No. 19790
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 13 September Tweede Blad. Anno 1924.
i UIT DE RIJNSTREEK.
Hoedt U bijtijds.
UIT RE OMSTREKEN.
Alphen. Den 15en September zal de
heer G. Beins, directeur van het P.- en T.-
fcantoor ai nier, den dienst verlaten. De
aanger.amo en prettige samenwerking, welke
öteeds met hem plaats vond. heeft het
personeel aanleiding gegeven, dien dag niet
onopgemerkt te laten voorbijgaan. Het heeft
den scheidenden directeur, als blijk van
grootc waardeering een fraai geschenk aan
geboden, hetwelk met een toepasselijk woord
werd overhandigd.
Burgerlijkestand. Bevallen:
G, Kruiswijk, geb. Vermijt, z.\ Cl. llagen,
gob. Layerwij, z.
Gehuwd: G. P. J. Diukelaar van Egmond,
jm. 28 j. en J. v. Bergen, jcL 22 j.
Overleden: A. Overes, jd. 10 j.; M. H,
Diepe, wed. v. J. v. Egmond, 81 j.; M. C.
Tinkenflugel, jd. 3 j.
Op cien national en schietwedstrijd,
uitgeschreven door de Kon. Vereen, van
Ned. Scherpschutters, behaalde de Alphen-
sche burgerwacht den eersten prijs in de
afd. Korpswedstrijd Marga met geweer en
karabijn en den zesden prijs geweer en
karabijn 200 M. De beer G. Bergshoe.f
behaalde in de afd. B. (vaste baan Marga)
een eersten pr(js ,do heer A. C. Mijs een
tweeden, de heer L. C. Mijs den len prijs,
de heer G. Bsrgshoef den 2den prijs, ter-
wjjl laatstgenoemde zich in den eere-wed-
stryd plaatste. In den Korpswedstrijd op
de buks was de Alph. burgerwacht no. 5,
torwjjl de heer A. C. Mgs zioh als revolver-
schutter no. 8 plaatste van de 102 deel
nemers.
Kerkelijke berichten. Ned.
fterv. Kerk, Julianastraat-, Zondag vm. tien
uur ds. Veldhoen (H. A.) en nam. zeven uur
ds. Veldhoen.
Geref Kerk, Raadhuisstraat: Zondag vm.
Jien uur en nam. zes uur ds. Schouten.
Ned. Herv. Kerk, Oudshoornsche weg:
Zondag vm. half elf ds. v. d. Broek van
Nieuwveen.
Gistermiddag reed een auto, komende
uit de richting Alphen, op den Steekterweg
in volle vaart tegen een langs den weg
^taanden groentewagen. Het paard, dat voor
den wagen gespannen was, kwam op de
motorbedekking van de auto terecht, ter
wijl de boomen van den wagen ''door de
voorruit der auto drongen. De bestuurder
bekwam geen letsel, doch het paard werd
Op verschillende plaatsen verwond. Van het
gebeurde is proces-verbaal opgemaakt.
Ongenoode gasten hebben zich in den
nacht van Donderdag op Vrijdag toegang
weten te verschaffen in de woning van Sch.
jn de Burgem. Visserstraat. De bewoners
Tonden den volgenden morgen de deur ge
opend. Niets werd vermist, doch de muntgas
meter was verbroken en de inhoud verdwenen.
Bij het spoelen der kleeren viel een
vrouw uit de Noorder Nassaustraat, alhier,
van de stoep in het water. K., die het
tpva! bemerkte, snelde te hulp, en hielp
9 vrouw- uit het natte ■elenSfent.
Bodegraven. Een kind van Wed. M.
raakte in Buitenkerk te. water, terwijl het
met een paar vriendjes aan liet spelen was.
.Gelukkig konden deze, een paar jongens
van 6 jaar, hot redden.
-De werkliedenvereeniging „Patrimo
nium' vergaderde in het lokaal der Boaz-
pank. De neer D. G. Krieger had ontslag
gevraagd als voorzitter. Tot bestuurslid werd
gekozen de heer C. P. Korevaar. Gesproken
werd daarna door den heer Spierenburg
over het onderwerp „Onder de bauier van
Zedelijk en Sociaal recht". "Het was een
interessant onderwerp, waarover lévendig
gesproken werd. Ten slotte werd het regle
ment herzien.
