No. 19943.
MAANDAG 16 MAART
Anno 1925
Officieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS.
Het voornaamste nieuws
van heden.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER AD VERTE NTIEN
90 Cts. per regel. Bij regelaboncement belangrijk lageren prijg.
Kleine Advertenlièn, uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdag» sa
Zaterdags 60 Cts., bij een maximum aantal woorden van 80.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven
'10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindtplein Telefoonnummer» voor
Directie en Administratie 175 en 1835 Redactie 1507.
Postchique- en Girodienst No. 57055 Postbus No. 54
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
Aan den gemeentelijken visehwinkel,
Vischmarkt 18. tel. 1220. is DINSDAG ver
krijgbaar: SCHELVISCH a fO.li— f 0.26—
f 0.33, SCHOL a f 0.16—10.30. BOT a f 0 12,
GEII. KABELJAUW a {0.28 per pond en
UB O K KING en HARING.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgem.
I 16 Maart 1920.
SCHOUW VAN WEGEN ENZ.
Burgemeester en Wethouders van Leiden;
Gelet op artikel 17 der Verordening van
C Juli 1899 (Gemeenteblad No. 15), laatste
lijk gewijzigd bij Verordening van den Oen
Februari 1913 (Gemeenteblad No. 4);
Brengen Ier kennis vau belanghebbenden,
dal te beginnen met Woensdag 1 April e.k.
zullen worden geschouwd aile wegen, lanen,
paden, straten, kaden, pleinen, hofjes, stegen,
9loppen uf poorten en gangen, benevens de
daarin gelegen of daartoe behoorende brug
gen en andere kunslw eken. voor zoover die
bijzonder eigendom zi/n, en, zonder verhin
dering door of vanwege rechthebbenden
voor hel publiek verkeer opengaan en alle
wateringen en sloolen. en de riolen ter ver
vanging daarvan gemaakt, benevens de daar
toe behoorende sluizen, duikers, buizen,
toegangskoker; en dergelijke werken, voor
zoover die bijzonder eigendom zijn.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester
VAN STRiJEN, Secretaris.
Leiden, 1G Maart 1926.
Dr. J. Braining.
Onze welbekende sbadz*nool dr. J. Brai
ning herdenkt heden den dag, waarop hij,
nu vijf en twintig jaar g !:d n, bet ar'-
diptoma verwierf.
Nadat hij gerulmen lijd als assistent van
prof. Rosenstein en later, na diens vertrek
van de Universiteit wegens het bereiken
van den 70-jar-^en leeftijd, als assistent
van prof. NoWn, in het Academisch Zieken
huis wias werkzaam geweest en zich alzoo
terdege voor de praktijk der Inwendige Ge
neeskunde had voorbereid, vestigde hij zich
als „internist" bier ter stede. Door zijn
buitengewone bekwaamheden, maar zeker
niet minder door zijn groote toewijding aan
zijn patiënten, mocht hij zich reed3 na en
kele jaren in een omvangrijke praktijk ver-
lieugen. En niet alleen hier ter stede werd
zijn medische kennis op prijs gesteld, ook
in de omstreken van Leiden werd door de
praktizcerend» artsen zijn raad gaarne ge
vraagd. En te meer mag het dan ook be
wondering wekken voor Brummgs onge
wone werkkracht, dat hij, bij zijn practi-
sche. bezigheden, die dag aan dag bijna al
zijn tijd van hem vergden, toch in de
spaarzaam hem overblijvende avonduren
den tijd wist te winden om rich van de vor
deringen der Geneeskundige Wetenschap
op de hoogte te houden.
Geen wonder dan ook, dat deze kundige,
bijna over-concdentieuze, ernstige man als
geneesheer de hoogste achting geniet bij
zijn patiënten en in hooge eer staat bij zijn
ambtgenooten.
Moge hij nog veto jaren zijn edel werk
vervullen in onze goc-de sladf Van de dank
bare erkenning van zijn groote verdiensten
kan hij zich verzekerd houden, en velen,
zeer velen, zullen zeker heden met oprecht
heid en warmte daarvan getuigen
Verbiezding van den Lage-Rijndijk.
