk be
zit goed uitgeruste werkplaatsen en eerste
klasse mecaniciens; op deze basis mocht
men veronderstellen dat het in staat zou
zijn om een bloeiende luchtvaartindustrie
in het leven te roepen en om een van de
grootste leveranciers van vliegtuigen te wor
den van eentraal Europa. Tot nu toe is er
evenwel geen aanwijzing van eenige
„lucht-aanleg" onder de Oostenrijkers en
slechts weinige gevoelen behoefte om de
aviatiek tot een commercieel succes te bren
gen. hetwelk op het oogenblik juist zoo een
karaktertrek is van het Duitsche volk waar
door de fundeering gelegd is voor Duitsch
land's Juchtmacht
De aanvoeren en hoogste noleeringen waren:
Wagens Goudsche Leidsche
gestempelde
ligte ligte zware
(1) (2) (1) (2) (1) (2) (1) (2) (1) (2)
Oudewater 104 133 150 f 42 40 f40 f 50 (48 (44 f— f— f— f— f— f
Bodegraven 421 443 455 f45 f 44 f46 [53 f50 f51 f54 f54 f54 fff
31 Aug Woerden 447 487 503 f46 f47 f46 f51 f49 f50 (63 (53 f53 f— f— f
1 Sept Gouda 268 274 281 f 48 f 45 f 44 f 54 f 50 f 51 f 56 f 54 f f f f
1 Sepl Alph. a.d R 50 54 53 f f f f 51 f 52 f 48 f f f 52 f f f
2 Sept te.den 133 132 126 f 50 f 50 f 47 I f f f f f f 51 f 50 f 50
(1) Zijn de opgaven van de vorige w eek
(2) Zijn de opgaven van 30 Aug.3 Sept. 1926.
29 Aug.
30 Aug.
Tegenstellingen op allerlei
terrein.
Wederom is te Genève de Volkenbonds
raad bijeen. Twee persoonlijkheden van
groote beteekenis zijn dezen keer niet van
de partijna de Jouvenel is ook lord
Robert Cecil van het Volken bondstooneel
verdwenen. Hij heeft zich teruggetrokken
uit de Engelsche regeering waar hij voor
zijn ideeën met voldoende steun kon vin
den. 't Zijn als het ware twee antipoden,
die zijn heengegaan. Cecil de vurige idea
list voor den vrede, langs wegen van dwang
desnoods, waartoe alle Staten zich opoffe
ringen hebben te getroosten volgens den
steilregel: eerst offers brengen, dan pas
vruchten plukken; de Jouvenel de vredes-
vriend, (he echter het oog gericht houdt op
nationale belangen. Cecil, een man van
uiterst liberale denkbeelden, voor Enge
land zelfs beter passend in een kabinet-
McDonald dan in een ministerie Baldwin,
de Jouvenel, een man van meer naar rechts
georiënteerde denkbeelden, dan het de
partement van Briand in Frankrijk volgt.
Niettemin beiden figuren, die in Genève
het oor der grooten hadden en daarom,
verschil met de regeering ten spijt, gaarne
werden gebruikt. Beiden meenen buiten de
officieele wegen om, meer voor den vrede
te kunnen bereiken, ieder natuurlijk naar
zijn inzicht. Hopen we, dat zij elkaar nog
eens zullen vinden; dan schijnt ons de
zaak van den vrede eerst geheel voor
elkaar
Terwijl de Volkenbondsraad reeds ver
gaderde, moest Briand nog te Parijs met
den ministerraad confereeren en keerde
Vandervelde zelfs op dringend verzoek te
Brussel daarvoor terug. Hetgeen bewijst,
dat door beide moeilijke tijden worden be
leefd. Briand heeft in een rede aan oen
banket, der interparlementaire Unie te
Parijs aangeboden, na eenige zittingen,
waar sterk de Fransoh-Duitsche contraver
sie naar voren kwam, duidelijk doen uit
komen, hoe hij voorstander blijft der Lo-
carno-politiek en van verderen uitbouw
daarvan, waarvoor de regeerrng-Poincaré
heel wat mindeT warm loopt; en Vander
velde neemt men in zekere Belgische
leringen kwalijk, dat hij opnieuw den Duit
schers heeft aangeboden een onderzoek
naar de franctireurskwestie uit den oor
log, waaraan door de Duitschers is
vastgekoppeld de scheiding der Belgische
neutraliteit en de deportaties. Het thans
aanvaarden door Duitschland wat vroeger
is geweigerd, wordt in bedoelde kringen
ook gewantrouwd. Bedriegen ons de diverse
voort eek enen niet, dan zulleD Briand en
Vandervelde thans zich nog wol staande
weten te houden.
