DINSDAG 16 DECEMBER
Anno 1924
Salarisregeling Belastingpersoneel.
fjo. 19869.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ABVERTENTIEN:
30 Cts. per regel. Bij regelabonnement belangrijk lageren prijs.
Kleine Advertentiên, uitsluitend bij vooruitbetaling, Woensdags en
Zaterdags 60 Cts., bij een maximum aantal woorden van 30.
Incasso volgens postrecht. Voor eventueele opzending van brieven
10 Cts. porto te betalen. Bewijsnummer 6 Cts.
Bureau Noordeindsplein Telefoonnummers voor
Directie en Administratie 175 en 1835 Redactie 1507.
Postcftèqua- en Girodienst No, 57055 Postbus No. 54
PRIJS DEZER COURANTi
Voor Leiden per S maanden 2.35, per week
Buiten Leiden, waar agenten gevestigd zijn, per week
Franco per post f 2.35 portokosten.
If 0.18,
„0.18,
Bit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
BB1 -11 i
Dffiweplfi KpnnisfiDyilin.
GEMEENTELIJKE VISCHVERKOOP.
Aan den gemeentelijken visch winkel,
ffischmarkt 18, tel. 1225 is WOENSDAG
verkrijgbaarSCHEL VISCH k f 0.22—f 0.47
SCHOL k f 0.25—f 0.40, KABELJAUW k
f 0.50— 0.55 (Geh. kabelj. k f 0.40) TAR
BOT k f 0.80 per pond. HARING k f 0.05
pSr stuk.
N. C. DE GIJSELAAR. Burgemeester.
Leiden, 16 December 1924.
SïansMfRiWS.
Afd. Leiden Ned. Ver. voor Spoor- en
Tramwegpersoneel.
Op uitmoodigiing van de Ned. Vereeniging
voor Spoor- en Tramwegpersoneel, aid. Led-
tien, hield gisteravond, in het Volksgebouw,
de heer A. van Bellaert, uit Antwerpen,
voorzitter vam den Belgischen Bond van bo-
ivengenoemd personeel een lezing over: De
toestanden van het peirsoneel in België.
Na een kort welkomstwoord van den voor-
aitter der Leidsohe aldeeling, d'en heer Sas
burg, zorgde de arb.-zangver. „De Stem
des Volks" voor het meer vroolijke gedeelte
yan den avond, door op uitstekende wijze
pen tweetal liederen ten gehoore te brengen.
Zeer goed gezien was het van den voorzit
ter om het rooken te verbieden, daar wij in
hot voorafgaande halfuurtje reeds dermate
van den rook waren doortrokken, dat menig
Harderwijker bokking er jaloersch op had
kunnen zijn.
Do heer Van Bellaert bracht allereerst
volgons opdracht den hartelijken groet over
van alle Belgische kameraden (applaus) en
sprak de hoop uit, dat deze voordracht zou
mogen bijdragen tot oen betere in interna
tionale verstandhouding. Spr. wil ons eerst
een stukje geschiedenis vertellen van do
Belgische vakbeweging in het algemeen. In
4398 waren afwisselend in België liberale of
R.'-K. ministers aan het bewind, beide dus
lOnservalief. Voorts bestond er toen nog
geen verplichtende schoolwet.
Reeds aanstonds stelde de soc.-dem. partij
hiertegen een campagne in. Nog in datzelfde
jaar werd opgericht de „syndicate commis
sie der socialistische en onafhankelijke vak
beweging in België", die 13.727 leden telde.
Deze onderging in den. loop der jaren na
tuurlijk veel veranderingen en telt momen
teel 9 bestuursleden.
In 1903 werd in samenwerking met die
sociaal-democraten den strijd gevoerd voor
het algemeen stemrecht.
In 1914 telde de commissie reeds 120.000
aangeslotenen, in 1920 720.000, d w. z. 1 op
de drie arbeiders is aangesloten.
In 1921 na de betaamde geschiedenis van
het gebroken geweer trad er in België een
algeheel© reactie in, die we thans gelukkig
weer te boven zijn en ondanks deze crisis
telt de Bond heden nog 630.000 leden.