Ingediend is een wetsontwerp, houdende
verklaring van het algemeen nut der ont
eigening ten behoeve van de verbreeding
van den Lage-Rijndijk alhier.
De Lage-Rijndijk is aan de zuidzijde ge
heel bebouwd, terwijl de bebouwing aan
de Noordzijde voortdurend in Oostelijke
richting wordt uitgebreid. Door deze steeds
voortgaande uitbreiding zal het verkeer op
dien dijk, dat nu reeds vrij druk is te noe
men, in de toekomst nog vermeerderen.
Om deze reden wenecht de gemeente Lei
den dien weg tot 15 Meter te verbreeden.
Herdenking van het 25-jarig bestaan van
den Leidschen Bestnnrdersbond,
De receptie.
In ons Blad van Vrijdag 6 Maart gaven
wij 'n kort overzicht van den Leidschen Be-
sluurdersbc.d. de organisatie, die in deze
gemeente de moderne arbeidersbeweging
Vertegenwoordigt en die, blijkens ons ver-
«trekte opgave, op 31 December 1924 3485
loden telde, verdeeld over 24 organisaties.
Wij behoeven op de geschiedenis van dezen
Bond, die Zaterdag dit zilveren jubileum
herdacht, dus nu niet nader terug te komen.
Zaterdagmiddag hield het bestuur in de
versierde concertzaal van het Volksgebouw,
aan de Heerengracht, een druk bezochte
receptie. Vóór en op het podium, tusschen
groene plantengroepen, stonden een aantal
bloemstukken, waaronder van de 3. D. A. P.,
aid. I,eiden, de coöperatie „Vooruit", „De
Stem des Volks" en van den Haagichen en
Haarlemschen Bestuurdersbond. Ook prijk
ten er lal van vaandels en banieren, ter
wijl op elk tafeltje een tuil roode tulp&n
prijkten. Het geboete milieu stond in het
teeken van de moderne arbeidersbeweging.
Er werden zelfs enkel sigaren merk „Troel-
sfra" aangeboden en gerookl.
Behalve al de aangesloten Leidsclie or
ganisatie;, waren mede vertegenwoordigd de
Iiaagsche. de Hnarlemsche en de Rolter-
damsche B. B.r terwijl het bestuur vau het
Ned. Vakverbond een telegram van geluk-
wensch bad gezonden, alsmede een ets,
voorstellende een gezicht op de Heeren
gracht aldaar, die echter nog niet was ge
arriveerd.
Nadat een aardig, opgewekt strijkje reeds
stemming in de zaal had gemaakt en de
bestuursleden van de zeer bijzonder met
bloemen getooide bestuurstafel hadden
plaal9 genomen, hield de voorzitter, de heer
J. H. Baart, een korte gedachtenisrede, waar
bij hij de aanwezigen terugvoerde naar den
den tijd, een kwart-eeuw geleden en herin
nerde aan de eerste pioniers, zooals Crispijn,
Kenbeek, Jansen en Pannekoek, die met
enkele anderen bijeenkwamen en de nieuwe
organisatie stichten. Daarvoor was toen moed
noodig. Wie lid werden van een moderne
organisatie, en vooral zij, die de leiding
namen, stelden zich aan ontslag bloot cn
hadden kans aan don honger prijs te wor
den gegeven, zei spr. De door spr. genoemde
mannen en vele anderen hebben zich daar
door echler niet laten afschrikken. Velen
dier eerste strijders zijn niet meer in ons
midden; anderen staan thans niet meer
sympathiek tegenover onze beweging; enke
len zijn onze tegenstanders geworden, zeide
spr. Dit neemt echter niet weg, dat hij met
dankbaarheid deze pioniers herdenkt.
