NO. 19889a MAANDAG 12 JANUARI Anno 1925 OH nummer bestaat uit DRIE Bladen EERSTE BLAD. Officieels Kennisgevingen. STADSNIEUWS. Gemeente Leiden. Het voornaamste nieuws van heden. LEIDSCH GBLAD PRIJS DER AD VERTE NTIENï 80 ets. per regel. Bij regelabonnement belangrijk lageren prijs. KleineAdvertentiën. uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en Eaterdags 50 Cts., bij een maximum aantal woorden van 30. Incasso volgene postrecht. Voor eventueele opzending van brieven 00 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cts. Bureau Noordeindsplein Telefoonnummer» voor Directie en Administratie 175 en 1835 Redactie 1507. Postchèqua- en Girodienst No, 57055 Postbus No. 54 PRIJS DEZER CODRANTt Voor Leiden per 8 maanden ƒ8.86, per week Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week' Franco per post ƒ2.36 portokosten. Z 0.18, „0.18. GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP. Aan den gemeentelijken vischwinkel, Vischmarkt 18, tel. 1225 isDinsdag veA krijgbaar- SCHELV1SCH a f 0.21 per pond en HARING a f0.05 per stuk. N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester. Leiden, 12 Januari 1925. BUITENGEWONE SCHOOL VOOR LAGER ONDERWIJS. Burgemeester en Wethouders van Leiden brengen ter algemeene kennis; dat gelegenheid zal worden gegeven tot het aangeven van leerlingen voor plaatsing öp de Buitengewone School voor L. O. op eiken werkdag van 13 Januari tot 23 Ja nuari e.k., des voormiddags van 8V» tot 9 uur en op Maandag, Dinsdag, Donderdag en Vrijdag bovendien des namiddags van l'l' lot 2 uur, bij het Hoofd dier school In het schoolgebouw aan de Caeciliastraat 65a dat voor kinderen, die thans ..en openbare lagere school bezoeken, de inschrijving op de genoemde tijden ook kan plaats hebben bij het hoofd der school, waar het ldnd thans geplaatst is. N. C. DE GIJSELAAR, Burgem. VAN STRIJEN, Secretaris. Leiden, 12 Januari 1925. PxoL di. P. J. Blok. Prof. dr. P. J. Blok, hoogi eeraar in de va derlandsche geschiedenis aan de Universi- iteit alhier, heeft Zaterdag onder vele blij ken van belangstelling zijn 70sten verjaar dag gevierd. De viering van dezen verjaar dag droeg geen officieel karakter, aangezien de hoogleeraar uitdrukkelijk den wensch te kennen had gegeven, dat hij dezen dag •lechta in huiselijken. kring wenschte te vieren. „Eigen Haard" schrijft over prof. dr. P, J. Blok: „Voornamelijk moeten we den jubilaris Beschouwen als geschiedschrijver en niet aJs hooglecraar in de vaderlandsche ge- echiedenis. Zonder dat men zijn werk aan do universiteit gering mag schaten, zal hij toch in de toekomst de man blijken te zijn, die den stoot heeft gegeven tot het bestu deerden der buitenlandsche archivalia. Hij is ook de man geweest, op wiens aandringen de regeering voor deze nuttige en noodzake lijke onderzoekingen haar maatregelen nam. Dat hij een groot aandeel in deze on derzoekingen had, blijkt wel uit zijn be langrijk werk: Relazioni Veneziane. Vene- tiaansche berichten over de Vereenigde Nederlanden. 10 Januari 1865 werd Petnis Johannes Blok te den Helder geboren. Hij studeerde te Leiden onder Cobet, De Vries, Dozy, Fruin en anderen. In 1879 promoveerde hij in de letteren op een proefschrift, getiteld: „Sextus Pempeiui Magnus Gnaei films". In 'hetzelfde jaar wordt hij aan het gymna sium te Leiden tot leeraar benoemd, maar reeds in 1881 wordt hem het professoraat in de algemeene en vaderlandsche geschie denis te Groningen aangeboden. Na tien ja ren wordt hij aangezocht Robert Fruin te Leiden op te volgen als professor in de Va