No. 20352. DINSDAG 20 JULI Anno 1926, STADSNIEUWS. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH DAGBLAD J» FRIJS DHR ADVERTENT1EN: 80 Cts. per regel. Bij regetabonnement belangrijk lageren prijs. Kleine Advertentiën, uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en IjEaierdags 50 Cts., bij een maximum aantal woorden van 30» 1 Incasso volgens postrechL Voor eventueels opzending van brieven 10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor Directie en Administratie 2500 Redactie 1507. Postchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54 PRLJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden f 2.35, per week 0 18. Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week>,0.18. Franco per post 2.35 portokosten. Mt nummer bestaat utt DRIE Bladen EERSTE BLAD. De toestand van handel, scheepvaart en nijverheid in 1325. III (Slot). Over het drukkers- en uitge- versbedrijf geven A. W. Sijthoifs Uitgeversmaatschappij, de Rologravure-Mij. uitvoerige mededeelingen waaruit zou kun nen blijken dat de toestand in deze bedrij ven in 1925 bevredigend is geweest. Over 1926 wordt dezelfde toestand verwacht. De tariefwet 1925 heeft niet gunstig op het bedrijf gewcrkl. Een hinderlijk en dwaas gevolg van de tariefwet 1925 is, dal de uitgever, die zijn uitgaven naar een filiaal depöt of vertegen woordiger in het buitenland met name Daar liet Nederiandsch overzeesch gebied ten verkoop heeft gezonden, voor de te rugkomende, niet verkochte, dikwijls ver ouderde of beschadigde exemplaren invoer recht moet betalen, hetgeen zijn expansie- zucht en daarmede den Nederlandschcn boekenhandel in hel algemeen fnuikt Ergerlijker nog is, dat dit invoerrecht ook den uitgever treft, die (bij voorkeur kost bare) uilgaven naar een buitenlandsche ten toonstelling zondl; voor deze poging om bij te dragen tot het aanzien van Nederland in den Vreemde (van commercieel gewin is bij het deelnemen aan zulk een tentoonstelling natuurlijk weinig of geen sprake; welke Italiaan, bijvoorbeeld, koopt op een ten toonstelling in Florence Nederlandsche boe ken?) wondl hij door den Slaat met boete gestraft. Niet alle uitgevers oordeelden zoo gunstig als bovengenoemden. Een anders drukkersfirma antwoordde op de vragen, door de Kamer gesteld, dat de toestand in het drukkersbedrijf slecht is. Zij wijst als oorzaken daarvan aan het combi neeren van de bloembollencatalogi, «dat 80 pet. van de bloemisten met eenzelfde ca talogus op reis gaan. Wegens de lage porto kosten in Oostenrijk voor Duilschiand gaan de groote drukwerkorders naar Oostenrijk, zoodat verlaging van portokosten voor druk werken, ii v. tot de voor-oorlogsche, noodza kelijk is. De Oostenrijksche Slaat betaalt aan de drukkers, welke de groote drukwerk- orders uil het buitenland welen machtig te worden, 10 pet. subsidie. Lakens en Wollen stoffen. De alzet was zoo luidl het verslag nauwe lijks voldoende om hel bedrijf op volle ca paciteit le doen werken. Werkeloosheid kwam echler weinig voor. De hooge invoerrechten in de landen, die Juist voor import van deze speciale artike len in aanmerking zouden komen, belemme ren ten zeerste den export. Daarenboven frachten eenige dier landen door dumping een afzetgebied te veroveren op ons terrein, waarvan dit bedrijf belemme ring ondervindt, vooral omdat ons 8 pet. Ta rief geenszins opweegt tegen dc hoogere productiekosten, welke de verschillende so ciale wetten sinds 1919 het bedrijfsleven hebben opgelegd. Verbetering in den toestand van dit be drijf is volgens den verslaggever alleen te wachten door opheffing der sociale wellen. De