No. 20100.
LÉIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 19 September
Derde Blad. Anno (925.
LONBENSCHE BRIEVEN.
The American Lunchroom
EEN DAG IN GENT.
TWEEDE KAMER. 4
BUITENL, WEEKOVERZICHT.
Volkenbond; ontwapening en
veiligheid De nitnoodl-
ging tot Duitschland voor een
conferentie in zee Het ka-
binet-Luther zwakker Duit-
ache en Engelsche arbeiders
congressen Marokko.
Te Genève is opnieuw een week volge
praat over den vrede en wat daarmee an
nex is. Maar gelukkig mag hier in volle
beteekenis gelden het welbekende: frappez,
frappez toujours. Uit het verloop der de
batten blijkt opnieuw, hoe voor de Volken
bondsidee de kleinere staten de grootste
stuwende kracht ontwikkelen. Lag het aan
ben, het Protocol van Genève zou spoedig
uit den doode herrijzen, doch zij geven nu
eenmaal niet den toon aan. Voorloopig, ai
blijft dit Protocol het ideaal, waarnaar men
streeft, kan het daarom gerust begraven
blijven. Onder die kleinere landen neemt
Nederland een vóórname plaats in en jhr.
Loudon, die van onzen minister van bui-
tenl. zaken de leiding der delegatie weer
heeft overgenomen, heeft wel hfct oor dor
vergadering, evenals de Nederl. vertegen
woordigers in de commissies goed werk ver
richten. Eenige- voorstellen zijn ter verga
dering gedaan, die alle beoogen de vjredes-
idee te versterken en daarom bedoelen te
komen tot ontwapening, hetgeen practiscn
gesproken, de beste manier lijkt om den
tvrede te verzekeren. Geen wapens geen
porlog. Frankrijk heeft daarnevens het voor-
jtel ingediend een algemeene economische
oonferentie bijeen te roepen, van oordeel,
«dat de economische aangelegenheden maar
ai te zeer een algemeene regeling vragen,
te meer, waar politiek en economie in deze
tijden niet meer zijn te scheiden, hetgeen
feen gezond oordeel mag heeten.
Gaat dus van de kloinere leden van den
Volkenbond een drang uit naar ontwape
ning, de grooteren willen daar slechts aan
na te hebben verkregen: veiligheid. Zij roe
pen safety first. Een andere volgorde, flio
minder logisch is in de practijk des wereld-
Bibane-plateau, maar de Spanjaarden zit
ten zoowel bij Tetouan als bij Alhucemas,
waar zij geland zijn, in de knel. Op een
vernietiging der Riffijnen lijkt het nog niets
en waar de tijd om in Marokko te operee-
ren al geducht slinkt, -soms is begin
October al niet meer oorlog te voeren I
heeft het alle kans, dat het zoover niet
komt ook Hetgeen zou beteekenen een
wintercampagne met alle ellende daarvan.
Welk een sommen zijn daarmee niet ge-
Afgescheiden van deze speciale uitvin
ding heeft men het nu geleidelijk zoo ver
gebracht, dat de gevaren, aan het reiz3n
door de lucht verbonden, tot de minima van
spoortrein en stoomboot zijn terug: te bren
gen en dat men lucht kan kiezen bij dag
en nacht em onder alle omstandigheden,
waaronder een stoomschip zee kiest. Het
is vooral aan het rustelooze werk vaa den
vermaarden vlieger Courtney, overwinnaar
in vele lucktwedstrijden* te danken, d3t een
reclame.
moeid. En dit, terwijl Frankrijk zijn gelden volledig seintoestel beschikbaar is, dat den
zoo hard noodig heeft, want op een sue- vlieger leidt en beveiligt op zqq weg door
ces, als België te Washington bereikte in
zake de fundeering zijner schulden, heeft
Caillaux, die juist voor dat doel naar Ame
rika scheep is gegaan, niet te rekenen. Se
nator Borah, wiens invloed niet mag wor
den onderschat, schijnt expres naar Wash
ington te zijn gegaan om er voor te waken,
dat Frankrijk niet te gunstig wegkomt 1
Frankrijk kan best betalen, wanneer het
maar ontwapent, redeneert Borah! Cail
laux zal een harde dobber hebben in
Amerika.