Een krachtige pressie zal ongetwijfeld
door Stresemann nog worden geoefend te
Genève inzake de ontruiming van het be
zette gebied. Veel succes zal hij echter
thans ook zelf o.i. niet meer verwachten,
daar de drie bezettende mogendheden het
tenslotte toch met elkaar eens zijn gewor
den op de basis van terugnomen van 10.000
man troepen, waardoor het aantal blijvers
nog 60.000 zal bedragen.
Het is een concessie van zoo geringe
beteekenis, dat Duitschland zich daarmee
niet tevreden kan verklaren, maar op meer
behoeft het op dit oogenblik direct niet te
hopen. Beter iets dan niets, dat is de
schrale troost voor onze Oosterburen.
Alleen, dit iets bevordert niet de Locarno-
pohtiek, waarvan ook Stresemann voor
stander is.
't Is overigens eigenaardig, dat zoowel
in Frankrijk als Duitschland twee partijen
elkaar bestrijden op bui ten L terrein, ter
wijl zij telkens hetzelfde voorstaan. Alge
meen is er een streven om het Fransch-
Duitsche, bijkans historische, verschil te
doen eindigen. Men wil m beide kampen
langs verschillende wegen daartoe gera
ken. Poincaré c.s. - en daartoe hoort ook
de Jouvenel trachten er te komen langs
zuiver Fransch nationalen geest, Briand
c.s. begrijpen, dat internationale vraag
stukken, niet zuiver nationalistisch zijn op
te lossen. In Duitschland staat Stresemann
Briand's partner) tegenover de nationa
listen. Wanneer in beide landen de natio
nalisten het eens wonnen.
Hoe scherp in Duitschland de tegenstel
lingen nog zijn, is bewezen door de vlag-
genkwestie te Berlijn, waar de meeste
groote hoteliers met het mes op de keel
bijkans gedwongen moesten worden om op
officieel Duitsche feestdagen en in geval
len, dat de Duitsche vlag hoort te wappe
ren, de officieele rijksvlag uit te hangen.
De weigering berustte op het motief, dat
anders de voorstanders der oude vlag zien
gegriefd zouden voelen. Alsof de voorstan
ders van de nieuwe Duitsche orde anders
niet worden gekwetst. He»t toont in
ieder geval nog eens weer, hoe van een
Duitsche eenheid geen sprake is. Onder
leiding der Pruisische regeering en van
Berlijn's burgemeester zijn de hoteliers
tot rede gebracht, toen zij werden aange
tast in hun portemomnaie, door de wei
gering der autoriteiten (ook de rijksregee-
ring sloot zich aarzelend aan) niet de
officieeïe-rijksvlag-voerende hotels te be
zoeken.
Maar ook m Frankrijk met de parle
mentsverkiezing in na verschiet, nemen de
tegenstellingen toe. Zelfs zoo, dat er al
zijn, die niet eens meer tot volgend voor
jaar willen wachten, maar liefst direct de
stembus zouden willen doen spreken, vooral
nu teruggekeerd Ï6 tot het vroegere kies
stelsel. dat nauwer contact brengt tusschen
kiezers en gekozenen dan de evenredige
vertegenwoordiging vermag te doen. Voor
zoo'n overhaasting zal de regeering zich
echter wel niet laten vinden.
door Ir. F. J. BLOM.
II.
