u
Wo, 20195,
WOENSDAG 13 JANUARI
Anno 1926,
Dit nummer bestaai uit TWEE Bladen
EERSTE BLAD.
Onze Watersnood Inschrijving.
Officiesle Ksnnistieying.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH ÉHDAGBLAD
PRIJS DER AD VERTE NÏIEH:
30 Cts. per regel Bij regelabonnement belangrijk lageren prijs.
Kleine Adverlentiën. uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en
Zaterdags 50 Cts., bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventüeele opzending van brieven
10 CU. porto to betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordelndsplein Telefoonnummer» voor
Olreotle on Administratie 2500 Redactie 1507.
Postchftqua- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANTS
Voor Leiden per 3 maanden 235, pet week .......V,... SC0.18.
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week „0.18,
Franco per post 2.35 portokosten.
Wij ontvingen nog van:
Directie en personeel Ncd. Rologravurc-
Mij. f94; tam. J. f28.50; E. B. B.-personeel
fö, E. B. B. f25; A. v. d. L. fö; W. A. K.
35- jongeheer J. C. K f 1; fam. v. D. f 12.50;
B. M. f3; D. K.-W. f25; L. E. f 10; R. O. G.
f25; dames B. f25; A. W. fö; .NN. fl;
B. do K. f5; A. W. en'E. K. f 10. Allen te
Leiden.
In lolaal ontvingen wij f 7001,30'/;.
Alle giften blijven welkom.
DE DIRECTIE.
HINDERWET.
Burgemeester en Wetlioudore van Leiden
Arengon ter algemeene kennis, dat dc be-
ili3sinff op het verzoek van dc N. V. Eerste
Leidsoiie Electrische Fabriek van Koek,
Banket- cn Suikerwerken II. G. P- Timp,
om vergunning tot het uitbreiden van de
boek- en banketbakkerij in het perceel
Haarlemmerstraat No. 217, Sectie H No.
3638, 13 verdaagd. 23Ü
N. C. DE GJ.TSELAAR, Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
Leiden, 13 Januari 192G.
Herdenking van het 25-jaiig amblsjnbilenm
van Ds. Joh. W. Groot Enzerink.
Zooals wij gisteren meedeelden had heden
"Üe huldiging van ds. flraot Enzerink te zij
nen huize aan den Witte Singel plaats. Dc
woning was als gevuld mot allerlei cadcaux,
in don vorm van zilveren voorwerpen,
[Vruchten-, bloemenmanden en bouquclten,
- zoowel tut vroegere gemeenten als .uit Leider,
L zelf, waaronder ren fraaie bloemenmand
I van dr. Do Bruine Groeneveldt, die ds. Cr. E.
r in zijn ziekte behandelde, alsook oen zeer
Bijzonder bloemstuk, uitsluitend vin kost
bare orchidceün van een vriend-bloemist uit
Leeuwarden bonevens bonderden brieven en
'kaartjes. Ook liet hoofd der gemeente, jlir. De
Gijselaar liad een sehriftclijken gelukwensch
gezonden, aarbii hij zijn leedwezen be
tuigde wegens familie-omslandigheden ver
hinderd te zijn persoonlijk le komen.
To Ilulfeif diende de huldigingscommissio,
levonmd door de hceren:
Pint. dr. n. M. van Nis, ecra-voorzitter;
1. P. Mulder; J. A Verhoog, voorzitter; O.
Lekkorkerker, penningm.: G. .1. Visser; W.
föeercwoer, J. G. Lamme, J. J. F. v. d. Wijn
gaard, G. II. Lens. W. F. Eggink, P. J. Jan
sen, W. J. Batist Jr., ft. J. v. d. Nat, C.
Mcebelsc zich aan. Rij lien had zich ook ge-
Voogd een der vrienden uit Leeuwarden de
■heer W. C. de Groot.
