AGENDA. BUITENLAND. Woensdag. Gebouw Mcrschweg 69, Slads-Evangeli- satie. Spieker de heer J. Dols, gewezen R.-K. zendeling in China. Nam. 8 uur. Schouwburg: „Vereenigd Tooneel", „St Joanne". Halfacht. Stadszaal: Vocaal concert der Chr. Zang vereniging „Ex Animo". Nam. 8 uur. 'Volkshuis: Ontwikkc-lingsavoud Tmet licht beelden). Spreker ir. J. F. Monthaan, over „Het Wonderland der Pyramiden". Nam. 8 V» uur. Wijkgebouw Langen traat: Ontwikkelings avond. Spreker de heer mr. H. v. Ewjjck over Kinderrechter en Pro Juventute. Nam. 8 uur. Leiderdorp (Geref. Kerk): Uitvoering der Chr. Zangvereeniging „Excelsior". 8 uur nam. Sassonfieim: Geref. Kerk: Orgelbe speling door den heer H. if. Keuning. Nam. halfnegen. De apotheek van „Hulp der Uensch- heid" Hooigracht f8, is allijd geopend, doch van n m. 8 uur lot v.m. 8 uur alleen voor spocd-recepten. Alleen voor leden van dat fonds. De avond-, nacht- en Zondagsdienst der apotheken wordt van Maandag 23 tot en met ZoDdag 29 Maart waargenomen door do apotheek van den heer C. B. Duyster, N. Rijn 18, telef. 523. (verwant aan dc dadelpalm), Woodwardia radienns (vare®), Adiantbum reniforme (varen). Wat ten elotto de dierenwereld betreft, valt op: de armoede aan zoogdieren. De vogels zijn meest standvogels. Ze zijn iets kleiner dan den Europeescho soorten en worden beschouwd als „oiland-varicteitcn." Karakteristiek voor dc Canarische eilan den zijn ook de vlinder fauna en de spin nen. Ten slotte maakte spreekster nog eenige excursies op bet doek, waardoor een in druk verkregen werd van de flora van Teneriffa. Kon. Ned. Mij. v. Tuinbouw en Plantkunde. Dc voorlaaiote vergadering van do atd. •Leiden en Omstreken van bovengenoemde Maatschappij, die gisteravond In do recep tiekamers van de Stadszaal gehouden werd, was jammer genoeg sleehls matig bezet. De Voorzitter, de heer E. Th. Witte, vroeg zicli af of dit te wijten was aan het mooie weer der laaiste dagen, dan wel aan de belangrijkheid van agenda, n.l. de herzie ning van het Huishoudelijk Reglement: kortom, jammer was het, doch gelukkig liep in dien loop van den vooravond de re ceptiekamer nog voor liet grootste gedeelte vol. Spreker bracht de voordracht van de heer Ir. K. Volkerz, Rijksluinbouwconcu- lent, in herinnering, alsmede de groole Voorjaajskeuring der Kon. Ned. Mij. v. Tuinbouw en Plantkunde, welke morgen, 26 Maart, in het gebouw van de Internatio nale Tuinbouwtentoonstelling in tegenwoor digheid van H. M. de Koningin zal worden geopend. Ook werd door spreker gewezen op een eerstdaags te Heemstede te houden speciale Bindcrijtontoonslelling, en daar hij weel, dat Leiden heel wat lsle-klassc-bin- ders herbergt, hoopte spreker, dat Leiden ook op die tentoonstelling een schitterend figuur zal maken. Na voorlezing der noluien door den secre taris, den lieer A. N. Ballego, die onveran derd werden geaccepteerd, en het baillolee- ren van een tiental nieuwe leden, werd door den Voorzitter medegedeeld, dal een op de vorige vergadering ingekomen schrij ven van de afd. Hilversum omtrent hel leerlingwezen, op de vergadering van de groep Bloemisten, en bij de oud-leerlingen van den R. T. W. C. grondig is onderzocht en dat bij <k> afd. Hilversum om meer uit gebreid advies zal worden gevraagd, om dit onderwerp grondig te kunnen uitwer ken. Vervolgens werd overgegaan lot ile her ziening van het Huishoudelijk Reglement, hetgeen geschiedde volgens een leiddraad van de Maatschappij, opdat de afdeeliiigcn