SPORT.
VARIA.
y-jmi. M I iiIJin11Li i ii
brug, zich niet had onderworpen aan do
aan wijzigingen van den daar geposteerden t
verkeersagent.
Beklaagde wilde de schuld geven <o>:i
Hen verkeersagent en laakte in 't alge
meen de regeling, hier getroffen (instem
ming op de publieke tribune).
Do verbalisant, do agent Kallenborg,
hield bet verbaal vol. Beklaagde was wlf
brutaal geweest.
De kantonrechtor vroeg of beklaagde
ook nog een getuige kon voorbrengen, die
hem zou kunnen reobtvaardigen. Daar
voor was het to lang geleden, zeide deze.
De Ambtenaar eischte ten slotte f 3 of
3 dagen.
P. v. d. AI-, te Leiden, had aan bet
Utreclitscbe Veer in bet openbare water
gezwommen. Beklaagde zeide, (lat hij een
zwembroek aan had. 't Mocht" daar niet,
al trok hij twee zwembroeken aan, zeide
de Kantonrechter, waarna de Ambt. f 1 of
1 dag vroeg.
E. V., student te Leiden, bad op dc
Breestraat met een motorvoertuig op tweo
wielen met te groote snelheid gereden.
,,To groote thcoretisobe snelheid", verbe
terde beklaagde, waarvan de Kantonrech
ter niet wilde weten. Eiseh f 5 sufcs 5 d.
Tegen J. S., te Leiden, word wegens de-
zelfde overtreding 10 subs. 10 dagen ge-
eisebt, tegen J. L. te Leiden £3 of 5 da
gen, tegen D. v. d. L., te Oegstgeest, f 6
of 5 dagen en tegen C. A. II. J., te Bei
den, f 10 of 10 dagen.
Jan AI., visschcrman en koopman te
Katwijk, bad te Leiden gereden op een pij-
wiel zonder bel.Hij had deze verloren, zeide
hij, Eisch f 3 of 3 d.
De Kantonrechter veroordeele hem on
middellijk tot f 0.10 boete.
Hierop volgden nog een aantal overtre
dingen, inzake het rijden op een rijwiel
langs een niet voor rijwielvcrkccr opengc-
Btcldc-n weg.'
liet betrof de straten als dc Vischmavkt
en Botermarkt, die sinds eenigcu tijd des
Zaterdags gedurende dc markt niet bere
iden mogen worden.
Het eerst verscheen daarvoor J. H..
loopknecht te Leiden, voor de balie. Eisch
f 3 of 3 dagen.
Beklaagde, een jongmensch, die het niet
geweten had, zeide kostwinner voor zijn
moeder te zijn, die door vader was verla
ten. Het zou hem moeilijk vallen te beta
len. De Kantonrechter schold hem nu dit
maal de straf vrij.
Vcrsohcidene anderen, loopjongens, dienst
meisjes, winkeljuffrouwen, studenten, wa
ren voor dezelfde overtreding geverbali
seerd en hadden alle hetzelfde excuuszij
wisten het verbod niet en hadden de
waarschuwingsborden niet gezien. De Amb
tenaar vroeg steeds f 1 of f 0.50 boete.
Tegen koopman D. v. d. B., te Leiden,
<die aan de Haarlemmerstraat een stand
plaats had ingenomen met een handkar,
werd f2 of 2 d. geëisoht; tegen T. v. S.,
te Katwijk, die daar bij avond met een rij
wiel sender licht had gereden, f 3 of 3 d.
Uitspraak over twee weken.
HAAGSCHE RECHTBANK.
Malversaties hij den bonw van lfet
Academisch Ziekenhnis te Leiden.
(Vervolg.)
Bij de verdediging vau beklaagde D. II. E.,
bouwkundige te Leiden, voerde mr. P. Tidc-
man, van Haarlem, aan, dat bekl. nooit eenig
goed op liet terrein van den bouw onder zich
heelt gehad. Er was niet een feitelijke ver
houding van zoodanigen aard, dat hetgeen
hekl. gedaan heeft onder verduistering kan
yallon. En waar is bovendien de opzet van
dezen bekl. om wederrechtelijk lé handelen?