Als corc-vonrzilier der Commissie nam
prof. Van Nes liet eerst het woord om den
jubilaris hartelijk geluk te wenschcn. Een
paar dagen geleden bad ten gemcentelid
hem gezegd, niels van zulke huldigingen
te willen weten, omdat er geen verdienste in
gelegen is zijn plicht le hebben gedaan. Dat
voord zal door den feestvierenden predikant
worden overgenomen', j-i deze zal zelfs lie
ver van een lieni geschonken voorrecht gc-
Tgcn dan van een vervulden plicht. Maar
de gemeente heeft er anders over gedacht,
til gaarne gebruik gemaakt van do haar
geboden gelegenheid om den geliefden
lec-raar le (nonen, hoez -r zij hem waardeert.
Pc leeraar zelf zal den hc-ni gereikten krans
nederloggen aan de voeten zijns Hoeren.
God heeft ds. G. E. een geopende deur
in de Leidselie gemeente gegeven, die nog
-wijder openging na den moeilijken tijd in
Let Diaconessenhuis, toon hij aan do ge
in; ente als uit de dnoden word wedergc-
schonken.
,,Een strijdbaar held", zo,, staat onze ju-
bileerendc leeraar bekend; zijn arbc-id onder
de gevangenen in Leeuwarden geelt ons een
blik op zijn door ontferming bewogen hart.
„Een man. die altijd in de oppositie is", zon
wordt hij door veten geschilderd: God sterke
hem nog lang om in dc kracht des Ileeren
oppositie te voeren tegen alle onrecht,'alle
zonden.
De voorzitter, de li; r I A. Verhoog, ver
kreeg daarna liet woord. Hij herinnerde er
aan, dat do jubilaris in de pers en straks
■loer prof. Van Nes terecht een strijdbaar
he'd was genoemd. Inderdaal hij heeft
rechts en links slagen uitgedeeld. Ook spre
ker heeft daaraan niet kunnen ontkomen.
Meer dan ec-ns hebben zij scherp tegenover
elkander gestaan. Doch nooit heeft dit ver
wijdering gebracht. Steeds hebben zij elkaar
de hand weder gereikt en gezamenlijk voor
God hun zonde beleden cn zich gebogen
voor con cn denzelfden Heiland. Herinne
rend aan do moeilijke maanden van des
jubilaris zware ziekte, deelde spr. nog mee
hoe hij loen met anderen den Heer om her
stel had gesmeekt, met groote blijdschap ge
tuigend, hoe die gebeden zijn v v hoont ge-
wonden.
De spr. besloot zijn van groote verve-ring
getuigend woord met den wensch, dat God
aan ds. Groot Enzerink de kracht zal geven
om nog veto jaren zijn getrouwe dienstknecht
te kunnen blijven. ITij bood hem daarna,
mede namens do vrienden van Wapenvclde
en Leeuwarden een enveloppe met inhoud
aan, vergezeld van con fraai album mot
loeren hand, bevattende de veto namen der
deelnemers.
De heer Do Groot uit Leeuwarden bracht
daarna in herinnering, wat ds. G. E. gedu
rende liet 14-jarig verblijf in die gemeente
heelt gedaan, en deed daarbij uitkomen, hoe
men dat werk nog altijd waardeert en dat
de jubilaris bij het tegenwoordig geslacht
niet zal worden vergoten. In het bijzonder
memoreerde hij dions werk in de Strafge
vangenis. Hij weet, dat vole gevangenen nog
veel en vaak aan hem en zijn prediking
zullen denken.
Deze spr. getuigde ook mot warmte van
do veto gaven van hoofd en hart van mevr.
Groot Enzerink, die haar man steeds trouw
ter zijde stond.
Hij selielslc naar aanleiding van de be
titeling van strijdbaar held dsn jubilaris als
den man van truffel en zwaard Hij bouwde
op en wist hetgeen hij bouwde ook le ver
dedigen.
Do heer Groot Eozerink op do verschil
lende toespraken antwoordende, ving .aan
met op tc merken dat hij liefst do quali-
ficatie omtrent zijn persoonlijke karakter
trekken, van dea hoer De Groot aan
vaardde en beleed in alle oprechtheid dat
hij bovenal den mede liefheeft. Ook dc
Leidschc broeders kunnen weten dat hij
eea man van "den vredo is. Alleen als liet
noodig is, is hij tot don strijd bereid cn
voor heilige beginselen staat hij op de
bres.
