De Kluizenaar van FarEnd.
No. 19778
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 30 Augustus
Derde Blad. Anno 1924.
FEUILLETON.
BRIEVEN UIT BERLIJN.
Moderne Zenuw Genezing.
gjj buitenl. weekoverzicht.
Keilen teekeaing van 'l accoord
van Londen Dnilschland zal
het ook wel aanvaarden ver-
ze* in de Engelsclie arbeiders
kringen Mc Donald voor
moeilijkheden de komende
Volkenbondsvergaderip.g.
Terwijl wij dit schrijven, geldt nog vol
ledig: Nog houdt het schrikkelijk pleit van
onzekerheid aan. Onbekend is n.l. of
Duilschland, d. w. z. de Rijksdag, het ac
coord van Londen zal ratificeeren. Een een
voudige meerderheid heeft de regeering
Marx-Stresemann ongetwijfeld achter zich,
maar voor de spoorwegwet, ondeelbaar on
derdeel om tot de uitvoering der Dawes-
rapporten te komen, is een 2/3 meerderheid
benoodigd en zoo'n meerderheid kan de re
geering alleen met behulp der Duitsch-na-
tionalen in een of anderen vorm bekomen.
Zij hebben de beslissing in handen en zijn
zich daarvan maar al te zeer bewust. Voor
Duitschland slaan op dit oögenblik weder
om de hoogste belangen op het spel de
Duilsch-nalionalen kunnen niet heenkomen
over een bekrompen, enge partij-politiek. Zij
zitten op de wip welaan, probeeren om
hun steun zoo duur mogelijk te verkoopen.
Daarmee is o. i. de houding dezer partij vol
ledig geteekend. Tot schande van haar zelf
hoe durft zoo'n groep zich nationalistisch
noemen, waarin toch ligt opgesloten een of
fervaardigheid tot het uiterste voor de
natie en levens, gelooven we, lot haar
schade.
Gezien al het gemarchandeer, vooral met
Duilsche Volkspartij, dus de aanhangers
van Slresemann, die hun streven naar een
zuiver burgerlijk blok zonder liebauglen
naar de socialisten, tot op het laatste oogen-
blik toe, voorzien we, hoe 'n groole mond
van standvastigheid ook wordt opgezet, ten
slotte een terugwijken en een komen van
de benoodigde meerderheid. Of en in wel
ken vorm cijns zal worden betaald? 't Zou
te veel eer zijn, maar.... Mede voorzien
we dit, waar anders immers de Rijksdag zat
worden ontbonden cn na den val van Poin-
caré, wiens politiek den wind in de zeilen
der Duitsch-nalionalen blies, zouden bijkans
zeker de Duitsch-nationalen daarbij veeren
moeien laten. En waar het partij-belang
bovendrijft, doet men zoo iets niet.
Op zichzelf zou Rijksdag-ontbinding zeer
wcnschelijk zijn, want dit huidige parle
ment is een aanfluiting van wat een parle
ment moet zijn. De jongste incidenten zijn
daar om het te bewijzen, w o. een knok
partij in optima forma.
Wanneer onverkort waar zou zijn, dat
ieder volk de regeering heeft, die het ver
dient, dan zouden we durven cn kunnen
zeggen: wee Duitschland
Gelijk gezegd, zoover zien we liet niet
komen. Op 't laatste nippertje zal o.i. de
Rijksdag wel nemen het cenige besluit, dat
er verstandig gesproken, te nemen is en
het accoord van Londen, zoo terecht ge
noemd het begin van een nieuwe acra, een
aera van het zoeken naar wat verecnigt in
plaats van wat verdeelt, zal ook door
Duitschland wel worden aanvaard.
Ook door Duitschland, want Frankrijk
heeft dat toch al gedaan. Herriot heeft
daar een fraaie overwinning bevochten,
vooral in den Senaat. Poincarc's poging
om op oude wijze zijn eigen negatieve poli
tiek, die Frankrijk zoo terecht het odium
van wantrouwen, zacht gesproken aller-
wege heeft berokkend, nogmaals te verde
digen, faalde jammerlijk en Herriot zege
vierde glansrijk over de gansche linie.