zich zooveel mogelijk in één en dezelfde lijn zullen bewegen. Vooraf gat dc Voorzitter de richting aan hoe de voor deze herziening benoemde commissie had gewerkt. Het spreekt van zelf, dat voor dit punt van de agenda liet grootste gedeelte van den avond in beslag v.crd genomen, cn dat bij de aanneming van de verschillende ariikrlen heel wat over cn weer gepraat werd, hetgeen vooral b j liet artikel Bestuursverkiezing bet geval was. Hier kwamen de longen eerst recht les. Een voorstel van een der leden, dail van andere zijde werd ondersteund, om bij bestuursverkiezing geen candidatcn aan te bevalen, werd in stemming gebracht, en met groote meerderheid verworpen. Ten slotte werd met algemeene stemmen liet herziene Reglement aangenomen; dit zal na ge-dkcuring van het Hoofdbestuur in wer king treden. In de pauze, die hierop volgde, werden de door den lieer G. F. Hemerik ingezonden Narcissen bloemen, en de door den heer 11. Huurman lor keuring gebrachte pracht tak ken van Lilium longifloruni, door de liee- ren G. Lubbc Tzn Jan Kriest Jzn. en J. G. Hallego gekeurd, waarvan laatstgenoemde verslag uitbrachi. De Lelies behaalden 15, de Narcissen 12 punten. Bij de Narcissen vvooral Barri Dosorus opvallend fraai, zij is in het bezit van een zeer donker Oranje, wél gevormde cup. N.i de pauze hield dr. J. W. C. Goedhart een keurige inleiding over de vraag „Welke resultaten er te bereiken zijn bij het krui sen van vcrscliiUende vlinderbloemige ge wassen, bijv. de geslachten Lupinus cn Lathyrus". Zeer aandachtig werd de inlei der gevolgd, en na afloop was een zeer aan genaam, leerrijk debat hiervan het gevolg. Gewoonlijk zijn de kruisingen van twee verschillende geslachten nihil. De hieruit ontstane bastaarden zijn meestal zeer zwak en steriel. Niet zelden zal men zien, dal be- vruchle bloemen van verschillende ge slachten reuzen vruchten te voorschijn brengen, doch hij uitzaaien der zaden zal veelal blijken, dat doze de kiemkracht mis sen. Toch zijn er voorbeelden, dat er wel resultaten bereikt zijn, vooral bij dc Rosa- ceaen, Orchidaceaen en Bromelraceacn. De Yoorzitler haalde nog als voorbeeld aan een door hem verrichte kruising tusschen Slreptoearpua en Gloxinia, beide behooren- 'de tot de familie der Gesneriaceaen; de hieruit ontstane vruchten waren drie maal zoo groot als gewoon ,doch geen een zaad korrel was kiemkrachtig. Bij de rondvraag vroeg de heer J. Nicuw- kerk, tuinbaas te Warmond, wat de oor zaak kon zijn van het plotseling afsterven van halve of gedeelten van heesters. Wel weet men dat dat voornamelijk bij heesters met z,g.n. zacht hout het geval is, doch naar de oorzaak wordt nog steeds gezocht. In den Hortus stond voor een paar jaar te rug een prachtplaat van Glerodendron tmehotomum volop in Wc ei tot opeens de heester slap werd, do kladeren geel werden en binnen een paar maanden geheel dood. Hetzelfde deed de papierboom Broussonelia papynifera. Vermoedelijk heeft men hier met een zwam te doen. Na den gebruikclijken dank des Voorzit ters aan de verschillende sprekers, sloot deze te ruim tien uur de vergadering, die vooral voor de jongeren zeer leerzaam was. Uitvoering Zangschool C. B. Duyster Sr. Een volle zaal, geroezemoes van sckello kinderstemmetjes, een korte mengeling van witte, roze en lichtblauwe jurkjes, goede solo- eu koorzang, ziedaar do voornaamste eigenschappen van een zanguitvoering on der leiding van den heer C. B. Duyster, die steeds deze avonden kenmerken. Zoo