Welke veranderingen sinds 25 jaar op bel
gebied der arbeidersbeweging hebben plaats
gehad, dank zij de propaganda van de voor
mannen en hun medestrijders, werd door
den feestredenaars met cijfers aangetoond,
voornamelijk door een vergelijking van de
loonen en werktijden in de verschillende
bedrijven van toen en-Uians: Textielarbei
ders f8 a f9, met een werkweek van 58
uur, lhan3 f 22 a f 24 met denzelfdcn werk
tijd; typografen f 8 a f 9, in CO uur; thans
f31 in 48 uren; metaalbewerkers f 0.13 a
f 0.14- per uur, thans f0.55 a fO.CO; slagen
f 9 per week met 71 uur werken, thans f 26
a f27 met 48 uur, enz., enz.
Als men bedenkt, zeide spr., dat deze
verbeteringen voor het meerendeel gevolgen
zijn van de door de modernen gevoerde
ache, dan is er zeker reden tot feestvieren.
Er is nog meer gedaan. In 1914 en later
heeft de B. B. maatregelen genomen tegen
de duurte, een en ander in samenwerking
met de S. D. A. P.
Al hebben wij nog lang niet alles, wat
wij wenschen, wij behouden ons idealisme
en onze werkkracht en wij zullen niet ein
digen, voordat het uur der verlossing van
de arbeidersklasse heeft geslagen, zeide spr.,
die daarna zich richtte tot de veteranen als
Houps en Wiggers, en verwelkomde Mole
naar en Neuteboom. uit Den Haag, vroeger
in Leiden en hier geschoold. Met groote
waardeering gewaagde hij van de Coöperatie
„Vooruil", die de L. B. B. financieel in de
gelegenheid stelde propaganda to voeren, en
de S. D. A. P., die als politiek lichaam zij
aan zij stond met dien Bond.
Hierna las de Voorzitter eenige brieven
en telegrammen voor, waaronder ook nog
een hartelijk schrijven van.den Utrecht-
schen B B. en van den Slraalmakershond,
waarna hij andere personen in de gelegen
heid stelde nm iets in het midden te brengen.
fn do eerste plaats werd daarvan gebruik
gemaakt door mr. D. A. van Eek, als voor
zitter der afd. Leiden van de S. D. A. P. Hij
herinnerde er aan, dal de bond vroeger nog
inniger is geweest, toen de Voorzitter der
S. D. A. P. zelfs de leiding had. De samen
stelling was toen ook anders. De L. B. B.
was de Centrale van alle socialistisch ge
zinde corporaties, waaronder ook zang- en
muziekvercen igir.gen
Doch al i3 de reglementaire band met
deze Y ere en (gin gen verbroken, de moreele
band is blijven bestaansamenwerking is
er nog altijd.
Er is een tijd geweest, dat men meende,
dat een Yakvereeniging neutraal moest
zijn. Langzamerhand is en terecht
het be3ef doorgedrongen, dat ook de
vakbeweging den strijd tegen den bestaande
maatschappelijke verhoudingen moest aan
vaarden, schouder aan schouder met de
S. D. A. P.
Waar deze twee organisaties een zelfde
terrein betreden, spreekt het vanzelf, dat
dit wel eens aanleiding lot wrijving heeft
gegeven. Toch niet zoo erg als de burger
lijke partijen wel eens meencn. In Leiden
beeft men er al heel weinig ta3t van en
blijft men altijd bedenken, dat boven de on
derlinge geschillen gaat het gemeenschap
pelijk doel.
Mede namens het bestuur van het Volks
gebouw, een kind van de S. D. A. P., den
L. B. B. en de Coöperatie „Vooruit"
wenschte spr. het bestuur geluk met dezen
dag Hij wilde niet terug zien naar de
moeilijke tijden van het verleden, maar den
blik over het heden richten naar de toe
komst. Hij wensohle den L. B. B. toe, dat
hij met dezelfde kracht zijn taak voortzet
PRIJS DEZER COURANTi
.Voor Leiden per 8 maanden 8.86, per week" .vooVmu Z 0.18.
Buiten Lelden, waar agenten gevestigd rijn, per week' .iWt, - „0.18,
Franco per post 2.36 4" portokosten.
U
totdat de krach' van het kapitalisme is go-
broken en organisaties a's de L. B. B. niet
meer noodig zullen zijn. Mocht dit reeds
over 25 jaar zoo zijn en moge spr. het be
leven! (Applaus).
