20532
VRIJDAG 18 FEBRUARI
Anno 1927
Woningtelling 1926 te Leiden.
c
,e"
I8
76
n
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden. i
EIDSCH
DAGBLAD
PRIJS OER ADVERTENT1EN;
Cts per regel. - Bij regel abonnement belangrijk lageren prijs.
Reine Advertentiên uitsluitend bil vooruilbeta ling Woensdag9 en
Vrdag* 50 Cts bij n maximum aantal woorden van 30
pcasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
f|5 porto te hetalpn - Bewijsnummer ft Cts
Bureau Noordelndspleln Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS OE2.ER COURANT-.
Voor Leiden per 3 maanden J 2 36 per week f 0 18.
Builen Leiden waar agenlen gevestigd zijn. per week„0.18.
Franco oer post 2 3f> -f- portokosten
il
dec
aant
s di
Vei
eo
even
ieo
oo«
te fi
mei
si*
ek£3
aummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
rapport van Bouw -en Woningtoezicht.
ver eenige dagen zal bij de firma P. W
[Yap alhier in druk verschijnen en tegen
pnjs van f2 verkrijgbaar worden ge-
het verslag van de in Januari en Fe-
i van het vorige jaar in deze gemeenle
uden woningtelling.
ink zij de welwillendheid van den di-
•ur van het gemeentelijk Bouw- en
ngtoezicht, den heer G. F. E. Kiers,
ons bereids inzage verleende, zijn wij
aat thans hieronder de officiëele cijfers
iten volgen.
den aard der zaak is het verslag te
►breid om het op deze plaats in zijn ge
weer te geven zoodat wij moeten vol-
met hier en daar enkele grepen te
ons daarbij uitsluitend tot de hoofd-
bepalend.
t rapport vangt aan met een kort
•oord van den heer Kiers, waarin deze
beknopt overzicht geeft van den too-
op 1 Maart 1926.
yj volking: 69039 personen. Aantal wo
ed (incl. hofjeswoningen): 15892. In de
instad (oude gedeelte) was het aantal
ngen met inbegrip van die in hofjes
477, alzoo sedert 1899 van het voor dat
geraamde aantal van 9439 teruggeloo-
1962 woningen of 20.8 pCt.
t aantal woningen met een huurprijs
den f2.50 per week. bedroeg nog 1867.
dit over het algemeen de minst goede
ngen zijn zullen deze op den duur ge-
gen of ongedwongen verdwijnen.
aantal voor- en achterwoningen, d. z.
:gen op dezelfde etage, bedroeg slechts
il 1.2 pCt. van het totaal.
aantal eensgezinshuizen nam sedert
van 7501 toe tot 9004. In procenten
iet totaal van 15892 woningen zijn er
57,73 pCt. eengezinshuizen, tegen
pCt. in 1919; het percentage bleef dus
eer gelijk.
aantal onbewoonde woningen be-
341 of 2.2 pCt. van het totaal. Hier-
waren er 106 met een weekhuur van
at f 4 en 100 met een weekhuur van
daar beneden.
den huurprijs van f 2.50 tot beneden f 4
.plai "eek was het percentage het geringst en
eg slechts 1,33 pCt.; voor den laagsten
•prijs was hel iets hooger.
het totaal aantal woningen waren
91 of 16.2 pCt.. als woningen ter ver
ing der volkshuisvesting, behalve de
oodwoningen, in beheer bij gemeente
reeniging.
gemiddelde huur van alle woningen
Ier de hofjes) bedroeg f315,72.
totaal bedrag der jaarhuren van alle
ngen (zonder de hofjes) bedroeg bijna
lillioen gulden.
aantal woningen bewoond door de
'aren steeg van 14.45 pCt. in 1911 tot
pCt. in 1926. Dit percentage bedroeg
w telling voor de woningen zonder
fsruimte 18.2 pCt.
uit de cijfers te trekken bijzondere
zijn. de stad breidt zich slechts
urn uit: de binnenstad verandert,
sas langzaam, van woonstad in za-
erotf
kenstad. Het aantal eengezinswoningen
was, procentsgewijs, slecht9 zeer weinig
toegenomen; het aantal eigenaarswoningen
vertoont sedert 1911 een stijging van pl.m.