Onze brandweer blijft mobiel. Van
do week maakte ze een oefentocht naar
üe eenzame boerderijen achter de Wierickar-
schans. De motorspuit werkte uitstekend,
terwijl ook het personeel alle handelingen-
in goede orde uitvoerde. Zoo hebben wij
bij eventueele brand een klein, maar goed
geoefend vrijwillig corps.
Men deelt ons mede, dat de Unie-
collecte», deze week gehouden, heeft op
gebracht de som van f 346.69.
K e r k e 1 ij k b e r i c h t, voor morgen*
Ned. Herv. Kerk: vm. 10 en nm. 6^ u.
ds. Pott. Geref. Kerk: vm. 10 en nm. 6Va'
ds. Ham (H. A.). Evangelisatie: vm. 10 en
nm. 6Vz u. preeklezen.
Burgerlijke stand. Gehuwd:
EL G. F. Klerx en F. M. vau Wijngaarden;
P. J. Sloof en M. Mook; J. Blok en C.
M. *Slreefkerk.
Geboren: Cecilia, d. v. Th. Lelieveld en
C Hoogendoorn; Reintje, d. v. K. van
Dijk en J. van Veen; Hendrik, z. v. G.
Dam en A. Hoogendoorn; Margje, d. v. H.
Koster en J. Hooftman.
Alkemade. Burger 1. stand.
Geboren: Hendrikus Wilhelmus, Z. v. Jo
hannes van Leeuwen en van Cornelia Ma
ria Zoetendaal. Abraham Gijsbertus, Z.
van Abraham Schakenbos en van Maria
Helena van der Meer. Jacobus Nicolaas
Maria, Z. van Gerardus Koek en van Theo
dora Maria van der Zwet. Pefcronella Jo
hanna Ignatia, D. van Gerardus Petrus
Rietbroek en van Geertruida Vertuin.
De heer A. Akerboom, wegwerker eu
brugophaler in dienst der gemeente Alke-
mado is wegens lichaamsgebreken als zoo
danig afgekeurd. Genoemde heer heeft in
middels reeds eervol ontslag verkregen,
wegens heb bereiken van den 65-jarigcn
leeftijd.
De dezer dagen gehouden collecte ten
bate van het Instituut voor blinden ie Wolf-
hezen heeft opgebracht de som van f 45.47.
Boskoop. Bij liet gehouden toelatings
examen aan de Rijkstuinbouwschool alhier
slaagdon: N. v. d. Kraate, Boskoop. J. v.
Exter, Hazerswoude. A. H. Kofman, Gouda
P. Bouwmeester, Bussum. J. Kok, id. F.
Loonabein id. S. J. Hogerzeil, Naarden, J.
J. Abspoel, Leiden. Mej. R. van Dam, Rot
terdam. A, W. Hensen, id. F. Immink, id.
A. A. B. M. Solmijder, id. J. J. Boïlee, Den
Haag. H. Haffmans, id. Th. de Roo, id. J.
L. de IÜjke id. H. de Bruyn, Schoónïioven.
J. W. je Combo, Haarlem. H. J. Layerge,
Amsterciam, B. Tidemah,. Torwinseïen. Af
gewezen 2,
Hazerswonde. Donderdag hebben al
hier de feestelijkheden plaats gehad, welke
door do Wilhelmina-Vereeniging waren ge
organiseerd.
Niettegenstaande de dreigende donkore
wolken, en zelfs des namiddags nog eenige
regen, is het weer toch tamelijk meegeval
len, alhoewel de sterkt wind voor do be
zoekers van het feestterrein verre van aan
genaam was.
Des morgens om 9 uur werd het feest in
gezet met een optocht \&n schoolkinderen,
die voor de openbare school werd opgesteld
De kinderen waren met oranje getooid, cn
met de muziek van de „Hannbnie" aan hot
hoofd, ging het door het dorp naar het feest
terrein.