was het ook weer gisteravond in den foyer van do Stadszaal. En daar betraden ze het podium-, ziet zo staan de meiskes, zich ten volle van haar waardigheid bewust, in de mensohesimenig- te zoekend naar Vader, Moeder of een an der familielid totdat ze dezen eindelijk bemerkend, zich verwaardigen tot een na dering glimlachje, alsof ze zeggen willen: „Zie j« rao wel, hier sta ik en als jo nu stil bent, zal ik eens wat voor jnllio zin gen." Ziet ze staan dc jongens, hun verlegen heid trachtend tp verbergen achter een mom van onverschilligheid. Een enkele durft zelfs gekke gezichten trekken, maar u wee, als de heer Duyster verschijnt cn het tingen een aanvang neemt. Dan staan diezelfde meiskes, die zoo straks zoo uit do hoogte de zaal in keken, mot bevende vingertjes aan hun rokjes te peuteren, terwijl ze elkaar verdringen om toch vooral maar niet ;n het eerste gelid te moeten staan. Ook met de jongens is het met het praatjesmaken gedaati en al len kijken vol spanning naar 's heeren Duysters arm, alsof dezo gereed stond met den dirigeerstok hun pantalons te bewer ken, in stede er de lucht mee te door klieven. Schuchter in den beginne, dooh allengs beter zingen zij, totdat op het laatst zij een paar longen opzetten, waarop een stadsomroeper jalocrscli zou worden. Na dezo allerkleinsten komt een grootero editie aan de beurt, 't Is aan den zang to merken, dat er ouderen aan het werk zijn beschaafder klinkt het en meer beheerscht. Dun krijgen we een alt en een sopraan solo. De sopraan kan even eort noot niet halen, doch het hartelijk applaus aan het einde bewijst, dat het publiek haar dit niet erg kwalijk neemt. Als laatste nummer voor de pauze werd uitgevoerd ,,De rattenvanger van Ha- meln", waarbij weer groot «n klein mee zong en do "fluitpartij op verdienstelijke wijze door den heer J. P. Riedel werd ver vuld. Van het koor willen wij alleen zeggen: Hoe is het mogelijk, dat de heer Duyster een dergelijk groot werk den kinderen kan doen zingcm hij moet dunkt ons in de oer- ste plaats wel over een schier onuitputte lijk geduld beschikken. Na de pauze werd opgevoerd „Dc go- leende Pannekoekspan", een kluchtspel met zang in één bedrijf, onder voortreffe lijke regie van mevrouw A van der Lijke Sijlama. Aan alle medewerkenden een woord van lof voor hun werkelijk vlot on goed spel, waarbij wij dan neg in het bij zonder willen noemen het echtpaar van Stappen. Do pianobegeleiding van een cn ander was in handen van den lieer O- B. Duyster Jr., die zieti uitstekend van zijn taak kweet. Prol. dr. K. H. Roessingh, alhier, heeft zich bereid verklaard om voor predikanten in Friesland op 27 April e.k. en vier vol gende Maandagen le Leeuwarden een reeks lezingen te houden over de tegenwoordige slroomingcn ten opzichte van de vraag naar de verhouding van Christendom en cultuur en over het rationalisme eu irrationalisme in de huidige godsdienst-wijsbegeerte. Voor den cursus, tot het houden waarvan het Friesch Godgeleerd Gezelschap den stoot gaf, hebben zich tot nu toe als deelnemers aangemeld een vijftig-tal predikanten, waar onder Ned.-Hervormde, Doopsgezinde, Gere formeerde en één Remonflranlsche. In de gisteren gehouden vergadering van den Gemeenteraad van Maastricht werd benoemd tot directeur van het Gas- en Waterleidingbedrijf de heer ir. C. G. Driessen, ingenieur bij de stedelijke [abrie ken van gas en eleclricileit alhier. Voor het propacdeutisch examen is aan de Theologische School te Kampen geslaagd de heer Chr. W. J. Teeuwen, alhier. Bij de heden aan hel Bureau van Ge meentewerken gehouden aanbesteding van sladspetten was slechts één inschrijving in gekomen, n.l. van C. H. Nolet, voor I 8.16 pér stuk voor een geborduurde letter. 