1827 -1927 HET EEUWFEEST FIRMA DROS Gebrs.TIELEMAN No. 2048S VRIJDAG 24 DECEMBER Anno 1926 BERICHT. STADSNIEUWS. Het voorn^riR nieuws van heden. L PRIJS DER ADVERTENTIEN: 80 Cta per regel Bij regHabomiement belangrijk lageren prijs Kleine Advertentièn uitsluitend bij vooruitbetaling Woensdags en Zaterdags 60 Cta bij -en maximum aantal woorden van 30 Incasso volgens postrecht Voor eventueele opzending van brieven 10 Cta porto te betalen Bewijsnummer 6 Cts. Bureau Noordeindspleln Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 - PRIJS DEZER COURANT» Voor Leiden per S maanden 2.36 per week ƒ0 18. Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn. per week„0.18. Franco per post 2 35 portokosten. Dit nummer bestaat uit VIER Blader EERSTE BLAD. Wegens het Kerstfeest zal het „Leidsch Dagblad" morgen, isten Kerstdag, niet verschijnen en ztin onze Bureaux den geheelen dag ge sloten. DE DIRECTIE. Dr. G. M. RUTTEN. f Te Nijmegen is gisteravond na een lang durige ongesteldheid op 54-jarigen leeftijd overleden dr. G. M. Rutten. in kven leeraar in de scheikunde aan de H B. S. met 5-ja- rigen cursus alhier, waaraan hij nu ruim 27 jaar verbonden was, na eerst een jaar lijdelijk als zoodanig werkzaam te zijn geweest. Hij werd aan deze bloeiende in richting als een uitnemend leeraar gewaar deerd, een vriend van de leerlingen en van zijn collega's en bij de autoriteiten om zijn kunde en bekwaamheid hoog geacht, wat vooral tot uiting kwam toen hij ter gelegen heid van zijn 25-jarig jubileum werd ge huldigd. Dr. G. M. Rutten. De heer Rutten werd te 's-Gravenhagé geboren den 29sten Februari 1872 en be reikte dus den leeftijd van 54 jaar. Na eerst het lager onderwijs in zijn ge boortestad te hebben gevolgd, volgde hij al daar het gymnasiaal onderwijs, waarna hij na zijn welgeslaagd eindexamen in 1891 al? student in de chemie aan de Universiteit alhier werd ingeschreven, waar hij een der beste leerlingen was van de hoogleeraren Van Bemmelen en Franrhimont. twee man nen. die op het gebied der scheikunde groote verdiensten hadden. Hij koos voor zijn Proefschrift een zeer moeilijk onderwerp, dat door den beroemden Amsterdamschen hoogleeraar Bakhuys Roozenboom indertijd als zoodanig werd erkend, n.l. het .Onder zoek omtrent de samenstelling der bismufh- nilraten", op welke dissertatie hij in 1900 promoveerde. Oorspronkelijk lag het niet in zijn voornemen leeraar te worden, veeleer om aan een bui tenia ndsche Universiteit te werken en daarna in de prncfiiV te gaan. In het begin van het jaar 1900 wc-iu ech ter de directeur van de Leidsche H. B. S., dr. De Loos, die zelf het onderwijs in de scheikunde gaf. ernstig ongesteld en viel de aandacht op den jongen doctor in de che mie. ten einde een deel dier lessen op zich te nemen. Daardoor werd hem de gelegen heid geboden met het onderwijs kennis te maken; het les geven vond hij aangenaam, hij kon goed met de jongens omgaan en 7.00 kwam hij er toe zijn buitenlandsche pl-in nen te laten varen en zich voor goed aan het onderwijs te wijden. Aanvanl'eliik was het aantal lesuren, hem aan de H. B. S. en het Gymnasium opgedragen slechts elf. [Tij had hier dus geen behoorlüVe positie, wat hem noopte naar een betrekking aan de H. B. S. te Breda te solliciteeren. waar hij als no. 1 op de voordracht werd geplaatst en zijn benoeming vrijwel vaststond. Men wilde hem hier echter niet missen, en de toenmalige burgemeester, mr. F. Was, ver zocht hem te blijven; dan zou het salaris op dezelfde hoogte worden gebracht door een aanstelling als scheikundige aan de Stedelijke Gasfabriek. Daar de heer Futten in zijn studententijd T eiden had lief gekre gen en daarom ook liever h'er bleef, trok hii zich voor Breda terug. Intusschen werd hij ook benoemd als leeraar in de schei kunde aan het instituut Wullings te Voor schoten, waaraan hij "twaalf jartn werk zaam was. Hij zag dit groeien van een kleine Vncfophool tot een bloeiende bijzon dere FT. B. S. Door het aftreden van dr. Andreae in 1914 als directeur, die werd vervangen door ir. Massink, werd aan dr. Rutten het ge- heele onderwijs in de scheikunde