Een drietal landauers, elk bespannen
met 2 paarden cn waarin, gezeten was het
bestuur van de Wiihel^mina-Vereeniging,
gingen in den optocht mede.
Op het terrein werden, de kindereu met
spelletjes bezig gjehouden, en had een wed
strijd plaats in het hardloopen met hinder,
nissen voor joögcns. Deze volksspelen wer
den opgeluisterd door de muziek van de
Harmonie.
Des namiddags had een, ringrijderij plaats
voor paren met, paard en tilbury, waaraan
27 paren deelnamen. Ook werd een ringrij
derij gehouden, per fiets voor heer of dame
en voor de meisjes een stoelendans.
De uitslagen .van de wedstrijden waren
als volgt:
Hardloopen met hindernissen voor Jon
gens: 1ste prijs L. van Vliet Rzn., 2e P. van
Vliet Czn., 3e Jao. van Meura, 4e A. Fase,
5e. J. van Mcurs, 6e. J. Timmermans.
Stoelendans voor meisjes: lsbe prijs mej.
A. de Gelder, 2e M. van Meurs, 3e M. de
Groot, 4e M. v. d. Haas, 50 M. Dorsman.
Ringrijden per fietslste prijs Jao. Kerk
vliet, 3e. Q. de Jong, SeJ'N- de Groot, 4e.
B. Pannebakker, 5e. L. van Vliet, 6e. T.
van Veen.
Ringrijder^ met paard ep, tilbury (27 deel
nemers). lste prijs f 3^, de heer A. Binnen
dijk en echtgenoobe. 2e pr. f 20, de heer J.
van Vliet en mej. J. Visser. 3e pr. f 10, de
heer C. Groen en mej. T. Meyrik. 4e pr.
f 5, de heer M. Menken én mej. C. Koot.
Des avonds togen weer- vele liefhebbers
naar het feestterrein, teneinde het concert,
dat om 8 uur zou aanvangenk te kunnen
bijwonen. Een schitterend vuurwerk besloot
'den feestavond. Op het terrein bleef men
echter nog eeuige uurtjes nafeesten.
'Kerk. bericht, voor Zondag: Ned.
Herv. Kerk voorm. 10 uur en nam. lialf-
aoht, ds. J. Luuring.
Geref. Kerk voorm. half elf en nam. half-
fceht ds. Van der HeijdoUj van Wassenaar.
Rijpwetering. Het beleende fanfare
corps van hier heeft wederom een mooi suc
ces geboekt. Op het concours te Poeldijk
werd in do 2de afdeeling een tweede prijs
behaald.
Roelofarendsveen. Het muziekkorps
fiLiefde voor Harmonie" heeft deelgeno
men aan liet concours te Poeldijk en be
haalde in de 4de afdeeliog een derden prijs,
WaddinEveen. Tol directhur van liet
strijkorkest „Symphonic" alhier, ié' be
noemd de heer G. van Zu3rlcn, te Gouda.
De verecniging van den handeldr ij ven
den in industrieelen middenstand alhier,
heeft besloten tot het oprichten van een
Middenstandsadviezenbureau, ten doel heb
bende hc; mcassecren van dubieuze vordo-
ringen, het geven van informaties, handels
adviezen enz. De administratie is opgedra
gen aan het accountantskantoor Z. Bruins
Slot. alhier.
Het driejarig zoontje van den heer
Oudsboorn, wonende aan den Zwarte Weg
alhier, geraakte te water en verdronk.
Dinsdagmiddag werd in een der zalen
van de amandelspijsfabriek van den heer
Broer, op den Kerkweg de door de oom
missie in het beheer der gemeentebedrijven
georganiseerde gas- en electrioibeits-ten
toonstelling door den burgemeester ge
opend. De zaal was stampvol en vooral de
dames waren sterk vertegenwoordigd. Da
delijk na de opening werd door een verte
genwoordiger van de firma Stokvis' en Zoon
te Rotterdam een kookdemonstratie gege
ven met gasfornuizen en gaslstellen. welke
door die firma in den handel worden ge
bracht. De tentoonstelling werd Donder
dagavond gesloten met een woord van dank
or de groote belangstelling.
