SPORT.
LAND- EN TUINBOUW.
UIT ONZE STAATSMACHINE.
GENEESKUNDIGE BRIEVEN.
Vrijheidsbond 1084, de St. Geref. 300, de
S. D. A. P. 624, en de R. K. 1295 stemmen.
Gekozen zijn; van de A. R. fractie de
heeren G. M. Herngreen, A. Noomen, B. van
't Riet en A. den Ouden-, C. H. partij de
heeren Joh. v. Leeuwen, W. J. Spreij, M.
Meijer, J. H. Ruting en C. Koren-, van den
Vrijheidsbond de heeren P. v. Dijk. D. ten
Cate Brouwer en W. J. den Hertog, de S. D.
A. P N. de Wolf; de St. Geref. partij de
heer G. Bergshoef en van de R.-K. partij
de heeren Joh. Vlasman, H. G. Veltman en
J. F. G. Ranke.
De Chr. Gem. Zangvereen. „Hosanna"
alhier behaalde gisteren op het te Muiden
gehouden zang- en muziekconcours een der
den prijs met 250 punten in de eere-afdee-
ling.
Op de Prins Hendrikstraat had een
motorongeval plaats. Uit de Oranjestraat
kwam een motorrijder met duo, juist op het
moment dat een auto passeerde. Om een
botsing te voorkomen friaakte de motorrij
der zijn bocht zoo groot mogelijk, doch bij
deze manoeuvre reed hij tegen een boom,
met" het gevolg dat zijn duorijder er afviel.
Met een gebroken been werd hij opgenomen.
Na voorloopig door dr de G. te zijn behan
deld. werd hij per auto-brancard naar het
Acad. Ziekenhuis te Leiden vervoerd.
Woensdag j.l. werd het „Groene
Kruisje" weder ten verkoop aangeboden.
De opbrengst daarvan was f 440.38.
BODEGRAVEN.
De Gemeenteraadsverkiezingen.
Uitgebracht werden 2611 stemmen,
waarvan 2555 geldige stemmen, als volgt
verdeeld
C.-IL 506, R.-K. 622, Ant.-Rev. 796, Ge
meentebelang 359, S.D.A.P. 183, Staatlc.
Geref. Partij 152.
Gekozen zijn 2 C.-H. (3), 2 R.-K. (2), 4
A.-D. (4), 2 Gemeentebelang (2), 1 S.D.
A.$. (0).
De tusschen haakjes geplaatste cijfers
geven tezamen de oude samenstelling weer.
Van de zittende raadsleden keeren met
weer de heeren: L. Hortensius, A. Ver-
1-ooy, W. Boer, Kelfken9.
NieuwgekozenJ. de Mars, Ph, Jonge-
neel, P. H. Oldemans, A. de Vos.
BOSKOOP.
Gemeenteraadsverkiezingen.
De uitslag van de gehouden stemming
voor leden van den gemeenteraad, luidt
als volgt:
Gekozen fcgh: 2 Chr.-Hist.: A. Njjhof en
P. Loef Az.4 Anti-Rev.: Q. Guldemond,
J. J. Grootendorst, D. Mesman Wz. en Com.
J. v. d. Wolf Jacz.; 1 Soc.-Dem.: P. D.
Noest; 3 V.-B.: J. v. Gelderen, W. C. van
Kleef en W. de Ruyter; 3 R.-K.: A. Brand
Pzn., A. Th. Houdyk en H. A. Boekraad.
Iii den raad is geen wijziging gebracht.
Te Maarssen behaalde do muziekver-
eeniging Concordia", directeur de heer
J. H. A. Ripken alhier, in de derde afdee-
ling twee tweede prijzen voor den, concert
en marsoli-wedstrijd.
HAZERSWOUDE.
In de vergadering van stemgerechtigde
ingelanden van de Hazerswoudsche Droog
makerij. is tot voorzitter herkozen, de heer
Mr. C. S. van Dobben de Bruyn van Bode
graven en het bestuurslid de heer D. Bui
tenhuis. In de vacature, ontslaan door het
bedanken van den heer PI. Groen Lzn., werd
als bestuurslid gekozen, de heer Jac. Bol.