Heden, wanneer dit onder de oogen on
zer lezers komt, zal het accoord van Lon
den daar officieel zijn geteekend. Dan zal
in werking zijn getreden, waarvan algemeen
verwacht wordt: ontspanning op ieder ter
rein en de aanvang van een periode van
werkelijken vrede na den 5-jarigen schijn-
vrede. Do aanvang, want begrepen wordt
maar al te goed, dat nog heel wat gebeu
ren en veranderen moet, om tc komen, waar
men wezen wil en moet, om Europa weer
geheel op de been te brengen.
Wanneer Duitschland nu eovst inzake de
militaire controle eens meehelpt en Her
riot zijn half-gedane toezegging van een
spoediger ontruiming van het Roergebied,
mede daardoor, kan nakomen, dan wordt
althans over en weer een sfeer van ver-
door MARGARET PEDLER.
Geautoriseerde vertaling van W. E. PONT.
lö)
„Jane Crab", merkte Selwyn op met een
giiiligen lach, „diemt al vijf en twintig jaar
bij ons. Ik moest haar raad maar liever op
volgen!" Hij wierp een medclijdenden blik
op Sara's weinig aanlokkelijk kopje thee.
„Ik durf werkelijk in de gegeven omstan
digheden geen nieuwe thee, bestellen. Jane
zou het me waarschijnlijk vergelden met
een ultimatum, waarbij ik voor de kous
werd gesteld lussdhen thee of het in-orde-
maken van uw kamer, en ze zou me op kern
achtige manier een kort begrip geven van
wat één paar handen met mogelijkheid
kunnen presteeren."
„Zou u zelf niet eon kop thee willen?"
waagde Sara op te merken.
„Ja, dat zou ik, heel graag zelfs. Maar
ik zie geen kans er een te krijgen, zoolang
Jane in deze gemoedsstemming verkeert."
„Als u mij de keuken wilt wijzen, zal ik
wel even nieuwe thee zetten", was Sara's
kloek besluit
Selwyn keek haar aan met een medelij
denden glimlach.
„U kent Jane niet," zei hij. „Overtreders
in de keuken zijn daar niet welkom/'
„En Jane kent mij niet," antwoordde Sara
beslist*
„Op uw verantwoording dan," antwoord
de de dolcter, en ging haar yoor naar het
trouwen geschapen. Noodig voor wijzigin
gen straks in de Dawes-rapporten, wan
neer die ernstig aan de practijk worden
getoetst; bestaat daarover in onbevooroor
deelde kringen nog twijfel?
Het treft overigens wel toevallig, dat
juist thans in Engeland krachtig verzet zich
baan breekt tegen de Dawes-rapporten,
daar men vreest voor de gevolgen van een
op volle kracht de resultaten van zijn ar
beid op de markt werpend Duitschland,
speciaal door de leveringen in natura op
rekening der schadovergoedingsregeling.
Het oordeel van den econoom, wiens naam
ons ontschoot, die direct na dc/i vrede van
Versailles voorspelde, dat de overwinnaars
zelf zouden roepen om ophouden, wanneer
Duitschland eens full-speed zich kweet van
zijn verplichtingen, heeft al kans op juist
heid, voor het nog zoo ver is 1
Dit verzet in Engeland uit zich en zal
zich o.i. nog steeds meer uiten vooral in ar
beiderskringen en de leus: afzien van scha
devergoeding etc., in eigen belang, zal wel
niet op zich laten wachten.
Voor Mc Donald wordt dit een moeilijk
geval te meer, eerst in de buitenl. politiek,
voorts in de binnenl. politiek. Op dit laatste
terrein trouwens staat dc Engelsche premier
voor zooveel moeilijkheden, dat het ons niet
verbaast, dat men ook van de zijde der La-
bour-regeering toebereidselen gaat maken
voor nieuwe Lagerhuis-verkiezingen, waar
van de mogelijkheid lang niet uitgesloten is.