De landbouwer O. in het Noordeinde
had het ongeluk dat een zijner koeien m
de sloot geraakte en verdronk Het vleesch
werd voor het gebruik afgekeurd en ver
nietigd.
Kerk. bericht. Ned.-Herv.
Kerk, Zondagvoorm. 10 uur leesdienst, nam.
halfzeven dr. Hospes, te Gouda.
Ger. Kerk voorm. 10 uur leesdienst, nam.
halfdrie ds. Veder, te Gouda.
Woubrugge. Door den kerkeraad der
Herv. Kerk alhier is besloten, de torenklok
voortaan niet meer op het uur van aanvang
der godsdienstoefeningen te doen luiden,
maar een kwartier te voren, mede op Jat
ieder nu op tijd zijn plaats in het bede
huis kan innemen.
Men meldt ons
In 1920 is in De Lier een gedenkraam
aangebracht, ter herinnering aan Arent
Dirokz Vos, voormalig pastoor aldaar, wel
ke 30 Mei 1570 te 's-Gravenhage den mar
teldood stierf.
Nu er te 's-Gravenhage sprake van is,
zulk een gedenkraam ter herinnering van
Johannes Pistorius, die 15 September 1525,
aldaar eenzelfde lot onderging, in eeu der
kerkgebouwen aan te brengen, komt de
vraag naar voren, of Woubruggo (vroeger
Jacobswoude) dan de plaats moet zijn, waar
zoo'n gedenlctecken aangebracht wordt,
daar deze martelaar hier als pastoor heeft
gefungeerd.
Met verlangen wordt, 'uitgezien naar het
werk van ds. J. W. Gunst van Woerden,
over dezen bloedgetuige, welk werk eer
daags ter perse gaat.
Kerk. bericht voor morgen: Ned.
Herv. Kerk, voorm. 10 uur de eerw. heer
Van den Berg, van Grijpskcrkcn's avonds
7 uur ds. Kijne.
Geref. Kerk, voorm. 10 uur en 's avonds
7 uur, ds. Le Oointre.
Burg. Stand. Geboren: Maria
Petronella, D. v. G. J, Verbij en J, M. v.
Tol. Jan, Z. v. B. J. Kool cn O. van der
Sluis.
Zwammerdam.Kerk e L b c r i c h t
Remonstranlsch-Geref. Gem.: Zondagmor
gen, le halfelf, ds. Rappold.
Na afgelegd examen is tot de 2de
klasse der Chr. H. B. S. te Alphen toege
laten Gerrib W. Beunder, terwijl zonder
examen tot d6 eerste klasse dier school is
toegelaten Jan J. B Spreij Lzn.
Kerk. bericht, vóór Zondag:
Ned.-Herv. Kerk, v.m. 10 üar, de héér De
Jonge, godsdienstonderwijzer te Boskoop en
's avonds 7 uur ds. Kloots. -
Geref. Kerk voorm. 10 en 's avonds 7 uur,
de heer Den Boer, candidaat te Amsterdam.
Burg. Stand. GeborenGeertje
D. van Gerrit van Buren en van Geertje
Boom.
Ondertrouwd: Johannes Cornelia Vink,
jm. 24 j. alhier en Johanna Maria Mourits
jd. 25 j., te Reouwijk.
RECLAME.
Kou, tocht, griep, kooris, enz. veroorzaken
tal van nieraandoeningen. De nieren moeien
dan. dén bijstand mistén van de andere
bloedreinigende organen de huidporién,
longen en ingewanden.
Bij de dubbele inspanning en vaak ver^
waarloosd, is het geen wonder, dat de nieren
het afleggen. Dan is hel tijd om een nierge
neesmiddel te gebruiken om de nieren op te
wekken en te versterken.
Spoedig gebruik van FOSTER'S RUGPIJN
NIEREN PILLEN kan ernstige gevolgen als
rheumatiek, ischias, spit, blaasontsteking,
nierzand, nierwalerzuclU, niersteen voor
komen.
Doe wal gij kunt om uw levenskracht op
peil le houden, oefen uw ledematen en spie
ren, en zorg voor een goeden bloedsomloop.
Leef op verstandige wijze.
