Ho. 20155.
DINSDAG 24 NOVEMBER
Anno 1925.
Officieels Kennisnevinq.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
--r-
SCH
DAGBLAD
PRIJS DER AD VERTE NTIEN:
80 Cta. per regel. Bij regelabonnement belangrijk lageren prija.
Kleine Advertentiën, uilsluitend bi] vooruitbetaling, Woensdags en
Zaterdags 50 Ctsbij en maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens poatrecht. Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 5 Cts.
Bureau Noordelndsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 2500 Redactie 1507.
Pestchèque- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
PRUS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden ƒ2.86, per week „„Trriuu ZO.18,
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week0.18,
Franco per post 2.35 -f- portokosten.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
[Aan den gemeentelijken vischwinkel,
Vischraarkt 18, lel. 1225, is WOENSDAG
verkrijgbaar: SOHELVISCH A f 0.10—i 0 17,
'SOHOL 4 f 0.13—1 0.28, GEIL KABEL
JAUW 4 f 0.15 en TAiRBOT 4 f.0.52
per pond.
N. C. DE G1JSELAAR, Burgemeester.
Leiden, 24 November 1925.
-
Veikeei(d).
Nog niet lang geleden, moesten wij helaas'
pededeelen, dat de plannen om de tramver-
Jinding LeidenHaarlem te electrificeeren,
jtoorloopig niet verwezenlijkt zouden wor
den. En waar wij du3 dit ouderwetsche ver
voermiddel nog dagelijks over den weg
zullen zien pullen en rammelen, willen wij
(,p een gevaar wijzen, dat o.i. zeer gemakke
lijk ie op te heffen. Meermalen komt het nl.
.goor dat bij tegenkomen van auto's, karren
Of wielrijders de machinist van de tram plot
seling stoom afblaast, waardoor het uitzicht
Voor een ieder geheel en al belemmerd wordt
ja eigenlijk geheel weggenomen, waardoor
ongelukken niet uitblijven.
En hoe dit nu te voorkomen? Wel er zijn
£bogenbtikken genoeg gedurende de reis, dat
Seen vervoermiddel de tram tegemoet komt,
at er geheel geen verkeer is en op dergelijke
vbogenblikken behoort afgeblazen te worden
en dit moet volgens ons een voorschrift voor
de machinisten zijn, zooals dit ook was bij de
Voormalige stoomtram den HaagDeltt.
Kamer van Koophandel.
iWedêrom liggen volgens de mededeelin-
"ien van de Kamer van Koophandel ter
doorzending aan den deurwaarder gereed
een 30-tal dwangbevelen, verdeeld over de
navolgende gemeenten:
Leiden 21Voorschoten 3 ;Katwijk a. Zee
2; Rijnsburg 1; Noordwijk-Binnen 1; Noord-
wijkerhout 1; Alphen a d. Rijn 1.
Ingeschrevenen in het Handelsregister,
die de kosten voor Eerste Inschrijving of de'
Jaarlijksohe Bijdrage nog niet hebben be
taald, en daaraan reeds per aangeleekend
schrijven zijn herinnerd, worden nog tot
25 dezer in de gelegenheid gesteld hel ver
schuldigde te voldoen.
Na dien datum hebben zij de hooge kos
ten, welke op de dwangbevelen vallen en
,ran f 7.50 tot f 15 kunnen bedragen.
Vanaf 9 October tot 4 November zijn in
Rijnland 9 nieuwe zaken opgericht, waar
onder 3 te Leiden, twee in Oegstgeest. één
in Noordwijk-Binnen, één in Noordwijk,
één in Noordwijk aan Zee, één in Voor
scholen en één in Warmond. Opgeheven
werden in dat tijdsverloop vijf - zaken,
waarvan vier in Leiden en één in Noord
wijk. Wijzigingen ondergingen 18 zaken,
waarvan li in Leiden, één in Ter Aar, één
in Leimuiden en één in Zoelerwoude.
Eglise wallonne.