Voorts werd besloten over te gaan tot het
bouwen van een nieuwe sluis aan de West-
vaart.
De omslag werd daarna vastgesteld op
f 16 per H A.
In de plaats van den heer A. J. Dek
ker. die de gemeente verlaat is tot brand
meester benoemd, de heer W. J. Dekker, en
in de plaats van den heer A. Heesterman,
aan wien op 'zijn verzoek als zoodanig eervol
ontslag werd verleend de heer P. J. Bogaard3
en- tol diens plaatsvervanger de heer C. A.
van der Wiel.
KOUDEKERK.
Burgerlijke Stand:
GeborenADtje Hendrica, D. v. P. M.
van der Voort eD G. van Egmond.
Ondertrouwd: A. Goudkuil jm. 20 j. en
L. de Jong jdL 18 jaar.
De heer E. S Bersma, hoofd der Chr
school aan den Rijndijk, is in gelijke be
trekking benoemd aan de met September
te openen Eduard Gerdessehool, Linden-
gracht, uitgaande van de vereeniging tot
Heil des Volks, te Amsterdam.
LEIDERDORP.
Ingelanden van den Stadspolder heb
ben de rekening over 1926 vastgesteld in
ontvangsten op f 1540.43%, uit uiagaaf op
f 1057 26% saldo f483.17. De omslag over
1927 is bepaald op f 8 per H A. Tot be
stuurslid is gekozen de heer J. Roelofs.
LEIMUIDEN.
Gemeenteraadsverkiezingen.
Uitgebracht 761 stemmen. Van onwaarde
7. Geldige stemmen 754. Kiesdeeler 107 5/7
De stemmen waren verdeeld als volgt.
Lijst 1 (R.K.) J. A. Bernard 335, H. J. Visser
1, W. Koot Nzn. 3, W. P. Straathof 5. P. H.
v. d Kamp 10. In'totaal op Lijst 1 uitge
bracht 354 stemmen.
Lijst 2. (Prot. Groepen) J. van Dam 281,
J. de Rijk Lzn. 45, H. Heenk 41, P. Riet 12,
J. de Raadt 2. C. J. Kooy 5. Ph. Muys 5, KI.
Ruvterman 2. A. de Loon 3, Adr. Treur 2,
K. Duyser 2 In totaal óp lijst 2 uitgebracht
400 stemmen.
De nieuwe raad zal zijn samengesteld als
volgt: J. A. Bernard (R.-K.), II. J. Visser
(R.-K.), W. Koot Nzn. (R.-K.), J. v. Dam
(A R P. Rietdijk (A.R.), J. de Rijk Lzn.
(C.H.), II. Ilccnk .(V.B.) De oude raad be
staat uit dezelfde personen.
RIJPWETERING.
In het café van den heer P. Zoete
melk alhieT had de openbare grasverpach
ting plaats van de grasbermen toebehooren-
de aan de gemeente Alkemade. Er was inge
schreven als volgt: perceel I weg Oude-
Wetering naar Nieuwe-Wetering voor f 1
aan J. Cozijn perceel II weg achter de Nieu
we-Wetering tot aan de Ringvaart aan A.
van Haastregt van f 72, perceel III weg
Nieuwe-Wetering naar Rijpwetering-Hoog-
made voor f 18 aan Johannes Vaneman,
perceel V weg Rijpwetering Oud-Ade voor
f 66 aan J. Vaneman voornoemd, allen wo
nende binnen deze gemeent, perc. VI weg
Oud-Ade tot de Lange of Weesbrug voor f 26
aan B. Verbrugge te Haarlemmermeer en
perceel VII weg vanaf laatstgenoemde brug
tot aan den Zijldijk aan D. van der Poel
voor f 12 wonende te Oud-Ade.
De muziekvereeniging Onderling Ge
noegen", directeur de heer M. Bolderdijk
uit Ledden, behaalde op het op Hemel
vaartsdag te Ridderkerk gehouden natio
naal concours in de 2de afdeeling een
tweeden prijs en w den marschwedstrijd
een eersten prijs.
WADDINXVEEN.
De gemeenteraadsverkiezingen.