limonade en blerhandel kenmerkte zich in 1925 door grooter leven digheid. Aan de weersgesteldheid wordt het toegeschreven dat dit jaar zoo veel beter W.13. De Machinale b refer ij had in het begin van het jaar te lijden onder de prijsdaling der grondstoffen, waarvan de te rughoudendheid in het koopen een gevolg was. In de tweede helft van het jaar was er een flinke vraag naar gebreide goederen. Toch was het resultaat van het bedrijf niet bevredigend. Meelfabricage. Reeds in den aanvang van 1925 Helen de vooruitzichten der tarwebloemfabricage zich goed aanzien. Er bestond een regelmatige en goede vraag, zoodat de geheele productie zich gemakke lijk liet plaat9en. Algemeen schreef men dit toe aan het feit, dat Duifschland bij voort duren zich op de Nederlandsche markt voor zag en loen dan ook in het voorjaar ver luidde, dat Duilschiand olannen beraamde om zoodra het daartoe opnieuw de vrijheid bezat, een sterk protectionistische politiek le gaan voeren, waren de verwachtingen voor de iwcede helft van dit jaar voel minder hoog gespannen. Met ingaing van Augustus trad het verwachte invoerrecht werkelijk in werking. Het feit dat het werd vaslgesteid op 8 Mark per 100 K.G., was oorzaak, dat sedert aan alle uitvoer van tarwe-bloem naar Duitschiand zoo goed als geheel een einde kwam. Niettegenstaande de Neder landsche meel-fabricage hierdoor een zeer belangrijk afzelgebied verloor, bleef de vraag naar mlandsche tarwebloem ook in ■het tweede halfjaar zeer levendig. Metaalindustrie en Con structie werkplaatsen. Een ondernoming acht de toestand in dit bedrijf goed, dank zij de verleende overwerkver- gunningen. Over werkloosheid valt dan ook niet te klagen. De lage prijzen van verschillende artike len werkten vaak belemmerend, terwijl de sjioorvrachten nog veel te hoog worden ge acht. Een andere onderneming daarentegen meldt: De toestand in de metaalindustrie is in het algemeen ongunstig: soms komt hier en daar een tijdelijke opleving voor. Belemmering, wordt ondervonden van de buitenlandsche tarieven, terwijl op de bin- nenlandsche markt met buitenlandsche me dedinging hinderlijk wordt tengevolge van dumping, exportpremies, enz., en wellicht ook door aanbieding beneden kostprijs we gens gebrek aan werk. Voor meer actieve handelspolitiek zou, wanneer de noodzakelijkheid blijkt, gevoeld worden. Wenschelijk ware het, volgens dezen in dustrieel, dat in bijzondere gevallen langer mocht overgewerkt worden. Van buitenland sche tarieven werd geen belemmering on dervonden. De tot nog toe verkregen opdrachten geven aanleiding tot alleszins gunstige verwach tingen voor 1926. Over deVis9cherij worden in hel ver slag zeer uitvoerige gegevens medegedeeld, die echter niet bijzonder gunstig luiden De uitkomsten van de Noordzeevis- s c h e r ij zijn in 1925 zeer ongunstig ge weest. De Trawlvisscherij heeft bij de eersle reizen, die gewoonlijk den doorslag geven, omdat de zeilloggers in het vroege voorjaar door winderig weder in de gelegen heid zijn zich snel en voortdurend te ver plaatsen, slechts matige besommingen op geleverd. In Maart waren de opbrengsten reeds zoo uitermate gering, dat een aantal vaartuigen de trawlvisscherij staakten. Zonder uilzondering heeft het zeil-trawl- bedrijf in 1925 voor den reeder belangrijk verlies veroorzaakt en de visschers slechts een karig loon laten verdienen. Aan de trawlvisscherij hebben vanaf be gin Januari tol begin Juni deelgenomen: 6 motor- en stoomschepen, 62 zeilschepen, met een totale brutobesomming van 311 000 gulden, bij een gemiddele besomming van f1500. De slechte uitkomsten van dit bedrijf