Spr. verhaalt vervolgens, hoe ieder lid
in den vakbond zich met dezen bond één
voelt; daarbuiten ziet men onder de leden
zoowel soc.-democraten als onafhankelijken
en katholieken.
Juist door die groot© eenheid heeft men in
België door stakingen, toen allen eensge
zind waren, zooveel bereikt en betere sociale
toestanden geschapen.
Hierna besprak de heer Bellaert de Ant
werpse he traimwegtoesbanden van af die op
richting in 1900. Ook hier werden in den
loop der jaTen verschillende verbeteringen
aangebracht en breidde de bond zich gesta-
Jig uit
In 1921 had de eerste algemeene slaking
op het Antwerpsohe tramnet plaats, een sta
king, die 2000 man omvatte en 31 dagen
duurde. Do easchen werden ingewilligd en
thans bedraagt het loon het zesvoudige van
Voor den oorlog, terwijl het indexcijfer
slechts 537 is. Na doze catastrophe sloot
Zich ook het kantoorpersoneel bij den Bond
ïian. -
Na de tramwegen behandelde spr. nog de
buurtspoorwegen, die, dank zij de krachtige
organisatie, in de laatste jaren ook groote
vorderingen hebben gemaakt. Uit statisti
sche gegevens toonde spr. ons tot slot nog
aan, dat bijna alle bedrijven in België bij
den Hoofckbond zijn aangesloten.
Met een krachtige opwekking tot de Hol-
landsohe makkers om ook hetzelfde te be
reiken, zooals België dat deed, eindigde de
beer Van Bellaert zijn gloedvolle en interes
sante rede.
Vervolgens werd het woord nog gevoerd
aoor het hoofdbestuurslid Vertoon en den
["oorzitter, den heer Sasburg, die beiden de
Wiste woorden van den heer v. Bellaert
onderschreven eri hem verzochten namens
alle Hollandse he kameraden den Belgischen
vrienden hun hartelijken groet over te bren
gen.
Hierna liet „De Stem des Volks" zich nog
hooren, wat zeer in den smaak viel en ein
digde deze zeer druk bezodhte buitengewone
Vergadering
De eerstvolgende vergadering van den
Gemeenteraad, tevens de laatste in dit jaar,
*41 plaats hebben op Maandag 22 Dec. a.6.
Aan de Chr. opleidingsschool aan het
Noordeinde alhier (hoofd die heor A. L. L.
Gathier) is met ingang van 1 April a.s. tot
onderwijzeres benoemd mej. D. J. de Nie,
thans onderwijzeres aan de Ohr. school te
Koudekerk aan den Rijn (hoofd de heer
Mieog).
Bij de verkiezing van vier leden, van
den kerkeraad der Ned. Israëlielische Gem.,
alhier, op Zondag j.l. zijn herkozen de drie
aftredende heeren G. Alter, E. Loeb en A.
Turksma, terwijl in de vacature van den
heer Horloos is gekozen de heer J. de
Vries Jr.
De Centrale Commissie voor Arbei
dersontwikkeling zal op Vrijdag 19 Dec. a.s.
in de Stads zaal een ontspanningsavond or-
ganiseereai voor alle werkloozen met gezins
leden. Voor dezen avond hébben hun wel
willende medewerking toegezegd: het Ledd-
sche muziekensemble „Bobetle", de arbei-
derszangvereeniging „De Stem des Volks"
en het duo Hellman en Jac. Florijn.
„Handelsbelangen" bevat de creddteu-
renilijst in het faillissement nalatenschap A.
van Houwelingen, alhier. Zij telt 89 namen,
roet een totaal passief van f 667.223,66.
Enkele der voornaamste schuldeischers
zijn: N. V. Houtih. „Het Nieuwe Fortuin"
v.h. W. F. Bremer en Zonen, Haarlem,
f 16.687,65; Zuid-Holl. Oredietver., Den
Haag, f 118.680,84; Korbenaerbank, Den
Haag, f273.401,77; N. V. Gebr. v. Hoeken's
Houthandel, Leiden, f 17.734,69N. V. Mid-
denst. Credietb. voor Haarlem en Omstre
ken, Haarlem, f 37.473,02; Firma P. Rot
Czn., Westzaan, f 107.575,51.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
„Het Schouwtooneel".
