DE WILDE HERTOGIN.
jio. 20426.
LEIDSCH DAGBLAD, Vrijdag 15 October
Derde Blad Anno 1926.
nderzoek naar de relletjes
te Assen en Ede.
TWEEDE KAMER.
BV VERHAGEN's PARIJSCHE WAFELS, ZIJN NIET TE VERVANGEN, EVENMIN ALS NATUURBOTER H
FEUILLETON.
DE MEENING VAN „OORLOG".
Een tevoren opgezet plan
Invloed van ontwapeningsdao
Straften.
Ted vervolge van de beantwoording van
vragen van het Tweede-Kamerlid Schaper
betreffende het instellen van een onder
zoek naar de ongeregeldheden, welke on
langs in het garnizoen te Assen plaats von
den0 heeft de minister van Oorlog thans aan
de Kamer doen toekomen het resultaat van
bet onderzoek, ingesteld naar de ongeregeld
heden die op Maandag 20 September j.l. te
Assen en te Ede hebben plaatsgehad.
Ten aanzien van de relletjes te Assen
oeeft het rapport allereerst een uitvoerig
relaas van het gebeurde, waarbij het doet
uitkomen, dat onder de lawaaimakende
bende zich van. den beginne af aan, een be
paalde dienstplichtige (handelsreiziger van
i>eroep) op den voorgrond heef Igesleld.
Daarna gaat het rapport aanleiding en
Oorzaken van het gebbeurde na. Over de
iligring, de voeding, en de ondervonden be
ihandeling is niet geklaagd. Wel is het be-
'zwaar gemaakt, dat de oefening van het
<12 R I. op den bewusten dag te zwaar is ge
weest. Dit kon echter aan de leiders der
'oefening niet tot grief worden gemaakt; zij
hebben alles gedaan om de oefening te ver
lichten. De ongeregeldheden hebben zich
trouwens nagenoeg met bij het vermoeide 12
R.I., doch in hoofdzaak bij het 9 R.I. voor
gedaan. Al 9 vaststaand mag dan ook wor-
ten aangenomen, dat er geen klachten be-
I toonden, die grond hebben kunnen geven
voor een dergelijk massaal optreden als
heeft plaatsgevonden. Integendeel mag wor
den aangenomen, dat de sfeer, om een der
gelijk optreden mogelijk te maken van bui
ten af en kunstmatig is gewekt.
Zeer waarschijnlijk hebben enkele ele-
nenten een goede gelgenheid gezocht om
;en van te voren opgezet plan ten uitvoer
te brengen, en deze gelegenheid daarbij ge
vonden in de omstandigheid, dat de troep
ontstemd was door de gehouden oefening,
en ten onrechte in de meening verkeerde,
dat den volgenden dag een divisie-oefening
zou worden gehouden, waarvoor een uur
vroeger zou moeten worden opgestaan. Mei
reden kan worden aangenomen, dat, ook
'al hadden op 20 September te Assen geen
vermoeiende oefeningen plaats gehad, een
poging tot het verwekken van ongeregeldhe
den toch niet zou zijn uitgebleven. Hiervan
zijn de bijtijds onderdrukte ongeregeldheden
te Ede nagenoeg op hetzelfde uur aange
hangen, en zonder eenige redelijke aanlei-
Iding. het beste bewijs. De bodem voor der
gelijke uitspattingen wordt sinds lang en
systematisch gelegd. In verband hiermede
wijst het rapport op de ophitsing van dienst
plichtigen door het communistisch dagblad
„De Tribune".
Doch niet alleen communistische invloe
den, zoo wordt verder gezegd, zijn hierbij
in het spel. Zonder eenigen twijfel is de in
vloed van den dusgenaamden „Ontwape-
ningsdag" en der te dien gelegenheid gehou-
'den redevoeringen midden in de herhalings
oefeningen der infanterie* gehouden een niet
te miskennen factor geweest Afgescheiden
daarvan, is in een gedeelte der pers, in den
laatsten tijd zulk een felle campagne tegen
allen, die in het leger met gezag zijn bekleed-
en dat durven handhaven, gevoerd, dat het
niet te verwonderen is, dat het tot een uit
barsting als te Assen "is gekomen. Indien de
ontwapeningsactie, als politieken eisch niet
vrij gemaakt kan worden van rechtsstreek-
sche aanvallen op het leger en zijn gezag
svoerders zoo wordt ten slotte in het rap
port opgemerkt zullen dergelijke inci
denten zich blijven voordoen, tot schade
;van de dienstplichtigen, die tusschen hamer
Pn aambeeld komen.