Daar is om te beginnen nu de Iersche kwes
tie, die nog altijd onopgelost is door Ulster's
halsstarrigheid, dan de diverse en toene
mende slakingen, voorts de wrijving met
Egypte over Soedan, plus alles wat hier nog
bijkomt. Bovendien schijnt in het kabinet,
hoewel dit naar buiten nog niet blijkt, de
eensgezindheid niet volledig meer. Snowden
moet met Mc Donald inzake de economische
aangelegenheden nog wel eens van meening
verschillen, zoo verluidt en ongeloofwaardig
zijn deze berichten niet geheel.
Vooreerst heeft de Engelsche premier
echter ander hooi op zijn vork en wel de
volgende Volkenbondsvergadering, waaraan
hij met Herriot en Theunis zal deelnemen
en per slot van rekening ook nog Mussolini,
naar het zich laat aanzien. Dit „hoog be
zoek" geeft al reeds aan, dat belangrijke
vraagstukken dan ter tafel zullen komen cn
dat is ook inderdaad het geval. De grootc
kwesties van bewapening, liever ontwape
ning en veiligheid komen immers in behan
deling. Kwesties, waarvoor de belangstel
ling gelukkig algemeen blijft groeien, ook
onder het jonge geslacht, waarvan altijd nog
geldt: geef me de jeugd en ik beheersch de
toekomst.
Zonder de verwachtingen torenhoog 'Ie
stellen, meenen we niettemin, dat belang
rijke besluiten voor de toekomstige richting
der wereld zullen moeten worden getroffen,
de volle aandacht waard.
Brief uit Zwitserland.
(Van onzen Berlijnschen correspondent.)
Op do Pratschli, midden Augustus.
„Op do Pratschli? Waar is dat?" zal de
lezer vragen. Ik echter wrijf me in dc han
den en antwoord: ,,Daar was het mc juist
om te doen. Voor m'n zomervacantie een
plaats uitzoeken, die niemand kent, waar
van men vooral in Berlijn niets weetI
Daarom ga ik juist niet naar Pontresina
of San Moritz of Sils Maria, maar verberg
ik me in dezen kostelijkcn uithoek. Hierheen
gaat niemand van m'n geliefde Berlijners
hier ben ik voor hen veilig."
Een „plaats" is het eigenlijk beclemaaï
niet. De „Pratschli" is eigenlijk een berg
rug hoog boven Arosa in Graubiinden en
daar staat, op dc eerbiedwaardige hoogte
van 1930 Meter boven den zeespiegel een
eenzaam klein hotel in de heerlijke, wijde
vrijheid van het gebergte. Slechts een paar
Zwitsers uit Zurich, uit Schaf Lhausen, uit
Winterbhun en Appenzell hebben zioh bier
ingekwartierd. De badgasten van Arosa
daar beneden komen hoogstens eenmaal
naar het café hierboven, bewonderen het
vergezicht en verdwijnen weer. Dan zijn we
weer onder elkaar.
Onbeschrijflijk klein en zonderling wor
den in de reine luokt van deze grandiose
streek, waar reusachtige rotstoppen u broe-
heihgdom, waar Jane den sohepler zwaaide.
Hoe Sara het klaarspeelde, kwam Selwyn
nooit te weten; maar zij slaagde er in Janes
keuken binnen te dringen en thee te zet ben
zonder haar in het minst te beleedigen. Ja,
door een of ander geheim proces, dal zij zelf
alleen kende, gelukte hel haar zelfs het
ruime hart van Jane te winnen, en van af
dat oogenbük werd de alleen heerscheres
van de keuken haar trouwe satelliet, en
later, toen Sara ingrijpende veranderingen
begon te brengen in het Jan-Sleenhuishou-
den, haar moest gewillige bondgenoote.
„Juffrouw Tennant is de oenige hier in
huis, dis hersens in d'r hoofd heeft/' zei
Jane meer dan eens.
HOOFDSTUK VI.
Selwyns huis heeft zijn krnis.
Na de thee ging Selwyn Sara vóór naar
boven en stelde haar voor aan zijn vrouw.
Mevrouw Selwyn was een zwakke, bleeke
Vrouw; het was nog le zien, dat zij indertijd
een aardig gezichtje gehad moest hebben.
Zij was in hoogen graad zenuwpatiënte en
verliet zelden de kaaners, die voor haar af
zonderlijk bestemd waren, om met de ande
ren beneden te zijn.
