No. 20497
ZATERDAG 8 JANUARI
Anno 1927
OFFICIEELE KENNISGEVING
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
PRIJS DER 4DVERTENTIEN:
f SO Cts. per regel. Bij regelabonneraent belangrijk lageren prij9
Kleine Advertentiën, uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdag9 en
Zaterdags 50 Ct9., bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordelndspleln Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden J 2 35. per week ^0.18.
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18.
Franco per post 2 35 portokosten.
Dit nummer bestaat uit VIER Bladen
EERSTE BLAD.
i HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Leiden:
Gezien het verzoek van:
a. de Continental Petroleum Company te
Rotterdam, om vergunning tot het oprichten
van een ondergrondsche bewaarplaats voor
2000 liter benzine in het perceel Lage Rijn
dijk No. 126. kadastraal bekend Gemeente
Leiden, Sectie N. No. 752, met aftapinrich
ting vóór dat perceel;
b. de NV. „Het Motorhuis", om vergun
ning tot het oprichten van een ondergrond-
sche bewaarplaats voor 6000 liter benzine,
met aftapinrichting vóór het psrceel Morsch-
singel No. la. kadastraal bekend Gemeente
Leiden, Sectie A No. 1285;
c. P Stocken, om vergunning tot het op
richten van een ondergrondsche bewaar
plaats, voor 6000 liter benzine, met aftap-
inrichting op de Voldersgracht, nabij het
perceel Voldersgracht No. 23. kadastraal be
kend Gemeente Leiden, Sectie 11 No. 273-1;
d. de Continental Petroleum Company Ie
Rolterdam, om vergunning tol het oprichten
van een ondergrondsche bewaarplaats van
200 L. benzine in het perceel Boommarkt
No. 19, kadastraal bekend Gemeente Leiden,
Sectie G No. 1-124, met aftapinrichling voor
dat perceel;
e. A. J. Vosselman, om vergunning tot
het uilbreiden van de wasch- en strijk- in
richting in het perceel Utrechlsche Jaag
pad No lila, kadastraal bekend Gemeente
Leiden Sectie O. No. 1079;
f. W. S. van der Noordaa, om vergun
ning tot het oprichten van een fabriek voor
machinale houtbewerking in het perceel
Maredijk Nis. 87-89, kadastraal bpkend Ge
meente Lpiden. Sectie L No. 512;
g. de N. V. Sajefabrieken P. Clos en
Leembruggen om vergunning tol hel uibrei-
den van de fabriek van wollen garens in het
perceel Ververstraat No 8. kadastraal be
kend Gpmeenle Leiden Sectie C No. 1855;
h de Leidsche Coöperatieve Broodbak
kerij en Verbruiksvereeniging „Vooruit", om
vergunning tot hel uitbreiden van de brood-
en bpschuitbakkerij in het perceel Haar
lemmerstraat No. 214, kadastraal hekend
Gemeente Leiden Sectie H No. 2322.
Gelet op de artt 6 en 7 der Hinderwet;
Geven kennis aan het publiek, dat ge
noemde verzoeken met de bijlagen op de
Secretarie dezer gemeente ter visie gelegd
zijn;
alsmede dat op Zaterdag 22 Januari e k.
3es voormiddags te hal fel f uren op het
Raadhuis, gelegenheid zal worden gegeven
om bezwaren tegen deze verzoeken in te
brengen, terwijl zij er de aandacht op ves
tigen. dat niet tot beroep gerechtigd ziin zij.
die niet overeenkomstig art 7 der Hinder
wet voor het gemeentebestuur of een zijner
leden zijn verschenen, teneinde hun be
zwaren mondeling toe te lichten.
AUG L. RETMERINGER,
Weth lo Burgemeester
VAN STBIJEN. Secretaris.
Leiden, 8 Januari 1927.
MAATSCHAPPIJ DER NEDERLANDSCHE
LETTERKUNDE.