derlandsche Geschiedenis. Dat hij een ijverig onderzoeker is, blijkt wel uit het feil, dat hij tijdens zijn verblijf te Groningen veel studie maakte van de ge schiedenis van die slad. Op zijn initiatief is het Groningsch Historisch Genootschap op gericht. Naderhand, weer in Leiden terug gekeerd, schrijft hij zijn Geschiedenis eener Hollandsche Stad, waarin hij de historie van de oude Sleutelstad te boek heeft ge steld. Buiten zijn Geschiedenis van het Ne- aeriandsohe volk, is vooral van belang „Prins Willem I van Oranje" en het werk, dat binnenkort zal verschijnen, handelende over Frederik Hendrik. Hijzelf acht Prins Willem I zijn beste werk. Dat heb ik met mijn hart geschreven, zegt hij. De Geschie denis van het Nederlandsche volk Jijkt hem jneer een boek van paedagogische waarde .voor ons volk. Het schrijven van dit boek was een daad noodzakelijk om de juiste kennis van onze geschiedenis, zonder fan tasie en overschatting van de plaats van PD9 volk door de eeuwen heen ingenomen." RJK. Kamercentrale Leiden. In het gebouw van den Ned. R.K. Volks bond alhier werd gisteren de vergadering vand bovengenoemden Kamerkieskring ge- De voorzitter, de heer A. J. Oostdam, open- fle de vergadering met den Christelijken groet en de beste wenschen voor het pas be gonnen jaar. De secretaris, de heer Van Bep- *ei, liouoa, las de notulen, die goedgekeurd .werden. Aan de orde kwam hierna het agendapunt „Verslag van de voorloopig© besprekingen, Sehouden in het adviseerend college inzake e a.s. Kamerverkiezingen, uit te brengen door den hoogeerw. heer prof. J. D. J. Aen- genent LOOP DER BEVOLKING OVER HET JAAR 1924. Bevolking op 1 Januari 1924: Het eindcijfer der jaarstatistiek was M. Vr. 32,747 Vermeerdering door geboorte: vestiging: Vermindering door: overlijden- ▼ertrek: M. V'. Tot a.1. 783 707 1490 1748 1960 3708 2531 2567 5198 257 302 559 1927 2403 4330 2184 2705 4889 Verschil tusschen de geheele vermeerdering en de geheele vermindering Bevolking op 31 December 1924' 347 33,094 35,415 88 35,377 Totaal. 68,162 30® 68,471 Hieruit kan het volgende medegedeeld worden: De vraag in het algemeen hoeveel zetels, waarschijnlijk door de partij zullen bezet blijven, waarvoor men geen reden vond om bij voldoende actie op het zelfde getal te blij ven te betwijfelen, was daarmede beant woord. Bij het verder nagaan van het bezetten van zetels werd door Rotterdam geprefereerd dr. Kooien boven aan de lijst te plaatsen, en werd mr. Aalberse genoemd voor no. 1 voor den kring Leiden. In ieder geval zal het één van beiden zijn. Voor no. 2 op de lijst was, na het krachtig pleidooi van den heer Stadhouder, bij de ad viescommissie, de heer Balvers genoemd, waarvoor de gedachten overheerschend wa ren. Nog naar voren werden gebracht mevr. BronsveldVitringa, en de heer A. J. Loer akker. Tot zoover waren de mededeelingen voor dezen kring van belang. Vorder hadden nog besprekingen plaats, waaruit de samenstelling van de candidaten zou moeten bestaan, doch voor het inbren gen van denkrichtingen voelde men unaniem niets en zal getracht worden zooveel moge lijk tevredenheid te brengen. Op een combinatie van lid van Ged. Sta ten met het Kamerlidmaatschap was men pertinent tegen. Door den heer Henri Hermans werd hier op een lezing gehouden over het concept program van actie voor 1925, waarin spre ker de daarop voorkomende punten behan delde, om daaruit de conclusie te trekken, dat alleen een Christelijke regeering ons brengen kan wat wij wenschen, en daarom de eenheid moest worden bewaard, ondanks het verschil van