ga ven aanleiding lot vroege uitrusting der vaartuigen voor de haringvisscherij. Begin Juni reeds waren een groot aantal schepen in zee, en begin Juli was de Kat- wijksche vloot zoo goed als voltallig ter ha ringvisscherij. De eerste reis W33 reeds een fiasco, om dat de haring bij de Shetlandsche eilanden weg bleef en ook de meer Zuidelijke gron den zelfs niet een cenigermate bevredigende vangst opleverde. Waarbij kwam, d.it de prijzen door de ta melijk belangrijks voorraden van voorjarigo haring in Engeland cn Holland, sterk wer den gedrukt, en waarvan de invloed zelts nog in September merkbaar was. De visscherij op de zand-gronden, waar in vroegere lijden de ruimste vangsten wer den behaald, die helaas van jaar tot jaar geringer worden, bracht evenmin de ge- wenschle verbetering, waarom in Septem ber aller hoop gevestigd was op de Engel- sche kust visscherij, welke in liet vorige sei zoen zoo overvloedig gegeven had. Deze hoop werd echter niet bevredigd. De vérdere ontwikkeling van de visscherij wa9 door het voortdurend stormachtige weer werkelijk bedroevend. In het Diaeonessenhuis alhier, waarin hij gcruimen tijd geleden, lijdende aan long ontsteking, werd opgenomen is heden nog onverwacht, omdat hij in den laalsten tijd weder vooruitgaande was, overleden onze stadgenoot, dr. J. G. van der Sluys, oudste dienstdoende geneesheer in deze ge meente. Jan George van der Sluys werd geboren den 19en November f848 te Egmond en be reikte dus den leeftijd van 77 jaar. Hij stu deerde aan de Leidsche Universiteit en pro moveerde den 19en Maart 1875 tot doctor in de geneeskunde. Het vorig jaar was dit al- zoo 50 jaar geleden en het feit werd door zon vrienden en vereerders herdacht en de jubilaris op hartelijke wijze gehuldigd. Niemand van de velen, die den krassen ouden dokier toen de hand drukten, zal .ifi ui Ee<*acht, dal hij aan het eind van datzelfde jaar, hun door den dood zou zijn ontvallen Van ?CT Sluys heeft zijn gansche ngo leven in deze gemeente aan de ge neeskundige wetenschap en aan de lijdende menschheid gewijd. Door zijn uitnemende promotie trok hij reed3 de bijzondere aan dacht van de hoogleeraren, met name van zijn promotor prof. dr. T. Zaaijer. Toen deze hoogleeraar dan ook een pro sector moest kiezen, waarvoor de keuze uit jonge artsen pleegt te geschieden, viel de keuze op den jongen Van der Sluys. Aan het Laboratorium van prof. Zaaijer doorliep de jonge arts. die bijzonder veel belang stelde in de medische wetenschap en bovenal een practisch man was, nog een kostelijke leerschool. Hij bleef er vier jaren werkzaam, jaren, die voor zijn volgend leven van onschatbare waarde zijn geweest en hem in zijn practijk als practiseerend arts zeer te stade zijn gekomen en daarmede ook de door hem behandelde patiënten. Het was in dien tijd niet zooals thans, dat ieder jonge arts ais hij klaar was zich ergens vestigde en patiënten trachtte te krijgen. Men nam bij voorkeur de practijk van een gevestigd arts over. f En daarvoor bood in 1879 zich de gele genheid aan, doordat dr. Van Ilerson, die hier een zeer drukke practijk had. tot hoog leeraar werd benoemd. Dr. Van der Sluys nam diens practijk over. Het was geen gemakkelijke taak de voetstappen le volgen van een zoo hoog staand medicu3 als prof. Van Iterson. Dr. Van der Sluys heeft de verwachting, die van hem gekoesterd werd, niet beschaamd gemaakt. Zijn groote populariteit als genees heer heeft hij zeker in de eerste plaats te danken gehad aan zijn hartelijk meeleven met zijn patiënten, zijn beminnelijk karak ter en aan zijn ijver en toewijding, waar door hem nooit