„Trappen loopen is zoo slecht voor mijn
hart, ziet u," vertelde zij aan Sara, met dat
jtfr van martelares, dat zoo eigen is aan
zenuwzieken; iemand, die werkelijk licha
melijk lijdt heeft dat zelden. „Hot is na
tuurlijk een groot gemis voor me en ik go-
loof niet, dat Dick" met een vijandigon
blik naar haar man „of Molly wel zoo
dikwijls naar mij konven kijken als eigenlijk
moest, .Voor 'hen zijn de trappen geen be
zwaar."
Sodwyn, die altijd onmiddellijk als Hij
derlijk van alle zijden groeten, de zorgen
en oneenigheden van de menschen, die in
de steden wriemelen. Zelfs een Duitscher,
die het zeer ernstig met zijn vaderland
meent, Iran hier de ellende en den nood
van zijn land bijna vergeten. Want het is,
als spreekt hier boven de godheid zelf met
de kinderen der aarde. Anders dan in de
vlakte of in de dalen hier beneden onder
gaat men het heerschen van de elementen.
De zon brandt in de kristalheldere atmos
feer met een verdubbelde heftigheid, die
alle droeve gedachten verbant. De hoogten
rondom nemen in zulk licht wonderlijke
plastische vormen aan. Niets stoort de
schoonheid van deze koninklijke, in een
krachtig rhythme versteende bergkammen,
want we zijn hier aan de „boomgrens";
slechts enkele armoedige koloniën dwerg
dennen klimmen nog de helling op, ander*
is alles groene weide en bruin gesteente,
zonder boom of struik. Een heroïsch land
schap breidt zich uit. Als echter de hemel
zich bedekt, voelen we eerst recht, in hoe
onmiddellijke beroering men hier met do
kosmische machten leeft. Dan jagen gol
vende nevelmassa's over 'de Pratschli en
hulleD alles in ondoordringbare sluiers,
zoodat we in een luchtledige ruimte schij-
non te zweven, alsof we betooverd waren.
Of eenigo wolken van fantastisohen vorm
stormen als geweldige Spoken op ons toe,
zoodat men begrijpt, hoe zulke verschijnse
len bij naïve naturen bijgeloovige voorstel
lingen wekken moesten. Of plotseling valt
zonder erbarmen een wintersche koude in.
Toen ik gisteren ontwaakte, was het ho
tel ingesneeuwd. Zoover het oog reikte,
glansde over alles 't witte dek. De dennen
zien er uit als kerstboomen. En dat in het
midden van Augustus I Dan breekt de zon
opnieuw door de wolken, de sneeuwmassa's
6melten en het vee wordt uit de stallen
weer in de wei gedreven.
Do kooien hier boven zijn de verpersoon
lijking van de stille, beschouwende, vricn-»
delijko stemming van deze afgelegen hoek.
Het zijn werkelijk meesters in de vredelie
vendheid. Ik zou willen zeggen't zijn de
eonige absoluut echte pacifisten, die ik tot
nu toe ontmoet heb. Ze gunnen eikaars zelfs
bi} menschen zelden voorkomt, het voer
de een verdringt de ander niet van de
kruiden en bloemen, die de collega juist
opeten wil; de een wil niet over de ander
heerschen. Het samenleven van deze dieren
is waarlijk liet beeld van een gelukkig., vre
dig bestaan.
Angstig dwalen m'n gedachten van deze
vrede naar Londen, waar men zich inspant
ook tusschen de volkeren van ons wereld
deel, zooiets als een vredestoestand te
scheppen Of men elkaar daar ook zoo
goedmoedige gevoelvol en zoo volkomen
zonder wantrouwen, met onsohuldige brui
ne oogen aankijkt, als mijn vriendinnen,
de koeien van Pratschli? Ik vrees, dat een
vergelijking tusschen mense-b en dier ook
hier weer in het nadeel van den mensch
zal uitvallen. Met een zekere mate van ont
zetting denk ik er aan, dat spoedig dc korte
rustpoos ten einde zal zijn en men weer
in de onbehagelijke sfeer verplaatst wordt,
die de ijverzucht van de volkeren en de
partijtwist van het ecuwig verdeeldo
Duitschland, soheppen.