meeningen, dat bestond. Bij de gelegenheid om vragen te stellen, werden verschillende zaken, als loonsver laging, bezuiniging, Departement van Land bouw (weder oprichting afzonderlijk), ide Zomertijd, ter sprake gebracht. Gevraagd werd, welk belang er was, dat mr. Kooien in een anderen kring zou moe ten gesteld worden. Ook werden nog vragen gesteld over dr. Veraart en de Micaëlisten, welke men, han gende de onderhandelingen, beter oordeelde buiten bespreking te houden. Door beide sprekers werden deze vragers beantwoord, waarna de behandeling van de Bondsvergadering aan de orde was. Verschillende amendementen, welke wa ren ingediend, weiden, na korte bespreking weder ingetrokken of beter toevoegbaar ge acht aan het programma van 1922. Hieronder was ook het voorslel-Leideu, om niet over te gean tot afschaffing van de Staatsloterij. Besloten weid een motie te zenden aan baron Van Wijnbergen, waarin afkeuring weid uitgesproken over den vorm van een schrijven, in een brochure voorkomend over baron Van Wijnbergen, voorzitter van de R.-K. Staatspartij. Ofschoon door enkelen bestreden, weid de motie ten slotte, omdat hier niets anders dan de vorm bedoeld werd, aangenomen. Als afgevaardigden naar de Alg. Bonds vergadering weiden door liet bestuur aan gewezen de heeren prof. Aengenent, van Warmond, mr. Bolsius, van Leiden, en dr. Hoffmann, van Gouda-, als plaatsvervanger* de heere H. Bank, van Woubrugge, Spendel en Tobé, alhier; door de vergadering: de heeren Balvers, van Hillegom, Togni, van Langeraar, Warmerdam, van Lisse, en al9 plaatsvervangers de heeren Wilmer, alhier, Stadhouder, van Zoeterwoude, en Xan ®er" kei, van Gouda. Ten slotte werd nog de mededeeling ge daan, dat de candidatcnlijsten voor de Kamerverkiezingen, door de plaatselijke vereenigingen vóór 25 Febr. moeten wor den ingeleverd. Hierna sluiting. Eerste lustrum van het Leldsch Politie-Muriekgezelschap. Het Leidsoh Politie-MuriekgezeLschap heeft met toestemming van het hoofd der politie, heden voormiddag de viering van he| eerste lustrum der vereeniging ingezet met een ommegang door de stad, waardoor het, dank rij de groote belangstelling vea de rijde van het publiek, vermoedelijk, mede ten gevolge van het heerlijk winterweer, weder zeer do aandacht op zifeh heeft geves tigd. De stoet werd opgesteld aan Den Burcht, vooraf gingen drie agenten van po litie te paard, terwijl door één ruiter de stoet werd gesloten. Het mooie vaandel dec vereeniging werd in den optocht meegedra. gen. Dit, in samenwerking met de keurige politieuniformen, de blinkende koperen in strumenten en, niet het minst, de kranige houding van de muzikanten, maakte veel indruk. De muziek was ook uitnemend. Het korps is onder leiding van zijn ambitdeuséa directeur in den laatsten tijd nog weer flink vooruitgegaan. Te ruim 10 uur werd voor het Stadhuis, waarvoor zich een groote mensohenmasoa bevond, halt gehouden en begaf zich het bestuur naar boven waar het in de kamer van den Burgemeester ioor dezen werd ont vangen en met dit jubileum gelukgewensaht Nadat de Burgemeester verder nog eenigen tijd rich met de heeren had onderhouden, voegde het bestuur zich weder bij het korps dat nu nog eens de „Koningin Wilhelmina- marsch" speelde, getoonzet door "den direc teur, den heer Bolderdijk zelf, gevolgd dooc het oude Wilhelmus. De Burgemeester stond tijden» de uitvoe ring dezer nummers op het bordes van hot stadhuis. Vervolgens werd de tocht zooala deze doos ons werd aangegeven, voortgezet, totdat de stoet werder op het Burchtplein werd ont