438« NED. STAATSLOTERIJ. Trekking van Woensdag 25 Maart le Klas 3e LUst jr tlooge orilzen; 7742 4C0. 20324 ƒ200 2710 3923 4707 ƒ100. Priizeu van 20: 98 156 157 7 234 617 564 999 1217 1552 1735 2044 2292 2837 3064 32S3 3494 3806 4102 4428 4743 5076 5421 49 238 704 SSO 1009 1292 1613 1751 2127 2322 2850 30S9 3312 3511 3826 4187 44 72 4777 5232 5470 5631 5632 6047 6123 6446 6514 6710 6724 6909 6919 7081 7093 7257 7303 7422 7486 7682 7696 7834 7862 8325 8413 S6I0 S660 8891 8949 9550 9719 9924 10001 252 731 887 1089 1382 1621 1876 2129 2472 2903 3106 3331 3633 3904 4197 4473 4950 5247 5481 5639 6129 6600 6736 6929 7184 7308 7503 7698 7990 8485 8690 8983 9778 264 736 896 1Ü9S 1433 1634 1377 2147 2631 3015 3163 3447 3650 3954 4333 4525 4952 5268 5525 5751 6185 6611 6787 6973 7217 7327 7510 7743 S035 8486 8710 9062 9798 341 S05 926 1110 1467 1676 1895 2164 2650 3052 3183 3455 3652 4012 4378 4591 4962 5277 5532 5769 6277 6624 6857 6979 7238 7369 7521 7767 S0.85 8497 8750 9089 9840 161 392 819 928 1114 1495 1716 1914 2181 2702 3230 3478 3730 4023 4392 4599 4986 5327 5560 5781 6366 6640 68S9 7012 7241 7405 7523 7826 8088 8503 8786 9275 9862 10090 10103 10117 10122 10292 10331 10334 10335 1N353 1036S 10401 10488 10496 10516 10533 10623 10628 10648 10688 10732 10837 10903 10926 10948 10967 11035 11058' 11137 11199 11220 11503 11550 11570 11629 11705 11743 11763 11768 11866 11895 I1S01 12015 12059 12080 12141 12198 12295 12321 12375 12506 12513 12542 12604 12628 12642 12671 12704 12715 12841 12883 13082 13201 13367 13399 13407 13210 13286 13323 13452 13495 13503 13555 13557 13590 13663 13671 13707 13742 13872 13906 13915 13958 13988 13998 14136 14149 14165 14200 14233 14549 14612 14617 14693 14728 14915 14961 15003 I50S3 15095 13126 15132 15230 15281 15303 15336 15355 15503 15637 15668 15717 15729 15775 15891 15952 15991 16017 16019 16072 16134 16266 16267 16317 16330 16379 16386 16581 16592 16697 16714 16791 16834 16842 16887 16946 16981 17010 17018 I 17107 1721S 17225 17229 17257 17277 17362 17394 17495 17S1S 17531 17558 17677 17806 17809 17S44 17875 17879 I17982 18052 18065 18109 18112 18119 I 18274 18283 18308 18377 18379 18398 I 1M61 18496 18517 18561 18618 18661 1 16712 1S726 18737 18746 18835 18919 19039 19079 19094 19174 19293 19294 19321 19331 19373 19406 19420 19464 19692 19719 19767 19631 19849 19911 19932 19953 19974 19988 20186 20234 20248 20291 20353 20374 20407 20427 20529 20571 20610 20671 20684 20753 20783 20828 20855 20885 20926 2C932 le Klasse. 2e I-iist: 3690 mi. 3660 215 428 856 96-1 1152 1524 1724 1993 2259 2747 3231 3433 3769 4072 4415 4649 5017 5382 5562 5846 6440 6650 6905 7074 7249 7416 7571 7833 8299 8541 8846 9501 9895 10200 10391 10532 10947 1121-1 1)717 12011 12299 12613 12881 13363 13542 13718 13991 14527 14925 15214 15636 15893 16223 16401 16835 17074 17293 17595 17891 18146 18458 1S700 1S968 19307 19664 19913 20241 20471 20756 In den afgeloopen nacht werd in café- restaurant „Zomerlust" een vergadering ge houden van het personeel der N. Z. H. T. M. uit Leiden en omgeving, bijeengeroepen door het Comité 'van Actie te Haarlem. De vergadering, die een huishoudelijk karakter droeg cn niet door do Pere werd