5'an onzen Londenschen Correspondent
Nieuw leven in de Britsche luchtvaart?
Geprikkeld door den vooruitgang der
burgerlgke luchtvaart in Dnitschland en de
ontwikkeling van Duitsche pa;sagier3vluch-
ten, schijnt het, dat het Britsche aviatische
leven wakker is geworden. De lezer heelt
reeds vernomen van de instelling van „Light
i Aeroplane Clubs" (clubs voor het vliegen
met lichte vliegtuigen), die vliegen als sport
beoefenen en die .door de regeering met
geld eif goed worden gesteund omdat ze
in de beweging voordeel ziet, daar er een
reserve-korps van vliegers uit voort Jran
j komen, dat in tijd van nood. het land van
dienst kan zijn. De clubs kunnen „den zin
voor de lucht" ontwikkelen in een opkomend
geslacht van Britten, maar hebben uiteraard
slechts indirecte beteekenis voor commerci-
levens, maar de grooteren geven den toon eel o£ utüiteitsvliegen. Voor dien vorm van
i a\7iafialr Min rvne o har mon:t tor hal-ra
aan. Gelukkig kan men een algemeen on
der het oog zien der veiligheid thans spoe
dig tegemoet zien, want de uitnoodiging
aan Duitschland voor een conferentie over
het z.g. veiligheidspact is te Berlijn over
handigd. Datum en plaats moeten nog be
paald worden, doch groote moeilijkheden
dit wel niet meer geven. Hetgeen irn-
pleciet reeds aanduidt, dat mag worden
aangenomen, dat Duitschland de uitnoodi-
Sing zal aanvaarden. Geheel zonder stryil
zal dit niet gaan, gelet op het verzet van
Duitsch-nationale zijde, maar vooreerst ge-
looven we toch met, dat de Duitsch-natio-
hale partij als zoodanig Stresemann den j
Voet dwars zal zetten. De Duitsch-nationa- j
len ageerden ook tegen de Dawes-plannen
die Duitschland tusschen twee haak- j
jes goed nakomt maar maakten toch de
aanneming mogelijk, 't Zal o.i in dit geval
niet andera gaan.
En dit te eer, waar een andere houding
i aviatiek, dia ons allen het meest ter harte
gaat, die ten behoeve van het burgerlek
verkeer, bezit Engeland de Imperial Air
ways, waarvan naar nu algemeen wordt
erkend na het tweejarig bestaan van deze
officieele maatschappij weinig leven
uitgaat. Naar onlangs gepubliceerde cijfers
hebben doen weten, is het vervoer van
passagiers met de vliegtuigen van de Im
perial Airways het laatste jaar achteruit
gegaan. Buitenlandsche ondernemingen
en de Nederlandsche naar verhouding het
meest zgn er in geslaagd een flink
deel van de voor luchtreizen beschikbare
j reizigers uit Engeland en in het algemeen
over het Kanaal en de Noordzee heen en
j terug in te palmen. De machines, door de
Britsche maatschappij gebruikt, zijn niet
van de nieuwste. Ze heeft een flink subsidie
I van de regeering, dat echter het doel
ontwikkeling van de Britsche burgerlijke
i luchtvaart slecht dient, aangezien het
wordt verstrekt op voorwaarde, dat een zeker
de Duitsch-nationalen weer zou doen ver- i Iuchtmijle» door de 'machines der
dwijnen uit de regeering, waarin zij met j maatschappij wordt afgelegd, hetgeen teo-
zooveel moeite thans weer toegang verkre- gevolge heeft, dat dit aantai luchtmijjen
gen, een bevoorrechte positie, die zij niet i nimmer wordt overschreden en uitbreiding
zoo maar zullen prijs geven. I var. reisgelegenheid door de lucht met deas
Toch is de positie van het Duitsche mi- Lngcische onderneming dus achterwege
nisterie-Luther geducht verzwakt, tiaar blijft. Deze onbevredigende staat van zaken
meer en meer blijkt, dat Wirtb feitelijk het i staat op het punt te worden verbeterd. De
R.-K. kiezerscorps achter zich heeft en niet j kritiek tegen de Engelsche luchtvaart-poli-
de partijleiding. De laatste zal daaruit con- tiek is fel en de WQBe, waarop de openbare