In aansluiting op dit rapport komt de Mi
nister nader neer op de vragen van den
heer Schaper. Hij zegt o.m. het te betreu
ren, dat door het ingrijpen van den kapi
tein van piket en de wacht en de politie-
troepen verhinderd werden bun taak te ▼er-
richten. Had reeds toen krachtig kunnen
worden ingegrepen, dan ware het bloedig
einde der ongeregeldheden, zeer waarschijn
lijk voorkomen geworden.
Ten aanzien van het doodschieten van
den sergeant Van Munneke, merkt de Minis
ter op, dat de afstand tusschen den getrof
fene en de wacht plus minus 60 Meter be
droeg.De wachtcommandant heeft met een
overweldigende stem gesommeerd. Stond de
sergeant Van Munneke gedurende de som
malie op de plaats waar hij later getroffen
is, dan moet hij het sommecfen hebben ge
hoord.
In verband met de ongeregeldheden zijn
aan 12 militairen waaronder den comman
dant, den korporaal en twee soldaten van
de vracht in de Wilhelminakazerne, en
voorts de beschonkenen zware krijgstuch-
telijke straffen opgelegd moeten worden,
terwijl omtrent een kapitein en enkele man
schappen het advies van den auditeur-mi
litair is ingewonnen, in hoeverre er aanlei
ding beslaat, hen voor den strafrechter te
brengen. Dit laatste zal uit den aard der
zaak het geval zijn, met den als opruier ge
signaleerde dienstplichtige.
liet onderzoek naar de ongeregeldheden
te Ede heeft tot ongev. dezelfde conclusies
omtrent oorzaak en aanleiding geleid als
dat omtrent de relletjes te Assen. Voorts
wordt vermoed, dat van zekere zijde pro
pagandisten en raddraaiers van geld worden
voorzien om militairen te tracteeren, en
daardoor op te winden en zoodoende te be
reiken, dat het verwekken van wanorde
werd bevorderd.
In verband met de ongeregeldheden wer
den 9 militairen gearresteerd, die allen
naar den krijgsraad zijn of zullen worden
verwezen.
Een onzer medewerkers, die het sol-
dalcnoproer te Assen heeft bijgewoond,
merkt op dat de minister hier onjuist is in
gelicht. Zelfs wanneer er zich niemand an
ders op het kazerneterrein zou hebben be
vonden dan nog ware er geen sprake van
geweest dat Munneke, in wiens gezelschap
onze medewerker zich bevond, ook maar
iets van de sommalie zou hebben kunnen
verstaan.
(Zitting ran gisteren).
Verlof -wordt vrtieend aan den heer L.
L. H. de Visser, om een interpellatie te
houden over de incidenten, die zich voor
deden bij de militaire troepen te Assen en
over de tucht in 't leger.
Aan den heer K. ter Laan eveneens
over de gebeurtenissen te Assenin ver
band met den toestand in 't leger cn de
promotie in het officierencorps.
De interpoli itiès zullen niet voor 19
October worden behandeld.
Aan de agenda worden toegevoegd de
belastingontwe:pen
De VOORZITTER deelt mede, dat hfefc
Belgisch, verdrag eerst na de begroeting
zal kunnen worden behandeld met het
oog op de noodzakelijkheid op 9 November
met de Staatsbegrooting te beginnen. In
terpellaties zullen niet meer worden voor
gesteld toegestaan te worden, indien zij
govoerd wenscben.te worden bij andere on
derwerpen.
ANH-COMMUNISTISCHE ACTIE IN INDIë
Bij de interpellatie van den heer Cramer
wordt op voorstel van den voorzitter be
sloten. voortaan voor interpellaties den trjd
van één uur te bepalen.
Met betrekking tot de houding der In
dische regeering ten opzichte van de bekende
plannen van den Politiek Economisehen
Bond (dep. Oo6t-Ja?a), om met steun van
den Java Suiker Werkgeversbond een anti
communistische actie te ontvouwen, beto;igt
de heer CRAMER (S.-D.) dat dit onderwerp
hem z66 belangrijk voorkomt, dat hij dit
in een interpellatie wenscht te behandelen.