14 tot plm. 22 pCt. van het totaal. Van wo
ningnood kan niet meer gesproken worden,
al is de behoefte aan woningen met een
huurprijs van f 4 en daar beneden per week,
d. i. lager dan de huren van de self-suppor
ting vereenigingsgehouw. het grootst.
In een viertal hoofdstukken worden de
resultaten nader gespecificeerd en toege
licht. Met betrekking tot
den woningvoorraad
wordt gezegd, dat als ..woning" is geteld het
perceelsgedeelte, dat volgens den bouw (on
derlinge ligging der verschillende vertrek
ken) kennelijk bedoeld is als te worden be
woond door één gezin
Het behoeft wel geen betoog, dat wo
ningen, welke Onbewoonbaar zijn verklaard
en dus niet meer als woning zijn te beschou
wen. ook niet in de telling zijn begrepen.
Het totaal aantal woningen bedroeg, zoo
als gemeld 15892. waaronder 479 hofjes
woningen en waarvan de stad binnen Je
Singels 7477 en daarbuiten 8415 woningen
bevatte. Ter vergelijking met vorige tel
lingen is het volgende staatje niet-onaardig-
Stadsgedeelte 1899 1911 1919 1926
Binnenstad 9439? 7736? 8379 7477
Buitenstad 1895? 4992? 5211 8415
u*i
het
Ier
voort
jgtd
Zijn
d <Je
eisrt
me*
ara"*1
heb*
Hij
rden1
ore?
SING?
n ui'l
Mid
be&i
ren»
eds l
gin?
h er
Samen 11334? 12728 13590 15892
De groote toename voor de buitenstad
sinds 1919 is veroorzaakt door de annexatie
van 1920, de bouw van heerenhuizen en
middenstandswoningen, in het bijzonder
aan den Rijnsburgenveg, en voor het groot
ste gedeelte door den arbeiderswoningbouw
door vereenigingen en gemeente.
Allereerst zij opgemerkt, dat op den wo
ningvoorraad in de binnenstad eerstens van
invloed waren de twee volgende factoren:
le de cityvorming. het onttrekken van wo
ningen aan de bestemming voor kantoren,
fabrieken en andere bedrijfsruimte, en 2e.
het verminderen van het aantal groote hee^
renhuizen en het vermeerderen van het
aantal middenstandswoningen, hetzij door
splitsing van die groote huizen als anders
zins, terwijl een derde reden was, dat net
aantal krotwoningen, behalve door onbe
woonbaarverklaring aan sterke verminde
ring onderhevig was en bovendien de split
sing van normale huizen in meervoudige
woningen van minder gehalte terugliep. Het
aantal woningen met bedrijfsruimte, d. z.
woningen verbonden aan een winkel of ge
combineerd met een bedrijf, bedraagt 2121
of 13.8 pCt. (exclusief de hofjeswoningen).
Er kan een belangrijke verschuiving van
den woningvoorraad naar de hoogere huur-
klassen worden geconstateerd. Beneden den
nuurprijs van f3 per week is slechts af
name te constateeren, waarvan de oorzaken
zijn: afbraak van die goedkoope woningen,
onbewoonbaarverklaring en verschuiving
naar de hoogere huurklassen. terwijl ren
dabele aanbouw van die goedkoope wo
ningen momenteel, met inachtneming van
de minimumeischen, niet mogelijk is.
Een nog duidelijker beeld van de ver
schuiving naar de hoogere huurklassen ver
toont onderstaand staatje, waarbij de aan
tallen woningen zijn gecombineerd tol huur-
groepen.
2- Sg
os O.
>2
O O
"co
-d
-• 3
Uo
2
O CS
iq oo
oó
co cvs
I *-<
3 cs
6 I
O
g
SS
o
is
êa
o O O Q o
O O O O O
TH TH H
OO G®
W rH O
n M f j rl
CVJ t> CS *-«
CS CS CS
5 g 8 S 5?