bijgewoond, was druk bezocht Onze zegsman schatte liet aantal op meer dan honderd personen. Nadat de aanwezigen door de leiders op de hoogte van den toestand waren gesteld, werd na langdurige beraadslagingen beslo ten zich achter de leiding te scharen. Gisteravond had in de bovenzalen van „De Harmonie" een „Cursusvergadering" plaats van de aldeeling „Moreele verheffing" Onderofficiersvereeniging „Ons Belang". Om acht uur opende de voorzatter d« vergadering en heette den spreker dr Ritter uit Utrecht, welkom, lied© heette hij wol kom ds. Nauta en familie, ïie de afdeeling „Morcele verheffing" met woord en vooral met de daad steunt. Dr. Kittel' had als onderwerp gekozen „De roman van schuld en boete van Dos- tojewski". Na liet begrip „schuld en boete" in den breed© te hebben behandeld, kwam hij in liet slot zijner rede tot de diepere be kentenis hiervan. Hjj zette dit op uinemeiv- de, voor ieder begrijpelijke wijze uiteen. Het was een hoogstaande avond, eon levensles. Om circa halfelf sloot de voorzitter, na een woord van dank gebraokt te hebben aan den spreker, de vergadering en deed op grond van de ervaring van dezen avond l reeds nu een beroep op zijn tjjd in den komenden winter. Het geheel werd opgeluisterd door goede j muziek, gegeven door eenige heeven van de Marinckustwaoht, alhier. De Leidsche Orkeslvereeniging. direc- I leur de heer J. Zeldenrust, zou in Februari i haar eersle uitvoering hebben gegeven, doch door omstandigheden is dit niet kunnen doorgaan. Waar de Stadszaal altijd bezet is, zal de opvoering nu 23 April as. plaals vinden, men zie de advertentie. Ook de tweede opvoering in besloten kring van „Allerzielen" is een succes ga- worden. De Schouwburg was uitstekend^ be zet gisteravond, zoodat de Centrale Com missie voor Arbeiders-Ontwikkeling onge twijfeld met voldoening op- liet door haar genomen initiatief zal terugzien. Dat er na ieder bedrijf langdurig werd geapplaudiseard behoeven wij, dunkt ons, nauwelijks te ver melden. Aan het slot moest vole malen worden gehaald. De Kamer van Koophandel eu Fabrie ken voor Rijnland; te Leiden, ml vergaderen op Woensdag 1 April 1925, des namiddags i halfdrie in de bovenzaal der sooiëteit „Ami- i oitia'' Breestraat. De agenda vermeldt: i 1. Opening; 2. Notulen; 3. Ingekomen stukken; 4. Mededeelingen; 5. Reorganisatie der Postergen, Telegrafie en Telefonie; 6. Beurtvaartcondities; 7. Commissie Binneif- vaaxt; 8. Streeknet; 9. Postkantoor Rijnsburg; 10. Weeldewet; 11. "Wijziging wet op de Kamers van Kóóphandel; 12. Belasting op watergebruik; 18, Rondréaag; 14- Sluiting. Gistermorgen omstrcekB elf uur kwam de wielrijder 1'. O., loopknecli alhier, bi] het afrijden van de Maiebrug in botsing met het rijwiel v.'i-ii een slagersknecht, waardoor O. kwam to vallen. Juist op dat oogenblik kwam uit de richting Mare een vrachtauto van de gebrs. Van der Hoeven, broodbak kers te Den Haag, aanrijden, waarvan de bestuurder v. d. H. onmiddellijk uit alle macht remde. Hij kon echter niet verhin deren, dat het linkervoorwiel van de auto over O.'s rechterbeen reed. Dr. Sloof van do Eerstc-Hulpdienst* constateerde geen been breuk; het been was nabij den enkel ont veld, terwijl de man voorts klaagde over pijn in do rechterknie. Na verbonden te zijn, werd hij per auto naar zijn huis overgebracht. Door mej. W. is bij do politie aangifte gedaan, dat zij door zekeren T. mishandeld is geworden. Door de politic alhier is aangehouden A. v. d. R., als