De uitslag van de alhier gehouden raads
verkiezingen luidt als volgt:
Uitgebracht zijn op de Christ. Hist. Unie
800 stemmen; R.K. Staatspartij 429 st.;
Staatk Geref. Partij 254 s.; S. D. A. P. 449
st.; Vrijheidsbond 178 st.; Vrijz.-Democraten
217 st. en Anti-Revol. Partij 302 stemmen.
Van onwaarde waren 49 stemmen.
De namen der gekozenen zijn: J. G. Herfst
Joh. Visser, T. A. van der Hee, Adr. Both
en A. Vis allen Chr. Historisch; J. Kleiweg
en Th. Zoelhoutmaar, R.-Ka"Lh.; P. van den
Berg. Staalk. Geref.; C. J. Fafiani en C.
Tol S. D.A. P.; M. Hijkoop, Vrijheidsbond;
G. van Lange. Vrijz.-Democr.; J. van Tol
Anti Rev. Partij.
Volgens de oude sajnenstelling bestond de
raad uit 4 linksche en 9 rechtsche leden,
zoodat de verhouding hetzelfde is gebleven.
WOTTBRTTRGE
Onder leiding van den dijkgraaf, den
heer Mooren, vergaderden de Ingelanden
van den Veenderpolder, alhier ia de Oude
Rechtkarner. De notulen worden gelezen en
onveranderd vastgesteld. De penningmeester
deed verslag van zijn gehouden beheer over
1926. De ontvangsten waren f3527.05; de
uilgaven {3118.31%. batig slot derhalve
f 408.73%. De penningmeester werd na góed
keuring der rekening gedechargeerd.
De begrooting was voor 1927 in ont-
ontv. en uitg. vastgesteld op f 14547.641/2.
Voor do kosten der verbeterde bemaling
zal een leening worden gesloten van f9000.
Verschillende deelen van den windmolen
zullen te koop wordon aangeboden.
Onder leiding van den heer M. Kroes
Mzn. vergaderden de ingelanden van den
Oudendijkschenpolder alhier in hotel'Gulde
mond.
De notulen der vorige vergadering werden
gelezen en onveranderd vastgesteld.
De rekening over 1926 wa9 nagezien en
in orde bevonden, aan ink. f 11.892.08 1/2
en aan uitgaven f7922.63, batig saldo
f 3969.45.
De begrooting wordt vastgesteld voor 1927
aan inkomsten en uitgaven op f 10.552.41 1/2
en de omslag per H A. bepaald op f4.50.
Besloten werd na eenige besprekingen een
gedeelte van den Oudendijkschenweg te he-
schoeien. ook werd het bestuur gemachtigd
tot verhuring der landen in den Piaspolder
en van de Oude Molenwerf.
ZEILEN.
DE LANDENWEDSTRIJD TE GENT.
Nederland tweede.
Te Gent is gisteren een landen wedstrijd
in 12-voetsjollen gehouden tusschen Bel
gië, Frankrijk en Nederland.
Ons land was vertegenwoordigd door W.
de Vries Lentsch met K. F. Putters als
bemanning.
De uitslag was: 1. België; 2. Nederland;
3. Frankrijk.
PLUIMVEE.
ALS DE KUIKENS ER ZIJN.
Jonggeboren kuikens hebben, als alle
andere dieren, niets anders noodig dan
warmte. Dat weten de lezers van deze
rubriek nu al lang. Maar de moeder mag
er niet bij te kort komen. Eer dat alle
kuikens,van het broedsel er zijn, kan het
gebeuren dat de broedhen in tweemaal
vier-en-lwinlig uren niet van het nest kan.
Daarom houden wij haar, hetzij in de holle
hand, hetzij bijv. in een theekopje wat eten
voor, als geweekt brood, dan heeft ze eten
en drinken tegelijk. We zorgen dat er niets
tusschen het hooi valt, want dat zou aan
leiding kunnen geven tot het lokken der
onder haar zittende kuikens en de bru
taalste er van zou er misschien van gaan
profiteeren, wat heelemaal niet dienstig is
en dat alles maar onrust in het gezelschap
zou veroorzaken.