De Indische pers is vol geweest van het
Gchandaal en sprak van corruptie. Eu do
regeering was er bijna bjj betrokken.
In de notulen van de betreffende verga-
duing leest spr., dat de regenten de
ruggesteun zouden zijn voor de actie en
uit den geest der besprekingen op de ver
gadering is gebleken van een ongehoorde
werkwjjze der heeren werkgevers. Zij
deinzen niet terug voer bedrog en cor
ruptie, waarin zij de Régeering eu haar
ambtenaren trachten, te betrekken.
Toch wil spr. deze mènschen Diet al te
hgrd vallen, daar hun mentaliteit een ge
volg is van het koloniale stelsel van onder
drukking.
De procureur-generaal had oorspronke
lijk sympathie voor de actie, maar sciijjat
toch bezwaren gehad te hebben tegen het
verlscnen van s»eun. Spr. zou ex prijs op
stellen, indien hij het advies, dat de pro
cureur-generaal gaf, zou kunnen vernemen.
Üprtker noemt verschillende citaten uit
Nedtrlandsche en Indische bladen, die de
houding der regeering in deze kwestie
afkeurden. De verdediging van de regee
ring, zoowel hier als in Indië, is slap en
bovendien geheimzinnig geweest. De regee
ring wees er steeds op, dat het hier ging
om een bestrijding van het communisme,
maar daar ging het juist niet om. Het ging
hier om het krjjgen vqp vriendjes, ver
tegenwoordigers van het groot-kapitaal in
de verschillende regeeringsfuncties.
Den Politiek Economischen Bond was
het daarom te doen. De regeering heeft
ontkend, dat de circulaire aan de regenten
ceu opdracht inhield om de inlandsche ver-
eenigingen, die zouden worden .pgericht,
te begunstigen. Doch voor wie de Indische
toestanden kent, is het duidelijk, dat de
circulaires een zachten drang beteekeuea.
In Nederland had zulk een rondschrijven
niet veel beteekenis gehad, maar voor Indië
waa deze handelwijze der Tegeermg zeer
bedenkelijk. De regeering immers heeft zich
te onthouden van iedere inmenging in den
sliijd tusschen politieke partijen. Vele
ambtenaren van het Binnenlandsch Bestuur
zijn lid van den P. E. B.
Is het vertrouwen in het gezag, in do
hoogheid van de regeering door deze
kwestie niet verloren gegaan? Wat komt
er op déze wijze terecht van het heel kleine
beetje meer zeggenschap, dat de inlandsche
bevolking is gegeven. Ziet zij niet in, dat
op deze wijze de corruptie in de hand
wordt gewerkt?
De interpellant stelt hierna da volgende
vragen
Ie. Is de minister niet van meening, dat
hei nevendoel van de door den P. E. 13.
(dep. Oost-Java) mot steun van <trn J. S.
W.B. ontvouwde anti-communistische aclie,
n.l. he' oefenen van invloed op de verkie
zingen voor de a.s. regentschapsraden aan
de Indische regeering niet onbekend was?
2e. Is de minister niet van oordeel, dat
de Indische regeering voorzichtiger en ver
standiger had gehandeld, indien zij, alvorens
de haar gevraagde medewerking te verleenen,
r.adero inlichtingen had ingewonnen omtrent
het werkelflko doel der actio en der op
te richten vereenigingeo en omtrent da
hukomst van den financieelen steun?
3e. Zou de minister willen mededeelen
of het juist is, dat de procureur-generaal
aanvankelijk weigerde de Indische regee-
rir.g tot de gevraagde medewerking te ad-
viseeren en is de minister bereid het advie3
van genoemden hoofdambtenaar aan de
Earner over te leggen?
4e. Is de minister niet van oordeel, dat
het regeeringsschrjjven aan de betrokken
residenten voor Hare ambtenaren min of
meer de beteekenis had van een regeeruigs-
opdracht om het streven van de op te rich-
tea inlandsche vereenigingen te bevorderen?
5e Ia de minister niet van meening,
dat door Meergenoemd schrijven aan de
residenten de Indische regeering steun ver
leend heeft aan een bepaalde politieke partjj
en het daarom ernstig te betreuren is, dat
btooeld regeeringsschrjjven is verzonden?