Voor een vrij talrijk gehoor hield gister
avond in de Waalsche Kerk, Breestraat, de
heer Charles Bost, predikant te Havre en
lid van de „Société de l'historie du protes
tantisme francais" een lezing over het on
derwerp: Le protestantisme en France après
la révocation de l'Edit de Nantes: les as-
sembleés au désert cl les „prophètes" cé-
venols.
Nadat gezamenlijk gezongen was Psalm
68 vs. 1 en 2. ving spr. zijn rede aam, aan
welk betoog hij een korl historisch over
zicht deed voorafgaan. Spr. schetste .den
toestand, waarin het Protestantisme in
Frankrijk na de herroeping van hel Edict
van Nanles verkeerde en hoe de belijders
van dezen godsdienst blootgesteld "waren
aan vervolgingen, die velen van hen dwong
het land te verlaten. Verder wees spr. op
de beteekenis van Jean Cavelier, den aan
voerder der Camisards, die den strijd legen
de katholieke overheersching aanvaardden,
doch ten slotte werden onderworpen door
Villars, een Fransehen generaal.
Aan het einde.van zijn met gloed uilge-
proken rede vertoonde spr. nog een serie
fraaie lantaarnplaatjes, dio tal van her
inneringen aan den lijd van dezen geloots-
eorlog in beeld brachten.
Winkelweek NlVIBO.
Hel is niet alleen aangenaam, maar ook
ermakelijk le winkelen in het ..Centrum".
Jong en oud is de étalage's n-m het bekijken
en zoekt de létters er uit Zaterdagavond
was liet haast geen doorkomen, zoo druk.
Het is van het bestuur dan ook zeer goed
gezien deze attractie aan de winkelweek te
verbinden. Nu, hel is een heel werk, doch
P1" waren al jongens, die al 59 of 60 letters
hadden. Wij hebben eens geïnformeerd bij
het bestuur hoeveel letters er dan toch wel
rijn. In totaal bleek dil 61 letters te zijn,
Waaronder G hoofdletters. De spreuk doelt
natuurlijk op het Centrum. Reeds zijn er
'al van oplossingen ingezonden. Het is ook
Vermakelijk le zien op welk een vindingrijke
Mze sommige winkeliers hun teller hebben
verstopt. Men denke er vooral om 2ijn in-
vutlormulier te onderteekenen. Fn als men
dan op N. Rijn 57 eens een kijkje neemt,
ziet men de prachtige geschenken, die de
deelnemende winkeliers beschikbaar heb
ben gesteld. Daar is nu letterlijk van alles:
Japonstoften, luxe tafeltjes, zilverwerken,
sigaren, enz., enz., te veel om e- noemen.
Een kijkje is waarlijk de moeile waard.
De formulieren, welke bij de winkeliers
verkrijgbaar zijn, zijn tot 28 November in-
leverbaar.
Feestavond Ned. Litho-, Foto- ea
Chemigrafenbond.
De aid. Leiden van den Ned. Litho-,.
Foto- en Chemigrafenbond vierde haar 15-
jarig bestaan met een luisterrijk feest in de
smaakvol gearrangeerde tocmeelzaal van
„Zomerzorg".
Na de gebruikelijke openingsrede van
den aldeelingsvoorzitter, hield de Bonds
voorzitter. de heer Roelofs, een kernachtige
feestrede, kort maar krachtig. Verschillende
afdeelingen hadden hun gelukwenschen in
gezonden, terwijl ook nog eenige afgevaar
digden namens hum afdeelingen hartelijke
woorden spraken. Bij monde vam den voor
zitter der feestcommissie werden eenige be
stuursleden gehuldigd met bloemenmanden,
als bijzonderen dank vam de afdeelingsleden
voor het werk in hunne functiën verricht
gedurende zooveel jaren.
Een keurig feestprogramma, typografisch
vanzelfsprekend goed verzorgd, beloofde
heel wat voor dezen avomd. (Jammer, dat
zelfs in dit bij uitstek „grafisch" millieu het
drukfoutenduivellje nog blijk vam tegen
woordigheid heeft kunnen geven, door den
samenstellers vam het feestprogramma te
doen vergeten, dat „feestavond" mannelijk
isl) Een viertal ariisten, een dame en drie
heeren, zorgden op hoogst bevredigende
wijze voor het vroolijk gedeelte van het
programma, en oogstten daarvoor dan ook
veel applaus.