verdacht van verduistering van een bedrag ad f 680 ten nadeele van den heer Van N., alhier, bij wien bij in dienst betrekking was. DE ALGEMEENE TOESTAND. Het debat in het Engelsche Lagerhuis maarschalk Poch Coolidge's conferentie Temidden van de onderlinge besprekin gen tusschen Parijs en Londen cn Berlijn en Londen etc. heelt in het Engelsche La gerhuis een groot debat plaats gehad over den toestand, geschapen door Engeland's verworpen van liet protocol van Geneve en wat daarop volgde, men zie voor het uit voerig verslag onder Engeland. Henderson, minister uit liet Labour-kabi- net, verdedigde opnieuw het protocol en uitte de hoop, dat het nog niet dood i3, dat liet in Sept. a s. zal herleven, zij het in an deren vorm. Chamberlain's antwoord in de zen was echter afdoende. Hel protocol is voor Engeland (d.w.z. voor de huidige re geering en die zit zoo vast als zij maar wen- schen kan) zoo dood als een pier. Chamberlain bevestigde thans de geruch ten, dat hij le Geneve niet geheel en al zijn eigen inzicht had medegedeeld, doch die der regeering. Na Curzon's dood nog een erken ning van diens invloedl Alle hoop heelt Engeland thans gevestigd op da jongste Duitsche voorstellen, die het eerlijk noemt en oprecht en een onderzoek alleszins waard cn daarvan probeert het nu da hondgenoolen te overtuigen. Frankrijk staat niet geheel afwerend, dal liet bij reeds doorschemeren, maar dc moeilijkheid is en blijft Polen. Over 't Engelsche standpunt is weinig twijfel meer overt Nogmaals^verzekerde Chamberlain en hij vond daarbij instemming van het g a_n- sche parlement dat Engeland niet denkt aan een afzonderlijk verdrag met Frankrijk en Belgis, al erkent het Frnnk- t rijk's rocht op hulp inzake de veiligheid. De aandacht (rekt ongetwijfeld, dat de Fransche bladen zonder commentaar over nemen een bericht van de „Sunday Times", dat maarschalk Focli aan heengaan zou denken, waarbij dan vrij duidelijk door schemert, dat dit zou zijn omdat men hem niet meer zou willen machtigen om de eischen te ftirmuleeren. Duilschland inzake de ontwapening le stellen. Foch's verdwijnen zou een stap van Frankrijk in do richting van den vrede zijn, doch. Op verzoek van president Coolidge zal staatssecretaris Kellog de kwestie van het bijeenroepen van een conferentie tot beper king der maritieme bewapening onder het oog zien. In regeeringskringen wordt ver nomen dat de president deze conferentie alleen wil houden, indien te verwachten is, dat alle daarbij geïnteresseerde landen hun i volle medewerking zullen verleenen, zoo dat er goede hoop op resullaat kan beslaan. Staatssecretaris Kellog zal mededecling doen. wanneer hij meent, dat de regeerin gen uilgenoodigd kunnen worden. Ook in dezen dus eerst gewrijf en ge schrijf achter do coulissen! DUITSCHLAND. De presidentskeuxe Uliich weer president van Hessen. Jarres is bij den Beierschen premier Held, zijn tegenstander bij de verkiezingen, op j bezoek geweest. Naar de bladen vermoeden, 1 spraken de beide candidalen voor het presidentschap daarbij over de kwestie, hoe men het eens zou kunnen worden in zake de tweede verkiezing. De rechtsche partijen hebben Jarres de bindende toezegging gedaan, hem ook bij een eventueele tweede verkiezing te zullen voordragen. In het communisten-proces te Leipzig (tegen de z.g. Duitsche Tsjeka) heeft de rechter van instructie meegedeeld, dat bij de huiszoeking in het bureau te Berlijn, waar de communiston hun valsche papieren ver