FOSTER'S PILLEN geven betrouwbare
hulp Zij werken alleen op de nieren en
blaas maar dit doen zij goed en terdege.
Verkrijgbaar in apotheken en drogistza
ken f 1.75 per flacon (geel é.tiket. mot
zwarten opdruk)!'. 6669
Haarlemmermeer'. Naar -wij vérneméh,'
hebben de belangrijke werkzaamheden adn
het stoomgemaal „de Lijnden" staande aan
de Ringvaart van den Ifaarlemmermeerpol-
der tusschen Halfweg en Sloten, haar beslag
gekregen. Dat daarmede een groote verbe
tering is tot slaiul gebracht, bleek Donder
dag. wel ten duidelijkste, toen er met do
nieuwe electrische motoren en de aange
brachte grootere buizen een uitstekend ge
slaagde proefbemaling werd gehouden. Door
de enorme hoeveelheid water, die in een
paar. uren tijds uit dezen polder naar de
Ringvaart werd verplaatst, dacht men wcr^
kelijk dat al hel water uit de Uoofdvaarl zou
worden weggehaald. De waterstand was dan
ook zoo laag geworden, dat de schepen op
den bodem vastlagen en niet konden ver
trekken, zoodat sommige schippers lvun rei9
moesten uitstellen tot er weer voldoende
water aanwezig was om vlot le komen.
Dé grootte en het krachlvermogen, ja de
.gcheele inrichting van „de Lyndén" die
fc-c)U tegenóver «de lange Uoofdvaarl slaan»-
de, ^oo'n majeslueuzen, aanblik oplevert, i*
der bezichtiging dubbel waard en thans van
dien aard, dat ze verre .die van „de Leegh*
water" bij de ICaag overtreft en het .stoom
gemaal „de Lynden" het werk der bema
ling nu desnoodig alleen wel zou af kunneu.
Met het oog hierop za! dan wel niet wor
den overgegaan lot restauratie van het sloom-
gemaal „de Cruquius" nabij Heemstede,
dat voor zooveel het mechanise lie ge
deelte betreft, in geen beste conditie meer
Uit de geschiedenis der gemeente
lijke Leidsche H B.Sm. 5 j. cursus.
v... I.
October is voor Leiden de feestmaand. Dit
'geldt wel in verhoogde male dit jaar, nu
we in een reeks van feestelijkheden het
860-jarig Ontzet der stad vieren. Maar aio
na de eerste Octoberweek elke Leidenaar
nog smult aan de herinnering vau het veel
soortig genoegen, dat het bestuur der 3-0u-
tober-Vereeniging hem heeft bereid, smaakt
een veel kleiner aantal bewoners van de
Sleutelstad en ook velen daarbuiten
al weer de voorvreugde van nieuwe feeste
lijkheden: het zijn de jongelui, die de H. B. S.
aan den Hooge-Rijndijk bevolken, en de
oudere lui, er zijn al eerwaardige
grijsaards onder die aan de Leidsche H.
B. S. de eerste voorbereiding ontvingen voor
iun later leven in de groole maatschappij.
Herhaaldelijk hebben we in bet „Leidsch
Dagblad" kunnen lezen, dat deze scliool
ongeveer midden October haar zestigjarig
jubileum viert. Voor een eenigszins feeste
lijke herdenking van dezen 60 jarigen ge
boortedag vond het midden-Juli gestichte
comilé de3 te gereeder aanleiding, omdat
liet halve-eeuws-jubileum in 1914 door de
droevige tijdsomstandigheden onopgemerkt
moest voorbijgaan.
De eerste kinderjaren wie zal het tegen
spreken? zijn voor den beschouwer wel
fle belangwekkendste van heel het men-
schenlcven. En ook de jeugdjaren van een
zoo belangrijk onderwijsinstituut als de
II. B. S. in de moderne maatschappij Is,
verlooncn zooveel interessants, dat ik, nu
we aan den vooravond van de viering van
den zestigsten verjaardag staan, een en an
der wil vertellen uit de eerste jaren van
dezen jubilaris. Uit den aard der zaak zijn
er, helaas, niet veel mannen meer in leven
(meisjes leerlingen telde de „II. B. S. voor
jongens" destijds nog niet), die dezo
eerste schooljaren zelf hebben meegemaakt;
en het zijn al bedaagde lieden, die, dit lo
zende, een en ander zullen vernemen uit
den lijd, toen hun vaders nog in de „vlegel
jaren" waren.