Van het warme nest zoo ineens op een
kouden bodem kan niet aangenaam zijn
voor de diertjes. Eenige voorbereiding is
dus noodig. Vopraf bepalen wij de plaats
waar wij wenschen dat de kloek met de
kuikens zal komen te zitten. Nu komt de
metalen tentoonstellingskooi keurig te pas.
Wij hadclen die aan eiken liefhebber als
een onmisbaar meubel aanbevolen. We
zetten dus de kooi juist op de door ons uit
verkoren plek. Hebben we nog geen exem
plaar. dan kan een eigengemaakt bodem
loos hokje, overal hout, alleen aan den
voorkant met latjes of ijzeren tralies dienst
doen. Kuikens worden nooit ergens anders
geplaatst dan op een totaal regenvrije, goed
beschutte plaats, op een bodem van uiterst
droog zuiver zand, liefst nauwkeurig ge
zeefd. Daar sommige hennen wat woelig
worden als ze zoo opeens op een geheel
ander iets komen dan het nest waarup. ze
zoo lang zaten, is het goed eenige sprietjes
hooi uit te spreiden, wat geleidelijker over
gang geeft.
Wij nemen nu het gesloten broedhokje
op, plaatsen het vlak naast de kooi en
zetten de hen bedaard over, terwijl we on
middellijk een of twee warme eieren onder
haar, stoppen. Zoodra ze zich nu daarop
neer gaat zetten, brengen wij een kuiken
onder haar en laten we de anderen volgen.
Rustig en zoo kalm als maar mogelijk is
moet dat alles in zijn werk gaan. Het kan
bij vollen dag, maar misschien beter nog
in de schemering gebeuren. Alles hangt
hier at van het karakter der hen en van
de handigheid onzerzijds. Zells, nu nog
-komen we niet met voer, alleen, zetten we,
onder bereik der kloek het drinken in een
der vele praktische in den handelzijnde,
bakjes.
Een uurtje later beginnen we met een
weinig te voeren. Welk yoer? Dat, wordt
ons heel wat gemakkelijker gemaakt dan
in vroeger jaren, toen men uitsluitend was
aangewezen op het zelf bereiden van
eivoer, beslaande uit zeer hardgekookt ei,
nauwkeurig vermengd met beschuit of
broodkruim. Tegenwoordig leggen vele fa
brikanten zich toe op het maken van we-!
tenschappelijk samengesteld opfokvoer, in
overeenstemming met den leeftijd van de'
kuikens. Wij hebben de keus uit vele mer
ken. Maar wat wel eens over het hoofd
wordt gezien is, dat men hetbpfokvoer.goed
moet bewaren vóór het gebruik, want al
vaak is het gebeurd, dat. een voeder werd'
afgekeurd, dat heel goed van kwaliteit was
afgeleverd, maar dat door te lang, te voch
tig en verkeerd bewarën, schadelijk werkte
op de nog zoo teere organen der jonge
dieren. Dat was dus een onbillijk vonnis.
Als dan bovendien niet nauwkeurig vol
gens gebruiksaanwijzing het bedoelde voer
aangemaakt wordt, loopt alles mis. Nog ge
makkelijker wordt het den liefhebher ge
maakt met de droogvoeder-methode, die bij
velen veld wint, maar ook weer bij anderen
niet getapt is. In ieder geval weinig vocht!
Alles moet een korrelige, los uiteenvallende
massa blijven. Even vochtig, bleef ons op
den duur het best bevallen. Ook fijne boek-
weilgrutjes bij te voeren als inleiding voor
het kuikenzaad en voor de latere graan-
voedering behoort tot de oude, beproefde
manieren. Maar met dat alles zijn we nog
niet klaar, want hoe rijker en afwisselen
der men het menu der kuikens maakt, hoe
meer versnaperingen er aan toegevoegd
worden des te steviger zullen de kuikens
worden, des te voorspoediger hun groei.