bonden. Vanavond te aoht uur wordt de lustrum viering voortgezet in de groote Stadsge hoorzaal en zal een concert worden gege ven. Vereeniging van KaUiesianen. De lering over „Electrische Trillingen", Zaterdag j.l. door dan heer H. van der Starre voor bovengenoemde Vereeniging ge houden, was zeer druk bezocht Zelfs uit Amsterdam, -Den Haag en Haarlem waren belangstellenden gekomen, zoodat de ooilege- zaal van het Natuurkundig Laboratorium geheel gevuld was. Om ruim aoht uur heette de voorzitter, de heer Veenhuisen, de aan wezigen hartelijk welkom en bracht dank aan den heer Van der Starre voor zrjh be reidwilligheid, en aan prof. De Haas voor z$n medewerking, om de collegezaal en toestellen ter beschikking van de Vereeni ging te stellen. De heer Van der Starre, die op zeer prettige wjjze zijn onderwerp behandeld^ begon met te zegden, dat hjj de eJectrisoi» trillingen niet wilde bespreken in dienst van de draad!ooze telegrafie en -telefonie^ doch over de verschijnselen, welke histo risch gesproken, hieraan vooraf ziïn ge gaan. Spr. gaf een uitvoerige verklaring van het ontstaan van een trilling; waarbj volledigheidshalve de werking van ooudeo- satoren verklaarde, volgens de theorieën van Franklin, Symmeeen, de moderne electro- nen-theorie van Lorentz. §pr. verduidelijk te hierbg de oseilleerende ontlading van den condensator door een slingerproef. Dt rol, die de zelfinduotie speelt bij den con densator, werd uitvoerig behandeld, evenali het begrip trillingstijd en golflengte. Dooc middel van een draaienden spiegel toonde spr. aan, dat een ontladingsvonk niet bestaat uit één vonk^ doch uit een reeks van vonken. Uit deze proef bleek, dat het aantal trillingen geheel in overeenstemming was n;et net aoor Thomson theoretisch gevonden aantak Dat de ontlading van een condensator be staat uit een been- en weergaande ontlading liet spreker zien door de proef met da ontladingsbuis met trechtertjes. Met behulp van den oseill eerenden of zingenden licht boog' gaf spr .aan boe bet aantal trillingen direct waar te pemen is. Een uitvoerige beschrijving van de vele proeven, die spr. na de pauze deed, mu ons te ver voeren. Wij noemen slechts de proef van Tee la, de proef ven Lodge fre- sonatieverschijnselen), die van Hertz en der gelijke, Deze, alle «oer interessante proeve^ slaagden uitstekend. Spr. eindigde met nog een proef met den zingenden Iichtboog, welke zeer veel bijval oogstte. Een lcrachtig, wel verdiend applaus viel spreker ten deel. De voorz. vertolkte de gevoelens der aan wezigen, door den heer Van der Starre dank te zeggen voor zijn leerzame en in teressante lezing. Voor vele aanwezigen werden nog na afloop eenige proeven herhaald. Evangelisatie-gebouw „Jeruël." Hedenmorgen hebben wij even bet nieuwe evangelisatie-gebouw van „Jeruël" aan de Middelstegracht bezocht. De heer Van der Horst was zoo welwillend ons op onzen inspectietocht rond te leiden en ons eenige nadere toelichtingen te ver schaffen. Het gebouw bestaat uit twee verdiepin gen; gelijkvloers komen wij door den hoofd- ingang allereerst in de vergaderzaal, plaats biedende aan een tweehonderd personen. Met den meesten eenvoud is deze inge richt; zonder overbodige opschik staan de rijen stoelen op den betonnen vloer. De zaal is van het podium gescheiden door keu_ rige koperen paaltjes, onderling verbonden door koorden. Steken wij de met tegels ingelegde binnenplaats over, dan komen wij aan de eetzaal; langs drie lange houten ta fels staan netjes de stoelen gerangschikt, zitplaats biedende aan een 150-tal kinde