CO H CO co c
-1 O CO N W
cs eo i-(
8
SOJ
1 «-1 T-|
I I
O. Q,
sf c
S d
S I
■Q S
O O
O O
co
c a c a a
O cö c3 öj cö
O
Ten aanzien van
de onbewoonde woningen
wordt opgemerkt, dat deze over het alge
meen in de buitenstad van beter gehalte
waren dan in de binnenstad Het percentage
onbewoond voor de woningen met bedrijfs
ruimte is, behoudens een enkel geval, lager
dan voor die zonder bedrijfsruimte.
Dit is zeei wel te verklaren, omdat bij de
eerste groep meer eigenaren-bewoners zijn
en dus de mutaties belangrijk minder zijn.
Met cijfers wordt aangetoond, dat hel per
centage voor de binnenstad geringer is dan
voor de buitenstad, a. w. het publiek
geeft de voorkeur aan woningen in de bin-
nenslad, ook al zijn die in de buitenstad over
het algemeen van beter gehalte. Eene uitzon
dering. voor wat betreft de voorkeur, dient
hier te worden gemaakt voor den Rijnsbur
gerweg en omgeving, waar bovendien in de
toekomst de „Leidsche Hout" van invloed
za! blijken te zijn.
Het aantal meervoudige woningen in de
binnenstad geeft een hooger percentage aan
dan voor de buitenstad, waaruil kan worden
afgeleid dat de leegstaande meervoudige wo
ningen in de binnenstad, rekening houdende
nog mei bovenvermelde voorkeur, niet van
bijzonder goed gehalte zijn.
Ovei het algemeen zijn de percentages on
bewoonde woningen in de lagere huurklas
sen minder dan in de hoogere huurklassen.
Wanneer men de gemiddelde huren van
de onderscheidene calegoriën afzonderlijk
neeml krijgt men:
Alle woningen gom. f315.72 per jaar; de
bewoonde woningen zonder bedrijfsruimte
gem f272,06 per jaar; de onbewoonde wo
ningen zonder bedrijfsruimte gem. f329.48
per jaar; de bewoonde woningen met be
drijfsruimte gem. f 578,75 per jaar; de onbe-
ÖOOOO
/»-
/*-
/oooq_
68
66
64_
62
60000
)8_
56_
34_
32
}m>SL
48__
46-,
44
4t_
4oooo
3S_
J6—
34
32
3QQOO
•u;|.qCMCCt\trC LDDCN
NI. LOOPDCRÖCVOLUINq»
1851-1925.
-
INC*
ATlt
NAM
oeoeeuTtN dco
ceqyrqtcsT uootROi
SS"
"7
r»r,
tcoecLTtn ee- ^eweeff
oe<i5T^ecaT icioiBOcnq
10 tr.
NOL
y
7
90000
70000
68
66
64
62
60000
38
36
3"
32
-JQQQO
48
46
44
42
-4ÓOOO
38
36
34
32
.Aoooo
I860
Cliché welwillend aïgeetaan door de Fa. Trap.
woonde woningen met bedrijfsruimte gem.
f 744,92 per jaar.
Wel blijkt hieruit dat de huurreserve duur
der is dan de bewoonde woningen, hetgeen
veroorzaakt wordt door. het hoogere percen
tage onbewoond in de duurdere woningen.
Een onderscheiding naar
de ligging der woningen in het perceel
geeft het volgende resultaat voor de geheele
stad samengevat:
woningen
Geheel perceel 1970
Benedenwoning 2608
Huisverdieping (gelijkvloers), geheel 767
Huisverdieping voor of links 38
Huisverdieping achter of rechts 50
I hoog. geheel 831
I hoog voor of links46
I hoog achter of rechts 50
II hoog. geheel 46
II hoog voor of links 4
II hoog, achter of rechts3
III hoog, geheel 2
Samen15413
Kelder- of zolderwoningen werden niet
aangetroffen.
Splitsen wij de woningen eens
naar de wijze van het tot stand komen
dan onderscheiden wij particuliere, ge
meente-, rijks- en provincie- en vereeni-
gingswoningen. Er zijn 12714 particuliere
woningen 82.5% van het totaal aantal;
48 rijks- en provinciale woningen en 470
gemeente-woningen.