Deze dag is voor hem een <!«g vim groote
verootmoediging, al durft hij tc belijden
dat hij steeds hij zijn arbeid aan Gods eer
heeft gedacht en niet zich zelf gezoent.
Spr. besloot met elk der sprekers te be
antwoorden cn hun dank te zeggen voor
hun goede wenschen en de daarbij gevoeg
de stoffelijke hlijkon van waardccring.
Met waardccring getuigde hij met den
schrijver in het „Leidsch Dagblad" en den
spr. uit Leeuwarden van den steun cn de
hulpe van zijn vrouw, vooral in moeilijke
dagen.
Hierna sprak o m. ook nog zijn ambtgenoot
ds. Luuring uit Hazerswoude, die hem reeds
voor dertig jaar als student licclt gekend, ter
wijl ook de hcer Bontenbal uit Leiden nog
herinneringen van vrocgercn tijd ophaalde.
Na afloop hiervan verschenen nog de hoe
ren ds. Te Winkel, ds. Kromsigt en ds. Bak
ker, bestuursleden van de Confessioneele
vcrecniging te Amsterdam die hun medebe
stuurder huldigden cn hem ats blijk van
waardeering eenige fraai gebonden boekwer
ken aanboden.
Hetzelfde deed bij monde van ds. Hart-
wigsen het Ministerie van Hervormde predi
kanten te Leiden, terwijl len sloite ook dr.
IMooy uit naam van den Leidschen Kerke-
raad den jubileerenden ambtgenoot met
dezen dag gelukwenschtc.
Nadat de lieer Groot Enzerink ook de laat
ste sprekers had bedankt, drukten al dc aan
wezigen den jubilaris de hand, waarbij som
migen hunner nog eenige hartelijke woorden
voegden.
Hierna werden ververschingen aangebo
den, waarmede de huldiging eindigde.
Hedenmiddag werd een receptie ten huize
van den jubilaris gehouden, die. zeer drukt
bezocht was.
Watersnood-Comité.
Rij den Benningmeostor van hei Waters
nood-Comité zijn nog de volgende giften
ingekomen:
Mr. Eg. d. V. f 300; Dr. J. II. H., Voor
scholen t 10; A. B. C. f 100; Mevrouw J.
C 7.V f 25; Collecte Bonifacius Kapel
f 13.851/2; A M. T. f 30; Ir. A. G. B. f 60;
Dr. H. D. v. G. i 50; S. J. 1. P. f 25; N. N.
f 10; Ml'. 1'. A. r. H. f 100; Prof. Dr. L.
v. 1. f 20.
Gitten worden nog gaarne ingewacht bij
den Penningmeester den heer F. Muys van
dc Moer, Plantsoen 40, Postgirorekening No.
57471.
Hei practiscb effect der Invaliditeitswet
Na S jaar.
Op 3 Doc. ruber 1925 was do Invaliditeita-
wet 6 jaar in werking. Het loont de» moeite
na te gaan wat in dat tijdvak met die wet
roods is bereikt. Immers nog steeds zijn do
bezwaren legen het plakken van rente-
zegels vele en dit komt niet alleen omdat
die zegels geld kosten maar ook omdat men
geen oog heeft voor hel groote maatschap
pelijk nul, dat met dit plakken wordt be
reikt.
De door de Rijksverzekeringsbank opge
maakte slaat die dc resultaten weergeeft,
bereikt op 1 Do,- 1925, dus op 2 dagen na,
zes jaren na de invoering, geeit een vrij vol
ledig inzicht in de praelischo werking der
wet. Men moet daarbij in aanmerking ne
men, dat alle degenen die in den loop van
dit 6-jarig tijdvak van de wet hebben gepro
fiteerd, doch op 1 Dcc. 1925 hetzij overleden
waren, hetzij voorzoover hel weezen be
treft, den 14-jarigen leeftijd hadden bereikt,
niet meer zijn opgenomen. Hel zijn dus
alleen 1 o o p e n d o renten.