vaardigden, 673 valsche passen zijn gevon den voor communistisch» kopstukken, onder wie ook Thaelmann, de communistische candidaat voor liet presidentschap. Tot staatspresident van Hessen is de so cialist Ulrich herkozen met 84 legen 29 stemmen en 2 onthoudingen. Naar wij van welingelichte zijde verne men, zijn dezer dogen vertegenwoordigers van de rijksdepariementen naar Parijs vertrokken om besprekingen aan te knoopen met den gezantenraad over vraagstukken inzake de beperkingen, welke bij het ulti matum van Londen aan den Duilschen luchtscheepsbouw opgelegd zijn. ENGELAND. Groot debat over het protocol yhn Genève en de Duitsche voorstellen. Gisteren is in tiet Lagerhuis een groot politiek debat gehouden, dat werd geopend door Henderson. Dezo sprak zjjn diepe te leurstelling uit over do houding dei' regee- riiig, ten aanzien van het protocol van Gej- nèvo aangenomen en hij verklaarde, dat de daardoor ontstane situatie het thans onmo gelijk maast Bet protocol te hespreken ton der vooroordeel. Het protocol heeft, naoc spiekers meening, ernstig schade geleden, wanneer iet misschien reeds niet geheel vernietigd Is, voordat liet parlement ge legenheid heeft gehad, zich er over uit te spreken. Henderson gelooide echter niet, dat Cham berlain er in is ges! ;-J, het protocol te dooden, want op de ageudu van de eerst volgende Volkenbondsvergadc-ring komt het protocol weer voor. De Engelsche regeering zal dan ter tafel moeten komen met een definitief alternatief en dit zal verder moe ten gaan dan de verklaringen, welke Cham berlain in den Volkenbondsraad heeft af gelegd. Het Lagerhuis heeft, volgens spreker, het ieclit te weten, wat die nieuwe voorstellen zullen inhouden. Henderson nam aan, dat de politiek van minister Chamberlain is, ten eerste, om het protocol op te geven, en ten tweede om het Volkenbondsverdrag aan te vullen door bijzondere overeenkomsten met bjjzondero doeleinden. Spreker vond do door de regsaring ge volgde politiek volkomen verkeerd cn was de meening toegedaan, dat er waardevolle argumenten aanwezig zijn voor een nieuwe beschouwing van het protocol en voor een mogelijk en gewenschte amcndcoring van sommige ran de bepalingen daarvan. Een volkomen verwerpen van de politiek, door liet protocol voorgestaande, noemde spreker een gevaarlijke handelwijze. Do Labour-party, zoo zeide hij, is vol komen gekant tegen eenig afzonderlijk pact van militair en permanent karakter, hetwelk er toe zou kunnen leiden, dat de wereld verdeeld werd in t#ee gewapende kampen. Als de eenig© bijzondere overeenkomst welke als noodzakelijk beschouwd zou kun nen yyorden, achtte spreker een dergelijk verdrag, dat zou moeten dienea als trede op de ladder naar e6n incer aTgenieene overeenkomst, volgens de idee van het pro tocol. Een dusdanig voorstel zou een over weging waard zijn. Zulk een plan zou dan het denkbeeld van arbitrages veiligheid en ontwapening eveneens moeten lnslu.ten. Als do regeeringsjiolitiak die richting uitgaat,- met opneming van Duitsciiland in den Vol kenbond, dan schijnt het, dat er gsen nood zaak bestaat voor een dergelijk paot. Henderson vroeg speciale mededeelingen over de houding der regeering met be trekking tot het rijf-mogendheden-pact, zon der welke mededeelingen hot Lagerhuis geeö juist ooredel kan vellen en niet kon kiezen tusschen do regeeiringspolitiek en de poli tiek, welke is vastgelegd in het protocol. Frankrijk heeft, naai- sprekers mezning. de juiste houding