ZiRderliRge Kameraden
No. 19754
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 2 Augustus
Derde Blad. Anno 1924.
Rusland na den dood van Lenin.
Londensche Brieven.
GÜ BUITENL. WEEKOVERZICHT.
- Uitbreiding der conferentie te
Londen naar een vergelijk?
nienwe moeilijkheden op
Ierland onrust op den
Balkan.
tëand Juli, begin Augustus schijnt voor
ons werelddeel een belangrijke periode te
zijn, sinds 1914 en dan speciaal, wanneer
er een lustrum valt te herdenken. Het
woord „vieren" wil ous niet uit dc pen,
men zal het ongetwijfeld kunnen billijken.
1 Aug. 1914 kwain de eerste oorlogsverkla
ring af, die Europa in vlam zette, n.l. die
van Duitschland aan Rusland, eind Juli
1919 werd de schijn-vrede van Versailles
geteekend en nu confereert men te Londen
opnieuw over Europa's wel en wee. Zoo
er nog getwijfeld worden kon aan de waar-
heid van het feit, dat Europa is een vei-
binding van vele leden, die niet kunnen
bloeien, zoo een of enkele geen gelegenheid
erlangen om zich to ontwikkelen, m.a.w.
dat nationalisme meer dan ooit plaats heeft
gemaakt voor internationalisme op 't ge
bied van handel etc., de laatste vijf „vre
desjaren" hebben dien twijfel wel grondig
teniet gedaan. En het wü ons voorkomen,
'dat juist het eerste vredes-lustrum te Lon
den niet van invloed ontbloot zal zijn. Wat
dit betreft, vallen conferentie en herden
king niet ongelukkig samen.
De conferentie heeft op zichzelf genomoia
zoo'n soort aansporing wel noodig, want
het blijkt wel erg moeilijk, om tot resulta
ten te komen. Feitelijk heeft zij gestokt
sinds sinds we bet vorig overzicht schreven
en is nog niet zeker, of zij over het doocte
punt heen is gekomen.
'Hoewel er, goed beschouwd, geen reden
.was om Maandag in plenaire zitting bijeen
te komen, is dit toch geschied. Het eenig
lastbaar resultaat was, dat aan den twijlel
of de Duitschers al dan niet naar Londen
zouden worden genoodigd, een einde werd
gemaakt. Beslist werd, dat zij zouden mor
gen komen. Niet om geplaatst te worden
voo-r een ultimatum als destijds te Versail
les, neen om te mogen praten. Maar eerst
moesten de geallieerden het met elkaar
eens zijn, de Duistdhers mochten geen ge
tuige zijn van de onderlinge tweespalt in
de entente. (Alsof die te verbloemen is!)
De uitnoodiging is daarom altijd nog niet
verzonden, want de ecnigheid der enten
te is nimmer nog hersteld. Mogelijk is, dat
juist aan het einde dezer week eenstemmig
heid wordt bereikt, maar alle zekerheid is
daaraan nog vreemd
Door de traineering is ook niet kunnen
voorkomen worden, dat dc conferentie zich,
zij het dan officieus, uitbreidde. Bedoeling
.was immers, de conferentie geheel te doen
handelen over de rapporten-D\awes, nér
gens anders over. Maar dc militaire ont
ruiming van het Roergebied is ook al aan
gesneden en de kwestie der intergealliccr-
'de schulden komt ook reeds om den hoek
kijken. Weliswaar zijn het geen onderwer
pen van behandeling ter volledige confe
rentie, maar de leiders der delegaties
thans zeven in getal hebben deze twee
'affaires reeds aangeraakt cn blijkbaar ge
ducht ook. En hoe langer het duurt voor
de Duitschers komen, des te g.rooter wordt
'de kans, dat deze kwesties zich naar voren
dringen tot vermeerdering der moeilijk-
leden.
Herriot heeft zich altijd nog niet vrij
kunnen maken van Poincaré's invloed, dat
blijkt ook uit de conclusie, inzake de mili
taire ontruiming van de Roer getrokken.