In de gisteravond in het Nutsgebouw ge
houden maandelijksche vergadering van de
Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde
hield de heer F. Oudschans Dentz oud-
West Indisch ambtenaar te 's-Gravenhage
een voordracht over .De kolonisatie van de
Portugepsch Joodsche Natie in Suriname en
de geschiedenis van de Joden Savanne
Het onderwerp dat spreker voor dezen
avond had gekozen, sloot feitelijk aan bij
dat. hetwelk hij 10 jaren geleden hield voor
dezelfde Maatschappij ter gelegenheid van
de herdenking van het 250 jarig bpzit dar
kolonie Suriname in 1917 nl. „de kolonisa
tie van Guyana' In die voordracht had
spreker alle kolonisaties ra Guyana behan
deld, behalve die der Porfugeesch Jood9che
Natie. De vestiging dezer natie verdpelde
spreker in drie perioden, n.l. die welke in
1639 reeds bestond, die van 1652 eD
die van 1664. Als inleiding ging spreker
na hel verdrijven der Jod^n uit Portugal,
hun verspreiding over Italië en Nederland
en daarna in Brazilië waar zij een goud-D
eeuw meemaakten onder Maurits den Bra
ziliaan totdat zij ook uit dat land iD 1654
vertrokken, deels naar Cavenne dat in
1656/7 voor epn groot deel door Hollanders
voor de derde maal iD bpzil was genomen
en waar David Nassy van de vergadering
van XIX in 1659 het voorrecht verkreeg om
eene kolonie te stichten met den titel van
Patroon Toen de Joden en Nederlanders in
1664 door de Franschen werdpn verdreven
vestigden zij zich in de destijds Engelsche
kolonie Suriname waar de Nederlanders
hen drie jareD later zouden terugvinden
Na deze dprd° periode kwam spreker tot de
eerste vestiging van 1639 welke word! be
wezen uit documenten uil den Engelsc.heD
Lijd van Suriname over en de eerste huwe
lijksinzegening in 1642/3 van den eersten
Opperrabbijn, van welk acte een foto ter
bezichtiging aanwezig was.
Volgens Mr. Bijlsma van het Rijksarchief
zou de datum van die huwelijksacte onjuist
zijn en Rabbijn R009 bij zijn publicatie van
den Hebr. tekst de woorden „en zeventig
hebben weggelaten, zoodat het huwelijk
eerst in 1713 zou zijü ingezegend.
De tweede groep Joden kwamen met Lord
Willoughby in 1664 uit Engeland Zij legden
plantages aan en werden een blijvend ele
ment van de bevolking Nazaten van de
eerste kolonisten zijn thans nog in Suriname
woonachtig. Vervolgens behandelde spreker
de stichting: van de Portugeesch Joodsche
Gemeente in Surname iD 1661/2 en haar
lotgevallen ontleend aan het door Mr. R.
Bijlsma beschreven archief, dat in^9916 vau
Suriname naar het Rijksarchief werd over
gebracht en andere historische bronnen De
privilegiën van 1746 van 1748 en 1754 de
laatste door Prinses Anna de Gouvernante
goedgekeurd .hun invloed en de rol welke zij
speelden, de scheiding vaD de Hongduitsche
Joden, de organieke regeling van hun kerk
genootschap in 1825 werden alle besproken
Van deze merkwaardige vestiging, om dat
zij de oudste blijvende vestiging is van Jo
den op Amerikaanschen bodem, werd ge
waagd van verdraagzaamheid en milddadig
heid jegens den medemensrh burgerplicht
jegens het land, liefde en trouw aan het
Oranjehuis.
In het tweede deel zijner rede behandelde
spreker de geschiedenis van de Joden Sa-
van het dorp door hen gesticht aan de
Suriname-rivier een tiental mijlen van Pa
ramaribo, waarop zij in 1685 een Synagoge
slichlen. welker bouwval nog aanwezig is
Spreker gaf een beschrijving van de Joden
Savanne, een van 1788 en epn van 1833.
een jaar nadat het dorp door brand grooten-
deels verwoest werd Tevens van de plech
tige herdenking van het lOO-iarig bestaan in
1785. Nog steeds is de Joden Savanne een
plaats van bezoek van vele ingezetenen.
Meer en meer vervalt de ruïne en er wordt
niels gedaan om dit 17e eeuwsche histori
sche monument voor algeheelen ondprgang
te behoeden. Het gpwezen lustoord van vele
vermogende Joodsche familiën, behoorende
tot de oud-adelijke geslachten van Portugal,
hpt dorp onder zulke gelukkige omstandig
heden door een veelbelovend voorgeslacht
geslicht, waar de voorzaten van tal van
thans Nederlandsche familiën een blijde toe
komst van vrijheid, rust en welvaart tege
moet gingen, vertoont alleen de steeds meer
afbrokkelende ruïne van de Synagoge. Spre
ker achl hel een plicht dat die ruïne wordt
hersteld Hij vormde tot dat doel een com
missie, die pogingen wil aanwenden en geld
bijeenbrengen In die commissie hebben be
halve spreker zitting de oud-Gouverneur
van Suriname G J Staal, Prof. Dr. J. L.
Palache, de secrefaris van dp Port. Tsr. Ge
meente te Amsterdam A. J. Mendes da
Cosla; de Opperrabbijn van Den Haag J
Rodrigues Pereira. de heer Sigm. Seligman
te Amsterdam Mevr Vas Nunes—Fernan-
des, de gewezen voorganger te Paramaribo
P. A. Hilfman, de Opperrabbijn van Lon
den D, Bueno de Mesquita, terwijl van den
Opperrabbijn van New-York nog antwoord
wachtende is Ook in Suriname wil men de
commissie aanvullen om stappen te doen tol
verwezenlijking van h«t doel Spreker ein
digde met een gedicht van P. R Roos. voor
gedragen ter gelegenheid van het 100-jarig
bestaan van de Synagoge op de Joden Sa
vanne in 1785.