Dr. Knock! of de triomf van
de medische wetenschap,
blijspel in drie bedrijven
van Jules Romains.
Welke wonderen een uitstekende vertol
king vermag, het is ons en een prachtig be
zetten Schouwburg, gisteravond nog eens
weer bewezen door het Schouwtooneel met
het blijspel van bovengenoemden titel, dat
een loopje neemt met de medische weten
schap, doch zoo, dat de heeren doktoren
er wel niet boos om zullen worden, dunkt
ons. Goed beschouwd, beeft „dr. Knook"
al een bitter beetje te beteekenen, is zelfs
de wijze, waarop de volgelingen van Aescu
lapius in het ootje worden genomen, niet
nieuw, al weet de auteur een paar maal
geestigheden te vlechten in de overigens
nu en dan wat gerekte dialoog, edoch
men amuseert zich, dank rij de creatie der
diverse typen als anderszins, die in dit blij
spel zijn verwerkt.
Het spel heeft o.L een op zich zelf niets
beteekenend blijspel absoluut gered, ster
ker zelfs, het tot een succes gebracht.
Slechts enkele menschen zijn gezond en
dio enkelingen nog maar, zoolang de medi
sche wetenschap hot wil. Dat wordt gede
monstreerd door dr. Knock, die een practijk
van nul en ge ener waarde overneemt van
collega Parpalaid, maar in drie maanden
tijds van die practijk van-nog-geen-zout-in-
de-pot een goudmijntje maakt. Hij praat
alle menschen eenvoudig ziek, stopt ze in
bed en maakt er melkkoetjes van die opbren
gen naar gelang van hun fmancieele draag
kracht volgens 'n door hem zelf gevormde
statistiek van bezit die juister blijkt dan die
van de belasting 1 En hoe handig worden die
taxaties verkregen 1 Hoever de overtuigende
ziekte-aanpraat van dezen handelsman"
gaat, blijkt op 't slot, wanneer hij zelfs den
om zijn drie-maandelijksche termijn komen
den collega Parpalaid in zijn geïmprovi
seerd ziekenhuis onder de wol doet gaan
Alleen de personen, die dr. Knook noodig
heeft, laat hij gezond, zooals de apotheker,
de eigenaresse van 't hotel-ziekenhuis, enz.
Hoe sappig werd de*e dokter Knock weer
door Jan Musoh gegeven. Met het meest
onverstoorbaar gezicht, zonder dikko geba
ren doch met kostelijke mimiek speelt hij
dood-nuchter dezen medisohen wonderkerel.
Men voelt de overtuiging, waarmee hij ieder
een of andere ziekte op het lijf werpt. Hel
gaat schijnbaar met he»t meeste gemak en
toch welk een taak, «oo'n zuivere creatie
te scheppen.
Daarnevens worden de diverse typen kra
nig uitgebeeld. De apotheker van M- War-
melo was zeldzaam af en ook de onderwij
zer van Jacq. de Haas was keurig. Geen
wonder, dat beide, vooral de eerste, een
applaus bij open doek verwierven. Maar
ook de beide slungels van Ezerman en Sam.
de Vries mogen genoemd, evenals de beide
vrouwelijke patiënten van Lena Kley en
Stine v. d. Gaag. Wie mag trouwens niet
genoemd 1 Dr. Parpalaid van Oo Balfoort
kon misschien nog wat meer uuanceering
verdragen.
Aardig was Dij hot decor die autotocht
langs een zich voortschuivend tooneeldoek.
De auteur mag het Schouwtooneel wel
heel dankbaar zijn voor deze pracht-opvoe-
ring over de gansohe linie, die aldus rijn
blijspel maakt tot een avond van bijzonder
amusement.
Uiterst, dankbaar toonde zich het talrijke
publiek.
Wij zijn ihans in slaat de definitieve cijfers van de salarisregeling voor het Be
lastingpersoneel te verstrekken.
Zij luidt als volgt:
Directeur f 7000—7800 2 Iweei. verh.