Op I December 1925 waren loopendc:
-18027 Ouderdomsrenten verkregen krach
tens ec-n routekaart, jaarlijks bedrog,
t 7.145.476.00.
11289 Invaliditcifsrent'm, jaari. bedrag,
f 1.916.247.06.
55838 Wcduwenrenlen, jaari. bedrag,
f 988.223.34.
7401 Wcczenrenlen, jaarlijks bedrag,
f 1.353.789.32.
Totaal 72305 renten len bodrage van
jaarlijks f 11.403.735.72.
Lit den loop van liet 6-jaiig tijdvak wer
den 15.323 verzekerden die dreigden inva
lide te worden geneeskundig behandeld of
verpleegd. Do jaarlijksclio kosten daarvan
beloopen circa 21/» millioen. zoodat op dit
oogenblik van ds jaarlijksch betaalde pro
mise f 32 miiüoen), f 14 millioen recht
streeks ten goede komt aan ouden van da
gen, invaliden, weduwen, weezen en zie
ken. De rest wordt belegd in het invalidi-
teitsfonds voor toekomstige rentetrekkers.
Voor den Raad van Arbeid te
Leiden waren de cijfers:
1400 Outhrdomsrcntan, jaari. bedrag,
f 207.142.00.
421 Inva-liditeilsrc-nlen, jaari. bedrag,
f 69.703.40.
152 Wcduwenrenlen, jr-ariijks bedrag,
1 26.295.62.
249 Weezen renten, jaarlijksch bedrag,
f-46.112.56.
Totaal 2222 ronton ten beirage van jaar
lijks: f349.253.58, terwijl aair493 verzeker
den die dreigden invalide tc worden ge
neeskundige verpleging word toegestaan.
De jaarlijksclio kosten hiervan bedragen
f 60.000 zoodat in het gebied van dezen
Raad, ruim vier Ion gouds rechtstreeks (en
goede komt aan ouden van dagen, inva
liden, weduwen, weezen en zieken.
Ds a.s. woning- en gezinstelliug.
Reeds vele jaren voor de in werking tre
ding van de woningwet van 1901 werd door
liet Gemeentebestuur van Leidon getracht
verbetering in de woningtoestanden te bren
gen door het ongeschikt ter bewoning ver
klaren van de allerslechtste woningen. Een
algemeen overzicht bestond niet, at was
dan ook wet bekend, dat dc woningen in dc
veelvuldig voorkomende poorten,en sloppon
tot de allerslechtste woningen behoorden cn
bewoond werden door lal van groote ge
zinnen.
Toneinde hu dit algemeen overzicht le
krijgen, weirl door don Gemeenteraad in
1898 besloten, evenals zulk3 in Amsterdam
was geschied, over te gaan tot een systenm-
tisch woningondorzoek. Het onderzoek be
paalde zich tot de één-, twee- en drie-kamer
woningen. Het daarover uitgebrachte ver
slag gaf een duidelijk overzicht van de in
die categorie van woningen beerschende
toestanden.
Rij de iu werking treding van de Woning
wet werd, met behulp van do verzamelde
gegevens, een voningkarlhoteek en de Ver
ordening nopens behoorlijke bewoning van
woningen, oen controle ingesteld op de over
bevolking.
ieder jaar werd geconstateerd, dat het
aantal goedkoope woningen verminderde,
o.a door het inrichten tot bergplaatsen,
door afbraak voor uitbreiding van fabrie
ken enz.
De woningtoestand in de woningen met
lage huren werd steeds slechter. Tot onbe
woonbaarverklaring werd ook niet dan in
zoor buitengewone gevallen overgegaan.
In 1911 werd door den Gemeenteraad be
sloten. evenals in Amsterdam was ge
schied, over te gaan tot het houden van een
woningtelling, gevolgd door een systematisch
woningondorzoek.
Bij deze telling werden gegevens verza
meld omtrent de huur, het al of niet be
woond zijn, de ligging van de woning in het
perceel, liet aantal vertrekken enz. Van elke
toen gevonden woning word een kaart aan
gelegd en een z.g. vnningkarflioteek ge
vormd.