Niét minder bijval viel ten deel aam het
Leidsch Dubbel-Manmehkwartel „imter Nos"
directeur de heer D. vam Wouw, dat met
zijn subliemen zang het meer serieuse ge
deelte van het programma verzorgde. De
gezongen liederen, waarvan tekstboekjes
I voor de aanwezigen beschikbaar lagen,
werden met volkomen aandacht en onder
ademlooze stilte aangehoord. Als extra
nummer zong het dubbel-kwartet een „Hul
de aan de „Grafische Kunst", speciaal voor
deze gelegenheid door den directeur ver
vaardigd.
Er was ook nog eén keurige tombola,
waarvan de talrijke fraaie prijzen voor het
meerendeel in het teeken der „kunst*1 ston
den.
Een hoogst gezellig bal, waarbij de huis
kapel van „Zomerzorg" zich dapper weerde
en dat tot den vroegen morgen duurde, be
sloot dil fraaie jaarfeest. Het afdeelings-
besluur, maar voornamelijk de feestcom
missie kam met trots terugzien op dit zoo
welgeslaagde feest, dat in elk opzicht een
artistiek cachet droeg, der jubileerende
vereeniging volkomen waardig.
Het tien-jarig bestaan van de Loge „Leiden
Vooruit" der I.O.G.T. (Intern. Orde van
Goede Tempelieren).
De Loge „Leiden Vooruit" vierde in dc
groote Nutszaal gisteravond haar tien-jarig
bestaan op waardige wijze.
De Hoog-Tempelier, de heer C. Stavleu,
opende deze feestelijke bijeenkomst met een
woord van welkom toe te roepen aan de tal
rijke aanwezigen, vertegenwoordigers van
Zusterloges, leden, begunstigers, en intro-
ddcées's. Hij schetste wat de Tempelieren in
die tien -jaren hebben verricht en hoe zij
niettegenstaande veel leed en miskenning
vaak. toch steeds doorgaan hun evenmen-
schen te redden, die nog de slaaf zijn van
koning alcohol.
Nadat de secretaris, de heer Fred, A.
Wempe, tal van ingekomen felicitaties uil
andere plaatsen, en ook uit Leiden, had voor
gelezen, was het de heer Roodschild, uil
Den Haag, die als bestuurslid van de Dis-
tricts-Loge „De Dageraad" in een gloedvolle
opbouwende rede het sohoone doel der Orde
naar voren bracht. Het trof hem in 't bijzon
der bij deze feestviering alhier, dat hij hier
aan de eeme zijde zag de oudere garde en
aan de andere zijde de jeugd. Ja, de jeugd
af le houden van het eersle glas, zei hij, dat
laler zoo noodlottig kan blijken te zijn voor
velen, dat is voorwaar een zeer schoon doel,
want immers, als er geen drank was, en men
wist niet beter, dan zou dat eerste glas rok
niet van zoo ontzettend ingrijpende aard
kunnen zijn voor later. Hij schetste ten slot
te nog dat het geld, r.ao drank bqpliged, doel
loos is weggeworpen, terwijl men voor het
zelfde geld het eigen levenspeil en dat van
hot gezin zoo veel kan verhoogenj ook wat
belreft het zieleleven.
Hiermede was de cfficieele opening geëin
digd en nu trad naar voren onze stadgenoot
de heer, Jacques Florijn, humorist-auteur.
Deze liet het niet onder rich om in hooee
mate de laeSstpieren der aanwezigen in wer
king te brengen, doch ook de nummers van
diep-lragischen aard, zooals „De Kroeg" en
andere, sloegen bijzonde» in. Bet werk vam
dezen humorist was af en keurig verzorgd,
waarbij hij dapper terzijde werd gestaan
door zijn accompagnateur, den heer Van
Ileusden.