iets le veel was, wanneer het zijn patiënten gold. Dit gevoegd bij zijn groole onbaatzuchtigheid, is het geheim ge weest van zijn groote populariteit. Voor hem is de medische practijk nooit een mid del geweesl om geld te verdienen. Maar ook is dr. Van der Sluys ais arls zoo gewaardeerd gebleven door zijn rijke kennis en zijn voortdurend sludeeren. Tot op hoogon leeftijd bleef hij kennis nemen van de vorderingen der medische weten schap. Jongere artsen schaamden zich niet in bijzondere gevallen hun ouderen collega le raadplegen. Doch niet alleen als medicus, maar ook als beminnelijk en voor ieder toegankelijk mensch slond dr. Van der Sluys hoog aan geschreven. Dit is vooral gebleken ter ge legenheid van liet jubileum, door ons ge noemd. Na dit jubileum i3 aan den knap pen ouden dokier den raad gegeven nu ein delijk eens rusl te nemen, maar hij wilde er niet van weten en zijn patiënten waren er dankbaar voor. Slechts korten tijd gele den in het gure weer bezocht hij zijn pa tiënten nog, dikwijls bij avond en op het rijwiel. Naast zijn drukke practijk wijdde hij zich ook nog aan maalschappeüjken arbeid. Ja renlang was hij lid en voorzitter van het bestuur der Stedelijke Werkinrichting, die hem na aan het hart lag en wier belangen hij op uitnemende wijze heeft behartigd. Zoo heeft hij gewerkt zoolang het voor hem dag was en dien dag is lang geweest. Nu moge hij rusten van zijn noesten arbeid- in het belang der lijdende menschheid. Zijn nagedachtenis zal in Leiden nog lang wor den geëerd. De crematie van het stoffelijk overschot zal plaats hebben a.s. Vrijdagmiddag te halfeen te Westerveld. Aan de haringvisscherij van 1925 hebben deelgenomen 16 motor- en stoomschepen, mei een gemiddelde besomming van f 26 000, terwijl de hoogste besomming was f 46.000 de laagste f 14.600. Zoomede: 97 zeilschepen, mei een gemid delde besomming van f 15.000; terwijl de hoogste besomming was f27.000; de laagste f 5800. De conclusie van het uitvoerig verslag is, dal het met de haringvisscherij diep treurig is gesleid. Ook de liaringhandel heeft in 1925 evenzeer te wenschen overgelaten. De toestand van de bokkingrooke- r ij e n was in het begin van het seizoen door onvoldoende aanvoer en slechte kwali teit der haring bepaald slecht, later werd de toestand vrij goed, totdat begin Januari 1926, ongeveer een maand vroeger dan vo rige jaren, onverwacht de overvloedige Noorsclie sloeharing kwam, mei prima kwa liteit en zeer lage prijzen, waardoor de afzet In Hollandsche bokking meteen slop werd gezet en de nog aanwezige voorraad slechts zeer moeilijk en met groot verlies moest worden geruimd. Evenzoo valt te klagen over een ongunsligen toestand van den bin- nenlandschen handel. Hel korle rapport over de O 1 i e f a b r i e- ken luidt: De toestand is bevredigend; géén werk loosheid. Tengevolge van de steeds wisselende prij zen der grondsloffen is geen bepaalde ver- wachling omtrent 1926 uil te spreken. De Sajetfabricage had in 1925 te lijden door den druk van groole prijs fluctuaties van de gTOndsioffen. Een groote prijsdaling hiervan in het begin van 1925 reeds begonnen, gaf aanleiding tot terughou ding in hel aankoopen van sajellen garens. Men verwachtte n.l. van de prijsdaling der grondsloilen een overeenkomstige daling in de prijzen der garens .welke dan ook niet uitbleef. Het verlies door de prijsdaling in hel bedrijf geleden kwam in de resultaten van bedrijf natuurlijk eveneens lol uiting. De geringe vraag naar garens was oorzaak van verkorte arbeidstijden in het tweede kwartaal van liet jaar. In het derde evenwel verbeterde de