Als ik 's middags van het kantoor thuis
kom en mijn vrouw met een kop thee gezel
lig in de huiskamer zit, dan is de eerste
vraag: en, wat voor nieuws is er? Het is
dikwijls moeilijk een goed verslag te geven
van de dagelijksche gebeurtenissen en
niets te vergeten, doch ik hoop dat het
met meerdere echtvrienden gaat zooals
met mij na een paar dagen valt mij nog
wel eens in, dat ik Jan of Piet gesproken
heb, die mij wat hebben meegedeeld dat
mij minder, doch de huisvrouw zeer inte
resseert. Na mijn nieuws geheel uitgeput te
hebben, hoop ik eens rustig van mijn thee
te genieten, doch düin komen de huiselijke
beslommeringen voor den dag, die in China
niet minder zijn dan thuis.
De huisjongen komt binnen met een ver
haal over den tuinman en den aankoop
van bloempotten en de noodige reparatie
aan een gieter. Het verhaal heeft de huis
vrouw al moeten aanhooren, doch de heer
des huizes, volgens oud patriarchaal ge
bruik, moet over het geval beslissen.
In een huis, zooals de meesten van ons
bewonen, is een bende personeel noo
dig, tot groot verdriet van de huisvrouw.
Ieder heeft zijn werk en wijkt daar niet
van af De jongen bedient, neemt stof af
en doet dat ergerlijk slecht volgens mijn
vrouw, en ik moet haar gelijk geven hij
maakt de bedden op en is het factotum in
huis. Hij spreekt Engelsch, of Duitsch of
Fransch, min of meer gebroken in een
taaltje dat geleerd moet worden en voor
een nieuweling al even goed verstaanbaar
is als Grönnings voor een Zeeuw, 't Is
een taal zonder vervoegingen of verbui
gingen, met Chineeschen zinsbouw en
waarmee je na een aantal maanden won
derbaarlijk veel kunt uitdrukken. De jongen
dresseert den koelie, die meestal geen
vreemde taal verstaat, het ruwe werk doet,
en het beheer heeft over de emmers, de
dweilen en de zwabbers en die steeds be
zems. zeep, soda en wat dies meer zij noo
dig heeft en die met een handigheid, Bam
berg niet onwaardig, doet verdwijnen, zonder
dat ze den vloer gezien hebben. Behalve
zijn loon, zijn de oude kranten, leege fles-
schen en leege blikjes, zijn bron van inko
men, niet te vergeten de artikelen reeds
opgenoemd en waarvoor hij wel de kana
len weet.
De kok troont in de keuken, zorgt voor
het eten, maakt de pannen schoon en
schrobt keukentafel en vloer, maar doet
verder ook niets. Behalve dat hij een groot
deel van de procenten van de gekochte
levensmiddelen opstrijkt, hetzij een recht
matige tien procent, hetzij een extra twin
tig procent; hetgeen bereikt wordt door het
met den leverancier op een accoordje te
gooien omtrent den te vragen prijs. Het
ambt van kok en jongen kan voor een klein
huishouden vereenigd worden.
Voor het stoppen van kousen, het was-
schen van kleine kleedjes, sokken en fijn
ondergoed, zorgt de amah, een soortgelijk
artikel als de baboe in Indië. Heeft ze de
zorg voor een baby, dan doet ze verder
niets. Kunt U begrijpen, dat zooveel volk
in je huis aanleiding geeft tot ruzie, slor
digheid en het verdwijnen van eten en
andere zaken? 't Is de voornaamste bron
van ergernis van de huisvrouw, die daar
tusschen door moet zeilen.
Daarbij komt dat de vrouw in China een
ondergeschikte rol speelt dat wil zeg
gen, officieel en de vrouw des huizes
minder van de bedienden gedaan krijgt
dan de man Dus werd het verhaal van
den gieter uitgesteld tot „master", laten we
zeggen de baas, thuis zou komen.
Laten we met den gieter beginnen. De
jongen krijgt de opdracht den tuinman te
ontbieden. Beste lezer, geloof niet dat het
geval gieter het eenige zou zijn dat den
baas als oppersten rechter zou voorgelegd
worden. Het geval bleek veel ingewik
kelder
De jongen, keurig in een lange, witte jas,
stoffen schoentjes, goed geschoren en ge
knipt, komt met den tuinman terug. De
oude gieter moet voor den dag komen. Weg!