De verschillende elementen voor de ver
duistering ontbreken geheel. Buitendien
meende pl., dat deze bekl. zoo hoog staat,
dat hij, indien hij begrepen had, dat hij, door
een nachtkastje e.d. te laten maken, dingen
deed, die ongeoorloofd waren, ook zeker niet
zoo ver was gekomen. Bekl. die aanvankelijk
werkzaam was in Delft en daar een laag
salaris verdiende, zou promotie maken en
overgeplaatst worden bij den bouw van het
Ziekenhuis te Leiden. Toen liij daar eenigen
tijd was, moest hij verhuizen. Hij zcidc tegen
De Gr., dat hij dc kosten daarvan niet van
zijn salaris kon betalen. De Gr. antwoordde,
dal bij dat wel met hem in orde zou maken.
Dit is het begin geweest van de z.g. corruptie.
Wal bier gebeurd is, vindt overal wel plaats.
.Wanneer er voor het personeel op een oogen-
blik geen werk is, laat de chef hel wel eens
doen voor hem particulier en het salaris gaat
gewoon door.
Ook de subsidiair ten laste- gelegde feilen
achtte pl. niet bewezen.
Mr. Tideman bestrijdt de uitlokking en
het misbruik van gezag. Wat het laalste be-
tretl, bad bekl. zoo goed als geen gezag, dus
kon bij het ook niet misbruiken. Bijeen
stond niet onder bekl. In verband met bet
systeem en de tijdsomstandigheden kon al
wat de bekl. deed door den beugel. Waar
om vraagt pi." is Valk niet vervoM die in
opdracht van anderen, ook dingen maakte
van afvalhout?
Pl. komt dan lot het laatste feit: de om-
kooping. Aan de hand van de wet meent
pl., dat bekl. aan geen der drie voorwaarden
voor om'iooping heeft voldaan. Bovendien
wijst bij op de vele goede getuigenissen,
waarover bekl. beschikt. Van omgekocht-
zijn is niets bewezen.
Pl. concludeert, dat bekl. niet kan ver
oordeeld worden.
,P1. meent, dat bekl. al genoeg is gestraft
voor wal hoogslens een onvoorzichtigheid
is geweest. Ook vergde de rechter niet den
vervloekten oorlogstijd.
De officier repliceert, flij komt op tegen
de voorstelling, dal de Minister zou zijn op
gekomen tegen vervolging. De Alinister van
Financiën is lot medewerker geworden, toen
hij wist, hoe schandelijk hij door den Rijks
bouwmeester bedrogen was. Hij heeft al bet
materiaal van zijn Departement ter beschik
king gesteld, 't Is niet aangenaam voor hel
openbaar gezag, een ambtenaar te dagvaar
den: maar hel moest in het belang van hel
openbaar gezag zelf. Er zijn nog veel ern
stiger dingen gebeurd dan hier naar voren
zijn gebracht. Spr. handhaaft zijn eisch.
Mr. Tideman repliceert, beroept zich op
den Minister en zagt, dat, als er dan nog
veel ergers is gebeurd, dat had moeten
blijken.
Bekl. zegt, dat hij door de beschuldiging
en het ontslag is geruïneerd. Ilij kon ner
gens meer werk krijgen. Hij beeft allijd zijn
plichten voor het Rijk gedaan en liet zoo
goedkoop mogelijk geholpen.
De tweede zaak.
Aan den volgenden bekl., den gcdelineer-
den J. Af. de Gr., 18 jaar, architect te 's-Gra-
venhage, is len laste gelegd: verduistering
van hout, terwijl hij werkzaam was in
Staatsdienst, als inspecteur belast bij do
technische leiding van den bouw van het
Academisch Ziekenhuis. Subs, is ook dezen
bekl. diefstal, meer subs, uitlokking door
misbruik van gezag van diefstal, en nog
meer subs, beling ten laste gelegd. Voorts
is bekl. nog gedagvaard wegens verduiste
ring in dienstbetrekking van anthraciet en
brandhout, met. gelijke subsidiaire ten laste
leggingen als voor bet eerste feit.