6e. Is de minister alsnog bereid dit
regeeringsschrjjven aan de Kamer over te
leggen?
7e. Ia de minister niet van oordeel, dat
het gevvenscht is eiken indruk weg te
nemen, dat er oen zekere relatie bestaat
tusschen de Indische regeering en den
P. E. B.?
8e. Is de minister bereid den Indischen
bestuursambtenaren te doen opdragen, dat
zjj zich strikt hebben te onthouden van
het uitoefenen van eenigen invloed, hetzrj
direct, hetzjj indirect, op de verkiezingen
in hun bestuursressorten?
9e. Is de minister bereid' een onderzoek
te doer, instellen naar da feiten bij de be
spreking van de onderhavige kwestie in
den Volksraad, door het lid van den Volks
raad, den heer Soeroso, in de vergadering
var. 23 Juni j.l. (Handelingen van den Volks
raad blz. 452 en 453) genoemd en da
resultaten van dat onderzoek t.g.t. aan de
Kamer mede te deelen?
10e. Acht do minister de vvjjze, waar
op de P. E. B. (dep. Oost-Java) met steun
van den J. S. W. B. op de verkiezingen
voor de a.s. regentschapsraden invloed heeft
willen nitoefenen niet af te keuren?
De Minister van Koloniën, de heer KO
NINGSBERGER. antwoordt op de eerste
vraag bevestigend, maar alleen wanneer
daarin wordt geschrapt: „Met steun van
den J. S. W. B."
Op de tweede vraag kan de minister
moeilijk anders dan bevestigend ant
woorden met beschikking over de huidige
gegevens.
Het is den minister niet bekend, dat dc
procureur-generaal aanvankelijk geweigerd
heelt advies te geven. Tegen overlegging
van dat advies heelt spr. bezwaar. Op de
volgende vraag antwoordt de minister, dat
het schrijven aan de regenten niet bedoeld
was als een opdracht, maar dat de moge
lijkheid heeft bestaan, dat zij het aldus
hebben opgevat.
Steun aan een politieke partij lag geens
zins in de bedoeling der regeering. Tegen
overlegging van het regeeringsschrijven
hcett de minister bezwaar.
De Minister zegt er van overtuigd te zijn,
dat de behandeling in den Volksraad bij
eiken onbevooroordeelde indrukken als be
doeld in vraag 7. weg moet hebben geno
men.
Op de 8ste vraag antwoordt spr., dat een
zoodanig onderzoek hem niet noodig voor
komt.
Voor een opdracht als in vraag 9 bedoeld,
ziet spr. geen aanleiding.
Op de laatste vraag antwoordt de minis
ter, dat inderdaad de wijze, waarop het de
partement van den P.E.B. invloed heeft
trachten uit te oefenen op de verkiezingen
voor de regentschapsraden,moet worden
afgekeurd.
De heer CRAMER (S.-D.l acht het ant
woord van den Minister onbevredigend De
liceren Fock en Schrieke moeten geweten
hebben wie de belangstellenden waren, van
wie de financiële steun uitging. De regee
ring voelt zich schuldig, moet zich schuldig
voelen, maar waarom erkent zij niet rond
uit, dat zij zich vergist heeft?
Zeker, er zijn ambtenaren, die brieven
van de regeering naast zieh neerleggen,
maar zij sfaan aangeschreven als een rotle
kool bij een groentevrouw. Het is moge'ijk,
dat ook andere partijen steun liadden kun
nen krijgen, maar die zijn er te fatsoenlijk
voor. Toen de mogelijkheid in den Volks
raad door de regeering geopperd werd, zeide
de heer Kerkkamp: mercil
Spr. acht het den plicht der regeering
heen te slappen over de bestaande cn door
hem erkende bezwaren tegen overlegging
van dc adviezen en blijft van meening, dat
er iets te verbergen valt. Hij houdt vol dal
er door ambtenaren invloed op de verkie,
zingen wordt geoefend en acht het noodig
dat een aanschrijven daartegen lot hen
wordt gericht.
Dat de feiten niet voldoende zouden zijn
omschreven, ontkent spr. Het gaat niet aan
zich met een hooghartig afwijzend gebaar
daarvan af tc maken, zooals de heer
Schrieke deed.