Verdwenen. Waar? Het antwoord na veel
heen en weer verhalen in het Chineesch: de
koelie. De koelie moet op het tapijt ver
schijnen. Getuigt met een gegrinnik dat de
tuinman den gieter had weggegooid. Hij
wilde den emmer gebruiken voor de plan
ten, maar de emmer was weg. De emmer,
het rechtmatig gebruiksvoorwerp van den
koelie, was weggenomen door de amah. De
amah op het tapijt. Waar dan haar wasch-
bakken waren? De koelie had ze op zijn
kamertje om zich te wasschen. Hij was te
arm om een bak te koopen maar speelt in
zijn zenuwachtigheid, nu hij de schuld
krijgt, met zijn massale zilveren ketting,
waaraan een groot horloge vastgelegd zit.
Nieuwe verhalen volgen en een twistge
sprek tusschen koelie en amah levert het
feit op, dat de amah gestreken heeft, een
kleedje heeft verbrand en dat in de W. C.
heeft doen verdwijnen. Een metselaar had
moeten komen om de verstopping te doen
verdwijnen. Dat had geld gekost Wie zou
dat betalen? Ziedaar de ruzie, waarbij
achtereenvolgens de emmer, de gieter, de
waschbak en een kleedje te pas moesten
komen. Verveelt het u, lezer?
Onderwijl snelt de huisvrouw naar de
keuken, waar ze wat ongerechtigs rook.
Rijst, die aanbrandde.... de kok was ner
gens te vinden.
Nadat ieder zijn vonnis had gehoord, een
vermaning, meer niet, toog 't stel af. En
het bleek, dat de kok den jongen en den
koelie 's avonds uitnoodigde in een restau
rant op een eenvoudig eten met Chinee
schen wijn om den vrede te bezegelen
Leeg was het huis. vrienden vonden geen
gehoor over de telefoon, de honden werden
niet op tijd uitgelaten het verbrande, op-
gevischte kleedje lag gestreken in de bij
keuken en ik had bijna ruzie met mijn
vrouw over het bedienden-stel.
Maar kan dat nu niet anders, eult u vra
gen. Waarom niet één bediende. In Cali-
fornië, waar personeel schaarsch is, vindt
men ook Chineesche jongens, die alleen al
het huiswerk verrichten, wat dat ook zij.
De huisvrouw moet dan ook de armen uit
de mouw steken, al wordt het werk door
mechanische hulpmiddelen zeer verlicht
In de Oost is handwerk, vooral huis
werk, minderwaardig en voor haar prestige
mag de vrouw niet veel doen. Toch blijft
er genoeg in een huis te bestieren, kleedjes
leggen, hier en daar bloemen schikken, en
't personeel narennen. In sommige deelen
van Engelsch-Indië is 't nog veel erger en
verbieden sommige godsdienstige overwe
gingen bepaald huiswerk te verrichten. De
maandelijksche uitgaven worden daar met
een geweldigen salarispost verzwaard.
Toch is handwerk, beroepswerk, geen
schande. Integendeel. Als bij ons in den
gildetijd wordt een goede timmerman, smid
schrijnwerker, ivoorsnijder, hoog geschat
Maar weer niet een vak, waar de beoefe
naar weinig of geen verantwoordelijkheid
voor draagt, of veel bij moet staan. Bar
bier, vooral slraatbarbier, is al een laag
baantje, evenals rickshaw-koelie. Zij staan
den geheelen dag en veel hersens schijnen
bij dat werk niet noodig te zijn. Een krui
wagen-koelie staat hooger. Hij heeft de
verantwoording voor het goed, dat hij weg
brengt. En dat zegt dikwijls heel wal. U
kunt iederen dag op kruiwagens, kisten
zilver zien vervoeren, van bank lol bank.
In Holland zou een detachement politie
en militairen voor bescherming opgeroepen
worden. Hier kijkt niemand er naar om.