Hierop volgden nog een aantal sprekers
die werden afgewisseld door muziek, ter
wijl ververschingen in den vorm van thee,
koffie, limonade, bier en wijn werden rond
gediend, tegelijk met banket.
De beer J. M. van Steilen, sprekende na
mens den Haarlemschen B. B., bracht de
gelukwenschen van dien Bond over, tege
lijk een bloemenmand aanbiedend, er aan
herinnerend, dat vroeger, in Leiden woon
achtig, lid en medebestuurder van den L.
B. B. is geweesl.
Voor den Rolterdamschen Bond, die
spoedig het 55-jarig bestaan herdenken zal,
sprak de heer R. J. Dijk, die vooral wees
op het eigen huis van den L. B. B. in Lel
den, dat Rotterdam de partijgenooten haast
zou kunnen benijden. Wetende, dut de
wakkere secretaris, de beer Van Stralen,
behoefte had aan een regislerkost, bad zijn
bestuur bestoten in plaats van bloemen den
i jubilaris een zoodanigen kast aan te bie
den, welke reeds een plaats op het tooneel
j was gegeven en welk kantoormeubel
gaarne was aanvaard.
Nadat voor de Lcidsche afdeeling der
Arb. Jeugd-Centrale de heer G. Neuteboom
dankbaar had getuigd van hetgeen de L. B.
B. voor haar beweging deed, sprak namens
liet Comité, gevormd uit de verschillende
aangesloten organisaties, met het doel het
bestuur een feestavond aan te bieden, de
heer Venvoy die er den nadruk op legde,
dat. naast het streven naar lotsverbete
ring, de organisatie ook veel heeft gedaan
op cultureel gebied. Namens alle aangeslo-
i ten organisaties wenschte hij het bestuur
geluk met dezen dag.
I De heer Van den Heuvel, voorzitter van
i de Coöperatie „Vooruit", bracht in herinne
ring, dat de Coöperatie er voor heeft ge
zorgd, dat het den L B. B. in den loop der
jaren niet aan munitie heeft ontbroken.
Respectievelijk heeft de Coöperatie een be
drag van f 25.000 aan den Bond gcfour-
1 neerd en zij zal daarmede doorgaan.
De heer Molenaar, uit Den Haag, sprak
als oud-Leidenaar een persoonlijk woord.
Hij wijdde ook nog een woord van waar
deering, behalve aan Houps, aan de oude
strijdmakkers BomLi on Marks, al zijn
dezen thans op den achtergrond gelreden.
Hij bracht verder in herinnering de rel
letjes op vroegere I-Mei-dagen, wanneer zij
het steeds te kwaad hadden met de politie,
en besloot ook met er op te wijzen, dat de
arbeidersbeweging een groot stuk cultuur
waarde op de bourgeoisie heeft veroverd.
De heer Hendrik Neuteboom haalde ook
nog'eens het verleden op, toen men in zijn
ouderlijk huis aljen op de Katoenfabrlek
hard moesten werken om een schamel
loontje te verdienen en vader 's avonds
thuis nog aan het weefgetouw zat
J. van der Zeeuw, sprekend» namens de
bakkersgezellen-organisatie en „De Stem
des Volks", illustreerde met eenJge cijfer»
de veiheterihg in zijn vak, gedurende de
laatste 25 jaar, en waarschuwde legen de
plannen der Regeering, die ons weer naar
den ouden toestond terug wit voeren. Ein
delijk schetste hij het aandeel van Jöe
Stem", die bij het propagandawerk tijdens
de verkiezingen de leiding heeft
Nadat de heer Jac. Baart, ook een der
aankomende voormannen vóór 25 jaar, het
bestuur en zichzelf nog had gefeliciteerd
met hetgeen in al die jaren i» tot stand ge
komen, besloot de heer Frans van Deursen,
bestuurslid van den Haagschen Bestuur
dersbond, vertegenwoordigend den Trans-
portarb.bond, mede als oud-Leidenaar de rij
der sprekers. Het is de regeerende klasse en
het kapitalisme nog niet gelukt de arbei
dersbeweging te nekken en dat zal" niet ge
schieden, als de arbeiders paraat blijven,
meende deze.