Als eerste vervolg op de hierboven ge
noemde woningtelling werd in 19121913
een uitgebreid systematisch onderzoek in
gesteld naar den toestand van de woningen
in poorten cn sloppen.
Waren er bij het systematisch onderzoek
in 1900 opgenomen 804 woningen in 117
poorten cn sloppen en bewoond door 3428
personen, in 1912 waren er nog 508 wo
ningen verdeeld over 82 poorten en sloppen
en bewoond door 1938 personen.
Uit het bovenstaande blijkt dus wel, dal
het aantal goedkoope woningen, al betreft
het dan ook hier alleen die in poorten en
sloppen, slerk verminderde, terwijl uit an
dere gegevens niet kon worden geconsta
teerd, dat er andere goedkoope woningen
voor in de plaats waren gekomen of hoe nu
de bewoners uit die poorten en sloppen wa
ren gehuisvest.
Het onderzoek in poorten en sloppen werd
gevolgd door een systematisch onderzoek
van de woningen, gelegen tusschen Hooi
gracht, Oude-Rijn, Zijlsingel en Nieuwc-Rijn.
De totstandkoming van die beschrijvin
gen en opnemingen vorderde Idbgzaam, ter
wijl na eenigen lijd de werkzaamheden
werden stopgezel, zoodat lot een volledige
uilwerking van de verzamelde gegevens en
het daarmede aanvullen van de woning-
lcarlhoteek niet kon worden overgegaan.
De bovenbedoelde karthoteek had zoo
doende al zeer spoedig geen waarde meer
voor het verkrijgen van een overzicht van
de woningtoestanden.
In het laatst van 1917 werd wederom een
woningtelling gehouden, waarbit het bleek
dat slechts zeer sporadisch een onbewoonde
woning werd aangetroffen, terwijl tevens
werd opgemerkt dat veie eensgezinswonin
gen door 2 of nicer gezinnen werden be
woond.
Do bij doze telling verzamelde gegevens
werden door omstandigheden, hier niet Ier
zake dienende, niet uitgewerkt
Ook de uitkomsten van do in 1919 gehou
den RijkswoningtcRing waren niet zoodanig,
dat oen goed cn vertrouwbaar overzicht
werd verkregen hoe nu feitelijk do stand
van den woningmarkt was.
Afgezien de verdere voordeelen, die het
houden van een woning- en gezinstelling
kan bieden, is derhalve het doel daarvan
in do voornaamste plaats, om ds onzeker
heid teu opzichte van het al o£ niet nood
zakelijke van verdere maatregelen weg te
nemen, opdat wordo voorkomen, eenerzijds
dat door onnoodigen woningbouw kapitaal-
verspiliiDg plaats vindt, anderzijds dat bij
het ten onrechte zich terugtrekken van de
.verheid, de belangen van de volkshuisves
ting ernstig worden geschaad.
Deze woningtelling zal den grondslag zijn
van een woningkarthotcek, welks door het
daarin verwerken vau alle gegivcns, betrek
king hebbende op de vermeerdering o£
vermindering van het aantal woningen, de
wijze van bewoning, da huur, enz., een be
trouwbaar overzicht zal kunnen geven van
het aantal aanwezige woningen verdeeld naar
de huurgreepen.
Naast do woningtelling zal een gezins-
telling worden gehouden. Een gezinstelling
in den ruimen zin van hot woord. Onder
gezin wordt in dan regel verstaan een echt
paar, al dan niet met kinderen.
lien en ander is aanleiding geweest, dat
bij besluit van den Gemeenteraad van 26 Oct.
1925 werd besloten over te gaan tot liier-
voor bedoelde woningtelling en een telling
van do woningbehoefte in de verschillende
huurtroepen.
Aan deze tellingen wordt thans door het
Bouw- en Woningtoezicht met kracht ge
werkt.
Uit do verkregen resultaten zulten o.a.
kunnen worden opgemaakt de woningvoorraad
on de woningbehoefte in do verschillende
huurgroepen, waaruit dan verder zal zijn
af te leiden in welke huurgwrspen nog een
tekort bestaat of wellicht reeds een over
schot zal zij n te cons bitteren.