Er komt bij den opfok van pluimvee heel
wat kijken. Veel hangt ook af van ons eind
doel, veel van het ras. Het zal natuurlijk
een groot verschil maken of het te doen Is
om goede legsters- dan wel om zware bout
te verkrijgen. Ook is de voederwijze van
krielen anders dan. die van zware rassen,
bij welke laatste eöA zVaar beeödergestel-
'vereischt wordt, iets wat juist bij de krielen
wordt vermeden, omdat de. diertjes te groot
en te zwaar zouden worden, zcodat ze geen
aanspraak meer kunnen maken op den
naam van dwergras. In hoofdzaak moet
daarom het voeder van kuikens van zware
rassen meer kalkhoudend zijn.
Een zeer voornaam aandeel in de ont
wikkeling tot krachtige en vooral lokwaar
dige dieren komt toe aan het groenvoer.
Een ander belangrijk punt is de plaats
ruimte, die men hun geeft. Een kuiken
groeit niet alleen van hel voer, maar van
de zuivere hicht bij veel lichaamsbeweging
liefst in directe zon,
In April en Mei werkt de natuur zoo
heerlijk mee, omdat dan zooveel jong groen
aanwezig is. Een krachtvoer hij uitnemend
heid, is zuiver, zeer fijn geknipt gras. Brand
netels, klaver, paardebloem aljes even best,
maar ranonkels of boterbloemen deugen
niet. Als die tusschen het gras groeien
haalt men blad en bloemen er even tus
schen uit. Nu basta, met onze beuzelige
nietigheden! Maar die wijs is, handelt over
eenkomstig.
HET ZEVENDE LEERJAAR.
Momenteel liggen ter beoordeeling van de
Tweede Kamer twee voorstellen, welke de
invoering van het zevende leerjaar bedoelen.
Er is een wetsontwerp der regeering en een
initiatief-voorstel van den heer Albarda c.s.
Schijnbaar beoogen beide voorstellen het
zelfde. Er is echter onderscheid.. Bij de be
handeling van de Staatsbegrooting is een
motie-Suring aangenomen, waarbij de ur
gentie van het verplichte zevende leerjaar
en de invoering van den zevenjarigen leer
plicht werd uitgesproken. Minister de Geer
had de aanneming dezer motie ontraden. De
regeering toch was voornemens in deze ma
terie zelf voorstellen in te dienen, waardoor
successievelijk aan de wenschen der Kamer
zou worden voldaan. Dit geschiedde door
een ontwerp op de verplichtstelling van het
zevende leerjaar aan de lagere scholen, dat
bij aanneming in dit jaar nog in werking
zal treden en voorts door de indiening later
van een ontwerp op den zevenjarigen leer
plicht. die in 1928 zou gaan werken. Het
initiatiefvoorstel bedoelt beide tegelijk en
wel in dit jaar nog in te voeren.
Hel is onze bedoeling hier het regeerings-
voorstel te bespreken. Feitelijk' moet van
twee voorstellen gesproken worden Het eer
ste bedoelt wijziging te brengen in enkele
artikelen der Lager-Onderwijswet (arlt 56,
97 en 203); het tweede doet hetzeltde ten op
zichte van de Leerplichtwet (art. 3). De be-
d&eling is, dal door de eerste wijziging met
September 1927 de datum, waarop aan
de meeste scholen het nieuwe leerjaar begint
overal, waar dit nog niet het geval is. het
zevenjarige leerplan moet worden ingevoerd,
behalve dan aan de scholen, waaraan vol
gens art 3 der L.O -wet vergunning verleend
is met een zesjarig leerplan te volstaand Dat
mag volgens artikel 3 alinea 2 der L.O.wet
daar geschieden, waar volgens de Kroon de
gelegenheid om aansluitend lager onderwijs
in het zevende leerjaar Ie ontvangen in-.vol-
doende mate op andere wijze aanwezig is of
waar-bijzondere omstandigheden daartoe de
aan 'de Kroon aanleiding kunnen geven om
vergunning te verleenen, dat het onderwijs
aan één of meer bepaalde scholen minder
dan zeven achtereenvolgende leerjaren om-
Vat.
De toestand met het oog op het zevende
leerjaar is eenigszins gunstiger dan men
denken zou. Immers den 15 Oct. 1926 be
stond op 4968 scholen het zevende leerjaar
en op 1733 niet. Maar dait de gelegenheid be
slaat, wil nog niet zeggen, dat van deze ge
legenheid gebruik gemaakt wordt, omdat het
verplichte zevende leerjaar is ingevoerd, zou
voldoende plaatsruimte wezen, wanneer er
algemeen gebruik van gemaakt werd. Op
andere scholen bestaat wel de plaatsruimte,
maar is het zevende leerjaar niet ingevoerd.