Ook van den Praschli uit kan men 'ri
juiste kijk op de wereld krijgen. Onlangs
was ik beneden in Arosa, waar een onschul
dig muzikant een concert gaf. De brave
man had suoces en omdat zich, zooals hij
bemerkte, onder zijn toehoorders dc bad
gasten van de hotels en sanatoriums van
Arosa verscheidene Duitscbers bevonden,
6pecldo hij, behalve enkele andere toegif
ten, tenslotte ook nog: „Heil dir im Sicger-
kranzl" Dit was, zoover hij wist steeds bet
Dnitscbe voikslied geweest, dat we intus-
6clien in Duitschland een revolutie gehad
hebben, was klaarblijkelijk nog niet tot hem
doorgedrongen. Maar wat was het gevolg 7
De cene helft van de aanwezige Duitschers
applaudiseerde op demonstratieve wijze, de
andere helft zweeg even demonstratief.
Vijandige blikken heen en weer! Stomme
verwijten van tafel tot tafel! Het scheeldo
weinig of het meesningsverschil had aan
leiding tot een heftige explosie gegeven...
Toen vluchtte ik snel weer naar boven,
naar m'n eenzaam hotelletje, waar 'dc her
thuis kwam van zijn visites, hoe lang of
hoe vermoeiend zijn toch ook geweest was,
naar boven ging, om naar zijn vrouw le
zien, beet zich op de lippen.
„Ik kom zoo dikwijls als ik kan, Minnie,"
zei hij geduldig. „Je moot bedenken, dat ik
gaen baas ben over mijn eigen tijd."
„Neen, beste, natuurlijk niet. En ik denk
ook wel, dat patiënten buitenshuis veel be
langrijker zijn om op te zoeken dan je eigen
vrouw." Een onaangenaam lachje vergezelde
deze woorden.
„Die beteekenen in elk geval een boter
ham voor ons," zed Selwyn kortaf.
„Natuurlijk doen ze dat." Zij wendde zich
tot Sara. „Dick denkt bij alles aan die boter
ham," zei ze vinnig. „Maar geld beteekent
zoo weinig voor iemand met mijn arme ge
zondheid. Behalve, dat het mij nu en dan
het lijden kan verzadhten, kan het voor mij
niets doen."
Sara persoonlijk* was van meening, dal
het juist veel voor haar gedaan had. Toen
zij haar blik liet gaan over de weelderig ge
meubileerde kamer met het helder branden
de vuur en lx>en naar mevrouw Selwyn zelf
in haar elegante zijden ochtendjapon, be
greep zij beter 't armoedige voorkomen van
het overige deel van iiet huis, Dicks vale,
versleten kleeren en zijn wensoh een beta
lende logée te nemen, die een tegemoetko
ming bracht in de kosten van de huishou
ding en zijn mager inkomen vermeerderde.
Hierheen gingen dus zijn zuur-verdiende
duiten, om de weelde te bekostigen van
doze humeurige, altijd klagende vrouw, wier
gedachten altijd om haar eigen lichamelijk
welzijn heendraaiden en die Patrick Loven,
met zijn scherpziend onderscheidingsvermo
gen verachtelijk zou beschreven hebben aj*
„oen barasiet, fcmd, pen soort vrouw, die
derin, eon voorbeeld van Zwitsersche rein
heid en vriendelijkheid, me ontving on de
waard, van huis uit een Engadiner banket
bakker, me vertelde, dat hij voor het avond
eten een nieuwe taart uitgevonden had.
Dit land en volk van Zwitserland staat
thans geheel anders tegenover ons dan
vroeger. Men reisde altijd graag hierheen,
omdat de natuur zich hier in haar volle
heerlijkheid ontplooit en iedere vreemde
ling zioh hier zoo veilig geborgen weet.
Maar om den staat, die zich in 't centrum
van Europa's hooggebergte gevormd had,
bekommerde men zich meestal niet veel.