sequenties moeten trekken, wil zij het con- meenirfg, door deskundigen geleid, tot uiting
tact niet verliezen. Wirtb is triumfator. komt, geeft vrijheid te veronderstellen, dat
ïit.a ..liiia k_a mi
het luchtruim, b® dag en nacht, bij zonne
schijn en ontij. Ü0 zaak is alleen, dat het
toestel door practische toepassing moet
worden geperfectioneerd en „fooi proof"
gemaakt; fool proof beteekent zoo doel
treffend werkend, dat een dwaas er haast
j niets aan zou kunnen bederven. Het probleem
van landen in een vliegliaven onder alle
omstandigheden is aldue zeer dicht bij zjjn
oplossing. Door draadlooze aanwijzingen kan
een piloot de nabijheid van een vliegterrein
vinden. Er is een oriëntatie-kabel, elcctrisch
geladen, in den grond van het landings
terrein, die hem in staat stelt nauwkeurig
zija positie en de hoogte boven het terrein
te bepalen. Neon-licht (dat is licht, dat
door mist dringt) is afdoende om hem in
staat te stellen een landing bij zwaren mist
en natuurlijk ook bij nacht te vol
brengen. Daar komt bij, dat het gebruik
van vliegtuigen van drie motoren (door de
Duitschers het eerst toegepast on door Ne
derland en Engeland thans om de noodzake
lijkheid ar van voor hei burgerlijk vlieg
verkeer overgenomen) practisch gesproken
eer, einde zal maken aan noodlandingen
builen de vlieghavens, terwijl indien deze
vliegtuigen zjjn vervaardigd om met geringe
snelheid te landen, het laatste en het verre
gevaar bij de landing van zijn verschrikking
zai zijn beroofd. De hiervoren genoemde
Courtney heeft er lang op aangedrongen,
dat alle vliegers in het burgerlijk vlieg
verkeer ruim gelegenheid moesten krijgen
zich te oefenen in zoogenaamd „blind vlie
gen', dat wil zeggen, vliegen, niet- met
behulp van het pkysieke oogi maar 'door
middel van de draadlooze aanwijzingen uit
de sein torens der vlieghavens en van de
toestellen in het vliegtuig, die automatisch
aanwijzingen geven aan den vlieger over
hoogte boven den grond, weerstoestand,
richting en positie. Want alle gegevens, die
een vlieger voor het succesrijk vervullen
van zrjn taak behoeft, zjjn langs draadioozen
en automatischeu weg steeds te zjjher be
schikking. Laat me ze in het kort be
schreven:
Draadlooze richtingaaewfjzing is easi
methode, waarbjj een vlieger, die geen
land ziet (als gevolg van mist of vliegen
boven de wolken) door een iand-tslephoon
precies kan ivordeo verteld, waar hjy zich
bevindt. Twee of meer stations op den
grond hooren zjjn roep en de stations kunnen
door middel van instrumenten precies na
gaan uit welke richting de roep komt. De
twee resultaten worden draadloos vergele
ken, op een kaart aangegeven en waar de
twee richtingslrjuen samenkomen is de plaats
van den vlieger, die er terstond kennis van
Gezellig Intérieur l'rimn Consumptie
Steenstraat 55 LEIDEN Telef. 25(29
Restaurant den geheelen dag
01JT* Zaterdag- en Zondagavond concert
Voortreffelijke Keuken
3698
Billijk Tarief g
Als ik terugdenk aan den dag, in Gent
doorgebracht, komen mg het eerst voor den
geest al de kleine ouderwetsche rijtuigjes,
die stalfen op het stationsplein, met hun
ouder wetscho koetsiertjes. Auto's zie je daar
zoo goed als niet. Eb daardoor voel je je
leven eeo twintig, dertig jaar minstens terug,
in den goeden ouden tgd, toen er nog
geen auto's waren, toen de menschen nog
rust in-zich hadden, en tgld vonden voor
alle dingen des levens, toen er van haasten
en jachten en afraffelen nog geen sprake
was. Zoo zegt men ten minste, en gaarne
gelooven wjj het, wg menschen van dezoa
jachtenden, vliegenden tijd, waarin niets ons
gauw genoeg gaat.