De Voorzitter, de verschillende spreken
bedankend, wekte tot voortdurend werken
en strijden op, hopende dat na dezen mijl
paal over 25 jaar, al is dan het doel nog
niet bereikt, een andere mijlpaal zal ztjn
bereikt, die de overwinning op het kapita
lisme veel nader bij is. Do dag van heden
houdt daarvoor de belofte ln. (Hartelijk
applaus).
Hierna drukten vele aanwezigen i^ór zij
heengingen den leden van het bestuur de
band.
D« feestavond.
's Avonds werd in de groote Stadszaat een
feestuitvoering gegeven, waaraan mede
werkten de muziekvereeniging „Nieuw Le
ven", de zangvereenigng „De Stem de»
Volks", de arbeiderstooneelvereen. D. O. 8.
en de Arbeiders-Jeugdcentrale. Ook de zang-
vereeniging „De Kleine Stem" had haar
medewerking toegezegd, doch waa daarin
door ongesteldheid van den directeur, den
heer L. W. Beumer, verhinderd. Verder wa»
als feestredenaar aangekondigd de heer 3.
de la Bella, 2de secretaris van het N. V. V.,
te Amsterdam.
Hetzelfde strijkje, dat des middags tot
verhooging der feeststemming had medege
werkt, was ook hier weder in actie.
De belangstelling was. zooals te verwach
ten viel. buitengewoon groot, zoodat alle
toegangsbewijzen waren uitgegeven.
De Voorzitter van het feestcomité, de heer
Verwey. sette in een openingsspeech voor
zijn strijdmakkers uiteen, welk een gedenk
waardige dag 5 Maart 1900 voor de Leid-
sche arbeidersbeweging is geweest. Wat
deze dag beteekent, kunnen de jongeren
zich moeilijk voorstellen. De arbeiders
zuchtten toen onder een armoedig beslaan
en de wetenschappelijke wereld, levend in
haar eigen zelfvoldaan isolement, trok er
zich niets van aan. Het behoort lot de on
sterflijke eer van dr. Ank Pannekoek, dat
hij toen met enkele anderen het werk der
ontvoogding van Leidens proletariaat ls be
gonnen, meende de spr. En daarna is een
stuk werk begonnen van groote cultureels
beteekenis, dat nog moet worden voortgezet
en bekroond door drie dingen: medezeggen
schap in het bedrijf, socialisatie en ontwa
pening. Daartoe wekte hij vooral de jonge
ren met kracht op.
Met enkele practische mededeelingen,
waaronder ook, dat aan het buffet geen al
coholische dranken verkrijgbaar zouden
zijn, met welke mededeeling de meeslo aan
wezigen luide instemden, besloot hij en
daarop speelde „Nieuw Leven" „De Inter
nationale", gearrangeerd door P. F. van
Overbeeke, slaande door de aanwezigen
medegezongen.
Na het tweede nummer, dat vooral mooi
werd gespeeld, getiteld: „Libertê", Egalité
en Fratennilé", concert-ouverture van Joh.
Boers, welke de voorzitter van „Nieuw Le
ven", de heer Snijders, de muzikanten
onder de aanwezigen, die thans allicht
nog Ln burgerlijke muziefcvereenigingen
blazen op, zich bij hen aan te sluiten. Hij
roemde zeer de leiding van den dirigent,
den heer Bolderdijk.
Hierna hield de heer De la Bella uit Am
sterdam de feestrede, naar hetzelfde thema
dat de heeren Baart en Verwey behandel
den. Verleden, heden en toekomst werden
in vogelvlucht beschouwd. In het verleden,
hier zoowel als elders, voor den arbeider
ellendig, het heden voor het strijdend prole
tariaat eenigszins draaglijker, maar aan hel
eind van den weg de zegepraat door de vol
ledige bevrijding der arbeidende klasse,
door de arbeiders zeiven.
Br volgde op deze rede een daverend ap
plaus.