Aangezien te Leiden geen middenstands
woningen met overheidssteun zijn gebouwd,
is in de vereenigingswoningbouvv slechts één
hoofdgroep: de bouw van arbeiderswoningen
door vereenigingen, toegelaten als uitsluitend
werkzaam in het belang van de verbetering
der Volkshuisvesting (art. 34 def Woning-
wel).
Hierin zijn weer drie groepen te onder
scheiden:
Vereenigingswoningen met Rijksvoorschot
3699 woningen.
Id. met Gemeentelijk voorschot en Rijks
premie 466 woningen.
Id. met alleen Gemeentelijk voorschot 16
woningen.
Samen 2181 woningen.
Laat men de noodwoningen buiten be
schouwing, dan zijn in totaal dat is dus
met inbegrip van de Gemeentelijke woning
bouw gebouwd met overheidssteun 2491
arbeiderswoningen of 16,2% van het totaal
aantal woningen.
Van
winkel- en meervoudige woningen
zijn de laatste slechts weinig in aantal
vooral in de buitenstad komen zij slechts
weinig voor, zoodat geconcludeerd mag
worden, dat de meervoudige woning in Lei
den geen gewild type is en in de meeste ge
vallen ontstaan door de omstandigheden,
maar niet als zoodanig gebouwd is.
In verband met dit feit meent de steller
van het rapport, dat voor Leiden vooi arbei
derswoningbouw de eensgezinswoning, in
dien dit financieel mogelijk is en andere
omstandigheden er zich niet tegen verzet
ten. het meest aanbevelingswaardig zal zijn.
Het aantal
woningen bewoond door de eigenaren
is sinds de woningtelling van 1919 zeer be
langrijk toegenomen, vooral wat betreft de
woningen zonder bedrijfsruimte, waarbij
van de geheele stad het aantal woningen,
bewoond door den eigenaar, tweemaal zoo
groot werd.
Voor die zonder bedrijfsruimte werd het
percentage ruim Vb maal zzc groot als in
•1919.
Een belangrijke factor is voor deze toe
name geweest de woningnoodperiode toeo
vele woningen, die onbewoond kwamen, al
leen te koop waren. Voor de in werking tre
ding van de huuraanzeggingswet waren vele
menschen gedwongen hun woning of de te
betrekken woning te koopen.
De in aanbouw zijnde woningen
zijn te verdeelen in 311 woningen gebouwd
door particulieren zonder overheidssteun en
232 arbeiderswoningen gebouwd vanwege
verschillende vereenigingen.
(Deze woningen zijn momenteel nagenoeg
alle gereed gekomen).
Aan het verslag is nog toegevoegd een
overzicht van den loop der bevolking in het
tijdvak 18511925, waarvan onderstaande
grafische voorstelling een aardig beeld geeft
benevens het resultaat van de verschuiving
van gezinnen tengevolge van het betrekken
van enkele gereedgekomen arleiderswoning-
bouw-complexen omstreeks 1 Maart 1926.
PROF. DR. H. P. BLOK.
De Academie van Beeldende Kunsten te
Den Haag heeft dr. H. P. Blok alhier be
noemd tot bijzonder hoogleeraar aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht om onderwijs te
geven in de oude kunstgeschiedenis van
Egypte en Voor Azië
Drof. Blok is geboren te Rotterdam 28
Maart 1894 In 1913 liet hij zich aan de
universiteit inschrijven volgde echtpr geen
colleges maar studeerdp eerst van 1914
1918 aan het consprvaforium in Den Haag
compositieleer en muziekgeschiedenis. In
BINNENLAND.
Nadere bijzonderheden over de cijfer* det
jv on ing telling te Leiden.
Dr. H. P. BLOK, te Lelden, Is benoemd
tot bijzonder hoogleeraai aan de Rijks
universiteit te Utrecht vanwege de Acade
mie van Beeldende Kunsten.
De Tweede Kamer keurt de uitbreiding
van Breda goed.
De gemeenteraad van Emmeu weigert de
verantwoordelijkheid verder te dragen voor
den finantieelen toestand.
De huldiging van mr. S. van Houten op
zijn ÖOslen verjaardag.
BUITENLAND.
Een paar incidenten in het Engelsche
Lagerhuis.