Maar in Gent, daar voel je ja even be
komen van je eigen jachtigen tijd, van
je eigen jachtige leven. En zelfs al stódn
er een paar auto's voor het station, dan
nog loop js die daar voorbg en kies jo
een yan de talrijke, vrij leelgke, vrij slordige
tweepersoons-rijtuigjes met hun even slordig
uitziende koetsiers, en in zoo'n vehikel iaat
je je rond rijden in Gents straten.
R$ me' een uur rond en vertel ni3
en passant het een en ander van de stad:
zoo vroeg ik.
De man beloofde bet, keek op zgn horloge
en zette zgn mager, schonkig paard aan
met een licht tikje van de zweep.
En daar sjokten we.
Breede winkelstraten sjokten we door.
Groote boulevards over breed, groot,
nu ja, ik kwam uit M echel en, en vergeleken
bij het stille, simpele, oude Mecheien, is
Gent brjoa een wereldstad.
We sjokten bruggen over, we sjokten
over oude pleintjes heen, we sjokten langs
vele Ij.eel groote moderne, en langs vele
heel groote oude gebouwen. Mijn koetsier
wist van al dat oude, noch van al het
nieuwe mij iets anders te vertellen dan
wat namen: „De
Paleis van Justitie!'
„De Nicolaaskerk!" „De Jacobskerk!"
„De Beffroi" „Het Stadhuis" „Het
kasteel van de Graven van Vlaanderen!'-
Bgl het afrijden van een hooggelegen
brug gleed plotseling het sjokkende magere
paard uit, gleed op zijn knieën, gleed op
zij het rijtuigje gleed mee!.... Gelukkig,
dat het open was zoo was er uiet veel
tijd noodig om er uit te springen.
W&ér kwamen in die stille buurt ioeens
al die menschen vandaan, die mee kijken
krijgt. Dit alles gaat veel vlugger in zrjn i 'wilden, hoe de koetsier zijn paard ophelpen
AVat echter meteen wil zeggen, dat het Cen
trum losser van het kabinet-Lu the r zal ko-
men te staandat is onvermijdelijk.
Voeg daar nog bij, dat de Duitsche socia
listen op hun congres te Heidelberg zich
v/ars hebben getoond van evoluties £i la
nieuwe maatregelen voor een frisscher en
krachtiger aviatisch leven niet lang meer
op zich zullen laten wachten.
Dat is meer te voorzien geweest, daar
eenige bekende vliegers, verontrust over den
achterstand, eenige voortreffelijke nieuwe
Moskou of iets dergelijks en alle voorstel- j methoden hebben voorgesteld en mtvïndin-
len, moties enz. van de uiterste linkerzijde 1 gen gedaan, die wanneer ervaring ze
hebben verworpen, zich geheel plaatsend praktisch heeft gemaakt een zegdn kunnen
l--:_ j— ka-— K-blgven voor het luchtverkeer. Een Britsch
vlieger heeft b.v. zoo juist een "instrument
op een basis der nuchtere werkelijkheid,
waardoor de democratische band met Wirfch
en de zijnen eerder hechter wordt dan om- j uitgevonden, dat een vliegtuigbestuurder
gekeerd. Het is echter op zich zelf wel een automatisch waarschuwt wanneer zijn ma-
eigenaardig verschijnsel, dat, terwijl in j chine gevaar gaat Ioopen. De oorzaak van
Duitschland het syndicalisme terrein ver-
liest, dit, in Engeland onder de Engelsche j
werknemers juist in kracht tóeneemt, gelijk j
duidelijk ^tot uiting is gekomen op het 1
groote en belangrijke vakvereenigingscon-
gres. Op Engeland schijnt Moskou thans
zijn krachten te hebben samengetrokken j
en niet geheel zonder aucces toch gcloo-
ven wij niet, dat tenslotte de Engelschman i
zich zal willen onderwerpen aan de Mos- j
kousche waan-theorieën en daarom vertrou- i