Donderdag 21 Juli 1864 was er (e Leiden
Gemeenteraadszitting. In het „Extract uit
liet Register der deliberation" van deze zit-
öng, lezen we de „Voordracht van B. cn
tot benoeming van leeraren aan de ge
meente-instellingen voor hoöger en middel
baar onderwijs, (Gymnasium en H. B. S.,
beide met 5-jarigen cursus), ingevolge raads
besluit van 28 Juny 1.1. met 15 September
e.k. binnen <k>ze gemeente op te rigten."
Doze „oprigling" beteekent natuurlijk niet,
dat op 15 Sept. reeds de lessen een aan
vang namen, omdat allerlei voorberei
dend werk moest geschieden, o.a. het aller
gewichtigste: het toelatingsexamen der leer
lingen. De lessen werden aangevangen
met 28 leerlingen, verdeeld over drie klas
sen. Met bet onderwijs waren, behalve de
Directeur tien leeraren belast; het aantal
vakken kwam ongeveer met dat van
tegenwoordig overeen. Rapporten over het
gedrag, de ..naarstigheid" en de vorderingen
der leerlingen moesten volgens art. 12 van
de desbetreffende verordening elke
maand door den Directeur aan de
ouders worden uitgebracht.
Bladort men in het archief der school,
dan valt in het oog, hoeveel medezegging
schap de Commissie van Toezicht in die
eerste jaren bezat. Niet alleen, dat de Direc
teur geen vinger in de asch kon steken
zonder medeweten en goedkeuring van deze
Commissie, maar deze harerzijds toont een
bijna verbluffende zorg voor alles, wat de
II. B. S, aangaat; het nieuwe leerinstituut
wordt met vertroetelende teederheid behan
deld. Zoo richt zij bijv. reeds op 4 Nov. '64
een brief aan den Directeur over het huis
werk der leerlingen. Zij heeft klachten ver
nomen over aard en „hoegrootheid" van dit
huiswerk aan andere inrichtingen van on
derwijs en daarom wil zij „reeds hij den
aanvang van de werking der H. B. S. zoo
mogelijk alle redelijke aanleiding (ot derge-
klachtén voorkomen." In antwoord op deze
missive kon de Directeur meedeelen, dat het
aantal uren, aan huiswerk te besteden, va
rieerde van 2'lt tot 4'/t uur. Minder dan
de tegenwoordige II. B.S.-ers hadden de jon
gelui iu 1864 dus niet te doen.
Om den ijver der jongens voortdurend te
prikkelen werd reglementair door de C. v. T.
vastgesteld, dat aan het eind van den cur
sus prijzen zouden worden uitgereikt aan
die leerlingen, die zich „het gunstigst heb
ben onderscheiden." Het was een buiten
gewoon ingewikkelde berekening, om vast
te stellen, wie voor zoo'n prijs in aanmer
king kwam en niet minder dan vijf gevallen
bepaalde, in welke gevallen het recht op
een1 prijs verloren ging. In ditzelfde regle
ment (van 1 Januari 1865) leest men, dat
Directeur en Leeraren moesten vaststellen,
welk werk in de groote vacantie door de
leerlingen moest worden verricht. Men ziet:
het was ook toen niet enkel rozengeur en
maneschijn en men stond er blijkbaar op,
dat de hersenmachine in de warme zomer
maanden niet vastroestte. Overigens was
men ook niet al le teerhartig, wat de loela-
tings- en overgangsexamens botrelt. Zoo'n
overgangsexamen was een zaak van ge
wicht; voor den eersten keer vond het
plaats op 6, 7 en 8 Juli in 't openbaar in
brt „Nut", ten overslaan vitn de C. v. T,
en van veel belangstellenden; de „prijzen"
waren boeken Ier waarde van 5 4 7 gulden.