Bekl. erkende, dat er van bout van den
bouw van het Ziekenhuis dingen particu
lier voor liem zijn gemaakt. Wat voor" hout
daarvoor gebruikt word, liet hij geheel aan
het personeel. Toezicht of opzicht over het
hout had hij niet.
Vhorls gaf bekl. toe, dat bij eenige
keeron anthraciet, dat aan bet Rijk toebe
hoorde, naar zijn huis heeft laten brengen.
Hij had er tevoren mpl zijn chef over ge
sproken. Bekl. voegde er aan loe, dal hel in
den tijd van de brandstoffendislribulie was
was en hij werkte veelal lliuis zoowel
's avonds als 's Zondags len dienste van
het bouwwerk. Hij kon loen mei de brand
stof,welke hem vanwege de distributie
weid verstrekt, niet rondkomen.
De eerste getuige, een timmerman, ver
klaarde van bout van liet Rijk dc voorkant
van een prieel te hebben gemaakt en dit
later naar bekl.'s' tuin te hebben gebracht.
Op een vraag van mr. D. van Houten,
bekl.'s verdediger, zeide getuige eerst niet
geweien te hebben voor wien liet werk ver
richt moest worden. Dat hoorde hij pas
achteraf.
Bekl.'s vroegere, onmiddellijke chef, de
rijksbouwmeester V. (gedetineerd), zette uil
een, dat bekl. optrad als zijn vertegenwoor
diger. Hijzelf was de architect, belast met
dc technische leiding van den bouw.
Getuige heeft bekl. geen toestemming ge
geven om hout voor particuliere doeleinden
te gebruiken. Wat het anthraciet betreft,
getuige herinnerde zich, dat daarover ge
sproken is door den bekl. Hoe dat precies
gegaan is, wist getuige niet meer.
De bekl. uit de vorige zaak deelde mede,
dat hij anthraciet en brandhout heeft doen
vervoeren naar bekl.'s huis. Voor zoover ge
tuige weet, is dit twee keeren gebeurd. Aan
diefstal beeft getuige niet gedacht; hi)
meende dal er toestemming voor was.
De aannemer Slolk uit Rotterdam was o.a.
belast met de zorg voor de verwarming van
de directiekeclen op het terrein van het
bouwwerk. Hij heelt nooit iemand vergun
ning gegeven tot het meenemen van brand
stoffen.
De vroegere boekhouder op hel bouwwerk
verklaarde, dat hem nimmer is opgegeven,
dat er brandstoffen van het terrein werden
weggevoerd. Alles wat overigens van het
terrein afging, moest opgegeven worden.
Een voerman, vroeger eveneens werkzaam
bij dc-n bouw van het Ziekenhuis, heeft
eenige malen brandstoffen vervoerd. Hij
moest naar vijf verschilleide adresben-'gban,
o.a. naar het huis van den bekl. in Den
Haag.
Een houtbewerker zeide, dat liij tal van
malen brandhout heeft gebakt en opgeladen.
Anthraciet heeft hij slechls enkele malen
opgeladen. Wanneer er hout gehakt moest
worden voor den bekl.. werd er bijgevoegd:
.Denk er om, dat je een beetje knap hout
neemt, want liet is voor mijnheer De Gr."
De portier bij het bouwwerk deelde mede,
dat bet vervoer van brandstoffen meestal
per paard en wagen geschiedde. Eén keer
had getuige geconstateerd, dat het buiten
diensttijd gebeurde. Hij heeft loen den voer
man aangesproken, waarna deze verklaar
de, dat Ilij zijn orders builen de poort zou
krijgen.