wen we op een kentering-^straks. Theorio j
en practijk is bovendien niet gelijk 1 Stel j
eens voor, dat de aangenomen motie inzake
het recht van iedere Engelsche kolonie om i
zich volledig onafhankelijk te verklaren van 1
het Engelsche rijk eens practisch voor-
kwam..»Wat zou men wat anders zien I
bij degenen, die nu mir nichts dir nichts
.voor dez emotie stemden 1
In de-eerste plaats zou dan de Mosoel-
affaire geheel van de baan zijn, terwijl
deze nu nog dreigend aan den horizon zich
voordoet. En dit te meer, nu de Engelsehen
de Turken beschuldigen van gewelddadige
Christen-verdrijvingen, hetgeen de Turken
ontkennen. Wat er van zij In ieder ge
val, Mosoel is nog altijd een dreiging en
een sombere wolk aan den hemel van de
iVolkenbondsvergadering, die met dit
Vraagstuk danig zit opgescheept. Het man
keerde er nog maar aan, dat ook de Marok-
ko-affaire te Genève moest worden beslecht 1
Het geweld spreekt daarin op dit oogen-
bhk het hoogste woord. Spanje en Frank
rijk hebben ongeveer een half millioen man
met de meest moderne uitrusting tegen
Abdel Krim in het veld gebracht. Niettemin
ja het succes nog zeer twijfelachtig. De
Franschen hebben tenminste het verloren
terrein heroverd en daarnevens zich vast-
8®zet op een plateau, dat als uitvalspunt
Voor de Riffs van groote waarde is, n.L het
de meerderheid van vliegtuigongelukken
moet worden gezocht in het feit, dat de
machine ongemerkt haar vliegsnelheid gaat
verliezen, met het gevolg, dat de lucht
haar niet meer wil dragen, ze 'onbestuur
baar wordt en valt (technisch heet het
hier „stalling"). Dit verlies van vliegsnel
heid kan door den bestuurder niet steeds
snel genoeg worden waargenomen. Was dat
het geval, dan kon hg de snelheid herstellen
door zijn machine naar de aarde te richten
en de zwaartekracht te hulp te roepan om
do vereischte vliegsnelheid te herkrijgen.
Het nieuwe instrument, dat bekend is als
het Savage-Bramson-gareel, voorkomt alle
gevaar van een ongeluk, voortvloeiend uit
verlies van vliegsnelheid (stalling). Het
oefent automatisch druk naar voren uit de
„joy stick" (de roerpen van het vliegtuig),
kort vóórdat het verlies aan vliegsnelheid
gevaarlijk wordt. De druk naar voren, die
de machine met den neus omlaag drukt,
voorkomt aldus een val door deze oorzaak.
Het is een eenvoudig toestel, bestaande uit
een vaantje op een der vleugels, dat, door
verminderden luchtdruk als gevolg van ver
minderde snelheid, samengeperste lucht vrgt-
laat, die de „joy stick" in deo genoemden
stand drukt. Men heeft reeds lang tevergeefs
beproefa een goed werkend toestel te vinden,
dat een piloot zou kunnen waarschuwen
tegen het gevaar van „stalling". Men heeft
o.a. een claxoohoorn gemaakt, die in het
oor van den bestuurder blies, zoodra de
vliegsnelheid haar hachelijk punt naderde.
In de praktijk bleek echter, dat de vlieger
plotseling zoo schrok van het gedaver in
zjjn oor, dat hij de roerpen in de verkeerde
richting bewoog, haar optrok en daardoor
den val verhaastte. Dit nieuwe toestel wordt
echter als een groote verbetering beschouwd,
dat ook een ernstigen val zou verhoeden
voor het geval de bestuurder zijn positieven
verloor, ziek of bewusteloos werd,
werk dan het hier wordt neergeschreven.