Frankrijk's betalingen aan Engeland voor
1S27'28 vastgesteld.
Spoorwegstaking in Mexicu.
De toestand in China wordt ernstiger ge
acht door den strijd aan het front bij Sjang
hai.
1918 ving hij hier ter stede zijn studie in
Klassieke Letteren en Aegyplolugie aan In
1921 deed hij candidaats-e.xamen. in 1923
doctoraal. In hetzelfde jaar was hij eenigen
tijd leeraar in oude talen aan het Erasmi-
aansch Gymnasium in Rotterdam. In 1924
ondernam hij een studiereis naar Berlijn en
Egypte; in 1925 promoveerde hij cum laude
op een dissertatie, getiteld: De beide volks
verhalen van Papyrus Harris 500 Verso;'
als zijn promotor trad op prof. dr. G
Thierry. Sedert September 1925 is hij pri
vaatdocent voor Aegyptologie aan de uni
versiteit alhier; bij de eerste openbare leg
sprak dr. Blok over ..de oudste geschiedenis
van Afrika's Noordkust". Van zijn geschrif
ten kunnen, behalve zijn dissertatie, nog
genoemd worden: Opmerkingen over het
gevoel van het schoone en verhevene door
Immanuel Kant. vertaald en toegelicnt
(1919). Vijt artikelen in de Acta Orienia.'ia
(sedert 1924); eine Weihung an die Sieb».n
Halhoren (met prof. von Betting gepubli
ceerd in het Zeitschrift für Aegyptischa
Sprache LXI); die Griekchischen Lehne-»
wörter in Koptischen, in hetzelfde Z-rit-i
schrift für Aeg. Spr. LXI1.
Ter perse zijn o.a. eenige boekbesprpkin-
ken voor het Museum en een artikel- vijf
grafreliefs uit het Nieuwe Rijk in het Mu
seum Carnegielaan 12, voor het tweeda
nummer van het Bulletin van de Vereeni-f
ging tot Bevordering der kennis van de an
tieke beschaving.
WIJLEN DE HEER WITMANS ALS
SECR. VAN „GEMEENTEWONINGEN".
De commissie voor het beheer der sticht
ting „Gemeentewoningen" heeft van het
overlijden van den heer Witmans, die secre
taris der stichting was, kennis gegeven aan
B. en W. en in dat schrijven meegedeeld
dat de heer W verscheidene jaren met groo-
ten ijver en bekwaamheid het dagelijks li
beheer der woningen geheel belangeloos
heeft gevoerd. Wie dan hem van nabij kon
den gadeslaan, weten, hoezeei hij van zorg
voor de woningen en hun bewoners was ver
vuld, niettegenstaande hem van de zijde der
meest belanghebbenden niet altijd die waar-
dcering te beurt viel waarop hij zeker aan-<
'spraak kon maken. Aldus schreef de Com-*
missie aan het college van B. en W.
APOLOGETISCHE LEZING.
Ik geloof in den Heiligen Geest
Gisteravond werd in de Oosterkerk de le
Apologetische lezing gehouden door ds.
Locher. Deze zeide hel volgende:
Als we tegenover de Roomsi he propaganda
on9 willen rekenschap geven van ons geloof
en van het goed recht der Hervorming. d«»en
we goed uit te gaan van het gemeenschap
pelijk bezit Daartoe behooren de Twaalf
Artikelen des Geloofs; en uit deze komen
hier bijzonder drie artikelen in aanmerking,
waarbij duidelijk blijkt, dat zoo twee het
zelfde zeggen, het nog niet hetzelfde is. na
melijk de artikelen over den Heiligen Geest,
over de Kerk en over de vergeving der zon
den.
Deze keer stellen we aan de orde het
artikel Ik geloof in den Heiligen Geest.
Jezus Christus is niet meer zichtbaar op
aarde. Als Zijn vertegenwoordiger beloofde
en zond Hij den Trooster, den Heiligen
Geest Hij werd uitgestort op den Pinkster
dag. niet alleen op de Twaalf Apostelen,
maar op alle 120 die hijeen waren Onzicht
baar, was Hij toch machtig in werking.
Waar er iels nieuws moest geschieden bij 't