Spr. dient de volgende motie ini
De Kamer, van oordeel, dat hef onge-
RECLAME.
1
Het getob met kinderen
wier spijsvertering niet in orde is. wordt
vlug en zonder schade voor het jeugdige
organisme weggenomen door Laxin-drop?,
het heerlijk smakend, zacht en zeker
werkend laxeermiddel. Per doos 75 cent,
2167
wenscht is, dat de Indische regeering of
een harer organen bijzonderen steun ver
leent aan eenige politieke partij, verzoekt
den Minister er bij de Indische regeering
op aan te dringen in voorkomende gevallen
rich strikt aan dit beginsel te houden cn
gaat over tot de orde van den dag.
Deze motie komt dadelijk in behandeling.
De heer L. DE VISSER (C. P.) consta
teert, dat de communistische beweging in
Indië groeit, ondanks de vervolging waar
aan zij bloot staat en wijst er op, dat het
eigenlijke doel, het weren van extremisten
en communisten, der regeering bekend is.
Wanneer dat toegelaten wordt, waar gaan
wij dan heen?
De heer DUYMAER VAN TWIST (A-R.)?
Naar Rusland! (Gelach).
De heer DE VISSER (C. P.) noemt dit
een corruptieve houding van de Indische
regeering.
De VOORZITTER verzoekt hem dit woord
terug te nemen.
De heer DE VISSER (G. P.) kan dit niet
-doen.
De VOORZITTER: Dan roep ik u tot
de orde.
De heer DE VISSER (C. P.): Best, mijn
heer de Voorzitter. Hij betoogt dat een re--
geering zich niet met politieke partijen
heeft in te laten, tenzij (stemmen- in
Rusland!) tenzij ze zich ontmaskert als
vertegenwoordigster van het kapitalisme.
Zijn bezwaar is niet. dat de regeering dit
is, maar dat zij de huichelachtige houding
aanneemt van te slaan boven de partiien.
De regeering kwalificeert zich de knecht
te zijn van het kapitalisme, dat zooveel
verderf over Indië heeft gebracht. Het com
munisme is de groote boeman in Indië en
men maakt van den afkeer daarvan in bur
gerlijke kringen gebruik om den P. E. B.
te bevoordeel en.
Deze politiek is koren op den communis
tische molen, want als men organisaties
vormt om het communisme te bestrijden
zal de communistische bacil daarin bin
nendringen en zich verbreiden en de men-
schen zullen leeren in te zien, dat slechts
de communistische omwenteling redding
kan brengen. Het is met het communisme
als met een bal- hoe harder men dien
s!aat hoe hooger hij opspringt Als de mis
dadige houding van de regeering in Hol
land.
De VOORZITTER: Ik verzoek u een
andere uitdrukking te gebruiken.
De heer DE VISSER (C. P.): Ik kan geen
andere vinden
De VOORZITTER: Ik kan niet toelaten,
dat u de houding van do regecTing als mis
dadig kwalificeert
Dc heer DE VISSER (C. P.): Een daad die
mis is. is dat nu zoo erg? Hij betoogt, dat
de gevolgen van de houding der regeering
voor haar eigen rekening komen.
De heer JOEKES (V. D.) wijst er op, dat
men nagenoeg eenstemmig geweest is, zoc-
wcl in Indië als hier in zijn afkeuring van
het optreden van den P. E. B. en velen hefc
ben ook de houding der regeering afge
keurd.
Er zijn drie onderdeden in déze kwestie?
Ie. de verhouding van P. E. B. en J. S. W«
B. in de conferentie te Soerabaja;
2e. de houding der Indische regeering, en
3e. de houding der regeering hier te land?.
Wat het eerste punt betreft is, uit het
geen gepubliceerd is, gebleken hoe door en
door onoprecht de houding van den J. S. W.
B. is geweest. Is er grooler hypocrisie denk
baar dan in een geheime vergadering te be
spreken de oprichting van economische ver
eenigingen. die zg. uit de bevolking moesten
opkomen 1
Vaststaat, dat er is geweest een geheime
vergadering met een geheim doel. En du
heer Talma, in den Volksraad sprekende, be
treurde niet dit. doch het feit, dat een en
ander bekend is geworden.
RECLAME.2__
Uit het Duitsch door ERNST KLEIN.