Hoofd Inspecteur - 50006800 4
Insp. Hoofd van een afd- 40006400 G
Inspecteur f 36006000
Adj. Inspecteur f 24005000
3
4
5
6
4
Ontv. Rotterdamf 7200
Ontv. Inv. en Suikeracc. te Amsterdamf 7200
Ontv. D. B. te R'dam, A'dam, Den Haag,
Groningen en Utrecht -6700
Ontv. Acc. R'dam - G200
Ontv. L en A. Schiedam en Den Haag- 6200
Ontv. Ie kl- 4800—5800 2
Ontv. 2e kl4000—5000 2
2
Ontv. 3e kl.3200—4000 4
Ontv. 4e kl- 2800—3400 3
Surn. met vakexamen 16001800 1
Surn. zonder vakexamen 1400
Controleur I. en A4IO0—5000 3
Verificateur -24004000 6
k f400
5 f 300
5 f 300 en
kf 200
a f 300 en
a f200
a f 300 en
a f200
Adsp. Verific. met vakexamen f 15002200
Adsp. verific. zonder vakexamen f 1000
Kommies Verificateur f 20002900
Hoofd Kommies
f 300 en
1200
f 300 en
f200
f200
f200
f200
f200
f 200 en
f 100
f 100
4
1
18002800 2
6
Assistent 1600—2600 3
4
Kommies le kl.-15002300 8
Kommies 2e kl.12001700 4
2
Kommies te water le kl13001800 5
Kommies te water 2o kl-11001500 4
Deurwaarder le kl.21002900 3
2
Deurwaarder 2e kl1300—2100 1
6
Administratief personeel.
Hoofd Commies 134004400 5 Iweoj.
Commies - 24003400 3
4
Adj. Commies 11002600 5 éénj.
- - - 1 tweej.
3
3
Rijksklerk - 1100—1800 1 éénj.
6 tweej.
a f 200 en
a 1100
a f 200 en
a f loo
a 1200 en
a f ïoo
a f ïoo
a f100 en
a f 50
a fioo
a f ïoo
a f 200 en
a f ïoo
a f 200 en
a fioo
.verh.
1200
f 200 cn
1100
f 100 en
f 100 en
f 200 en
flOO
f 100 en
flOO
GEMENGD NIEUWS.
In de te Honselersdijk gehou-
den vergadering van de veilingvereeniging
heeft de voorzitter medegedeeld, dat de
leden door den ontvanger der registratie
zijn beboet voor een gezamenlijk bedrag
van f809.000 wegens overtreding der Ze
gelwet.
Op het reederijkantoor van
de firma H. Dirkzwager te Maassluis, is be
richt ontvangen, dat op den stoomloggor
„Hannie" MA 68 een carbidontploffing
heeft plaate gehad, ten gevolge waarvan
de gehuwde machinist J. L. Vermeiden werd
gedood. Het ongeluk geschiedde, terwijl
het vaartuig, onder commando van schip
per Pols, ter hoogte van de Fransche kust
aan het visschen was. Naar gemeld wordt
is het te Dieppe binnengeloopen.
Het landgoed „Ginkel", van
den heer Vlielander Hein, te Leersum, zal
in het voorjaar onder den hamer komen.
De rechtzinnige predikant
der Ned.-Herv. Gemeente te Nijehorne
(Fr.), ds. Pijnacker Hordijk, ondervindt
veel moeilijkheden en het vrijzinnig deel
doet hem niet op rozen wandelen. Het
nieuwste ia thans weer, aldus ,,De Ned."
dat men de woning van den predikant ge
heel met prikkeldraad omspant, zoodat ds.
Pijnacker Hordijk slechts zijn woning
door een achterdeurtje en langs een zand
pad kon ver1 aten
Van de 48 artikelen, waarover
het maandelijksch onderzoek van het Cen
traal Bureau van de Statistiek loopt, «legen
er vergeleken met de indexcijfers basis
1913 veertien met in totaal 155 punten
en daarentegen daalden er twintig met in
totaal 135 punten. Met 10 of meer punten
stegen de artikelen eieren (37), vlas (30),
thee (22), aardappelen en hout (elk met 13)
en kalfsvleesch 10); met 10 of meer pun
ten daalden de artikelen alcohol (16), boter
(15) en katoen en macaroni (elk met 11).