toestand, terwijl in het laatste kwartaal er volop werk was. De moeilijkhe den voor hei bedrijf kwamen hoofdzakelijk door de schommelingen, die de prijzen van de grondsloffen op de wereldmarkt onder gingen in dalende richting Omtrent Scheepsbouw vermeldt bel verslag alleen een verslag van de N.V. Scheepsbouw en Reparaliewerf „De Hoop" ie Leiden, dat aldus besluit: De resultaten in ons bedrijf over 1925 na gaande, bleven deze beneden het middel matige. In het afgeloopen jaar leverden wij 26 nieuwe schepen af, te weten; 7 Rijnsleep- schepcff, 2 zeilloggers, 15 motorvrachlboo- ten, 1 motortankschip en 1 vlet, met een totaal laadvermogen van 5948 tonnen, ter wijl wij op 31 December 1925 in aanbouw cn bestelling hadden 6 schepen, n.l. 4 Rijn- sleepschcpen en 2 motorvrachtboolen, met oen totaal laadvermogen van 2400 t nnen. Evenals in 1924 had in de Sigaren- indusrie ook in 1925 met afzetmociiijk- heden (e kampen. Gezien de enorme cur- renlie in dit bedrijf waren de resultaten, in aanmerking genomen de risico's, aan hel bedrijf verbonden, beneden het middel matige. Transport- en expeditie- bed rijf In het afgeloopen jaar 1925 was hel vervoer belangrijk meer aan kvan- tileil, doch de vrachtprijs belangrijk ïinder, zoodal het winstcijfer minder is dan in 1924. De oorzaak is de groote overvloed van schcepsruimte, waardoor lagere aanbieding, dus scherpe concurrentie. De verwachting is dat de toes3land in dit bedrijf in 1926 dezelfde zal zijn als in 1925, vooral voor de ondernemers LeidenRotter dam, die veel hoogere kosten hebben dan zij, die op andere plaatsen varen en wel wegens het dure sluisgeld te Leidsclicndam. Ook een vraag is deze, waarom wordt er in Leiden door autoriteiten weinig o( niets gedaan op gebied van Handel en Nijverheid, aldus een onderneming. Wat betreft de Zijl, deze wordt door de gemeente Leiden ge. woon gedempt; at hetgeen uit de grachten le Leiden wordt gehaald, wordt daar aan den oever neergegooid. Door de zuiging der schepen verzakt dit alles in de Zijl, doordat er geen kade of bescherming is aangebracht Kortom, Leiden is vergeleken bij andere plaatsen zeer ver achter wat havengebied betreft, geen bergingshaven voor een mo ment van overvloed van schepen; er wojdt geen voldoende aandacht geschonken aan dc mogelijkheid hier industrie gevestigd te krijgen; althans op dat gebied moesten auto riteiten meer een open oog hebben, om te begrijpen, dat dit „Leiden Vooruit" betee- kent, terwijl thans achteruitgang valt te con- stateeren." Ook de N. V. Nationaal Veem constateert, dal in het transportbedrijf in 1925 voldoen de werk was te vinden, maar dat de vracht prijzen niet in gunstige verhouding stonden tot de exploitatie-kosten Het Schuitenbedrijf bleef vrijwel stationair; 1925 liet echter, in erger male nog dan in 1924, zien dat hel vrachjvervoer per auto gaandeweg toeneemt. Ook in het V e e m b e d r ij f kwam geen noemenswaardige wijziging. Omtrent het Tuinbouwbedrijf ver meldt 't verslag het rapport van den Rijks- BINNENLAND. Dr. J. G. van der Slays te Leiden la overleden. De Eerste Kamer over het Nederl.-Doitsch handelsverdrag en de snppletoire marine* bcgrooting. Een reeks ongevallen met doodelijken afloop. BUITENLAND. In Frankrijk is een kabinet-Herriot ge- vormd. De Monzie weer aan financiën. Debat in 't Engelsche Lagerhnis over do scbnldregeling met Frankrijk. Noodweer in Engeland, Frankrijk en Dcitschland. tuinbouwleeraar te Boskoop, en een uittrek sel uit het jaarverslag van de R.