Frankrijk stelt zich toch voor te ontruimen
haar gélang het Dawes-rapport wordt uit
gevoerd, hetgeen in wezen weinig vorschil
oplevert met de theorie, door Poincaró ge
regeld verkondigd. Over tweo jaar zou de
ontruiming pas een feit zijn, want dat
Duitschlu id in staat zou zijn deze te be
spoedigen, is niet aan to nemen. Engeland
is het daar ook niet mee eens, probeert
dwang uit te oefenen door Keulen begin
1925 te willen ontruimen, waardoor de twee
andere bruggehoefden, door de Franschen
bezet, komen te zwoven, laat staan dan het
Roergebied.
't Is ongetwijfeld ook een der punten,
'die van Duitsclic zijde hevig zal worden
aangevochten, zelfs een directe belemme
ring zou kunnen worden, want of er oén
regeering in Duitschland zal kunnen worden
gevonden, die de Dawes-rapporten zal aan
vaarden, zonder ontruiming van de Roer,
althans binnen korten termijn
Maar, gelijk gezegd, er is kans, dat de
geallieerden te Londen het eens worden. In
de eerste commissie is tenminste een be
middel ingsformule gevonden door Herriot
inzake dc constateering van een in gebreke
blijven van Duitschland. Alleen: de derde
commissie is het nog niet eens over het
andere gedeelte van Herriot's voorstel be
treffende de levering in natura enz. en Her
riot heeft beide gedeelten aan elkaar ver
bonden. Er wordt echter hard gewerkt om
tot een bevredigend resultaat te komen en
wie weet
Er is echter nog een maar, die zeer
zwaar weegt: de bankiers hebben weer het
laatste woord en hebben nog niet gespro
ken. Zullen zij tevreden zijn, ook al wordt
een afzonderlijk optreden van Frankrijk
niet geheel uitgesloten, slechts ernstig be
moeilijkt? Gelet op Poincaré's schim aan
den politicken hemel lijkt ons dat nog zoo
zeker niet. En de bankiers hebben de be
slissing in handen 1
McDonald is intusschen gesteld voor een
nieuwe inwendige kwestie, die geregeld En-
geland's politiek de laatste jaren bemoei
lijkte: het Iersche vraagstuk. Dc strijd tus
schen Noord en Zuid komt opnieuw fel tot
uiting in de besliste weigering van Ulster
een vertegenwoordiger te benoemen in de
commissie, die de grenzen tusschen Noord
en Zuid moet afbakenen. Het schijnt dien
tengevolge onafwendbaar, dat een aan vul-
lingswetje het Engelsche parlement wordt
voorgelegd, waarbij Noord gedwongen wordt
zich deze grensregeling te laten welgeval
len. Loopt zoo'n wetje in het Lagerhuis
geen gevaar, zooveel te meer in het Hoo-
gerhuis en de gevolgen konden straks
want voor den herfst zal dit wetje wel niet
in behandeling komen wel eens bestaan
in een Lagerhuis-ontbinding 1
In Europa's oorlogshoek op den Balkan,
ip liet allesbehalve pluis, In Griekenland
viel het kabinet en met Bulgarije is de
verhouding vrij precair geworden. In Roe
menie dreigt revolutie evenals in Bulgarije,
dank zij het drijven der communisten, die
ook in Zuid-Slavië vasten voet hebben gö-
kregen, al schijnt daar nog geen gevaar
van hun zijde te vreezen. En in Albanië als
.van ouds: burgertwisten
Europa's Zuid-Oosthoek is nog niet rijp
voor rustige rust, naar het schijnt 1
(Van een bijzonderen medewerker, die
gedurende 3 maanden een studiereis
door Rusland maakte).
(Nadruk verboden).
VII.
Bet nationallteitenvxaagstuk.
,,Om liet wantrouwen van 'de ar
beidende massa's der onderdrukte
.volken jegens het proletariaat dor
onderdrukkende mogendheden weg
te nemen, is het noodzakelijk alle
.voorrechten van alle nationale groe
pen te vernietigen, de gelijkge
rechtigden van de volleen te bevor
deren, aan koloniën en niet gelijk
gerechtigde volken het recht van
zelfbestuur te verleenen."