Geautoriseerde vertaling
van L. DITIIMARINE
(Nadruk verboden.5
17)
X.
De reizen van den heer Karaschin gingen
.Voort de Fransclie pers bezig te houden, aan
wie het al spoedig gelukte de geheele wereld
te alarmeeren. De Engelsche-Amerikaan-
sche-Duitsck-Russische pelroleumtrust ver-
Me! zich als een dreigend spook voor alle
stalen, die gedwongen zijn hun petroleum-
hehoelten in het buitenland te dekken.
Vooral in Italië, dat toch altijd voor zijn
zelfstandigheid op handelsgebied bevreesd
ls. begon de opwinding merkbaar te worden
Spanje en de Scandinavische landen sloten
zich ook aan. In Japan verhief zich zelfs
«en geweldige storm, daar het zich dcor de
lusie van de Russische pelroleumvelden
ffiel het Engelsch-Amerikaansche kapitaal
«p de Duitsche arbeidskrachten het meest
bedreigd zag. Als het grandioze plan gelukte,
tooesten Frankrijk en Japan zich van alle
Wereldmarkten terugtrekken, want zij waren
jsan de genade of ongenade van de trust
overgeleverd.
j|l l'ransche pers verslond het zeer goed,
i I adieaan *e *1€ften; niet diegenen, die
üer twijfel de groote meerderheid van
het Engelsche volk in beweging moest zet
ten.
Dat was de „conditio sine qua non" die
de Russen stelden: Erkenning van den sov
jetstaat en de daarmede verbonden groote
leening.
Het orgaan van de conservatieve partij
in Engeland hakte hier dadelijk op in en
begon nu storm te loopen tegen de Regee
ring aan wie het geheime en openlijke
sympathie verweet voor het bolsjewistische
Moskou.
De aanvoerder van de oppositiepartij in
het Lagerhuis verhief zich op zekeren dag
en viel den premier aan met een heel
'scherp gestelde vraag over de Russische
petroleumconcessies. De Engelsche staats
man verloochende niet. dat-er onderhande
lingen aangeknoopt waren, die tot doel
hadden de bijna onuitputtelijke petroleum-
schalten van Rusland voor altijd aan het
Engelsche Rijk te verbinden.. Hij wist
daarbij zeer goed den toon aan te slaan,
die nog nooit vergeefs in een Britsch oor
geklonken had.
„Men verwijt de tegenwoordige Regee
ring," riep hij uit, „onpatriottisch te han
delen, dat zij het trotsche Engeland vooï
de sovjets in het stof werpt en het dwingt
een regeering te erkennen, die niet door den
vrijen wil van een volk, maar door brutaal
geweld het heft in handen houdt. Men
kan zich op het standpunt stellen, dat geen
macht ter wereld het recht heeft zich, te
mengen in de bftinenlandsche toestanden
van een anderen Staat, zoolang daardoor
de eigen belangen «niet geschaad worden.
Men kan echter .deze theorie ook anders
uitvoeren, zeggende: Geen macht ter wereld
handelt; verstandig wanneer zij zich van
onderhandelingen af laat houden door de
binnenlandsche toestanden van een anderen
Staat, wanneer die onderhandelingen in
slaat zijn haar eigen belangen sterk te
bevorderen. Ik geef daarom openlijk toe, dat
de Engelsche regeering over zekere onder
handelingen op de hoogte is, die tot doel
hebben de gezamenlijke bezittingen van de
pelroleumvelden in Sachalin en Kaukasië
voor den Engelschen handel te verzekeren.
Als dit onpatriottisch handelen heet, mag
het Engelsche volk opslaan en dit verwijt
herhalen, dat de geëerde aanvoerder van
de oppositie uit geen andere reden, dan
reine partijpolitiek tegen mij geuit heeft
Het kan wel geen onpratiottische hande
ling zijn, als dc Engelsche regeering zich
niet enkel met leege formaliteiten bezig
houdt, maar ook vooruitziet en niet alleen
voor de allernaaste toekomst zoTgt. De
grootheid van Engeland is niet ontstaan
doordat de bestuurders van heden op mor
gen gewerkt hebben, maar doordat zij al
tijd verder vooruit gezien hebben dan an
deren en daarom de politiek van hun land
langs den goeden weg konden leiden, waar
andere Staten nog in het duister van de
onwetendheid tastten. Wij weten niet of
de toestanden voor de eeuwigheid bestemd
zijn, zooals zij zich na den grootcn oorlog
gevormd hebben.