Op 568 scholen zou ruimte tekort komen,
Wanneer algemeen aan dat leerjaar deelge
nomen zou worden. Dat is 8.5 pet. der scho
len. De voorgestelde wijziging van art. 203
dor L.O. wet zal tengevolge hebben, wan
neer ze althans tot wet verheven wordt, dat
voor deze scholen gezorgd zal moeten wor
den voor meer ruimte en als dit noodig is
ook voor de aanstelling- van meerdere leer
krachten. Wat de leerkrachten betreft, deze
zijn er meer dan genoeg. Immers op één va-
cante plaats zijn er tientallen wachtgelders
of betrekkinglooze 1. o. acte-bezitters. Do
regeering meent, dat de wijziging niet lan
ger uitgesteld mag worden. De kosten we-
gens uitbreiding der lokaliteiten zouden vóór
1930 toch komen, zoodat de financieele be
zwaren feitelijk hierop neerkomen, dat de
leening voor schoolbouw iets vroeger geslo
ten en de renten en aflossingen iels eerder
beginnen te loopen. We krijgen, volgens dit
voorstel, dus niet het verplichte zevende
•leerjaar, maar de verplichting der gemeen
tebesturen en schoolbesturen om voor de
gelegenheid tót het ontvangen van onderwijs
in dat leerjaar te zorgen. Daardoor wordt
naar het oordeel van den minister een brug
gevormd lot de invoering van het verplichte
zevende leerjaar.
Waar dus door deze wijzigingen althans
ten deele voorzien wordt in den wensch naar
een zevende leerjaar, daar is ook nog re
kening gehouden met de wenschelijkheid
het overcompleet aan onderwijzers te bestrij
den. Allereerst wordt getracht zooveel moge
lijk wachtgelders weer in actieven dienst te
plaatsen. Het benoemingsrecht van gemeen
teraden en schoolbesturen wil de minister
niet aantasten door de benoeming van
wachtgelders verplichtend voor te schrijven.
Maar drang daarop uitoefenen wil hij wèl,
in dier voege, dat hij in gevallen, waarin
venvacht mocht worden, dat een wachtgel
der benoemd zou worden, indien dit niet
geschiedt de rijksvergoeding voor den be
noemde in zal kunnen houden.
Door middel van hetgeen voorgesteld
werd 19 het wetsontwerp tot wijziging van
artikel S3, der Arbeidswet 1919, onlangs door
ons besproken, zal eventueel die mogelijk
heid geopend worden om jongens reeds vóór
hun veertiende jaar ook vakopleiding te doen
genieten buiten het ambachts- of nijver
heidsonderwijs. mits onder zulke voorwaar
den. dat aan behoorlijke paedagogische
eischen wordt voldaan. Waar dus eenerzijds
de leeftijd om aan den arbeid te gaan wordt
verlaagd, daar wórdt door de thans voorge
stelde wijziging van het derde Lid van arti
kel 3 der Leerplichtwet (lezing 1924) be
reikt. dat de leerverplichting nimmer eindi
gen kan voordat de leerling den twaalfja
rigen leeftijd bereikt heeft en de klasse,
waarin hij bij het bereiken van dien. leeftijd
geplaatst was, doorloopen heeft.
Duidelijk is. dat daardoor practisch wordt
bereikt, dat het leegloopen vooral van jeug
dige knapen, die voor den handwerksstand
bestemd zijn, van hun 12e tot hun 14e jaar
tot een minimum wordt beperkt. Geheel zal
dit dit eerst verdwijnen, wanneer het ver
plichte zevende leerjaar zal zijn ingevoerd,
hetgeen ook de bedoeling der regeering is,
alleen niet op zoo korten termijn als door de
heeren Albarda c.s. in hun initiatief-wets
voorstel wordt nagestreefd. De moreele be
zwaren tegen het ontbreken van het zeven
de leerjaar in. bedoelde bespreking van art.;
88 der Arbeidswet door ons behandeld wor
den echter door de ingediende voorstéllen
tot wijziging der Arbeidswet, Lager-Onder-
wijs- en Leerplichtwet voor een groot dee-
ondervangen. Terwijl aangenomen mag
worden, dat waar het zevende leerjaar met
ingang van September a.s. weer zal worden
ingevoerd, het oveTgroote deel der ouders
hun kinderen, die daarvoor in aanmerking
komen, daarvan zal doen profiteeren.