Tegenover deze belooning van de goede
leerlingen stond de straf voor de mindere
broeders: wie n.l. bij den overgang voor éOn
of twee vakken'onvoldoende' had, moest in
die vakken na de vacantie opnieuw examen
doen. Voor het toelatingsexamen bestond de
volgende regeling: wie voor de eerste klasse
éé-n vak onvoldoende had, was afgewezen;
een adspirant, <Jje voor de hoogere klassen
examen deed, was wèg, als wiskunde on
voldoende was; maar ook twee andere vak
ken onvoldoende gaven hem den genade-
stoot, waarbij uitdrukkelijk staat vermeld,
dat plant- en dierkunde niet meeteldel
Vergelijken met den legenwoordigcn toe
stand, nu bezuiniging ook bij het onderwijs
het eerste en liet laatete woord spreekt, cn
den leeraren dertig uur onderwijs kan wor
den opgedragen in klassen van ongeveer
dertig leerlingen, was hét doceeren aan do
jonge Leidsche H. B. S. ideaal te noemen.
Op 80 Sept. '64 was het programma der
lessen bij de Commissie van Toezicht inge
diend. Deze meende daaraan evenwel haar
goedkeuring te moeten onthouden „op grond,
dat|Sommige leeraars vier uren onderwijs
achter elkaar moeten geven, hetwelk de
Commissie minder wenscheUjk toescheen."
Pieter Stastok Senior zou zeggen: „Kom daar
nu ereis oml" Bij, een dergelijke opvatting,
die in de eerste plaats het oog vestigde op
de belangen van het onderwijs, kon ook re
kening worden gehouden mej een oordeel-:
kundige inrichting van den lesrooster, wat
(hans volstrekt onmogelijk ia., Zoo werd in
Mei 1865 door de C. v. T. de wenschelijk-
heid geuit, om in een klasse i de wiskunde
lessen van het eind der week naar den
Maandag te verplaatsen, terwijl in een
andere klasse een der natUurkunde-ures
werd verzei, omdat het te spoedig op een
ander uur in hetzelfde vak volgde. Tegen
deze verplaatsing gold weliswaar het be
zwaar, dat een leeraar éénmaal per week
vier lesuren achter elkaar had, maar ter
wille van het onderwijs stapte mijn bij uit
zondering daarover heen.
IL
Wanneer in liet vooralgaande de verge
lijking tusschen het verleden en helden
moestal ten gunste van het verleden moest
uitvallen, zoo geldt dat zeker niet wal be
treft de lokaliteiten, waarin het
onderwijs werd gegeven.
Ouderen van dagen herinneren zioh nog
de donkere en ongezellige schoollokalen aan
de Lobhorstslraat en de Pieterskerkgracht,
waarin ze gedurende hun H. B. S.-tijd vele
uren per dag sleten. Hoe voortvarend het
Gemcenteüesluur ook in dezen was, blijkt
wel hieruit, dat de C. v. T. reeds op 11 De
cember '64 de plannen en bestekken van
oen nieuw le stichten gebouw aan den Di
recteur zond „met verzoek om aanmerkin
gen." En in het door den Directeur op liet
eind van 1864 uitgebrachte schoolverelag
beklaagt hij zich, dat de „inrichting der lo
kalen gebrekkig" is en- eigenlijk „alleen
voor avondlessen geschikt." Voorziende een
uitbreiding der schooi, uit hij den wensch,
dal de lessen spoedig zullen kunnen gege
ven worden in lokalen, „doelmatiger en
grooter in aantal." In een brief van 16
Febr. '65 doet hij hot voorstel om in de
plannen voor de nieuwe school, die ge
bouwd zou worden aan de Pieterskerk-
gracht, verschillende veranderingen te bren
gen; o. a. wencel it zij „een reservoir van
regenwater met afvoerbuizen naar de loka
len voor natuur- en scheikunde en de tee
kenzalen." Wie de prachtige leslokalen en
laboratoria in de tegenwoordige school aan
de Hooge-Rijndijk kent, ziet, dat men voor
zesflig jaar wel zeer bescheiden (wij zeggen:
41 te besoheiden) was ten aanzien van de
eiecihen, die men aam de leslokalen voor
natuur- en scheikundig onderwijs moet
stellen.