(Uit heb program der communis
tische partij.)
Nu, naar wij allen hopen, het herstel-
vraagstuk, hetwelk Europa jarenlang in
spanning heeft gehouden, waarschijnlijk tot
een oplossing zal komen, is het zeker, dat
naast het permanente meeningsverschil
tusschen de verschillende maatschappelijke
groepen van de volken de oplossing van het
nationaliteitcnvraagstuk het groote poli
tieke vraagstuk van Europa zal worden.
Wanneer men de omstandigheden, waarin
Europa verkeert, gadeslaat, moet men er
kennen, dat de eenige statenvormende
kracht in Europa het nationale saamhorig
heidsgevoel van de volken is. De nieuwe
landen, welke na dc ineenstorting van Rus
land en Oostenrijk-Hongarije zijn ontstaan
hebben alle als bindmiddel het nationaal
gevoel cn men zal er rekening mede moeten
houden, dat nog jarenlang de handhaving
van een normale orde in Europa afhanke
lijk zal blijven van de vraag, of een vorm
kan worden gevonden, die de cultureele
ontwikkeling van de nationaliteiten waar
borgt. Het is een vergissing, aan te nemen
dat door bet verval van de groote nationa-
liteitenlanden het irredentaprobleem reeds
voor een groot deel is opgelost. De nieuwe
landen hebben het beginsel, van het zelf
beschikkingsrecht der volken reeds bij hun
stichting genegeerd, zoodat o.a. Polen en
Ozecho-Slowakije in dezelfde mate als na-
tionaliteitenlanden zijn te beschouwen als
de groote keizerrijken het vóór den oorlog
zijn geweest. En dafiirbij mag men niet uit
het oog verliezen, dat de omstandigheden
in zooverre zijn gewijzigd, dat door den
oorlog en zijn gevolgen het streven naar
onafhankelijkheid en het cultureele zelf
beschikkingsrecht van de volken sterker is
geworden. Bovendien heeft de nationale
idee in Midden-Europa haar culminatie
punt nog lang niet bereikt; zij wint nog
voortdurend aan kracht.
Het nationale vraagstuk is voor de nieuwe
landen van Midden-Europa een van de
voornaamste problemen; in vele gevallen
hangt het leven van den staat er van af,
of men het tot oplossing zal kunnen bren
gen. Overal breekt men er zich liet hoofd
over, hoe dit vraagstuk op te lossen, zonder
zijn toevlucht tot de wapenen te moeten
hemen, zonder de noodzakelijke rust te
verstoren, waarin Europa zich op het oo-
genblik verheugt. De communistische orde
"echter heeft met vaste hand den Gordiaan-
schen knoop doorgehakt. Dc communisti
sche partij in Sovjet-Rusland heeft het na
tionale vraagstuk theoretisch opgelost. In
fcheorfë bestaat in de unie van Sovjet-repu
blieken het nationaliteitenvraagstulr niet
meer. [Want ieder wordt door zijn eigen
landslieden bestuurd, berecht en onderwe
zen. In dit opzicht kan menig West-Euro-
peesch land van de communistische orde
iets leeren.
Hoe staan nu in dit opzicht de zaken in
Rusland? Uit welke overwegingen is de
communistische partij er toe overgegaan,
het vraagstuk tot oplossing te brengen en
in hoeverre wordt de theoretische oplossing
'door de praktijk gedekt?