n^edra- gen, waardoor hij genoodzaakt was van het instituut Wullings te bedanken, terwijl hij in 1919, na 19 dienstjaren, ook de functie van gemeente-scheikundige aan de Gas fabriek neerlegde. In verband met de nieuwe regeling van het Gymnasiaal onderwijs, nam het aantal lesuren zeer toe. tengevolge van het vor men van parallelklassen aan de H B S., zoodat hij voor het gymnasium moest be danken. Zoo kon hij zich toen geheel wijden aan het onderwijs aan onze mooie H. B. S. Doch ook buiten den eigenlijken kring van het onderwijs was de heer Rutten geen onbekende. Tal van jaren was hij bestuurs lid en voorzitter van het Departement Lei den der Maatschappij van Nijverheid en niet minder dan achttien jaren Voorzitter van de Commissie voor de Volksbijeenkomsten, waardoor hij ook de kleine burgerij en de arbeidersbevolking heeft Iperen kennen en hij voor eenzijdigheid is behoed geworden. Zijn heengaan nog m de krachl van het leven is voor Je onze gemeente in hel alge meen en voor de H. B. S. in het bijzonder een groot verlies. De heer Rutten zal in de kringen van h^t onderwijs niel spoedig vergeten worden en ook bij zijn talrijke vrienden builen hel on derwijs zal zijn naiedachfenis in dankbare herinnering blijven bewaard. De begrafenis zal plaals hebben op Maan- dagnam. te halfdrie op de begraafplaats Rhiinhof. JOSEPH HERMANN ZURLOH. t Gisteravond is hier, na een langdurig* ongesteldheid, die hem noopte zich een tijd lang uit de zaak terug te trekken, hoewel hij in den laatsten tijd weder in zijn woning werd verpleegd, overlpden onze stadgenoot, de heer J H Zurloh, eigenaar van het be kende dames-modemagazijn „Maison Zur loh", BreeslraatBotermarkt, welke zaak hij tot een voor Leiden ongekende hoogte heeft gebracht. De heer Zurloh was eert selfmade man, die zich door eigen vlijt, arbeidzaamheid en energie heeft omhoog weten te werken. Hij werd geboren in Neuenkirchen (West- falen^ 11 Juni 1864 en bereikte dus den leeftijd van 62 jaar. Eerst in 1914 werd hij genaturaliseerd. Op jeugdigen leeftijd kwam hij in Holland en na eerst in Noord Holland als reiziger in een modezaak werkzaam te zijn geweest, kwam hij te Leiden in betrek king bij de toen zeer bekende firma Reijpke doch begon spoedig zelf een zaak in dames mode artikelen, die gestadig in bloei toe- ram en ook thans nog tot een der meest bloeiende van onze stad kan worden gere kend. In de laalste jaren moest de man veel aan zijn zoon en m'ede directeur, den hper Laurens Johann Herman Zurloh overlaten, terwijl hij voorts den blijvenden steun ge noot van zijn eerste modiste en leidster der zaak mej. Smeets die door onze dame? veelal als de ziel van ..Maison Zurloh" wordt beschouwd en met haar medewerking zal de jonge directeur de zaak geheel op denzelfden voet voortzetten. VIJF-EN-TWINTIG JAAR RENTMEEf^R. Het jubileum van den heer C. Pellenburg als rentmeester van hPl Loridan-Hofje waar van wij gisteren nog de hoofdzaak konden meedeelen is voor de inwonende vrouwen, want op eene uitzondering na worden alle /hofjeswoningen door vrouwen bewoond, een evenement geweest. Behalve de oudste be woonster, de 88-jarige mej Demmenie, die aan. haar stoel is gebonden woonden allen de plechtigheid bij Ook de Waalsche predikan ten ds Cler en ds Bresson pn enkele andere leden der Waalsche gemeente waren tegen woordig. Dr. Timmermans herinnerde er in zijn toe spraak o.a aan, hoe onder hel beheer van dpn heer Peltenburg de financieele toestand van het Hofje, ondanks de vele uilgaven aan reparalies enz. nog was verbeterd en hoe hij evenredigheid wisl te brengen en te houden tusschen inkomsten en uitgaven. Het College van Regenten wenschle dan ook niets inniger dan dat de heer P. nog vele ja ren voor hel Hofje zou blijven gespaard. De heer Pellenburg was mei het hem aan geboden familiewapen zeer ingenomen. Zijne familie behoort tol de oudsle Leidsche geslachten, maar na zijn dood zal dit ge slacht uitgestorven zijn en dan zal voor het familiewapen in hel Hofje de- herinnering aan dal geslachl bewaard blijven. Zooals wij gisleren reeds melddpn schon ken de inwonenden den jubileerende rent