In den oorlog werd Zwitserland nog ster
ker dan Holland door de oorlogvoerende
machten in het nauw gedroven, hot hoofd
kwartier van alle politieke plannensmeders,
van alle smokkelaars, van allen, dio het er
op toelegden den „heldendood" beleefd uit
den weg te gaan. Thans echter zien we in
Zwitserland iets anders; n.l. het 6inds
ecuwen bestaande en bloeiende voorbeeld
van een zuivere democratie en daar
naast het bewonderenswaardige voor
beeld van de practische mogelijkheden van
een samenleving van verschillende volks
stammen onder één dak. Wat do „Volken
bond", zelf slechts een fragment voor-
lGopig tastend zoekt: hier is het sinds lang
werkelijkheid geworden. Wat hier in het
klein bereikt werd, is dat dan in het groot
niet te bereiken? Kan niet deze sterke,
trotsche bond van staten eon kiemcel van
'de „Vereenigde Staten van Europa" wor
den, waarnaar met zooveel verlangen wordt
uitgezien?Och, ik vrees, dat ik bet ant
woord op deze bange vraag niet zal bele
ven
Dr. MAX OSBORN.
(Van onzen Parijschen Correspondent.)
Nadruk verboden.
Parijs, 19 Augustus.
Een van de vele instellingen waar Parijs
trotsch op gaan kan is het „Dispensaire d'Hy-
giene Mentale". De naam is moeilijk te ver
talen. Een dispensaire is Iegelijk een consul-
taliebureau, een volks-apolheek, een kliniek,
een soep-uildecling.liet is wat de Duit
schers noemen een Heilanslalt, een ge-
neeshuis.
Het Parijsche geneeshuis voor zenuwzie
ken slaat onder leiding van den wereldbe-
roemden specialiteit dr. Toulouse, en het is
ondergebracht in een bijgebouw (Iwee pavil
joens) van het ziekenhuis Saintc-Anne. Een
Iraaie tuin rondom staat ter beschikking van
de verpleegden
In het dispensaire worden geen ernslige
zenuwpatiënten opgenomen. Dit is het mooie
van deze instelling: dat zij bestemd is voor
diegenen wier geestestoestand niet geheel uit
het evenwicht is, maar toch ook niet geheet
en al normaal In een stad als Parijs is het
aantal van dergelijke gevallen ontzettend
groot. Ons poovere herscnmechaniek is
uiterst delikaat „Een wolkje stoom, een drup
pel water" treeft Pascal gezegd „is vol
doende om dc denkende riethalm (d. i. den
mensch) te dooden". Nog veel minder is er
noodig om het mysterieuze raderwerk onzer
hersenen te versloron, een gewoon mensch
tc veranderen in een onthulzendcn harlekijn
en de helderste koppen geheel in de war te
brengen.
Het is nog niet lang geleden, dal' in een
dergelijk geval voor de armen het krankzin
nigengesticht voor de rijken een min of
meer weelderig „maison de santé" de ecnige
oplossing was. Dit verloste de samenleving
van een gevaarlijk individu, of van iemand
die dreigde gevaartijk te worden. Een wet van
1838 regelt in Frankrijk de krankzinnigen
verpleging. Zij schenkt aan de familie liet
recht om, door middel van een eenvoudige
administratieve procedure, den zieke achter
slot en grendel te doen zetten, ook al is zijn
waanzin volmaakt zachtmoedig. Bovendien
heeft de politie hel recht, u zonder vorm
van proces in een gekkenhuis op te sluiten,
indien uw toesland gevaar oplevert voor uw
omgeving.
Eenmaal in de hel van hel gesticht aan
geland, wordt de zieke verzorgd op zulk een
manier, dat de kans op beterschap zeer ge
ring is. Een enketen keer geneest hij en
dan is het meer geluk dan wijsheid. Meestal
eindigt hij zijn dagen van diep bedroevende
geen roden van beslaan heeft, volgons mijn
meening."
„O Dick", mevrouw Selwyn had zitten
bladeren in een prijscourant, die op haar
schoot lag „ik zie daar, dat dc Worlds
Stores een nieuw soort vau verstelbare lees
tafel in den handel hebben gebracht. Die is
van veel lichter bouw dan die ik heb. Ik
denk, dat die veel gemakkelijker voor me
zou zijn."