Daarop vulde weldra het talrijke zang
koor het ruime tooneel en zong op voortref
felijke wijze onder leiding van zijn uitne-
menden leider, den heer Van Resteren ach
tereenvolgens:, .Volharding", „Aan de
Strijders" en „Morgenrood", waarna „D. O.
S." het tooneelspel in één bedrijf: „Het
Antwoord" opvoerde, waarin zij het dan
ook achter de schermen, een botsing tus
schen stakende arbeiders en de politie wordt
gedemonstreerd, waarbij een der stakers
werd doodgeschoten ein op het tooneel bin
nen gedragen.
Hierna werd gepauzeerd.
Na de pauze werd met een toespraak van
den heer Verwey het bestuur naimens alle
aangesloten vereenigingen een nieuw vaan
del aangeboden, vervaardigd door den heer
Van dan Berg, uit Den Haag, in vorm en
kleuren zeer afwijkend van de thans ge
bruikte benieren. Het is in zijde gevoerd
In is Leidsohe kleuren, rood-wit, waarin
paars en geej gekleurde vakken, die vol
gens uitleg een symbolische beteekenis
moeten hebben in overeenstemming met da
strekking der strijdende organisaties, den
L. B. B., wiens initialen in rood op het doek
rijn overgebracht.
De heer V. sprak namens al de aangeslo
ten corporaties den wensch uit, dat het be
stuur deze vlag steeds mede zal voeren in
den strijd, die leiden zal lot de volledige
ontvoogding der arbeidersklasse.
Na een hierop gevolgd daverend applaus
hief „De Slem" in de zaal een zegezang
aan, waarna de heer Baart met een kort
woord het schoone vaandel aanvaardde,
dat nog geruim en lijd op het tooneel bleef
prijken en waarom/heen de A. J. C. een
reeks oefeningen uitvoerde en één hunner
een hooggestemde .voordracht declameerde.
Het programma werd besloten met hel
spelen van nog twee nummers door
„Nieuw Leven". Daarna bleef men nog ge-
ruimen tijd gezellig bijeen.
De L. B. B. mag zeker met voldoening
op zijn zilveren jubileum terugzien.
Archaeologische Lering.
Dr. W. D. van Wijngaarden heeft in het
Rijksmuseum van Oudheden een voordracht
gehouden over „Egyptische Doodencultus".
Onder Egyptische Doodencultus verstaat
men alles, wat behoort tot de verzorging van
4e dooden in het oude Egypte. Hoeveel dit
is, kan men opmaken uit de groote hoeveel
heid voorwerpen, behoorende tot dit terrein
des lovens, die zich in onze Musea bevindt.
Dat de mensch na den dood voortleeft, is
een gedachte, die in het oude Egypte in alle
tijdperken voorkomt zij het ook onder an
dere vormen, dan bij ons. De voorstetling
leefde bij hen, dat de mensch, behalve een
lichaam, ook een „ba" bezat, gewoonlijk
vsrlaald met „ziel", gedacht als een vogel
met menschenhoofd, die na den dood het
lichaam verlaat en vrij rondvliegt, en een
„ka", wat moeilijk te vertalen is, maar
waaronder verstaan wordt een soort be
schermgeest, deel van 's menschen persoon
lijkheid, dat onafscheidelijk aan hem ver
bonden is, tezamen met hem geboren wordt,
met hem door het leven gaat, en met hem
voortleeft in het graf.
De denkbeelden omtrent het teven tn het
BINNENLAND,
Ingediend is een wetsontwerp tot onteigs-
ning voor verbreeding van den Lage-Rijndijk'
te Lelden.
Het 25-jarig bestaan van den LeidschMt
Bestnnrdersbond.
Te Delft is een nienw isolatiemateriaal
gedemonstreerd, dat nienwe perspectieven
opent voor de electrische bedrijven.
Kwijtschelding van belastingen.
De salarieering der tijdelijke ambtenaren.
De internationale voetbalwedstrijd België-
Nederland ie door Nederland mei 10 ge-
Wonnen,
BUITENLAND.
De zitting van den Volkenbondsraad is
gesloten na diverse punten te hebben af
gedaan.