Inmiddele werd met bekwamen spoed de
bouw van de nieuwe school voortgezet,
wamt reeds in 1866 werd de nieuwe cursus
begonnen in de school aan de Piolerskerk-
graohsl, (hans in gebruik van het „Mathe
sis." In het verslag over hel jaar 1866 werd
de nieuwe school zeer geprezen als „een ge-
„bouw, wiens doelmatige en nette inrichting
„met alle andere Durgerscholen kam wed
ijveren, ja zelfs de meeste andere over
treft. Ook met betrekking tol het ameuble-
„men-t kaïn niets dan hulde worden ge
bracht aan het Dagelijksdh Bestuur der
„stad voor de onbekrompen wijze, waarop
„zij allies, wat slechts eenigszims tot het
„doelmatige kon bijdragen, hébben toege
staan."
Wie meenen mocht, dat de school aa.n de
Pieterekeriagradht toch eigenlijk te groot
was voor het kleine aantal leerlingen van
de H. B. S. in zijn eerste jaren, neme in
aanmerking, dat een deel der lokalen levens
.voor „Mathesis" was beslemd; ja, dat deze
oude eerwaardige school, ofschoon er des
tijds uitsluitend 's avonds les werd gege
ven, aanspraak kon doen gelden op ccnige
goed ingerichte lokak-n in de bovenverdie
ping en, toen het leerliugengetal der IL It
S. zioh in den loop der jaren zoodanig had
uitgebreid, dat ze niet meer in de ter be
schikking slaande lokalen konden worden
ondergebracht, toch deze lokalen niel aan
de H. B S. wilde afslaam; en zoo moesten
enkele klasse,n der II. B. S. in de negen
tiger jaren wederom worden ondergebracht
in het oude Gymnasium aan de Lokliorsl-
slraat:
Maar bovendien nam, zonale reods werd
aangeduid, sinds 1804 het aantal leerlingen
der IL B. S. gestadig toe. Het le cursusjaar
ving aan met 28, liet Lveode met 58 leer
lingen; het cursusjaar 1867'68 reeds met
111 leerlingen Toen dit aantal bleet toene
men (in 1900 was men al over de 2001),
deed zich de behoefte aan een nieuw en
grooler gebouw steeds dringender gevoelen.
En zoo ontslond, nadat andere plannen in
overweging waren geweest, het prachtige
gebouw aan den Hooge-Rijndijk, dat, in
1915 in gebruik genomen, werkelijk een sie
raad onzer stad mag heelen cn waaraan
wij, evenals de Directeur in 18GG van de
sahool op de Pieterskerkgracht schreef, op
onze beurt kunnen zeggen, dat het door zijn
„doelmatige en nette inrichting mot alle
andere Burgerscholen kan wedijveren."
Ja, met trots kunnen wij vermelden, dat
deze school herhaaldelijk werd en word!
bezocht, door auloriteiten van verschillende
gemeenten des lande, waar plannen voor
schoolbouw beslonde.n, welke auloriteiten
van onze Leidsohe H. B. S. als een model
van goed, aesthctisch en praclisch ingerich
te sohool wenschlen gebruik te maken. En,
wanneer we ons eens over de weelde kun
nen veroorloven van niet te groole klassen
en het leerlingenaantal blijft stijgen, zooals
het dat in de laatste jaren deed, dan zien
we in een afzienbare toekomst ook de
nieuwe II. B. S. ingericht voor 15 klassen,
nog te klein worden.
Want de H; B. S. hier heeft een goeden
naam. Niemand minder dan prof. Kaaner-
lingh Onnes roemde bij een der laatste pro
moties onder zijn professoraat op welspre
kende wijze liet onderwijs, dat er wordt ge
geven. En zoo staat deze zestigjarige, om het
woord van Potgieter le gebruiken, „heden
ten dage als een stevige zestiger nog fikseli
op zijne koten." Hij is niet verduft in het
conservatisme van den ouden daghij kan
met een voldaan gevoel terugzien op de
jaren, die achter hem liggen en 'heeft het
recht op zijn zestigsten verjaardag genoeg
lijk feest te vieren,
B. M. NOACH.