Uitgaande van de juiste veronderstelling,
dat zonder een geleidelijke oplossing van
het nationaTTEeitenvraagstuk de nationali-
teitenlanden aan een sterke spanning zou
den zijn blootgesteld, die in geval van
bovenmatige belasting door oorlog of ande
re moeilijkheden tot eon ontploffing dreigt
te leidon, heeft de communistische partij
van het eerste oogenblik, dat zij de macht
in handen had, af met groote consequentie
een politiek gevoerd, welke gericht was op
het tegemoetkomen aan de cultureele wen
schen van de verschillende nationaliteiten,
die de sovjet-unie bewonen. Karakteristiek
voor den broeden blik, dien men in dit
opzicht getoond heeft te bezitten, is het feit
'dat op het oogenblik de territoriale groc-
peering zoowel als do indeeling in distric
ten geheel en al berust op hot nationalo
beginsel. De splitsing van Ozaristisch Rus
land is nationale staten is door de commu
nistische orde tot stand gebracht. Dit is
een feit, waaraan in West-Europa te wei
nig aandacht wordt geschonken en van do
groote beteekenis er van voor de toekomst
geeft men zich ternauwernood rekenschap.
Wilde dus de communistische orde eener-
zijds binnenlandscho conflicten vermijden,
aan den anderen kant mag men niet verge
ten, dat do communistische partij zelf do
kracht van ontwakende nationale stroomin
gen heeft leeren kennen.
De uitbreiding van den communistischen
staatsvorm kreeg een grens, waar de
nationale gezindheid van de rand
staten zoo sterk was, dat vorming van een
afzonderlijk land niet was te ontgaan. Wan
neer men van dit gezichtspunt uit den
vrede van Brest-Litowsk beschouwt en de
in het vredesverdrag vastgestelde grenzen,
dan zal men zien, dat deze vrede niet ge
baseerd is op utopische verwachtingen,
maar op nuchtere feiten. Want de grenzen
van Sovjet-Rusland hebben ongeveer het
zelfde verloop als bij den vrede van Brest-
Litowsk, die later in veranderden vorm
door de randstaten werd bekrachtigd was
vastgesteld.
Het gevaar, dat in de onderdrukking van
de nationale gedachte schuilde, was door de
communistische partij juist ingezien. Maar
loch doevt zich de vraag voor: zal niet door
.de territoriale verdeeling van Rusland het
nationale gevoel versterkt worden, zal niet
deze versterking van het nationale begin
sel het communistische staalsprincipe op
den achtergrond dringen en ten slotte ge
heel vernietigen?
Bij de bespreking van mentaliteit van de
communistische leiders hebben wij er de
aandacht op gevestigd, dat zij tegenover
de dingen en feiten van het menschelijk
leven staan met een objectiviteit, die ont
stellend is. Het nalionaliteilenvraagsuk is
met vaste hand door de communistische
orde geannexeerd en de oplossing er van
werd een van haar voornaamste agitatie-
middelen. Wal nu het gevaar van een na
tionale beweging voor de communistische
partij betreft, moet men niet uit het opg
verliezen, dal de communistische leiders op
het oogenblik de sociologische structuur van
van de landen en volken het best kennen
De leiders van de communistische partij
weten zeer goed, dat de grootste kracht van
iedere nationale beweging de beschaafde
middenstand, de bourgeoisie is. Ontbreekt
deze middenstand, ontbreekt de bourgeoi
sie, dan zal de nationale beweging voor de
communistische orde niet gevaarlijk meer
zijn. En daar de bourgeoisie in Rusland
door den strijd tegen de communisten ver»
nietigd is, ontbreekt de sterkste drager van
de nationale gedachte. Dat is de schaduw-,
zijde van de oplossing van het nationale
vraagstuk; in deze omstandigheid is het
vraagteeken te onderscheiden, dat thans
achter de theoretische oplossing van het
nationaliteiten vraagstuk in Rusland staat.
Dus: wij gelooven, dat in dit opzicht het
laatste woord nog niet is gesproken. Het
leven gaat immers zijn eigen weg en ook
ten aanzien van het nalionaliteilenprobleetc;
zou de communistische orde zich ten slotte
vergissen, wanneer zij op grond van haaf
materialist! sch-wélenschappelijke inzichten
van de oplossing van het nationaliteiten-
vraagstuk slechts voordeel verwacht en geen
gevaar voor zichzelf in ziet.
Hoe is het nu in de praktijk gesteld met
de oplossing van het probleem?