De (Brusselschc) standaard"
vertelt
Bij de controle, welke door de gemeente
lijke overheid is op touw gezet, betreffende
hot totale cijfer der te Antwerpen verblij
vende vreemdelingen, stiet de politie op
een gezin, dat een zwervend leven leidt en
in een woonwagen huist aan den Langen
Gaanwog (Vlaamsche Hoofd). Deze familie
bestaat uit den Hollandschen scharenslij
per Marinus N., rijn vrouw en den 17-jari-
gen knaap, Em. Dingen en, 21 Nov. 1900
geboren uit Belgische ouders, te Sint-Niko-
laas.
Men stelde den zwerver de vraag, op
welke wijze deze knaap bij hem was verzeild
geraakt, waarop hij de volgende geschie
denis vertelde
Ik ontmoette de ouders van dezen jon
gen, die evenals ik, zwervers waren, in een
herberg te Krabbendijke (Zeeland). Wij be
gonnen als vanzelf over het zoontje van de
nieuwe kennissen te praten, dat toen (het
is nu wel bijna 15 jaar geleden), slechts 5
maanden oud was. Daar ons huwelijk kin
derloos gebleven was, en ik in mijn bedrijf
heel goed een jonge kracht gebruiken kon,
stelde ik den anderen man voor, dat hij zijn
zoontje aan mij zou afstaandan zou ik
verder voor de opvoeding van den kleino
zorg dragen. Na wat over en weer praten,
was de zaak in orde. Ik kreeg de kleine en
gaf daarvoor in ruil: 42 stuivers en een
halve flesch Hollandschen jenever.
Maar dat is nog niet alles II Na ingewon
nen informaties is gebleken, dat de moe
der van hot schaap, die rich met hand en
taoid tegen het besluit van haar man ver
zette, spoedig daarop, wanhopig over het
verlies van haar kindje, ernstig ziek werd
en totaal zinneloos, in een krankzinnigen
gesticht is opgesloten, waar rij is gestor
ven.
En de ellendeling, die zijn kind voor een
appel en een ei aan een vreemdeling ver
kwanselde, leeft ergens te Antwerpen, als
zieltje zonder zorg tevreden met zichzelf
en met de wereld, zonder rich om het lot
van zijn eigen zoon te bekommeren.
Uit de Eugelsche 1©3. 't Ging
over de voorzetsels.
Leeraar: „Wat zouden zgn de ups and
downs of life?"
Leerling, denkend: „Wat op het \rfl op en
neer gaat:
(hardop): Vlooien natuurlek, m'neerl"
KUNST EN LETTEREN.
DE LAKENHAL.
Tentoonstelling van werken van Breitner
nit de collectie Hidde Nijland.
I.
De beweegredenen tot het aanleggen van
een collectie kunnen de volgende zijn: uit
sluitend een aesthetisch behagen, dat men
in voortdurend contact met kunstwerken het
volledigst meent, of een zucht tot speculatie
die dan toch door het openstaan voor den
invloed van kunst zich lot haar gebied be
paalt. Het gevoel voor kunst is ook din niet
afwezig, mag het natuurlijk ook niet zijn;
toch zal in het algemeen bij dergelijke col
lectioneurs de speculatieve idee op de zui
verheid van de aesthetische waardebepaling
invloed uitoefenen. Dat de geldelijke waarde
van eeD kunstwerk niet alléén afhangt van
aesthetische hoedanigheden, daarvan leve
ren veilingen vaak genoeg de bewijzen.
Het voornaamste nieuws
van horfon.
EtfMMPMLAND
De ofiicieele opening van de Chr. H.B.S.
te Alphen san den Rijn.
Salarisre-eïinn belastingpersoneel.
Mededeelingen omtrent de fnsie tusschen
de Ned. B. A. N. S. en den Neutralen Bond
van Spoorwegpersoneel.
De omvang der vakbeweging.
BUITENLAND.
Het Dnitsche kabinet Mors la officieel
afgetreden.
Groote rede van Chamberlain over de
hnitenl. politiek van Engeland.
Von Jagow, deelnemer enn den Kapp
Fntsch, begenadigd.