EEN NIEUWE GEMEENTELIJKE
STEUNVERLEENING.
Door B en W. is besloten de volgende
wijzigingen te brengen ra de gemeentelijke
Bteunverleeninig:
L De eerste keer in elke halfjaarlijksche
periode worden de wachtdagen niet door
de steunverleening betaald. Moet evenwel
een werklooze meer dan eenmaal in een
halfjaar wachtdageD maken, dan worden
de meerdere w e 1 door de steunverleening
betaald.
II. Van de gezinsinkorasten der vrouw
en(of) de kindereD wordt bij de bereke
ning van den steun van de eerste f 3 niets
in mindering gebracht.
III. Aan werklooze hoofden van gezin
nen en kostwinners die een huis van meer
dan f 4 verwonen en die naar het oordeel
van B en W.f daarvoor id aanmerkrag
komen, wordt van de meerdere huur twee
derde vergoed, tot een maximum vaD f 1.50
per week, met dien verstande, dat huur-
verhooging na 1 Januari 1927 of het be
trekken vaD een duurdere woning geen
hoogeren toeslag zal ten gevolge hebben.
DE MARKTEN.
Aan de Leidsche Kaasmarkt werden in
1926 aangevoerd 5262 wagens (v j. 5007)
met 217 271 (v j 202 717) kazen, wegende
1 665 743 (v. j. 1.563.556) KG., waaronder
1342 wagens met 59.048 Leidsche kazen
wegende 432 929 K G.
Aan de Botermarkt werd aangevoerd
112 515 K G. (v. j. 112.810 K.G.), meest z.g.
boerenboter.
Aan de Veemarkt bedroegen over 1926
de aanvoeren 49 800 runderen (v. j 48 500).
89 400 schapen (v j. 71 700) 101 200 var
kens (v j 109.400), 800 paarden en geiten
(v j. 900).
Alle markten, met uitzondering van de
Brandstoffenmarkt (turf), die terug liep,
bleven óf op hetzelfde peil, óf gingen min
of meer belangrijk vooruit.
Ook de scheepvaart nam toe Cijfers zijn
nog niet volledig bekend, doch zullen die
van 1925 (aan de toegangen tot het haven
gebied passeerden in dat jaar circa 85.000
vaartuigen, metende circa 3.300000 ton)
overtreffen.
DE BIOSCOPEN.
Het City-theater brengt deze week de
zelfde hoofdfilm als in de afgeloopen dagen
Waar wij de vorige maal in verband met
de Nieuwjaarsdrukte van deze film .Op
hoop van zegen" geen recensie gaven, moge
van dit werk hieronder nog het een en
ander volgen Dat „Op hoop van zegen"
naar het onsterfelijk werk van Hevermans
geprolongeerd i9 moeten worden, kunnen
wij on9 opperbest begrijpen De Kniertje-
vertolkster bij uitnemendheid, mevr. de
BoerVan Rijk is ook als filmactrice be
wonderenswaardig. ^aarbij zich het voor
treffelijk spel van Geert goed aansluit. Na
een uitstekend voorprogramma wordt als
eerste hoofdfilm vertoond „Een zoon der
Sahara", een belangwekkende episode uit
het leven van een woestijnhewoner. waarin
in de eerste plaats de schitterende opnamen
van de Oostersche natuur afzonderlijk ver
melding verdienen.
Het Lnxor-theater vangt zijn programma
aan met een uitgebreid en actueel Journaal,
waarna als eerste hoofdfilm wordt ver
toond „Circus lief en leed" de geschiedenis
van een armen clown, die de dupe wordt
van de geraffineerde gemeenheden van den
circusdirecteur. De film geeft ons verder
een uitstekenden kijk op het circusleven
met al zijn schijnpracht en klatergoud. Al
leraardigst zijn ook de opnamen van het
gedresseerde paard, dat erin voorkomt.
Daarna krijgen wij nog voor de pauze de
bekende Hollandsche humorist Bart Elfrink,
wiens opkomen een weinig vertraagd werd.
doordat eenige ongewenschte gasten door
de politie onder gejoel van de overigen, de
bioscoop moesten verlaten Deze humorist
wist echter, door z'n geestige liedjes, het
leed al spoedig te doen vergeten en eenige
minuten later zat men. alsof er niets ge
beurd was, te zingen dat het een lust was.