Wij hebben er reeds op gewezen, dat do
territoriale groepeering in de sovjet-unie op
het nationale beginsel is gebaseerd. De com.-
munistische partij is daaihij buitengewoon
ver gegaan en heeft de nationaliteiten het
recht van zelfbestuur verleend, ja, zij heeft
sommige nationaliteiten zelfs ecu bepaald
gebied te besturen gegeven. Heeft men b.v.
vroeger ooit van Oiralen gehooid? Of wist
men bijgeval, dat de Syrjanen bijzonder
capabel zijn, zichzelf te besturen? AI naar
den graad van de nationale zelfbewustheid
van de nationaliteiten is ook de vorm van
liet zelfbestuur verschillend; hel gaat zelfs
hier en daar in volledige onafhankelijkheid
over. De sovjet-unie kent, behalve de Rus
sische socialistische Tepubliek, die door de
Groot-Russen wordt bewoond, sovjet-repu
blieken, die in staatsrechtelijk opzicht haar
gelijke zijn en wel: de Oekrainsche, de Wit-
Ru£9ische en de Trans-Kaukasische. Naast
deze staatsrechtelijk onafhankelijke repu
blieken beslaan zoogenaamde autonome re
publieken, o.a. de Wolga-Duilsche. Wij kun
nen hier het slaalsrechlelijk verschil tus
schen deze maaksels buiten beschouwing
laten. Wat de builenlandsche politiek be
treft, in militair opzicht zoowel als ten op
zichte van economische vraagstukken zijn
zij alle van den centrale in Moskou afhan
kelijk, maar, zooals gezegd, de vorm is g
waarborgd en nog meer: de laai, die in de
scholen, door de rechtbanken, door de over
heid in het algemeen wordt gebezigd, is do
taal van de bewoners van deze gebieden.
Door deze grootscheepschc oplossing van
het nationale vraagstuk, waardoor zelfs de
kleinste en minst beschaafde nationalitei
ten het recht tot zelfbestuur hebben ve/
kregen, is tegelijkertijd ook het vraagstuk
van de nationale minderheden opgelost.
Den nationalen minderheden wordt in cul
tureel opzicht geen enkele moeilijkheid in
den weg gelegd. Integendeel, haar cultureel
streven geniet steun van de overheid. Ja,
de communistische orde gaat zelfs zóó ver,
dat men op het oogenblik een nalionalisee-
ringsproces ten gunste van de vele volks-»
stammen overal kan waarnemen. En dit
proces wordt door de regeeringen van de af
zonderlijke staatjes mei kracht bevorderd.
Zoo moeten b.v. de Gmot-Russische ambte-i
naren in de Oekraine, in geval zij in dienst
willen blijven, Oekrainsch leeren, daar zij
anders hun positie verliezen.
Men is zelfs bezig, in verband ook möt
de reorganisatie van hel leger en de invoe
ring van het territoriale principe ook in het
leger de taal van het land als taal voor de
voor de commando's in te voeren. Er be-,
slaan reeds scholen voor officieren, waar
in de moedertaal wordt onderwezen, zoo in
de Oekraine en in hel Tatarengebicd. Wij
zien derhalve, dal zoowel bij het onderwijs,
het leger als hel bestuurt de door de conn
munistische partij aangeprezen bevordering
van de nationale gevoelens in praktijk wordt
gebraqjit. Zelfs is men zoo ver gegaan, en
kele volksstammen, die feitelijk nog niet
in slaat zijn, zichzelf te besturen, zelfbe
stuur als liet ware op te dringen. Met bi/*
zondere ingenomenheid wordt in de sovjet
unie het verschijnen van een nieuwe krant
in de taal van dc verschillende volksstam
men begroet. En zelfs stammen, die ter
nauwernood kunnen lezen, krijgen eigen
dagbladen. De bedoeling van de sovjet-re
geering is natuurlijk, met gebruikmaking
van deze nationale slroomingen, de leiding
in handen te houden. Merkwaardig is in dit
verband nog, dat de propaganda voor het
nationalisme in de meeste streken gevoerd
wordt door aanhangers van de communis^
tische partij en de bladen, die gesticht zijn,
zijn natuurlijk communistische propaganda-
organen. Doch hoe hel ook zij, één ding moot
men niet uit het oog verliezen: de moeder
taal komt in de sovjet-unie tot haar recht
en niet alleen in de scholen, maar, gelijk
gezegd, in het gehoele bestuursmechanisme.