Wat ook den lieer Nijland bewogen mag
hebben tot het vormen van zijn colltitie,
de eer komt hem toe een van de eerste ge
weest te zijn die van Goch's kocht, ook
Breitner's en werk van andere modv-mo»,
in een tijd toen men bijv. Breitner naar aan
leiding van diens groote doek Zwenkende
Cavallerio dat een tijdlang het Dordtsch
Museum in bruikleen gegeven werd, onder
de benaming „de Charge" verwet* dat Vjj
niet kon teekenen. Een ieder zal er nu wel
van doordrongen zijn dat we in Breitner
onze machtigste schilder verloren hebben,
die juist door het felrake, wanneer hij een
actie noteerde, als teekenaar een van de
vitaalste was. Juist daar waar kortzichtig
heid hem een zwak teekenaar deed noera*n
stelde hij zich als leekenaar een probleem
dat hij volledig oploste, zooals we hier in
het bewuste doek ervaren. Bij het in drsf
zwenken houdt de voorste rechtsche ruiter
het paard wat in, vormt in zekeren zin de
spil waarom de anderen draaien. De snel
heid neemt steeds toe naar links, de meest
linksche gaat in snellen galop, daar achter
het tweede, derde gelid, het heele askadron
in de volheid van actie over de heide ja
gend. Het is een overtuigend bewijs van
Breitner's meesterschap. We zien dus 4**
de lieer Nijland kijk had, betreuren het ech
ter dat do keuze van lijsten niet altivl juist
was. Het belang van een goxle omlijsting
voor een kunstwerk mag men niet gering
achten. Vergulde lijsten om aquarellen It tfc
het algemeen een mistasting. Zware guuéwn
klaterende omramingen zijn als muaiek van
een straatorgel, schetterend en lawaaig, ook
hier hinderen die blokken lichtend goud
aan den muur. Hoe schoone resultaten zijn
niet bereikt met encadrementen heel
eenvoudig en rustig van prufiel van
hout, bijv. in eiken, mahonie, coramandel,
purperhout, enz. Zoo iets zou voor deze col
lectie winst beteekenen.
Er zijn verscheidene uitstekende Breit
ner's in de betrekkelijk kleine verzameling.
Er is onder do stadsgezichten een opzet,
waarin we de geweldig hartstochtelijke te
rug vinden, zoo'n doek dat hij in enkele
uren schiep; trillend de kleurnoten, met
ongekende hevigheid bouwde hij het slads-
brok. Zijn visie was al tijd hoog, laaiend en
intens van gloed. Hij was de hevigste kleur-
bewogene. Was hij maar eenmaal van iels
als bezeten dan kon hij zich laten gaan, in
jagende koorts smeet hij het op het doek,
daar was dan geen zwak moment, geen
weifeling; vandaar dat zulk werk den be
schouwer altijd een schok geeft. Breitner is
de verbeelder van het breede. machtige le
ven van de groole stad, zijn Amsterdam,
Wilscn zag de rust, het teruggehoudene, gaf
het bereikte, bijna zelfs wat geweest was;
het groeiende, den geweldigen polsslag
moest Breitner geven
WEEKBLADEN.
Do „Wereldkroniek" brengt deze
week foto's van een Kashmirsch stadje,
een verplaatsbaren autoweg in California,
Puccini's uitvaart, den veelbesproken mr.
A. in zijn omgeving, de Parjjsche mode,
diverse „hervörragende" personen, enz enz.
„De Wereldpost" geeft allereerst
kiekjes uit Egypte en Italië, voorts fraaie op
namen van de moderne gymnastiek, een
watermolen in Schermerhorn, kiekjes van
overal, enz.
„Het Leven" geeft den lang verbei
den uitslag van den schoonheidswedstrijd.
Voorts kiekjes van de fam. Speenhoff voor
den draadloozen omroep, diverse jubilee-
rende Hollandsche Vliegeniers, de Robin-
son-affaire, de beklimming van den Matter-
horn, een Italiaansch drijvend verbeterhuis,
enz.
„De Dag" geeft naast een spotprent
van een idealen burgemeestee diverse ar
tikelen over de Volkskern, een algemeen
weekoverzicht, een financieel praatje^ een
boekbespreking, een praatje over de aard-
appeimeelwinning, een vrouwen-, een kinder
en een muziek-rubriek, enz.