meester een fraaie ets in lijst van ons Stad- BINNENLAND. Veroadering van de Eerste en de Tweede Kamer. De oorlogsbegrooting aangenomen* Bestuursbesluiten van den Alg. Neder* landscben Znivelbond. Een adres van het Chr. Nationaal Vak verbond over de Invaliditeitswet. BUITENLAND. Weinig gnnstige stemmen over het Engel* sche memorandnm in sake China. De Fransche ambtenaren dreigen met staking. Het Amerikaansche Teapot-schandaal. huis. Daarbij voerde de porlier, de heer A. F. Bourgois het woord, terwijl tnej Marijt die het langst in het Hofje wuunl de els aan bood en ook een aardige toespraak hield. Mevrouw de weduwe Lodensteyn, voeldo behoefte haar dank te betuigen voor den steun welke de heer Peltenburg haar gebo den had. toen zij, na het grootste ged?elte van haar vermogen te hebben verloren, vrij wel hulpeloos stond. Hij wisl te bewerken dat de Waalsche gemeente haar aannam onder haar leden en haar een veilig tehuis in dit Hofje werd verleend. Ook mej Beek gevoelde behoefle mede namens andere inwonenden hare hoogach ting voor den persoon van den rentmeester uil te spreken terwijl eindelijk mej Kok de goede wenschen van de 88 jarige mej. Dem menie, die hier niet tegenwoordig kon zijn vertolkte. De ingelanden boden mevrouw Peltenburg bloemen aan. De heer Peltenburg was door hef geschpnk en de vriendelijke altenlies van de ingelan den zeer aangenaam verrast Zijnerzijds kon Foto K. L. M. VAN DE EN EEN AARDIG OVERZICHT VAN HET FABRIEKSTERREIN. HET ANTIEKE UITHANGBORD, VAN OUDS „DE GEKROONDE HAAN". De Leidsche industrie is bijna even oud als de stad zelve. Geschiedkundige kronie ken van eeuwen her gewagen reeds van den roem der Leidsche nijverheidspfoducten en tot ver over de grenzen stond de Sleutelstad bekend als een centrum van de wetenschap niet alleen, doch lang voordien als een van de belangrijkste industrieele middelpunten van ons land De tijden zijn sindsdien veel veranderd; wat vroeger met de hand werd bewerkt of geproduceerd, geschiedt thans langs machi- nalen weg. maar nog heden ten dage genie ten de producten van de Leidsche nijverheid over de gansche wereld een uitstekende reputatie. Tot deze oude gerenommeerde bedrijven, waaraan de stad onzer inwoning zoo bij uit stek rijk is, behoort ongelwiifeld de stoom- zeepfabriek „De Gekroonde Haan" van de firma Dros en gebrs. Tieleman. aan den Zoeter woud sc hp weg No 3 alhier, welke Zaterdag 1 Januari a.s in den vorm, waarin het'bedrijf momentpel geëxploiteerd wordt, juist een eeuw zal hpbben beslaan De lezer denke evenwel niet. dal op dezen datum ook hpl honderdjarig bestaan der fa briek zal worden herdacht o neen. de zeep fabriek „De Gekroonde Haan" dateert zooals blijkt uit een Ihans nog ten kantore aanwezige oude teekening reeds van 1740 toen zij door een zekeren Bprnnrd Schermer aan de Middplstegrachl werd opgericht. Deze teekening is een plattegrond van de fabriek, zooals deze gesticht werd en draagt in den linkerbenedenhoek het volgende bij schrift: „Deese Zeepziederij is gesticht in het Jaar MDCCXL door Bernard Schermer en Johanna Catharina Delcourt, Echte Lieden binnen Leijden. De eerste Steen van dit Gebouw i9 ge- legt door Boudewijn en Thomas Schartasz Dclcourt Op den 28e Julij des Selven Jaars. De eerst Zoö Zeep is gestookt op den 24e Meij Ao M D C C X L I en affgelevert op den le Junij des Selven Jaars." Welke de overwegingen van mijnheer Schermer zijn geweest om de fabriek nu juist den naam van „De Gekroonde Haan" te geven is ons niet bekend: wellicht heeft hij in dien naam den wensch willen uit spreken. dat zijn haan Koning zou kraaien I En wanneer inderdaad bij de naamsbe- paling volgens deze veronderstelling te werk is gegaan, dan kunnen wij niet anders zeg gen dan dat de doopnaam van de jonge onderneming wèlgekozen is geweest en dal de in dit symbool vervatte wensch in alle opzichten in vervulling is gegaan. Daarvan getuigt de tegenwoordige omvang van het bedrijf. Doch keeren wij tot de historie terug. De stichter dan liet. zooals in dien tijd algemeen te doen gebruikelijk, dpn pasge kozen naam in beeld brengen en de teeke ning vervolgens