't Is waarlijk een aanbevelenswaardig en
semble.
De Jeugdclub „De Morgensier" (die esn
getalsterkte heelt van dertig a veertig meis
jes en jongens) en onder leiding staat van
den heer Fred. A. Wempe en mej. en Wed
Sweris-Walen, nam ook een werkzaam aan
deel aan de feestviering. Door een viertal
meisjes en jongens en den auteur zelf, boven-
genoemden leider, werd opgevoerd een stuk
je, getiteld: „Het visioen van den dronkaard"
Voor het oog van dien dronkaard verschijnen
in zijn diepen slaap zijn kinderen als
behoorende tot het coodenrijk, waar zij ver-
eenigd zijn. met hun gestorven moeder. Zij
dalenaf uit den Houge 'en de slapende vader
hoort hun klachten en ten slotte ook de bede,
dat hijzich alsnog hekeeren mocht en weer
zijn als vroeger vóór hij dronk. De man ont
waakt en nu is de werkelijkheid voor hem
van zóó groote vreugde, dat vrouw en kin
deren nog leven, dat hij de flesch verre van
zich werpt en zich aansluit bi] de Goede
Tempelieren, om mrde le strijden den schoo-
nen strijd. Zoowel de auteur als dc medewer
kende leden der Jeugdclub werden welver
diend luidt toegejuicht.
Doch ook „De tien'kleine Negertjes" wer
den door de jongens keurig weergegeven on
der de zelfde leiding Van zoo iets blijft veel
bij de kinderen ingeprent en dit zal onge
twijfeld zijn met afwerpen in den levens
strijd tegen den drank. Het was nu bedtijd
voor de kleinen geworden; maar de ouderen
bleven nog geruimen lijd gezellig bijeen,
genietepde van den onverbeterlijken humor
van den heer Florijn
Te middernacht sloot de "Hoog-Tempe'.ier,
de heer Stavleu de goedgeslaagde feestvie
ring.
Het verbod van melkbezorging op Zondag
De kamtonreohler alhier heell uitspraak
gedaan in de zaak van de melkhaudetaar
Van der K., alhier, wegens het in strjjd met
de onlangs vastgestelde politieverordening
op Zondag bezorgen van imelk. Beklaagde
werd veroordeeld'tot een geldboete van f 1
subs. 1 dag hechtenis.
Deze zaak hield verband met de 3-Oclo-
berviering met het oog waarop, aangezien
3 October op Zaterdag viel, in plaats van
dien dag wegens de daaraan verbonden be
zwaren, Zondag 4 October melk hadden
rondgebracht, waarvan 120 processen-ver
baal het gevolg waren.
Donderdag a.s. herdenkt de heer M.
Mulder, agent van politie 1ste klasse, den
dag, waarop hij voor 25 jaar in gemeente
dienst trad. Hiervan was hij de eerste 9 jaar
werkzaam als nachtwaker te Endegecst, de
overige bij de politie.
Zondag 6 December hoopt onze stad
genoot B. G. van Vliet den dag te herden
ken waarop hij vijf en twintig jaar geleden
als agent van politie in dienst dezer ge
meente kwam. Na ongeveer aoht en een
half jaar deze betrekking te hebben vervuld
werd hij op 18 Juli 1909 benoemd tot con
cierge van de Hoogere Burgerschool met
vijfjarigen cursus, welke betrekking hij lot
nog toe met ijver en opgewektheid vervult,
zeer ten genoegen van directeur en leeraren
terwijl ook de opvolgende leerlingen veel
van hun congierge houden, wien het nooit
te veel is de belangen der leerlingen te
bevorderen voor zoover dit onder rijn be
reik ligt. Wij vermoeden, dat de dag voor
den jubilaris niet onopgemerkt zal voorbij
gaan.
Het provinciaal kerkbestuur van Drente
heeft ds. K.'H. Boersema, predikant der Ned.
Herv. Gem. te Oosterhesselen, ingaande 17
Januari eervol ontslag toegekend wegens het
aannemen van de benoeming van voorgan
ger der Ver. van Vrijz.-Hervormden alhier.