Wal hij allemaal zong kunnen we niet op
noemen, doch een uitzondering willen wij
maken voor het lied over „De autoshow",
waarbij wij een heusche Fiat auto welwil
lend afgestaan door de fa Rooyakkers en
Kamsteeg, op het tooneel te zien kregen.
Na de pauze „Fan, Fan. la tulipe" (De
ridder zonder vrees), een prncHRee Ufa-
film. die uitblinkt door den grootschcn on-
zet. fiinheid van kleuren en smaakvolle
aankleeding.
Het Casino-theater trekt deze week weer
bijzonder de aandacht en wel hoofdzake
lijk door zijn schitterende hoofdfilm „Des
duivels circus", waarin de hoofdrol vervuld
wordt door de bekende actrice Norma
Shearer Dit is weer eens een film van het
beste gehalte Ze speelt zich af in bet groote
wereld-circus Bomparno Schitterende bal
letten. prachtige costuums. hewondprens-
woordige slaaltics van Iranpziumwerk hoog
in het reusachtig circusgebouw, kortom bet
is een film om van te genieten en die den
bezoekers nog langen tijd in het geheugen
zal blijven Ook het voorprogramma is zeer
goed Ten eerste het actueele wereldnieuws;
vervolgens de aardige film „De hemelbe
stormer". waarin Al Wilson als vliegtuig
heid ons een uurtje in spanning houdt.
In de pauze bracht de nieuwbenoemde
violist Alexander Coret. dien de directie
voor het eerstdaags te openen Trianon-
theater geëngageerd heeft, op keurige wijze
een tweetal nummers ten gehoore. waarin
hij toonde een meester op zijn instrument
te zijn Het spel was bijzonder goed en
kreeg dan ook een warm applaus, terwijl
ook den overigen leden van het orkest een
woord van lof toekomt.
Door den penningmeester van den
Leidschen Hout werd een zeer mooie gift
ontvangen nl 1500 gulden van de dames P
Gisteravond is de 63-jarige mej. Van
H., door de hevige mist misleid in de Rijn
kade te water gerankt.
Een juist passeerende militair slaagde
er met veel moeite in haar op den vasten
wal te brengen, doch hedennacht is zij in
het SiDt Elizabethsgesticht aan de gevol
gen overleden.
De heer S. J. Esser die gisteren aan
onze Universiteit promoveerde lot doctor in
de Letteren en Wijsbegeerte, verkreeg den
graad cum laude.
Gistermorgen werd aan het gebouw
„Jeruel", Middelstegracht 3 een bankbiljet
van honderd gulden bezorgd voor de ver
pleging van de verzwakte kinderen, onder
letters A. B Met de tweehonderd gulden
van den vorigen dag wekte dit tot nog
yan horion.
BINNENLAND.
Begrafenis te Amsterdam van wijlen
rechercheur P. A. Kok.
Nienwe plannen inzake de efgen-gebouw-
kwestie van Bloembollenculturen.
De memorie van antwoord inzake da
Kantongerechten etc.
Eet rapport van den Nijverheidsraad ovei
den toestand der takken van niiverheid in
verband met valnta-concnrrentie etc.
BUITENLAND.
Ontruiming van Hankan door Engelschen
en Amerikanen. De Engelschen te Peking
verontwaardigd.
Borah blijft bij zijn verzet tegen het op
treden van de V. St. in Nicaragua.
meerdere aanmoediging dit werk voort te
zetten; hoe groot ook wekelijks de kosten
zijn; Jeruël gelooft te zullen slagen.
Het bestuur van bet Kinderzendings-
Comitë verzoekt ons mede te deelen. dat op
26 Januari a s in de Gehoorzaal twee zen-
din*Tssnmcn''omstcn gehouden zullen wor
den. waar de zoo gunstig beoordeelde Suri
name- fi 1 m zal worden vertoond Teder die
reeds in de gelegenheid was deze film te
zien bv op de zending-conferentie spreekt
er vol lof over. Des avonds zal de leiding
in handen ziin van bet eerelid dr. J. G.
van Es. terwijl in beide samenkomsten de
heel Rielke. die vele jaren als zendeling der
Broedergemeente in Suriname gearbeid
heeft, de film zal toelichten.
Donderdagavond 13 Januari zal do
Ring Leiden en Omstreken van Chr. Gem.
Zangvereenigingen weder een Zangereavond
houden met 14 der 21 aangesloten vereeni-
gingen Daar elke vereeniging 2 nummers
ten gehoore zal brengen, i9 het ditmaal een
EEN FOTO VAN ONZEN NIEUWEN BURGEMEESTER Mr. A. VAN
DE SANDE BAKHUYZEN, GISTEREN SPECIAAL VOOR ONS
BLAD GENOMEN MET ZITN WELWILLENDE TOESTEMMING
NA ONS GISTEREN VERMELD INTERVIEW.