Het proces wordt telkens herhaald, zoodat
de vliqger precies leert kennen, waar zijn
weg hem heenvoert De oriëntatie-kabel,
j hierboven genoemd, ligt. even onder den
1 grond van het vliegveld of landingsterrein
1 ou een electrische stroom, die er door-
heen gaat, schept aldu3 een magnetisch
veld. De vlieger, die over dit veld „vliegt",
krijgt kennis van dit feit door middel van
een instrument in zgn machine, dat voor
het magnetisme in den kabel gevoelig is
en er meer gevoelig voor is naarmate het
er dichter b$ (dus lager bij den grond) is.
De kabel vertelt den vliegtuigbestuuröer
dus zjjh aanwezigheid en zijn hoogte bo-
j ven het vliegveld. Dalend zelfs in deu
mist wordt hgl reeds op aanzienlijke
hoogte boven den grond de roode lichtkegeis
van bet Neon-licht gewaar, die hem in
staal stellen zijn landing behoorlek uit te
voeren. Dit alles, gevoegd bijl de eerst-
beschreven uitvinding betreffende verlie3
van vliegsnelheid, is in de hoogst mogelijke
mate bevorderlijk voor veilig luchtverkeer.
Men vraagt zich hier nu terecht af,
waarom al die veiligheidsmiddelen, die
thans beschikbaar zgn en die ongetwijfeld
de resultaten geven, die er aan worden
toegeschreven, nog niet in gebruik zijm
gesteld. .Voor de beantwoording van die
vraag moet men weer Ietten op de positie
van de Imperial Airways, de mataschappij;
waaraan do burgerlijke luchtvaartdiensten
van Brittan jo zijn toevertrouwd. Die maat
schappij zou het initiatief moeten nemen
voor de -toepassing van de geschetste vei
ligheidsmiddelen. Ongelukkigerwijze echter
bestaat er bijl die maatschappij niet de
prikkel (in het begin gaf ik aan waarom)
haar diensten van Londen uit uit te brei
den. Nog steeds moet er geld bij io de
zaak van verkeersvlieger De regeering
fourneert het tekort en aangezien ze haar
subsidie op het bepaalde bedrag houdt, zou
uitbreiding van de vliegdiensten de verlie
zen doen toenemen, zonder dat de regeering
ze bjy zou passen. Maar er ia een andere
kant aan deze kwestie. Door toepassing van
de veiligheidsmiddelen zoudeo de verzeke
ringskosten (een zeer hoog bedrag bijt de
exploitatie) aanzienlek worden verlaagd, üi
de algemeene kosten der organisatie zoudeo
met de indienststelling van meer machines
en meer personeel niet naar evenredigheid
worden verhoogd. Eq men kan zich voor
stellen, dat drukke geregelde luchtdiensten
met een maximum van veiligheid geëxploi
teerd voor het steeds toenemende aantal
luchtreizigers bij goed beheer tenslotte fi
nancieel een positie zonden bereiken, waarin
ze eerst zichzelf betaalden en daarna winst
zouden opleveren. En in die richting drijft
de openbare meening geleidelijk het En
gelsche burgerlgke luchtverkeer. Het zui
nige vliegtuig, dat deze gezonde ontwikke
ling kan bespoedigen, is er oog niet, maar
er zijn teekeoen, dat het op komst is.
'•j>'- Londen, 15 September 1925.
Vlaanderen tot hun ambt gehuldigd; daar
was ook bet middelpunt van de burgeroorlog
gen; daar werd voor Alva het vonnis geveld.
En op de plaats waar eens het gedenktee-
ken voor Gents zoon, Karei V, stond, daar
verheft zich nu liet standbeeld van den trot-
fichen volksleider Jacob van Artevelde, dio
voorgesteld wordt in de houding van een
vólks-redenaar. Aan een der zijden van de
Vrijdagsmarkt staat de z.g. „Dulle (luie)
Griete", een enorm gesmeed-ijzeren kanon,
van bijna 6 meter lengte en 1 meter in
doorsnee, dat monster dateert uit den tijd
toen pas het buskruit was uitgevonden, en
was bestemd om steenen naar den vijand
te slingeren. Of het ooit dien6t gedaan heeft
dat wist men mij niet te vertellen, maar een
feit is het, dat do Gentenaars trotsch zijn
op hun Griete.