Maar ik ben van mijn onderwerp afge
dwaald. Een goede huisjongen verdient 25
gulden in de maand, een koelie 1216. een
kok 2030, een wasehmeid 14, een tuin
man 1520 gulden. Zij wonen meestal in
de bedienden-kwartieren op zeer beschei
den voet. Hun maal is rijst met visch, altijd
groente, soms varkensvleesch. Maar laat
ik u dit zeggen, dal ze geen boter, suiker,
brood, zelfs koffie van den baas versmaden.
Het kan ook haast niet anders. Het wettige
loon is krap en er moet bijverdiend worden
om de kinderen groot te brengen, voor de
kleeren te zorgen en dikwijls ook om de
ouders te onderhouden, een van de eerste
plichten van een Chinees jegens zijn afge
sloofde moeder en vader.
Pogingen ingesteld om door hoogere loo-
nen het ergerlijke gesleel te doen ophouden,
zijn mislukt. Het kruimeldieven-systeem is
te ingeworteld.
De bedienden arrangeeren de prijzen met
de leveranciers, krijgen meestal 10 pCt. van
de rekeningen en een deel van het te veel
betaalde, het wel opgeschreven maar niet
gebruikte goed, dat door hen wordt overge
spaard en teruggegeven. Verder zetten ze
alle prijzen op van kleine reparaties in
huis, welke duur betaald moeten worden.
Aan het eind van de maand komt de
jongen met een rekening met het opschrift
..dear master" (mijn beste meester)' en de
meest fantastische zaken worden daarin
vermeld. Kunt u begrijpen, dat ook hier het
onderwerp „bedienden" een voornaam deel
der conVersatie vormt?
RECLAME.
H. P. H. KEEREWEER
BEGRAFENISSEN Tel.'861
AUTO-TRANSPORT
Anlmarkl 16. CREMATIE
4762
Door D. BAUDUIN.
Luilekkerland aan boord Los
van den wal, los van de muize
nissen De heerlijkheid van da
zee Scheepsleven De zeef
tusschen twee Oceanen.
In onze materieele wereld beschouwt de
mensoh zijn portemonnaie en zijn maag
als twee van de gewichtigste dingen, over
welke positie hij liefst ten allen tijde ge
fixeerd wil zijn. Over de rol van de porte
monnaie in het leven van den Indischgast
zal ik nog gelegenheid genoeg krijgen om
uit te weiden, maar nu ik zoo juist sprak
over de zieke maag, mag ik als tegenwicht
terloops de beproevingen van de gezonde
maag in het Luilekkerland aan boord ver
melden. Immers, aan boord van de Indische
mailboot-en pleegt men volgens oude tradi
tie eiken dag daverende menu's op te die
nen. Reeds het ontbijt hermneTt aan be
schrijvingen uit Tijl Uilenspiegel, aan de
lunch serveert men u nooit minder dan
twee gerechten en aan het avondmaal nooit
minder dan drie, plus voorgerechten, soep,
toespijs, vruchten, kaas en koffie.
Wie bij het begin van de reis nog met
zeeziekte had te kampen, hem zal in die
pijnlijke dagen de aanblik van zulk een
daverend menu of van zulk een we Ivoor
zien en disch, deD strijd nog slechts verer
geren. Maar dan komt op zekeren dag het
schoone oogenblik, dat ge u veilig aan tafel
kunt wagen zonder na den derden lepel
6oep lijkbleek op te rijzen en met r,Dge-
wone haast over de erschansmg te gaan
kijken. Dan eet ge de volgende weken ei
ken dag uw Engo'sch ontbijt plw uw co-
pieuse lunch plus uw daverend menu plus
uw ochtendchocola, plus uw middagthee met
koekjes plus uw avondsandwiches, totdat
ge zoo heel geleidelijk, meestal een paar
dagen vóór Colombo, den invloed van het
overrijke, overdadige eten en van het ge
brek aan lichaamsbeweging gaat ondervin
den in den vorm van een permanente kre
geligheid, die u onaangename dingeD doet
zeggen, wanneer aan de bridge-tafel uw
partner verkeerd snijdt of wanneer de
vrouw van den assistent-resident heeft be
weerd, dat uw Kareltje een wilde iongen
is. De twister en de intrigues en de veeten
en de conflicten, de afscheidingen in clubs