ren, die~hier iederen morgen op brood en warme melk onthaald worden, waarvan reeds nu een dankbaar gebruik 'gemaakt wordt. Hieraan grenzend bevindt zich de keu ken, keurig ingericht en door een groot raam uitzicht gevend op de eetzaal. Het ligt in de bedoeling op den duur hier ook warme maaltijden te verschaffen, waar toe in het groote steenen fornuis twee groote soepketels, respectievelijk met een inhoud van 100 en 50 Liter, zijn ingemet seld. Een derde hulpketel zal nog geplaatst worden. De keuken verlatende, bezichtigden wij allereerst de modern ingerichte badkamer, waar de zwervers, die zich voor een nacht verblijf komen aanmelden, eerst een bad moeten nemen, waarna hun vanwege de inrichting kleeren voor den nacht worden verstrekt. Hun gewonen plunje moeten zij afgeven; deze wordt in een zakje gedaan, vervolgens gedurende 20 minuten ontsmet in de desinfectiekctel, om den volgenden morgen weer aan den eigenaar ter hand te worden gesteld; waarlijk een niet genoeg toe te juichen maatregel. De heer Van der Horst wees ons de plaats waar deze ketel zal worden opgesteld; he laas zijn voor don aankoop hiervan nog niet genoeg gelden bijoen, doch wij hopen met onzen vriendelijken begeleider, dat deze spoedig bijeen zullen zijn, waarna de offi- cieele opening spoedig zal plaats hebben. Voordat wij de trap opgaan naar de eerste verdieping, passeeren wij eerst nog een nette W.O. met waschgelegenheid. Op de eerste étage bevinden zich de slaapzalen voor de mannen en de vrouwen. De eerste biedt slaapgelegenheid aan een 20-tal personen, in de tweede komt een zestal bedden te staan. Op den over loop treffen wij nog aan een kamertje voor den nachtwaker, een groote kleerenkast en een W.O. Bij de geheele uitvoering is de grootst mogelijke soberheid, doch tevens de grootst mogelijke doelmatigheid betracht. Wij hopen dan ook, dat dit nieuwe ge bouw voor velen een zegen zal blijken te zijn en dat de bestuurders veel voldoening mogen hebben hebben van hun mooien, moeitevollen arbeid. Op 18 Januari a.s. zal onze stadgenoot, dx. G. M. Rutten, den dag herdenken, waarop hij voor 25 jaren rijn betrekking van leeraar in de Scheikunde aan de Hoogere Burgerschool met 5-jarigen cursus aan vaardde. Voor den heer Rutten, die in al die jaren tal van maatschappelijke functies bekleed de, en als zoodanig in verschillende krin gen bekend is, «al zeker dezen dag niet on opgemerkt voorbijgaan. Bij zijn collega's is de heer R. zeer ge acht en ook de ouders der leerlingen waar- deeren dezen leeraar zeer, wat op den cfag van het jubileum ongetwijfeld ook tot uiting zal komen. Naar wij vernemen is het aantal aan gevraagde toegangsbewijzen voor de plech tigheid in de Pieterskerk alhier op 9 Febr. a.s., des namiddags te twee uren, waarin ter gelegenheid van de 350ste herdenking van de stichting der Leidsohe Hoogeschool de rector-magnificus een rede zal houden, de promotie van H. M. de Koningin tot doc tor honoris causa in de rechtswetenschap zal plaats vinden en „Sursum Corda", daartoe uitgenoodigd, a capella zal zingen, reeds nu zóó groot, dat het verre het getal beschikbare plaateen te boven gaat. Men verzoekt ons mede te dealen, dat Donderdag a.s. kn het gymnastieklokaal van de openbare school aan de Oudeveet, een ouderavond zal gehouden worden voor de ouders van de meisjesschool aan de Booromarkt, hoofd mej. De Leeuw. Prol. dr. R. P. van Calcar, heeft zijn wel willende medewerking toegezegd om voor j BINNENLAND. De loop der bevolking van de gemeentl Leiden in 1924, Het „St. Willibrordns-College te Katwijk wordt overgeplaatst naar het „St.