Ook de mate van inwoning, welke thans
nog plaats vindt, zal kunnen worden na
gegaan.
Uitdrukkelijk ztf er ten slotte do aandacht
op gevestigd, dat. de opname van de gegevens
voor do personeele b: listing, welke eveneens
Maandag a.s. aanvangt, niets uitstaande heeft
roet de woning- en gezinstelling, zoodat bij
het verstrekken der inlichtingen aan de
tellers geenerki reserves in acht behoeven
te worden genomen uit vrees, daardoor to
hoog in de belastingen te werden aange
slagen 1
Braad.
Gisteravond le ongeveer negen uur wer
den de bewoners van liet Galgewaler op
geschrikt door het geroep van brand, welke
bleek te zijn uitgebroken in het gebouw van
dc Ncderlandsche Rotogravure-Maatschappij
aldaar. In minder dan geen tijd taaiden do
vlammen, aangewakkerd door den sterken
wind, boven genoemd pand uit, zoodat de
brand zich zeer ernstig liet aanzien. Eenigen
van het personeel, die in de nabijheid woon
den en zicli naar den brand gespoed had
den, vingen met blusohapparalen liet blus-
schingswerk aan, maar eerst toen spoedig
na het uitbreken van den brand de motor-
spuit ter plaatse verscheen, kon dat serieus
lei hand worden genomen. Bovendien werd
nog water gegeven uit een drietal slangen
op de waterleiding. Het duurde ongeveer
een halfuur voor men het vuur bedwongen
had, dat men gelukkig alleen tot één loca-
lileit der drukkerij beperkt had weten te
houden. Deze atdeeling brandde dan echter
ook geheel uit. Verschillende drukwerken,
zooals bijv. het „Panorama" voor deze week
wist men intijds te redden. De waterschade
aan de naburige perccelen i3 aanzienlijk.
Door de groote hoeveelheden water, die
in de vuurmassa werden geworpen, wist dit
al spoedig geen uitweg meer en moest men
een gat in den muur hakken om dit kwijt
te raken.
De schade wordt door verzekering gedekt
Naar wij vernomen ondervindt het bedrijf
van de gevolgen van den brand geen
stagnatie.
Als oorzaak werd ons genoemd, dat de
brand naar allo waarschijnlijkheid ontslaan
was door kortsluiting of door zelfonlbran
ding van chemische sloffen in de fabriek.
Leidsche IJsclub.
Naar wrj vernemen zal bij' doorgaande vorst
morgen de baan ran de Leidschc IJsclub
geopend worden.
Tot onderwijzeres bij bot Christelijk
lager onderwijs aan de school Paslcurslraat
(hoofd G. Bakema) ziin benoemd moj. G. .1.
Schreuder alhier en mej. H. Veencdaat le
Oegstgeest.
In de Maarsman-:;teeg is c;n groote
spiegelruit van den winkel van den heer v.'
H. door eonige jongens, die nan het atoeiqi
waren, verbrijzeld. De jongen' zijn naar r
politic-bureau gebracht.
BINNENLAND.
De Koninklijke Familie weer terug uit he.
overstroomde gebied.
Nog geen oplossing der Kabinetscrisis.
Adressen inzake de zaak-Geelkerken.
Te Nijmegen is een installatie voor hef
vervaardigen van val3che bankbiljetten ia
beslag genomen. Twee personen zijn gear
resteerd.
BUITENLAND.
Waar de Dnitache socialisten weigeren
mede te werken aan de groote coalitie,
wordt Lntlier opgedragen een kabinet to
vormen.
Hervatting van den parlementairen arbeid
in Frankrijk. Doumer in 't gedrang.
Wat de Britsche mijneigenaren willen.
Ouzo stadgcnoolc, de weduwe L.
OuvrerkcrkDo Winter, die mei-gen 40 jaar
als werkvrouw haar diensten presteert,
woont Waardgracht 32. Gisteren werd liet
nummer onjuist vermeld.