Wij herinneren nog even aan de col
lecte, welke morgen hier ter stede gehouden
zal worden en waarvan de opbrengst be
stemd is voor het geschenk, dat aan H. M.
de Koningin en Z. K. H. den Prins der Ne
derlanden zal worden aangeboden ter gele
genheid van Hun zilveren huwelijks
jubileum.
De hear A. van Veen, Hoogewoerd 84,
alhier, heeft zich met een schrijven lot den
Gemeenteraad gericht, waarin hij beleefd
verzoekt, dat de Raad aan B. en W. zal
verzoeken om verdere behandeling van het
aan den Raad gericht adres inzake de be
kende kelderkwestie, door hem ingezonden
31 Juli van dit jaar, ten aamzien van welk
stuk in de Raadsvergadering van 30 Aug.
op voorstel van den Voorzitter werd aange
nomen het ter visie van de leden in de
Leeskamer neer te leggen, opdat de heeren
op hun gemak kennis zouden kunnen ne
men, om er desgewenscht later op terug te
komen. Hij meent, dat die tijd nu is aan
gebroken en hij zou gaarne wenschen, dat
het stuk niet in een geheime ritting zal
worden besproken.
Een der ochtendbladen publiceerde
hedenmorgen het bericht, dat met ingang
van 1 Januari a.s. het locomotiefdepot van
Den Haag naar Leiden zou worden ver
plaatst.
In verband daarmede hebben wij ons tol
bevoegde zijde gewend, waar ons werd me
degedeeld. dat daarvan hoegenaamd niets
bekend was en dat het hen zelfs zeer on
waarschijnlijk yoorkwam.
Naar wij vernemen zal de Leidsche
Dilettantenclub op den nationalen tooneel-
wedslrijd uitgeschreven door de Ilaagsche
tooneelvereeniging „Hooger zij ons doel" in
de aldeeling tooneelspel op G Februari op
voeren „De barmhartige Samaritaan".
Hedenmorgen plm. lien uren is de
groentewagen van C L. in het Noordeinde
aangereden door oen wagen van Van Gend
en Coos. Alle groenten vielen over de straat
doch werden met vereende krachten weer op
geladen. 't Verkeer or.dervond door dit voor
val nog al stagnatie.
Gistermiddag omslreeks drie uur vie
len van een met ijzeren platen beladen
wagen op het Kort-Rapenburg een gedeelte
van den last op de tramrails, tengevolge
waarvan het tramverkeer ongeveer een
kwartier vertraging ondervond.
Toen bij de najaars-actie van Dieren
bescherming voor de schoolklassen, die aan
den epslellen-wedslrijd hadden deelgenomen
wc-rd vertoond de film „Caesar, de geschie
denis van een hond", beloofde het bestuur
van Dierenbescherming, dat nogmaals drie
prijzen zouden worden beschikbaar gesteld
voor de beste drie opstellen over deze film.
Thans deelt het bestuur ons mede, dat reeds
zeer veel opstellen binnen kwamen en dat
•de inzending nog slechts eenige dagen kan
geschieden. Daarna zullen alle inzendingen
worden beoordeeld en dc prijzen worden
toegekend.
Wij verwijzen naar een advertentie in
ons blad van heden betreffende de lezing
voor den Ned. Chr. Vrouwenbond op a.s.
Vrijdagavond in de Nutszaal Als spreker
treedt op de heer Volk, middernachtzendc-
ling, die, door zijn arbeid in donker Rotter
dam, wel en-aren is een onderwerp, als aan
gekondigd wordt, le behandelen en belang
stelling daarvoor te wekken bij zijn hoorders.
Ingekomen is voor Schoolkindervoe
ding en Schoolkdnderkleeding f 8.65 (als op
brengst van den verkoop der weduwe, die
op zoek was naar haar 14-den man).
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
Het Schouwtooneel.