Sölwyns gelaat betrok.
„Hoeveel kost die, beste?" vroeg hij in
spanning. „Die uitvindingen op dat gebied
zijn meestal heel duur, zie je."
„O, dit ding niet. Hel kost maar vijf en
Zestig gulden."
„Vijf en zestig gulden is Veel gold, Min
nie," zei hij ernstig. „Kun je het niet nog
wat volhouden met de tafel, die je nu
hebt?"
Mevrouw Selwyn smeet de prijscourant
kregelig op den grond.
„O natuurlijkl" verklaarde zij. „Dat is al
tijd de manier. „Kan ik het niet nog wal
doen met wat ik heb? Kan ik het niet hier-
moo doen? Kan ik het niet daarmee doen?
Ik geloof, dat je urnit over iederen oenl,
dien je voor mij uifgeeftl" wond zij zich hoe
langer hoe meer op.
Het bloed steeg Selwyn langzaam naar
de wangen.
„Je weet wet, dat hel dat niet is, Minnie,"
antwoordde hij met moeilijk bediwongen
stem. „Het is eenvoudig: ik kan zulke din
gen niet bekostigen. Ik geef je alles, wat ik
fean. Ais Ik een rijk man was, zou je alles
hebben, wat je wilt,"
„Misschien dat je meer gehü zoudl verdie
nen, als je een beetje verstandiger manier
van werften h'adt," beet zij terug. „Ats Je je
kundigheden bewaarde yoor de menschen.
ellende in wat dr. Toulouse in een zijner
boeken noemt: „la prison de cauciiemar"
(de nachtmerrie-gevangenis).
Doch, eerlijk gezegd, tusschen den onge-
neeslijken waanzin en de meest eenvoudige
geestes-afwijking liggen honderd duizend
nuances en graden van ziekte. In een stad
als doze leven (en lijden) duizenden .en dui
zenden gedeprimeerden, geobsedeerden, de-
perseculeerden, gehallucineerden schu
wen, vreesachtigen, verslaafden Zij lij
den, want meestal zijn zij zich hun toesland
volkomen bewust, en sleepen zij een af
schuwelijk, beklagenswaardig bestaan.
Voor hen schiep dr. Toulouse zijn dispen-
sarium. Daar vinden at deze wrakken en
halve wrakken de veilige haven. Met een
onvermoeibare toewijding ontvangen hen
de directeur en zijn helpers, bieden hun
troost, verzorging, redding van het
krankzinnigengesticht en vaak genezing.
Twee beginselen heheerschen de organi
satie dezer bewonderenswaardige instel
ling:
le. de zieke, die er binnengaat en wordt
opgenomen is en blijft volkomen vrij;
2e. hoewel volkomen vrij om dc inrich
ting te verlaten, moet hij nochtans verlah
gen er te blijven lol hij beter is.
Niet een enkele patiënt wordt er gehou
den legen zijn wil. Allen zijn vrij in hun
gaan en komen. Slechls een enkele zaat ls
er waar de zieken onder ecnige (trouwens
zeer zachte) bewaking staan, en deze is be
stemd voor de ergste gevallen, die welke
men tracht to verbeteren en te genezen al
vorens liet vonnis uit te spreken, dat hen
naar het geslicht zal zenden. Dr. Toulouse
brengt bij alles wat hij doet steeds deze
stelling in toepassing: dat opsluiting hoogo
uitzondering moet blijven voor geestes-
kranken.
Hoevelen heeft men niet in het dispon-
sarium van Sainle-Anne zien aankomen, ge
zonden door genocsheercn, die zekerheid
wilden hebben, dal zij zich niet vergissen
alvorens hel certificaat tot opneming in een
geslicht le onderteekenen. Of door commis
sarissen van politie, die hun zedelijke ver
antwoordelijkheid wilden dekken Dr.