Dit i9 een omstandigheid, welke, komt zij
verder tot ontwikkeling, buitengewone ge
volgen kan hebben en waarop in het bij
zonder bij de beoordeeling van de tookomst
van de sovjet-unie niet genoeg de aandacht
kan worden gevestigd.
Van onzen Londenschen Correspondent.
(Nadruk verboden).
Lonlensch Aonteekenboek.
Petroleum-praaljc. Boortorens
te Wembley. Een kilometer in
15 dagen. De hengelaars. >-*
Nieuwe draadlooze wonderen?
Twoê groote firma's, welke machines en
werktuigen maken' voor petroleumbronnen of
voor het zoeken van zulke bronnen, zijn op
het tentoonstellingsterrein te Wembley bezig
te beproeven olie aan te boren. Het geldt
hier uiteraard meer een demonstratie dan
een experiment, van welks uitkomst men
dien vloeibaren rijkdom, verwacht, 'die in
den buik dor aarde aanwezig is. Koninklijke
en andere olie werken op de verbeelding
der menschhcid. Ze zijn een wonderlijk ele
ment in ons bestaan, voorwerp van onover
troffen „high finance", Deterdingsch cn
Rockefelleriaanscb en meer. Ze worden ook
meer en meer de bewegingskracht van de
wereld, voor verkeer en constructie, Voor
destructie ook. De grootston der aarde vech
ten met elkaar, manoeuvreeren tegen elkaar
oir. olie, ontfutselen elkaar olie van Baku,
van Mexico, van Mesopotamia. Het woord
„Petroleum'- alleen, wekt reacties, gewoonlijk
kwade, to'kabinetten en in bun staten. Ame
rika bet land badend in goud, straks mis
schien verdrinkend in goud, beeft na den
oorlog niet veel meer gedaan dan jjeroepen
om „gelijkgerechtigdheid", om „gelegenhe
den en kansen op don zelfden voet als
Europa". Het ging om de olie in Azië,
welko moet dienen 0111 de slagschepen en
kruisers van de machtige republiek, die
nolsche gevaarten met hun stalen torenmas-
ten, voort te bewegen, wanneer Rockefeller
en de gare financiers van Teapot Dome,
Coffeepot Dome, Slemppot Dome en andere
petroleumgebieden in de Vereenigde Staten
„die inmiddels alle staatsolietera-inen zullen
hebben „opgekocht" de Amerikaansche
petroleum zullen hebben verkwanseld.
Eens was liet de steenkool, die naties
ophief en naties macht gaf. Maar dat gaat
Naar 't Engelsch van LEONARD MERRICK.
Geautoriseerde vertaling van Mej. E. H.
49)
- Dat was dan zeker ook open, vindt je
niet?.... Je hebt getracht haar in te pak
ken met je poëzie, is liet niet? Haar ver
beelding gaande te maken, eer zij nog wisl,
hoe je er uitzag? Ga je zaak bepleiten en
hoor wat zij zeggen zal nu zij weel, wat
je bent."
Hij wachtte op een anlivoord, liet een ge
dwongen lach hooren en Irad toen op de
tafel toe en nam zijn hoed.
David kwam vlak bij hem slaan, trillende
over al zijn leden.
„Jij begint den twist, nietwaar?", hijgde
hij. „Jij klaagt! Met welk rechi? Zij was mij
dierbaar, eer je nog ooit van haar liadt ge-
-hoord, eer je een voet hadt gezel in de stad,
waar zij woont. Jij klaagt?'t Is aan
-mij, om beleedigd te zijn; niet aan jou. Heel
ons leven lang, sinds wij kinderen waren,
'heb jij alies gehad, wat mij ontnomen werd,
omdat je er goed uitzag en ik leelijk was;
dit maakte hot, ais jongen, ook nog moei
lijker voor mij. Ais man zijn alle genietin
gen van het leven voor jou, terwijl niets dan
„verachting mijn deel iverd. En nu eindelijk
.een meisje voor mij is gaan voelen gaan
■Voelen voor wat ik ben: mijn werk, mijn ge
dachten, mijn opvattingen, de dingen, die
van mij zijn, moet je mij weer in den weg
staan en wit je haar ook van mij afnemen.