- „Als de Winter komt", too
neelspel in 4 bedrijven van
B. Mc Donald Hasting en
A. Hutchinson.
„II Winter comes", deze roman van Hut
chinson heeft een zegetocht over de aard
bol gemaakt. Wie schat het aanlal lezers
en lezeressen? Daarna is er een film van
gefabriceerd, die het deed. Hoeveel kij
kers Met behulp van Mc Donald Has
ting heeft de schrijver van den roman er
ook een looneelstuk van gemaakt. Ook het
aantal toeschouwers zullen we niet bij be
nadering kunnen raden, maar toch durven
we wel veronderstellen, dat het laatste ge
tal beneden de twee andere blijft.
Het Schouwtooneel heeft met deze loo-
neelbewerking gisteravond zijn seizoen hier
ter stede geopend en een goed bezetten
schouwburg getrokken, die met belangstel
ling de gebeurlijkheden met Mark Sabre
als hoofdfiguur heeft gevolgd. Wie den
roman niet kent, zal misschien geheel voi-
daan zijn geweest, doch of de kenners daar
van het ook kunnen zijn, betwijfelen we.
De tooneelbewerking heeft zich toch niet
kunnen ontworstelen aan de gewone fout
van tooneel, uit boeken gemaakt. Zij blijft
min of meer fragmentarisch. Hier wellicht
minder dan wel eens anders, doch geheel
vrij er van is zij niet. Als noodzakelijk ge
volg tevens blijft zoodoende veel van wat
in den roman zeer duidelijk is getypeerd,
wat duister.
Zelfs een uitstekende opvoering als Het
Schouwtooneel er een gaf vermocht o. i.
niet, dit weg te cijferen.
Het tooneelwerk bevat den bitteren strijd
van Mark Sabre tegen de conventie door
de geschiedenis, ontstaan door, met en om
Effie Bright. Zwaar wordt Sabre gelroffen.
De conventie' en daarnevens nog wat lee-
lijkers ontnemen hem zijn vrouw, zijn deel
genootschap in de zaak waarvoor hij werkt;
zelfs tracht men zijn eer te rooven. Doch
na den winter komt de Jenle ook voor
hem; de lente in den vorm der liefde van
lady Tybar.
Gezien de bekendheid 4Tan hel gegeven,
meenen we niet nader in bijzonderheden le
behoeven- te treden. Niet zonder spanning
verloopt deze droeve, doch blij eindigende
historie. Zij boeit ongetwijfeld, trots de te
voren aangevoerde gebreken. Alleen de
rechlsscène, die d^Engelschen zoo gaarne
zien op het looneel, viel uit den toon. Deze
scène dreigde het stuk te brengen op het
terrein van den ouderwetschen draak, maar
gelukkig weet het laatste bedrijf het stuk
daaraan weer te ontworstelen.
Opnieuw is gebleken, welk een bekwaam
(ooneelspeler ons land heeft in Jan Musch.
Zijn Sabre leefde van top tot teen, gehouden
in weldadig aandoende soberheid. Toch wist
een klein gebaar, een enkele intonatie nu
en dan scherp en fel zijn spel te belichten.
De Eflie van Jettie van DijkRiecken hield
zich naast hem staande en dat wil heel
wat zeggen. Zij behoort tot de jongeren,
waarvan nog veel is te verwachten, naar
oirs gisteravond bleek.
Beide firmanten van Ezerman en W. de
BINNENLAND.
Uitspraak van de Haagsche Rechtbank in
zake de inbraken te Wassenaar, Voorborg,
Oegstgeest en Voorschoten.
De zaak van dieistal en heling van bloem
bollen te Noordwijkerhont voor de Haagsche
Rechtbank.
De Pers over de rede van mi. Marchant
Jaarvergadering van den Vrijzinnig-Demo-
cratischen Bond.
Opgericht is een Vereeniging van A.-R,
burgemeesters, wethouders en gemeente
secretarissen.
BUITENLAND.
De crisis in Frankrijk. Briand kabinetsfor
mateur?
Painlevé doet een noodwet aannemen
door Kamer en Senaat
Luther in den Duitschen Rijksdag over Lo
carno en het altreden van zijn iegeering.