-K. Tuin- dersvereeniging „St. Phocas" te Ter-Aar, waaruit althans deze algemeene conclusie is te trekken, dat Rijnland een belangrijk luinbouwdistricl is. De toestand in de Veckoekenfabrieken is bevredigend geweest in 1925 De aflevering was groot, maar de concurrentie dwong lot scherpe prijsberekening. De vooruitzichten zijn gunstig. De toestand in de Vruchten sap- en Jamfabrieken was in 1925 volgens ontvangen mededeeling niet onbe vredigend, de afzet, vooral van vruchten sappen, limonadesiropen en jams was goed, wat veroorzaakt werd door het gunstige warme weer, vooral in den voorzomer Uit den aard der zaak worden deze artike'en bij warm weer veel meer gebruikt, dan bij slecht zomerweer. Vandaar, dat werkloos heid bij ons niet voorkwam. Een groote belemmering in het bedrijf ia de steeds toenemende invoer van buiten landsche wijnen, waardoor onze vruchten wijn verdrongen wordt. De toestand in het w a s s c h e r ij b e- d r ij f, zoo meldt men is over bet algemeen niet ongunstig te noemen. Er valt een stij ging van het ter bewassching aangeboden goed waar te nemen, alhoewel de huis-in dustrie nog immer een factor i9 waarmede rekenschap dient te worden gehouden. On begrijpelijk moge het zeker zijn, dat de Leidsche Duinwatermaatschappij de huizen, waarin het was9chen voor derden al9 huis industrie beoefend wordt, niet uitsluitend op meterlarief van water voorziet. Met betrekking tot de Z i l v e r f a b r i e- k e n wordt gemeld, dat de malaise zich 9cherp afteekende in de mindere crediet- waardigheid der kleine afnemers. De noo- dige terughoudendheid bij bet verleenen van crediet heeft verkleining van den omzet tol gevolg. De omzet loopt ook terug, door dat de gevolgen van de malaise meer en meer in de kringen der arbeiders en van den middenstand voelbaar worden. De buitenlandsche mededinging doet zich gelden; hoogere tarieven zouden vermoede lijk vestiging hier te lande van filialen van buitenlandsche fabrieken tengevolge heb- ben. Dc toepassing van de Arbeidswet 1919 is nog steeds hinderlijk. Aangaande den zuivelhandel wordt gemeld, dat ook in het jaar 1925 de na-oorlogsweeën zich in dezen voornamen tak van handel en industrie in buitenge woon sterke male hebben doen gevoelen. Waren in voorgaande jaren groote verlie zen geleden door het feit dat de Marken, die men in ruil voor de gezonden producten ontving tot non-valeurs gemaakt zijn, in la-tere jaren en ook in het verslagjaar zijn enorme verliezen geleden door wanbetalin gen, die in het huidige Duilschiand op zeer groolen schaal voorkomen. De prijzen der zuivelproducten waren in 1925 over het algemeen zeer bevredigend te noemen, terwijl dc productie aanmerkelijk grooter was dan een jaar daarvoor. Aan boter werd 1925 uitgevoerd ongeveer 39.7 millioen Kilo tegen nog geen 34 milli- oen in 1924 Uiervan ging in 1925 ruim 21 millioen Kilo naar Duitschiand, 3898 Ion naar Engeland, 2207 ton naar België en 687000 Kilo naar Oostenrijk. Aan kaas werd 1925 bijna 80 millioen Kilo uitgevoerd, waarvan 36 millioen naar Duitschiand en 7 millioen naar Engeland. De kaasmarkt hier ter stede neemt nog al tijd een voornamen plaats in. Zoowel in de kringen van belanghebben den als in Middenstandskringen zijn reeds ia 1921 stappen gedaan, om te komen tol een nieuw marktterrein. Hoewel aandacht aan deze aangelegenheid door de betreffende autoriteiten geschonken wordt, zijn hij het uitbrengen van dit verslag nog geen defini tieve maatregelen tot een verbetering in den thans onvoldoend geachtcn toestand ge nomen. De Kaasmarkt te Alphen a. d Rijn ont wikkelt zich daarentegen gestadig en de autoriteiten zien in Rijnland's tweede plaats

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1926 | | pagina 1