Je hoont mij om mijn kleur? Laat ik je dan
even herinneren aan wat ik heb te dragen
gehaddan moet je je loch wel schamen om
van mij te vergen, dat ik nog dc eenige leans
op geluk opgat, die ik ooit van mijn leven
had. AI3 ik oen lafaard ben geweest, dan
hoeft onverdraagzaamheid, gelijk ik die van
jou ondervond, mij zoo gemaakt. Toon nu je
eigen moed en draag je zaak voor aam het
meisje, dat je lieihebt; vraag niet aan mij,
om voor je op zij te gaan. Je hoont mij om
mijn kleur? Waclit maar, tot zij dat doet!
Bepleit je zaak zoo goed a,ls je kan; dat zal
ik ook doen. Eé-ns ben ik nu toch niet bang
voor je goed uilzien. Zeg haar, dat je haar
lieihebt en zie ivat meer tot haar hart
spreektjou gelaat of de woorden in mij I"
En terwijl hij zoo blulte, gelooide hij pok
vast in de kracht van zijn woorden, en wist
niet, dat hij zelf een gelaat verkozen had.
Toen hij alleen'was, schreide hij, wat hem
nog leelijker maakte.
En laat op den avond schreef hij zijn eer
sten liefdesbrief. Het was een heel lange
brief Hij schreef van de vreugde, die de
briefwisseling hem had bezorgd; van de ja
ren van eenzaamheid en van lijden, die hem
huiverig hadden gemaald met de waarheid
ie voorschijn te komen. Hij schreef van den
dag, dat het portret kwam, zijn verleiding,
zijn zwakheid; van zijn verlangen zich in
Godstone te iooncn, en van den angst, die
hem steeds teruggehouden had. Ilij kwam
tegenover haar te voorschijn met de geschie
denis van zijn leven; de geschiedenis van
zijn kindsheid, van zijn jeugd en van zijn
liefde. Hij smeekle haar om mededoogen,
om teederheid, 0111 den hemel. Hij zei, dat
iiij op den morgen bij haar zou komen, om
haar antwoord te hooren. En omdat hel nu
niot langer noodig was, dat hij zich houden
zou ot hij haar naam niot kende, adresseer
de hij den brief aan „Miss Hilda Sorran-
ford," voluit.
HOOFDSTUK XXHI.
Den volgenden middag al vroeg kreeg zij
den brief in handen. Zij zat voor het vuur in
de eetkamer mol oen goedkoop® manicure
op den schoot haar nagels te poetsen. Er was
niemand anders in hetverlrek; Bee was
weer naar haar atelier gegaan en de profes
sor was op Great Hunby. Het handschrift
was haar niet bekend en zij deed de enve
loppe open met al de belangstelling, die niet
meer dan natuurlijk is voor een meisje, dat
maar weinig brieven ontvangt.
Verbazing had zich moester gemaakt van
haar, al bij de eerste regels. Instinctmatig
keek zij weer naar hel adres, zocht toen de
laatste bladzijde en keek naar de ondertee-
kening. Haar mooie oogen sperde zij wijd
open, de wenkbrauwen hield zij opgetrok
ken in waarheid zag zij er niet snugger uit,
terwijl zij daar Davids verklaring zat te ont
cijferen; met haar mond open, de vijl en het
schuiertje en hot pooderdoosje op haar
schoot.