Toulouse neemt al deze „verdachte geval
len" onder zijn hoede, bestudeert ze, ver
zorgt de zieken, houdt ze korter ot langer
tijd en geeft ze heel dikwijls, hersteld, aan
de samenleving terug. Groot is het aantal
Jergenen, die na een verblijf in 't dispen.
saire terugkeerden tot hun familie en hun
werkkring, zonder te vermoeden, dat hel
maar heel weinig had gescheeld of zij waren
opgesloten, in een gekkenhuis en voor altijd
verloren.
Om al deze vrije zieken ervan te weer
houden om weg le loopen, heeft men hun
een omgeving moeten scheppen, die hen
aantrekt cn waar zij graai; vertoeven. In
dit opzicht is er niets verzuimd. Alles Is
vroolijk en mooi en gezellig. Men waant
hier zich niet in een hospitaal, doch in een
kleurig familie-pension. De wanden zijn be
schilderd door grootc Fran9chc arlislen:
Francis Jourdain, André Frayc, Albert Sar-
din e.a. De vensters zijn breod en van spie
gelglas, met bloeiende planten omrankt. De
eetzaal is als die in een sjiek hotel: men
eet er aan kleine tafeltjes, fleurig, artistiek
gedekt. De hall met zijn rieten fauteuils zou
menig „palace" eer aandoen. Ook de kamera
der zieken (twee bedden per kamer) zijn
charmant: ik ken dure particuliere verpleeg
inrichtingen waar zij heel wat minder aan
trekkelijk zijn.
Herhaaldelijk gebeurt het, dat een zieke,
om consult gekomen, schrikt wanneer men
hem aanraadt le blijven. „Probeert 't eens",
luidt dan het antwoord. En wanneer hij er
vier en twintig uur in huis is geweest, wil
hij niet meer weg.
Uit therapeutisch oogpunt is de zaak ock
best in orde. Een apotheek is natuurlijk
aanwezig, evenals dc modernste instrumen
ten voor hydrotherapie en eleclrolheraapie.
De eerste specialisten van het Inslilut Pas
teur, de medische faculteit, de hospitalen,
en ziekenhuizen van liet Seine-deparlement
verleenen geregeld hun medewerking en
zijn beschikbaar voor alle mogelijke welen-
schappelijke onderzoekingen in kliniek of
laboratorium.
De Parijsche kroniekschrijver intcros-
die betalen kunnen en die goed heialen.
dan zou ik niet versloken zijn van iedere
kleinigheid, die hol teven veraangenaamt!
In plaats daarvan heb je de halve arme
bevolking van Monkshavcn als patiënten,
en je stuurt hun eenvoudig zelts geen reke
ning. O, ik weel het besll"
Zij ging in grootc opgewondenheid over
eind in tiaar stoei zitten, terwijl een loonnig
rood haar heide wangen kleurde. „Ik hoor
wat er omgaat, al ben ik nog zoo afgesloten
van de wereld. Dat is natuurlijk alleen maar
om je populair te maken, jij wordt er om ge
prezen en ik kan er door lijden I ik moet hel
maar stellen zonder wat ik noodig heli.
„Kalm nul Kalm nut" tradlililo Selwyn
tevergeefs den stroom van klachten te rem
men.
„Neen, ik wil niet kalm zijnl liet is dok
ter Dick vóór en dokter Dick na, o zeker, ik
weel best, hoe ze je allemaal noemen, die
achlerbuurlpatiönten van joul Maar hét is
de vrouw van dokter Dick, die in werkelijk
heid dc rekeningen betaalt door het te stel
len zonder de dingen, die zij noodig heeftl"
„Minnie, weos nu bedaardl" kwam Sci-
wyn streng tussdhenheido. „Bedenk, dal juf
frouw Tennant hier is."
Maar zij was over hot punt heen, dat de
tegenrvoordigheid van een derde, zelfs die
van een volkomen vreemde, haar eenigszius
in bedwang kon houden.
„Wel, als juffrouw Tennant loc.li hier
komt wonen, hoe eer zij dan weet hoe de
zaken slaan, des te beterI Zij zal hier wel
niet lang zijn of zij za:t zien hoe ik hier be
handeld word," haar stem werd sleed»
scheller hoe ik op zij gezel word ert be
knibbeld in de weinige genoegens, die mijn
gezondheid mij toestaat."
v*- - (Wordt vervolgd).