aangenomen, ten aanzien van het protocol. Spreker vertrouwde, dat zelfs op het oogenblik nog de Britscho regeering bereid zou zijn, haar houding opnieuw in overweging té nemea. Ook hoopte hij, dat zij overleg zouden plegen met Frankrijk en dht door beide landen dan te zamen op de zesde algemeene vergadering van den Volkenbond allo po gingen in het werk zouden worden gesteld om "het werk te verbeteren, dat verleden jaar September te Genève is aangevangen. Chamberlain antwoordde. Hij zeide, dat Henderson spreekt als degene, die het land vertegenwoordigd heeft op de laatste verga dering van den Volkenbond cn als een van de gemeenschappelijke ontwerpers van het protocol. Hij vroeg, of Henderson, toen hi] zich indertijd le Genève bevond, afschrift heeft genomen van het document, dat Ram say Macdonald als minister van buitenl. za ken op 5 Juli heeft gericht lot den secreta ris-generaal van den Volkenbond, ten aan zien van het voorgestelde verdrag van we- derzijdschen bijstand. Heeft Henderson zich zelf de vraag gesteld, die in dat document opgeworpen wordt, toen hij deel uitmaakte van de ontwerpers van het protocol, en heeft hij op het protocol de critiek toegepast, die vervat is in dat document? Hij vreesde, dat Henderson dit vergelen had. Over dit verdrag tot wederzijuschen bij - stand schreef Macdonald namens dc toenma lige regeering: „Het is do wol overwogen meening van den lïngclschen marine-staf, dat het voorgestelde verdrag, indien het naar den eiscli wordt uitgevoerd, een vermeerde- ving der Engelsche zeestrijdkrachten noodza kelijk zal maken." Heeft de arbeidersregce - ring haar marine-adviseurs geraadpleegd en van hen de verzekering ontvangen, dat hun bezwaren niet van toepassing zijn op het protocol Het is de moeite waard, vervolgde Cham berlain, voor een oogenblik na te gaan wat de genesis is geweest van het protocol. Hij gaf eenige aanhalingen uit het Fransch-En- gelsche memorandum, dat word gepubliceerd gedurende het overhaaste bezoek, door Mac donald aan Parijs gebracht in Juii 1924, het welk de voorstellen van liet Dawes-comilé redde van het gevaar voor ontijdige misluk king. Chamberlain wees er op, dat Macdo nald en dc Fransche premier overeen kwa - men, dat zij zich gezamenlijk naar de ver gadering van den Volkenbond zouden bege ven om de besprekingen te openen over het groole veiligheidsprobleem. Zij kwamen, zij zagen, zij overwonnen. Niels had beter kun nen zijn, totdat de heeren zelf en de verga dering, welke zij hadden toegesproken, be gonnen na le denken over de redevoeringen, welke zij gehoord en uitgesproken hadden. Toen was het eensklaps voor iedereen duide lijk, dat de beide premiers hij hun vereenigd vriendschappelijk gebaar en den raad, dien zij aan de vergadering hadden gegeven, on derling een vlak tegenovergestelde positie hadden ingenomen. Er was een formule ont worpen en de beide premiers dachten, dat zij een formule hadden bereikt, waaromtrent zij hel eens konden zijn. Maar het was aan er varen toeschouwers duidelijk, dat zij zoo ver van elkaar gescheiden waren als tegenover gestelde polen, en dat de beginselen, die ten grondslag lagen aan de politiek van Macdo nald en deze inspireerden, niet werden aan vaard door den leider der Fransche openbare meening en de vertegenw.oordigi.rs van Frankrijk. De Engelsche en de Fransche premiers he ten het aan hun vertegenwoordigers over,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1925 | | pagina 2