Slechts twee dingen waren Eaar duide
lijk: de rar. Tremletll, dien zij ontmoet had,
was David Lee en hij vergoodde haar. Het
kon nooit een onaangename gewaarwording
zijn om vergood te worden, althans zij deel
de in geen enkel opzicht de meening, dat
zijn vergoding een beleediging zou zijn, of
schoon zij ze niet voor ernst opvatte, maar
zij was te verbijsterend om onnoozel te
lachen. „Haar portret." „Hun briefwisse
ling." Bij iederen terugslag op deze dingen
voelde zij zich meer van de wijs. Door welke
bijzondere misvatting kon een man, van
wien zij tot heden toe nooit gehoord had.
zich' nu verbeelden, dat hij niet haar gecor
respondeerd kon hebbenl Nadat zij in het
vuur had gestaard cn ziohzelve had toe
gelachen in den spiegel, ging zij naar boven,
naar het atelier, met nog een flikkering van
genot in haar wijd-open oogen.
„Kijk dit eens even in. Maar je moet hem
fieelemaal doorlezen," zei ze, terwijl zij haar
zuster den brief voorhield.
Eee zat te schrijven en rees verrast op.
„Wat is dat?"
„Een aanzoek," giechelde zij. „Ik meen
hel, van David Leel 't Is oen mysterie!"
Bee sprong op. Haar blik dwaalde van
den brief in Hilda's hand naar dien op tafel,
Ze zei niets.
„Je moet eens lezen," herhaalde Hilda.
„Liever niot," antwoordde zij pijnlijk. „De
brief is aan jou gericht."
„Wat een onzinI Nu, luisler dan. Maar ga
er gerust bij zitten, kind; hij aanbidt mij
lover een lengte van vele bladzijden."
Zij liet zich nu zelf in oen'stoeJ vallen en
begon met veel vuur den inhoud van den
brief te declameeren. Zoo nu en dan keek
zij op met een verklarende aanleekening of
gebaar. De vrouw zat er tijdelijk bijwel
zorgende, dat zij Hilda's blik nooit ontmoet
te. Sprakeloos luisterde zij naar Davids ver
klaring aan haar zusier, regel voor regel, lot
het eind toe met de handen slap langs zich'
afhangende en haar kin droevig naar om
laag. Énkel de smalle boezem toonde, dat zij
luisterde. Voor het eerst smachtte zij naar de
woorden van liefde, die niet voor haar ooren
bestemd waren, voor het eerst in haar leven
hoorde zij den hartstocht van den man zich
verklaren tegenover vleesch en bloed. Toon
zij eindeijk opkeek, was zij wit tot in de
lippen.
„Wat scheelt ér aan?'-
Diep berouw, liefde en mededoogen woel
den in haar rond. In 't verwrongen lichaam
liet al, wat de vrouw ingeschapen is, zich
gelden. Over de geschiedenis van zijn kind-
sche jaren was zij diep bewogen als een
moeder; tegenover zijn passie ontroerde zij
als vrouw De magere handen bewogen zich
in de richting naar den hijgenden boezem.
Zij vond haar 9tem weer.
„Ik moet je iets zeggen. Ik.Ik had het
je ai oer moeten vertellen Ik heb hem
geschreven 1"
„Jij.Heb jij hem Wat meen je
nu Waarom schrijft hij dan aan mij
„Hij weet het niet. ik toekende mij na
tuurlijk altijd „11." en eens, vroeg hij om
mijn portret. Ik.Zij aarzelde. Zij liet het
hoofd hangen als een, die voelt, dat zij ver
achting heelt verdiend.
„Zond hem het mijne I" riep Hilda.
Bee knikte, haar oogen naar den grond
gerichl.
De pauze werd verbroken door Hilda's ge
giechel.
„Waarom deedt je dal?"
De mismaakte sprak met een gebaar,
waarna zij op heesc-hen toon voortging;
„Toen lcwam hij in Godstone en werd ver
liefd op jouIk wist niet, dat hij het was,
toen wij daar waren; ik heb het pas ver
moed, toen ik hoorde, dat hij.... toen ik
hoorde, wat zijn broer je van hem verteld
had. Ik was jui9t bezig hem te schrijven,
dat ik hem misleid had, loon je binnen
kwam. Het is te laat, het leed is geschied.
Maar ik was kan het schrijven."
(Wordt vervolgd.)