Belangrijke ponrparlers te Parijs.
■4
Nienwe botsing bij de Dnitsche president»-
kenze.
De spoorwegstaking in Dnitschland komt
in politiek vaarwater.
Een R.-K. schoolstaking in Elzas-Lotha-
ringen.
De staking in ItaliS breidt zich nit.
hiernamaals waren in het oude Egypte niet
eensluidend; hot verblijf der dooden dacht
men zich 61 aan den hemel bij de sterren,
óf in den onderwereld, waar de zon 's nacht*
in een boot doorvaart, of in de z.g. Ealoe-
velden, een soort paradijs met vruchtbare,
akkers, waar het koren 7 M. hoog groeit.
Om dit verblijf der dooden te mogen bin
nengaan, moest do doode bewijzen, dat hij
vrij van zonde is. Zijn hart moest daartoe
j eerst op een weegschaal gewogen worden.
Met de grootste zorg werden de lijken ge
balsemd om ze togen vernietiging te be-
1 waren. Deze instandhouding was noodig
voor het voortbestaan van den mensch na
den dood. Het lichaam werd een tijdlang in
een bad van natron en asphalt gelegd, en
daarna, nadat de ingewanden en hersenen
er uit genomen waren, gevuld met specerijen
en tenslotte geheel in linnen gewikkeld.
Deze bewerking was zoo duurzaam, dat nog
heden ten dage vele mummies hun oor
spronkelijke, karakteristieke gelaatstrekken
vertoonen.
Wat de eigenlijke begrafenis betreft, als
de mummificeering was afgeloopen, werd
het lijk per boot over den Nijl gevoerd naar
de landingsplaats van de meropolis, en van
daar op een stede naar het graf, gebeleid
door de rouwstoet en priesters. Voor bet
gral werd de doode overeind gezet en ont
ving van den priester de wijding ten eeuwi
gen leven. Daarna werd hij bijgezet in d#
tevoren gereed gemaakte sarcophaag, di»
zich in de grafkamers bevond. Oorspronke
lijk, toen de lijken nog niet gemummificeerd
werden, werden de dooden neergelegd in ge
hurkte houding in ovale graven, later in
tegelgraven, die zich ontwikkelen tot d»
groote grafgebouwen, die wij kennen al»
mastaba's en pyramiden. Tijdens het Mid
del- en Nieuwe Rijk gebruikt men meer
rotsgraven, met veelkleurige wandbeschil-
dering. Werden in het Oude Rijk de voor
name dooden vooral bijgezet in steenen sar-
cophagen, in latere lijden treft men ook veel
houten kisten met veelkleurige beschildering
aan. Het belangrijkste deel van hot graf
was de grafsték, die voor den doode werd
opgericht en voor welke de achtergebleve
nen offers brachten. Oudtijds had deze
meestal den vorm van een deur, later van
een aan den bovenrand afgeronde, vier
kante plaat. Meestal is de overledene zetf
op zoo'n stéle afgebeeld, offers in ontvangst
nemende. Behalve offers kreeg de overle
dene in zijn graf nog allerlei andere voor
werpen mede. als: houten schepen, figuren
van dienaars en dienaressen, alles ten ge
rieve van hem in het hiernamaals.
Uit dit alles kunnen wij constaleercn, hoe
groot de eerbied der oude Egyptenaren voor
hun dooden was, een eerbied, die ons vaak
beschaamd doet staan.
Op 17 Maart houdt dr. J. H. Holwerda een
lezing over „Dra sandraudiga (Gcrmaanschs
goden en heiligdommen in ons land"
Vereeoiginy van Mathesianen.
Mej. dr. C. de Baat hield Zaterdag j.l,
voor bovengenoemde Vereeniging in de col
legezaal van het Anorganisch Chemisch La
boratorium een lezing over: chloor, bromium
en jodium. Toen om ruim acht uur de voor
zitter, de heer Veenhuizen, de aanwezigen,
in 't bijzonder mej. De Baat, welkom heette,
bleek de collegezaal geheel bezet te zijn en
na nog meegedeeld to hebben, dat het dg