NATUUR- EN GENEESKUNDIG CONGRES.
I.
Teleologie en causaliteit.
Vitaminen.
Het een en twintigste Nederlandsch Na-
tuur- en Geneeskundig Congres, te Amster
dam gehouden, kan als een jubileum be
schouwd worden. Het was immers in 1887,
dus veertig jaar geleden, dat het eerste con
gres. eveneens te Amsterdam, onder voorzit
terschap van prof. Stokvis, gehouden werd.
De magistrale rede over „Nationaliteit en
weienschap", waarmede deze het congres
opende, is "nog niel vergeten en nog steeds
de moeite waard om te worden gelezen en
genoten.
De bedoeling van de oprichters was om de
verschillende beoefenaren van alle moge
lijke vakken van natuurwetenschappelijken
aard samen te brengen. Wanneer gezegd
mag worden, dat het ook ditmaal een ge
slaagd congres is gebleken, dan plek dit zon
der twijfel voor ie levensvatbaarheid der
onderneming. Toch schijnt het mij de vraag,
of in alle opzichten aan de bedoeling der
stichters is beantwoord. De grootste betee-
kenis moeten wij hierin zoeken, dat de v-
neeskunde officieel werd erkend al» een na
tuurwetenschap. Juist in dien tijd heerschtr
een strooming om het empirische, specula-
tieve en aprioristische element in de ge,
neeskunde zooveel mogetijk op den achter,
grond te schuiven. Objectief onderzoek, toe.
passing van natuur- en scheikundige pro.
cessen op het leven van den gezonden zoo.
wel als -van den zieken mensch moesten dea
doorslag geven. Men wilde ook de genees-
kunst aan vaste physische wetten binden
Ongetwijfeld kunnen in die richting
groote vorderingen gebbekt worden. Maar
van de hoop, om op den duur alles op
wijze te kunnen verklaren, is niet veel
recht gekomen. Integendeel, thans meer dan
veertig jaar geleden, wordt aan metaphysi.
sche inzichten waarde toegekend. Maar
strijd tusschen heide opvattingen is nog lang
niet ten einde. Hoe door dil geschil de gees
ten wakker gehouden worden bleek duidelijk
uit de voordracht, met welke dr. Ariëns Kap.
pers het congTes opende. Algemeen werd
treurd dat de eigenlijke voorzitter, prof.
Burger, door ongesteldheid verhinderd was
de leiding op zich te nemen. Hij zou gespro.
ken hebben over „Teleologisch denken in
geneeskunde", een onderwerp dat het
noemde vraagstuk zeker zou hebben aange.
roerd. De leer der doelmatigheid rn de
tuur is altijd een onderwerp, dat gioole
langstelling trekt. Maar het is een moeilijk
vraagstuk, vooral voor hen, die voor alles
een slotfelijke verklaring wenschen te geven.
Wij zullen hopen, dat er zich spoedig
gelegenheid zal voordoen, waarbij prof. Bur
ger zijn inzichten te dezer zake zal bekeni
maken. In zijn plaats sprak dr. Ariëns Kap,
pers „Over een psychische wet in den bouw
der hersenen". Op geen gebied dan dat
hersénphysiologie tiert de strijd over dea
anatomischen grondslag weliger. Misschiea
niet geheel juist, maar zeker het eenv
digst, kunnen wij dit zoo uitdrukken,
dientengevolge de geleerden, die zich met
studie der hersenen en hün functie bezig,
houden, in twee kampen zijn verdeeld:
zuivere neurologen, die voor alle verrichtrn
gen een anatomische basis aannemen en
psychologen, die ook met andere oorzakej
rekening willen houden.