in ijzer nasmeden om ten slotte de aldus verkregen voorstelling bij wijze tfan uithangbord in den fabrieksmuur f aan te brengen. Over de honderdvijftig jaar heeft het daar gehangen, totdat het op een goeden dag de aandacht aan een kunstken ner trok, die op zijn beurt er den tegen- woordigen firmant, den heer A, Tieleman Il.Wzn. op wees. Het gevolg was, dat de plaat verwijderd werd en momenteel prijkt zij als een brok antiek kunstsmeedwerk van hooge waarde in den schouw van het directie kantoor Omtrent den verderen groei en bloei der fabriek weten wij weinig haar lotgevallen tot aan 1827 interesseeren ons ook maar matig, doch op 1 Januari van genoemd jaar. duikt de naam „De Gekroonde Haan" weer plotseling op, wanneer wij al in een oud journaalboek onder dezen datum den vol genden post aantreffen; „Voor gekogt van G. A. M. van Bommel en R. Varkevisser de zeepziederijën „De Gekroonde Haan", „De 3 Kronen" en „De Zon" Op Nieuwjaarsdag van het jaar 1827 kwam tol stand de commanditaire vennoot schap op aandeelen der firma C. Dros en Gebroeders C en A. Tieleman. Hun opvol Iers, als beheerende yennooten waren de 'eeren D. C. Dros, C. C. Tieleman. C. N. tieleman, H W. Tieleman. A. Tieleman C.Czn en A Tieleman H Wzn. Laalstgénoemde thans alleenbeheerende vennoot is sedert 1898 aan de zaak verbon den. In 1910 werd de fabriek aan de Middel stegracht gedeeltelijk dear brand verwoest; daar er evenwel reeds plannen tot verplaat sing bestonden als gevolg van de voortdu rende uitbreiding van het bedrijf, werd het vernielde deel slechts tijdelijk opgetrokken en reeds in het volgende jaar met den bouw van een geheel nipuwe fabriek aan den Zoeterwoudsche weg begonnen. Deze vorderde goed, zoodat op 1 Mei 1912 het bedrijf in de nieuwe omgeving in wer king kon worden gesteld. Dp oude fabriek aan de Middelstegracht werd overgenomen door de firma Tieleman en Dros ten be hoeve van uitbreiding harer conservenfa briek waarvan hier. nadat de oude gebou wen door nieuwe waren vervangen, een afdeeling werd gevestigd. Dat de toenmalige vennooten bij den bouw aan den Zoeterwoudsche-weg reed? rekening hielden mei uitbreidingen, welke het bedrijf in latere jaren zou ondergaan, getuigt van hun vooruitzienden blik en za kelijk inzicht. Het geheele bedrijf werd gemoderniseerd en dp nieuwste vindingen toepassing ge bracht. Zoo was „De Gekroonde Haan" één der eerstp zeepfabrieken in den lande, welke er een scheikundig laboratorium op na hield, waarin de practische resultaten aan de hand van de ontwikkeling der zeep- chemie werden getoetst en verbeterd. Niemand voorzeker zal ons van overdrij ving beschuldigen, wanneer wij zeggen, dat „De Gekroonde Haan" wa9 en nog is de meest-modern-ingerichte en best geoulileer- de fabriek voor zachte zeepen hier te lande. Want het is uitsluitend op het gebied der zachte zeepen (gele, groene en glycerine- zeep), dat deze firma naam gemaakt heeft. Eerst in de laatste jaren produceert zij ook hoogpercentige zeppen in den vorm van haar bekende merken „Droso" voor de fijne wollen wasch en „Dolien" voor de huis- houdwasch. Olschoon haar afzetgebied nog steeds voornamelijk binnen de vaderlandsche gren zen ligt. neemt in de laalste jaren de ex- porlhandel, speciaal naar Nederlandsch- Oost-lndië en Zuid Aniprika gestadig toe. Zoo is in de afgeloopen eeuw dp zeepfa briek „De Gekroonde Haan" uitgegroeid tot een bedrijf, dat alom gunstig bekend staat om de deugdelijkheid zijner producten en welks handelsmerk tevens een waarborg is voor goede kwaliteit. Moge „De Gekroonde Haan" in hechte combinatie met de firma Dros en gebrs Tie- leman den gopden naam. welken zij zich overal heeft verworven, tot in lengte van dagen behouden 1 De officieele receptie zal plaats hebben op Zondag 2 Januari des middags tusschen 3.en 5 uur, in Maison Bruyns, terwijl daar voor des morgens te elf uur in het Nutsge- bouw aan het personeel gelegenheid zal worden geboden der directie zijn geluk- wenschen aan te bieden. Op een en ander komen wij te zijner tijd nader terug. •""Tf 2"•wpP?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1926 | | pagina 1