Gislercn is een donkergrijze herdere-
iiond, met zwarte staart, opgevangen. Aan
den halsband was eon riem bevestigd zoodat
vermoed wordt, dat hel dier is losgebroken.
Inlichtingen zijn te bekomen aan het politie
bureau.
Inplaals van liet concert, in de work-
lijst aangekondigd op 24 Januari, zal cr in
de groote zaal van het Volkshuis op Zon
dag 17 Januari een muziekavond worden
gegeven. Het zal een zeer bijzondere avond
zijn: Geertruida vau Vladeracken zal volks
liederen zingen in verschillende overeen
komstige costuums. Het zullen zijn geeste
lijke cn wereldlijke liederen uit verschil
lende landen. Een korl kernacblig gesproken
woord zal bovendien liet lied dieper doen
begrijpen en genieten. Zie verder adver
tentie.
MUZIEK.
Resideutie-Orkest.
Om eon loonwerk tc kunnen begrijpen moet
inea het land kennen alwaar en Jen tijd
waarin zijn dichter leefde; hot moet geplaatst
worden in do lijst van zijn tijd; om dichters
to verstaan, moet men naar dichters landen
gaan. Deze wijze raadgevingen zijn in dc
praktijk niet altijd oven gemakkelijk op te
volgen. Daarom, bepaald, zal veel on3 on
begrepen voorbijgaan. Wat, even bepaald,
jammer ia: zooal niet om het onbegrepen
kunstwerk, dan toch om de reis. llaar één
ding staat ook vast: er zijn werken, voor
welker juist begrip die lastige voorbereiding
achterwege kan blijven. Er zijn zelhs werkc-n
uit hot verleden, waarin het juist anderom
gaat: waarbij het begrip van liet werk niet
afgeleid wordt uit het begrip van den tijd,
maar. waarbij man, integendeel, den tijd niet
beter kan leuren verslaan dan door het
kunstwerk.
Dat is ons nooit zoo duidelijk geweest'
als gisteravond bij 't aanhooren van Bach's
suilo vdor strijkorkest met drie Ruiten cn
cembalo, «vnarmco Van Anrooy den avond
opende.
Dit woDdere muziekstuk is 'n product van
ziju tijd. Maar voor ous, nakomelingen, L-
hot hot middel van directe aanschouwing
van dien tijd. Directe aanschouwing: we ver
nemen niet iels over ol omlrent dien tijd,
maar wc voelen ons teruggeplaatst midden
in dien tijd. als loofden wo er ui voor nét
oogenblik. Daarmee moge, ecnigszins om
slachtig, gezegd zijn, dat deze suito van
Baeh 'n kunstwerk is van den allerlioo-stcn
rang. Zoo ooit eenvoud kenmerk is van het
waro on sehoone. dan hier. Want eenvoudiger
muziek laat zich haast niet denken. De lijn,
waarlangs zo zich voortbeweegt, is overal
gemakkelijk te volgen, 't zij, dat dio enkele
Ijjn aan haar eigen sierlijkheid genoeg heeft,
hetzü ,dat cr een wisselspel is van meerdere
tegelijk, dio tot elkaar neigen en wcor van
elkaar afgaan mot hoofschen zwaai en aris
tocratisch gobaar. Muziek zonder eenige com
plicatie, zonder eenige ik-psychologie, die
niets anders wil zijn dan het bemiauelijk
hartelijke, eenvoudige sociale leven van dien
tijd in klanken, kleuren cn lijnen verbeeld,
kunstvol ongekunsteld. Vrn Anrooy heelt do
zeven stukjes, waaruit de suite bestaat, zoo
prachtig verzorgd, neen gekoesterd, door het
aanbrengen van de fijnste (oelsjcs, hier ecu
kleine, vertraging. -2 kleins itpjnngv
'dat hot gchfr'roproductio in staat In
een cogpryii van klank. Prachtig it
niet rp'iukkig- coquette Badinerie v-
het fitig het cembalo met zijn
is. prekend kristal (bijv. in de 5.-
dydonaisc). Eigenlijk zouden v.t
cnoemeo. We kunnen Van Anrooy, s
lar genoeg zijn, dat hij ons aco»