De belangwekkende rede van dr. Ariëns
Kappers leent zich niet goed voor een kort
overzicht. Ik wil er alleen van zeggen
het een goed bedoelde poging was om beid»
stroomingen tot elkaar te brengen, wat
best moge blijken uit het door hemzelf
hoofdpunt genoemde samenvallen van
doelmatigheid in de natuur met de oorzake
lijkheid, op grond waarvan hij er niet aaa
twijfelt of eens zullen teleologische en eau.
sale opvattingen in een beide omvatterds
conceptie samenvallen. Voorwaar een schoon
denkbeeld, maar in den grond toch niet v
anders dan toekomstmuziek.
In elk gevat was deze voordracht in zoo-
verre goed gekozen, als zij voor alle deel.
nemers van het congres iets belangrijks
vatte. Want het groote bezwaar blijkt
langer hoe meer, dat het niet gelukt, om voor
de zoo veel uiteenloopende leden van
groot geheel een belangengemeenschap
vinden. Met uitzondering misschien vaa
biologen en geneeskundigen, wiskundigen,
geologen, geografen te weinig punten vai
aanrayng om met goed gevolg samen
werken. Behalve bij een viertal voordrach
ten in de algemeene vergaderingen, vallen
de leden dan ook in de secties, nog weer
onder-sectie9 verdeeld, in groepen uiteen,
die geheel afzonderlijk werken en van eikair
zoo goed als niets bespeuren.
En wanneer men dan in de algemeen!
vergadering al een vrij groote menigte aan
treft, in de aldeelingen bemerkt men
spoedig, dat het bezoek veel te gering is
verhouding tot al degenen, welke men
verwachten mocht. Het is voornamelijk
gelegenheid geworden, waar de onderzoekers
hun werk kunnen toonen. In de verhanie-
lingen wordt hun studie dan gepubliceerd
kan zoo vruchten dragen. Van wederzijdschs
bevruchting der verschillende studievakken
is niet veel te bespeuren.
In de onderafdeeling voor tropische
neeskunde werd gesproken over het dool
Jansen en Donath verkregen zuivere vita
mine B. In de laatste jaren is zooveel over
vitaminen, geschreven en gesproken,
iedereen thans wel weet, dat er bijzondere
stoften in het voedsel moeten aanwezig rijn
anders ontstaan stoornissen in den groei
in het normale levensproces. Men wist dat
deze stoffen bestaan, wist dat er ver9chill
lende soorten zijn. A. B. enz., maar niemand
kon precies zeggen, hoe die stoffen eT uitzie
gen en hoe ze waren samengesteld. Het
dus wel een belangrijke stap vooruit, dat
slof thans bekend is geworden.
Het is wel een historische toevalligheid
dat juist op dit congres, veertig jaar na het
eerste, deze mededeeling werd gedaan. Toen
het eerste congres werd gehouden, waren
juist een paar onderzoekers uit Indië terug
gekomen en algemeen werd aangenomen,
dat door hen ontdekt was, waaraan de beri
beri, een van de ernstigste afwijkingen
welke bij gebrek aan vitaminen in het voed
sel ontslaan, was toe te schrijven. Het zon
een infectie-ziekte zijn en het bederfweren
de middel sublimaat zou redding moeien
brengen. De onderzoekers werden gedurende
het congres gehuldigd en bejubeld en nie
mand schonk aandacht aan de toen ju®
verschenen brochure van Van Dieren, di»
meende, dat de oorzaak beslist in hei voed
sel gezocht moest worden. De historie heelt
Van Dieren in het gelijk gesteld. Van de in
fectie-theorie is niets overgebleven. Wf»
werd bewezen dat rijst, zoodanig toebereid,
dat de vitaminen er uit verdwenen, als uit
sluitend voedsel gebruikt, berri-berri veroor
zaakte'. En thans is de stof, zoo noodig voor
den mensch, door de studie van Jansen en
Donath gevonden. Van Dieren zag het hej
loofde land in de verte, Jansen en Donath
hebben de toegangspoorten geopend I
H. A. S.
Onze Telefoonnummers
DIRECTIE en ADMINISTRATIS
2500 (op 2 lijnen)
REDACTIE IS"»
J-i