Beperking van den Franschen vlootbonw.
Het onderzoek naai de incidenten aan de
grenzen van Irak.
Vries de laatste verving Ko Arnoldi, dia
ongesteld was resp. als Fortune en Twy-
ning dienen genoemd, evenals de lady Tvbat
van Sline van der Caag.."Trouwens het ge-
hc-ele ensemble sloot prachtig in elkaar.
Alleen de procureur van Carel Rijken was
wel wat erg aangedikt in sinisteren indruk,
ook door grime etc. Meer namen noemen
achten we overbodig.
Dat de goede opvoering op prijs werd ge
steld, bleek wel overtuigend door 't warme
applaus, vooral aan liet slot.
MUZIEK.
Haarlemsche Oikest-Veieeniging.
De beide symphonieên van Tschaikowsky
die steeds en overal gespeeld worden (de
vijlde en de zesde) welen zich nog duchtig
te handhaven.
Wat is er van de overige zes van het
achttal geworden? Waarom bekommert men
zich weinig of niels om zijn lien opera's?
Wat is de reden, dat bijna het geheel»
oeuvre van den zoo beroemden Rus in ruim
een kwart eeuw zoo zichtbaar is verbleekt?
Het feit valt niel te loochenen: Tschaikows
ky is door den lijd, die de rechtvaardige
criticus is, te licht bevonden. Van zijn veie
groolere werken is nu reeds zoo goed al»
niets meer over. En wat er nog van over i»,
schijnt zich op den duur ook niet le kunnen
houden. Uitgezonderd zijn kleinere werken
(klavierminiaturen), waarin hij waarschijn
lijk het sterkst zal blijken le zijn. De tijd
velt nooit een ongemotiveerd vonnis. Zijn
overwegingen berusten, naar het ons toe-,
schijnt, vooral op de omstandigheid, dat T.'t
muziek doorgaans meer uiterlijke praal it
dan innerlijk gevoel. Dat verklaart zijn
snelle opkomst, ook zijn spoedigen terugval.
T.'s zeer muzikale natuur had Iwee sterk»
zijden; een lyrische van bijna vrouwelijk»
(eederheid en een echt Russische van half
Aziatische brutaliteit. Is het wonder, dat
hij dra als nationale held in zijn vaderland
werd geëerd en ook daarbuiten, iedereen is
per slot van rekening toch min of meer Ru»,
beroemd werd? Maar voor een werk in den
grooien vorm, dat de lijd zou Iroiseeren,
schoot zijn kunstenaarschap te kort. Een
symphonie is niet als een schilderij of een
sonnet een stuk statische kunst, dat een
levensmoment weergeeft, doch veeleer de
verklanking van een brok -leven, voort
schrijdend door zijn innerlijkcn aandrang,
zooals de roman en het tooneelspel. In
dezen hoogsten kunstvorm moet de schep
pingsgeest zich aldoor uiten in al de com
plicaties waarin hij ons brengt. Die mag
nergens verslappen om der wille van de
éénheid van het werk, zonder welke geen
enkel kunstwerk duurzaam kan beslaan. Die
geest der grooien, dat is langzamerhand wel
duidelijk geworden, heeft T. toch nooil be
zield. We missen ook in zijn vijfde sym
phonie (in deze sterker nog dan in de palhé-
tique) den slerken dramalischen scheppings
drang, die in staat blijkt te zijn. om hel
Jtegeven uitgangspunt, dat op zich zelf vaak;
zeer aanlrefckelijk is, uil te bouwen tot een
groot en groofsch geheel. In dezen zin kan
men zeggen, dat T. ons, door zijn doorgaans
fraai thematisch materiaal, maar door zijn'
te-kort aan muzikaal logische bewerking,
meer belooft dan hij geeft. Daar zijn leeg»
plekken In het werk, gedeelten waar de in
spiratie de hand niet meer bestuurde, waar
knapheid van geest wide doorgaan. Dan,
zegt men in muziekjargon, rammelt er ieit.