Vriendschap tusschen menschen kan ge
broken worden, hoe gemakkelijk dus ook
vriendschap tusschen Staten! Daarom is
het de plicht van iederen Engelschen
Staatsman te zorgen, dat hel Engelsche rijk
op alle mogelijkheden voorbereid is."
Deze rede. uit den mond van een Staats
man, die anders niet in den geest van den
oorlog sprak, sloeg als een bom in,
De openbare meening van zijn land ju
belde hem toe enzelfs de oppositie
bladen moesten zuur-zoet toegeven, dat zij
-de zienswijze van den premier deelden.
In het buitenland werd het opeens stil.
Men bemerkte dat de geheele aangelegen
heid zich naar een terrein verschoof, waar
zonder twijfel het Engelsche volk zich ach
ter den premier zou stellen. Zoo blies men
den terugtocht. Maar de heer St.-Aubain in
het voornaam-stille hotel Ritz te Londen
kreeg opeens veel te doen. Zijn secretaris
bracht halve dagen door enkel met het ont
cijferen van geheime telegrammen, terwijl
hij zelf lange conferenties met leden van
't Japansrhe en Fransche gezantschap had.
Lord Bumham was natuurlijk stralend
over zijn succes. Dat genoegen verminderde
zijn ergernis over een jichtaanval. die hem
plotseling overviel en aan zijn kamer ge
bonden hield. Daarom moest hij de beslis
sende onderhandelingen met Karaschin niet
te Londen, maar op Burnham Tower hou
den, temidden van de drukte van zijn
gasten.
Dat was natuurlijk pijnlijk. Ook gevaar
lijk. De kleinste indiscretie kon werken als
de beroemde vonk die in het geopende bus-
kruitvat valt. Lord Burnham wist precies
hoe de stemming in de wereld was. Overal
stonden van die eigenaardige buskruitvaten.
Zij waren alleen bedekt met allerlei offi-
cieele en onofficieele wederzijdsche vriend
schapsbetuigingen. Maar waarvoor dienden
twee mooie dochters, waar vooral de eene
meesteres was in gezelschapsstrategie? Lord
Burnham liet op den vooravond van de
verhandelingen Gloria en Grace bij zich
in de bibliotheek komen.
„Ik verwacht morgenmiddag om vijf uur
yerschillende heeren voor een gewichtige
bespreking. Het zou zeer onaangenaam
zijn, als zij onze gasten hier troffen. Zie
daarom, dat je met het heele gezelschap tot
's avonds laat uit bent. Arrangeer een picnic
op de klippen. Of maak een tocht naar
Dover, dat laat ik aan jullie over. Lieve
Grace, morgenmiddag moet je het huis voor
mij ontruimen!"
Grace stelde de verwachtingen van haar
vader niet teleur. Wie beschrijft den schrik
van alle langslapers, toen zij den volgenden
morgen om acht uur gewekt en uit hun
bedden gejaagd werden. Grace, gesteund
door een menigte fanatieke jonge dames
snelde van slaapkamerdeur naar slaap
kamerdeur en rammelde alle vermoeide
geesten wakker.
Met luid geroep werd het gezelschap in
de ontbijtkamer gedreven, waar Grace ver-
'kondigde een plan gemaakt te hebben voo^
een tocht naar de klippen met een lang
programma met groote verrassingen. Het
was een mooie rechtend een echt Zuid-
Engelsche zomerdag men nam dus met
plezier aan. In ieder geval was het voor
velen toch een geheel nieuwe sensatie de
natuur eens om negen uur 's morgens te
zien. Precies op dit uur reden de lichU -
jachtwagens voor en wachtten op het Ico-
ken van vertrek
Plotseling een kreet van een van de
rijtuigen, opwinding, tumult.... graaf Las
Valdas, die uitgemunt had als adjudant
van Grace in de uitvoering van het plan,
was in het vervullen Van zijn plichten
uitgegleden. Hij wilde juist de eenigszins
corpulente Lady Somer in het rijtuig helpen
en had zich blijkbaar aan zijn knie ge
wond. Een gescheurde spier of iets derge-*
lijks. j
-./JYordl vervolgd).