In dien oenen dag, dat ik door Gent
zwierf, „ontdekte" ik achtereenvolgens nog
het Groote Slachthuis (uit de 15e
eeuw) met zrjn breed opgezette boven*
architectuur en zgn ontelbare kleine, knusse
kroeglokaaltjes in het souterrain; da kar
rakteristieke oude Visch markt met vlak
daarbij de mooie poort mot zgn voorstelling
van do Zee, de Schelde en de Lijs, die
echter heiaas maar een namaak is van de
vroegere door brand verwoeste poort, werk
van Quellinius; het Stadhuis, merkwaar
dig om zgn twee zeer verschillende stijlen,
zoo uitgesproken verschillend, als zelden
voorkomt De eene kant vertoont een facade
van de laatste Gothiek, met al de wille
keurigheden, die daarbjj hooren, en do
andere facade ïs zuivere, klare, bezonnen
Renaissaoce-stgl. En die beide fa^aden zijn
nog een eeuw na elkaar gebouwd geworden!
Ten slotte zag ik nog de oude Burcht,
het Kasteel Van de Graven vain
iV(I a a n d e r en, dat in de 9c eeuw al
door graaf Baudewgin met den IJzeren Arm
gesticht moet zijn. Een honderd jaar ge-
cu WU!U leden heeft men de heiligschennis begaan,
Universiteit!" „Het dat oua0 niiddeleeuwsche gebouw te ver-
- „Het Slachthuis!" kooPen v°or een fabrieks-aanleg. Qi toen,
j zooals te begrgpen is, bleef er van al die
oude dingen niet veel meer over. De laatste
jaren heeft men getracht die fout te her-
I stellen, men heeft opgebouwd, wat er nog
1 aAÏ[ °P te bouwen was, men heeft het kasteel
paard uit, gleed op zijn kaieën, gleed op ^oove<^ mogelgk weer in zijn vroegeren
u -1 1 toestand teruggebracht. Nog steeds maakt
het den indruk van een ruïne^ die volkomen
den indruk wekken kan van wat eens die
oude burcht geweest is. Over dikke stee
nen trappen klimt men naar de verschillende
zalen, de eetzaleo, de slaapzalen, de keuken;
de stallen ook, de diepe, donkere, smalle,
I zou, en ho9 passagierster zich gedra
gen zou?.... het was eenigszins pijnlijk, zoo
plotseling het middelpunt van publieke be
langstelling te zgn. En de passagierster
besloot dan ook maar liëver haar rondgang
te voet voort te zetten.
Eu dat bleek ten slotte ook nog wel
zoo aardig te pijn. AI die oude gebouwen,
waar we nu maar even langs gereden waren,
die kan ik nu rustig bekijken, ook van
binnen. De namen, die de koetsier me op
genoemd had, cn die enkel namen voor me
gebleven waren, die begonnen nu leven te
krijgen.
Nu beteekende do St. B a vo -C a t h e-
draal voor me de groote, uit de 11e eeuw
stammende kerk met de 15 prachtige kapel
len rond het altaar, in een waarvan het
beroemde schilderij „De Aanbidding van
het Lam" van de Gebroeders van Eyck zich
bevindt, de kerk, waarin ook bet' graf van
Hubert van Eyck zich bevindt en in wier
onmiddellijke nabijheid het groote sierlijk-
moderne gedenkteeken voor de beide broe
ders van Eyck is opgericht. Gent en de ge
broeders van Eyck, die behooren bij elkaar,
zoo begrijpt men nu.