-Aloysius- College" in Den Haag. Het concept-verkiezingsmanifest 1925 van de Chr.-Hist. Unie. Ingediend is een wetsontwerp, houdende maatregelen tot afschaffing van de Staats loterij. De herhalingsoefeningen in 1925. Opgericht is de Ned. Vereeniging voor Onderwijs- en Ontwikkelingsiilms. Treinbotsing in het Centra«l-«tation te Amsterdam. BUITENLAND, Ben compromis in de voornaamste kwes ties ter Parijsche conferentie. Nog altijd geen oplossing in de Dnitschs crisis. De Amerikaan scha minister van staat Hughes treedt 4 Maart al en wordt opge volgd door Kellog. die ouders als spreker op te treden met het onderwerp: „De Hygiëne het Kind." Daar dat onderwerp ten nauwste verband houdit met de opvoeding en ontwikkeling van het kind, zullen de ouders zeker nied verzuimen, te komen luisteren. De tooneelwedstrijd van „Nut on Ver maak" is gisteravond beëindigd mot de op. voering van „Oud-Heidelberg", het welbe kende succeswerk van Wilh. Meyer-Fórster door de Leidsohe Vereeniging „Iitteris Sacrum". Den 25en Jan. a.s. geeft ,,Nut en Ver maak" nu den eereavond met ,,Do laatst* Eer", van Victo Ido, waarbij tevens de uit spraak der jury plaats vindt. De Kamer van Koophandel en Fabrie ken voor Rijnland te Leiden zal vergaderen op 16 Januari a.s., des morgens te tien uurt in de bovenzaal der sociëteit „Amicitia", Breestraat. Op de agenda komen voor: opening, notu len, ingekomen stukken, mededeelingen, verc kiezig voorzitter, verkiezing ondervoorzitters, tevens voorzitters der afdeelingen met on« der-voorzitters der afdeelingen, verkiezing commissies, bespreking districtsbelangen. huishoudelijke vergadering, rondvraag en sluiting. De veertiende uitgave van IJdo's Adresboek voor Leiden ligt voor ons en we twijfelen niet, of door zeer velen zal deze nieuwe uitgave op hoogen prijs worden ge» ateld. Te meer, waar de uitgeefster, de Boek- ©n Steendrukkerij Eduard IJdo, alls mooite heeft gedaan om de niouwo uitgave zoo volledig er up to date mogelijk te ma ken en daarin, naar wij vernemen, ook al leszins is geslaagd. Inderdaad is deze uit gave voor Leiden een publiek belang. Vraag handel, industrie etc. maar eens naar de waarde van een goed adresboek 1 De inrichting is dezelfde gebleven. Naast het eigenlijke adresboek zijn toch weder op genomen allo openbare instellingen, parti culiere instellingen en vereonigingen in don meest uitgebreiden rin des woords, met be sturen otc. bezienswaardigheden, bodedien sten, atoomboot diensten enz. enz. kortom, alles wat in een goed adresboek thuis hoort. Er stonden vandaag voor de openbare ritting van het Kantongerecht slechts en kele zaken op de rol en de belangstelling van het publiek was ook zeer gering, ver moedelijk, doordat de optocht van het Mu ziekgezelschap van het Leidsch Muziek korps, die juist op dit uur werd gehouden een grootere attractie vormde. En daar ook geen enkele der beklaagden was verschenen Liep de behandeling zonder verhoor en zon der eisch van het O. M. af. Gistermorgen werd aan de Gevangen laan nabij het Station alhier de machinist R. uit Den Haag, dio bij het range ereH naast de machine stond door een voorbije gaande trein aangegrepen en tegen den lo comotief gedrukt. Hoewel hij geen uitwen dige verwondingen verkreeg, klaagde hij zeer over pijn zoodat het vermoeden be stond dat de man ernstige inwendige kneu-, ringen had verkregen. Na voorloopige ge neeskundige hulp werd R. naar het Diaoo- Dessenhmda vesnroenl m daar •pgenomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1925 | | pagina 1