„En dat is de „B e f f r o i" had de koet
sier gezegd, wijzend op een oud gebouw
vlak bij de St. Bavo-cathedraal. k Had
even een indruk gekregen van een fraai oud
gebouw, stammend uit ongeveer hetzelfde
tijdperk al6 de cathedraal, maar dat was
alles. Nu ik te voet de Beffroi bezocht, had
ik tijd om van een wachter te vernemen,
dat dit gebouw opgericht werd 1183 als
teeken van de toenmalige onafhankelijkheid
der stad Gent; had ik gelegenheid den
gouden draak te bekijken, die boven op het
gebouw staat, en waarvan de legende zegt,
dat die tijdens de kruistochten door eenige
Gentenaren zou gestolen zijn uit den een
of anderen heiden-tempel in het Oosten en
in triomftocht Gent binnengedragen zou zijn
Nu vernam ik óok, dat de ondergrondsche
gewelven van de Beffroi tot stadsgevange
nis zijn ingericht, en dat de Gentenaren die
gevangenis ook wel noemen de „mammelok-
ker" naar een steenen beeldhouwwerk dat
zich boven de ingangsdeur bevindt en dat
een voorstelling geeft aan de oude Romein-
sche legende van de vrouw, die haar ouden
vader redde van den hongerdood, waartoe
hij veroordeeld was, door hem tijdens hare
bezoeken in de gevangenis te voeden met
haar moedermelk. Het beeld zelf is als
kunswerk niet van bijzonder hooge waarde,
zoo dunkt mij, maar dit beeld van kinder
lijke liefde die het wint van de strengheid
der autoriteiten, dit beeld boven de gevan
genisdeur geplaatst geeft wel een idee van
de gemoedelijkheid der Gentenaren in den
ouden tijd.
Door mijn koetsier alleen zou ik nooit te
weten zijn gekomen ,wat een belangrijk
plekje de z.g. V rijdagsmarkt van
Gent is. Daar speelden zich de belangrijkste
historische gebeurtenissen uit Gents verle
den af. Daar werden politiek© beraadslagin
gen gehouden; daar werden de graven van
kokervormige gevangenissen, en de torene,
en de ommegangen. In een van die zalen,
de vroegere paardenstal, zijn bij opgravin
gen geraamten te voorschgn gekomen; en
die liggen daar nu tentoongesteld, zooveel
mogelijk geschikt, zooals het hoort, rib bg
rib, botje brj botje, kootje bij kootje. Een
klein pitje verspreidt wat echgösel in die
donkere^ soibbere ruimte, waar elk oog'eo-
blik je in een gat trapt, struikelt over
een steen, en waar diepe putten gapen,
die dienden om het vuil in te gooien, en
om er vganden in te doen verdwgnen. Er ia
dan maar een heel klein beetje griezel-
aaDleg voor noodig om hals-over-kop op deu
loop te g^an uit 'die spookachtige geraamte-
omgeving.
Als tegenstelling met al dit gruwbare,
griezelige middeleeuwsche donkere gedoe
de lichto, stille, harmonische blgiieid van
het Begijnen hofje!.... Maar neen, over Be
gijnen hofjes wil ik u eerst schrijven, wan
neer ik u vertellen ga van het allerbekoor
lijkste aller Beggnenhofjes, dat van Brugge
namelijk.. D&t voor esn volgenden keer.
M. DE ROVANNO.
(Zitting van gisteren.)
Commissie voor buitenlandsche zaken.
De VOORZITTER benoemt tot leden der
Permanente Commissie ^voor Buitenland
sche Zaken de leden Heemskerk, Nolens,
dr. De Visser, Marchant, Vliegen en Dres-
sclhuys.
Commissie voor Staatsuitgaven.
De VOORZITTER benoemt tot leden der
Commissie voor de Staatsuitgaven de leden
v. Vuuren, Vliegen, Bcumer, v. Rijckevor-
sel, Oud, v. Gijn en Lovinck.
Commissie voor Verzoekschriften.
De VOORZITTER benoemt tot leden der
Commissie voor de Verzoekschriften de le
den Söheurer, Boissevain, v. Schaick, Van
Boetselaer van Dubbeldam en Schaper.
Commissie huishoudelijke Aangelegenheden.
Tot leden der Huishoudelijke Commissie
worden benoemd de heenen Dresselhuy9 en
Beumer. Bij deze stemming werden op tal
van andere leden eenige stemmen uitge^
bracht.
Gem. Commissie voor de Stenografie.
Tot leden der Gem. Commissie voor de
Stenografie worden benoemd de heeren
Marchant, v. Vuuren en De Visser.
Afdeelingsvergadering.
De Kamer gaat in de afdeelingen ter be
noeming van Voorzitters en Onder-voorzite
iers.
Na heropening deelt de Voorzitter mede,
dat benoemd zjjn tot ^Voorzitters: de heeren