Een volgende getuige heeft het boekje na
gekeken, waarin allee genoteerd werd wat
van liet bouwwerk wc-rd afgevoerd. Brand
stoffen heeft hij niet vermeld gevonden.
Hierna was het woord aan mr. Bauduin,
Deze meende na zijn requisitoir in de eer
ste zaak thans kort te kunnen zijn wat be
treft de algemcene beschouwing. Wat deze
bekl. dan belrett, meende spr.,'dat hij al
zeer liberale ideeën had len opzichte van
's Rijks goederen. Niet alleen heeft hij een
prieel van omvangrijke constructie laten
maken, hetgeen 1-1 dagen werk vorderde,
maar bovendien heelt hij zichzelf geholpen
in den brandstoffennood.
Spr. had zich niet kunnen indenken, dat
bij een Rijks-werk zooveel onwaarachtig
heid en leugenachtigheid kan beslaan, als
in deze zaak aan het licht is gekomen. Om
hiervan een staaltje te geven, las spr. eenige
alineas uit door bekl. geschreven brieven
voor. In één daarvan verzocht hij den aan
nemer vail T. „om hem en zijn lieve schoon
zuster eenige zakken met hout thuis te
talen brengen".
Niet bewezen is. dat bekl. liet hout onder
zich had. Ilij heeft het echter door middel
van een arbeider laten wegnemen; deze
arbeider wist daarbij niet, dat de bekl. iets
ongeoorloofds deed. Een zelfde constructie
zal gegeven moeten worden aan het tweede
feit.
Ook dezen bekl. zal een ernstige strat
moeten worden opgelegd. In October zal
deze bekl. voor nog ernstiger feiten moeten
terecht slaan en dan kan met de nu op te
leggen slraf rekening worden gehouden.
Eisch twee jaren gevangenisstraf.
De verdediger, mr: Van Houten, meende,
dat wanneer er dan nog zulke erhslige an
ders teilen zijn, bekl. daarvoor tegelijk met
de onderhavige zaak had moeten terecht
slaan. In ieder geval zal de rechtbank zich
thans niet mogen laten beïntluenceeren voor
die in de lucht hangende feiten.
Men heeft hier, zoo betoogde pl. verder,
met al een zeer eigenaardigen dief te doen.
Een dief, die alles deed voor de oogen van
iedereen. Een dief, die voor liet Rijk de
verantwoordelijkheid had over een bouw
werk van 15 millioen gulden en die eenige
kleinigheden voor zichzelf gebruikten.
De grooten in deze zaak blijven ecbler
onzichtbaar. Wat le zeggen van de bewinds
lieden, die de kosten van een bouwwerk,
geraamd oorspronkelijk op 5 millioen, zon
der meer veider gevoteerd hebben tot een
bc-drag van 15 millioen? Waarom werd er
geen commissie benoemd? Toen de bekl.
dc geheele verantwoordelijkheid voor het
groole werk had gekregen, verdiende hij
11800 per jaar.
De bekl. heeft 32 dienstjaren bij het Rijk
en thans wordt van hem gezegd, dat hij
een dief is. En er hangen hem nog zulke
ernstige feiten boven hot hoofd. Maar wan
neer die feilen werkelijk zoo ernsfig'-'zijn,
wil ik in 't kort de hoedanigheid van liet
Leidsche Grachtwater sedert begin Juli
1923 bespreken. Vanaf medio Juli tot begin
September 1923 was niettegenstaande de
hitte het water goed, het zoutgehalte laag;
daarna liep het sterk op tot den 18den Sep-
lember onder bijbehoorende geurversprei-
ding. Zwaar weer, regenval en spuien heeft
loen het zoutgehalte doen dalen, welke da
ling tot eind October is doorgegaan, waar
na liet vrijwel constant en laag gebleven is,
zoodat zelfs het herhaaldelijk dooiweer, dat
wij dezen winter hebben gehad en dat vroe
ger steeds met stank gepaard ging, ditmaal
onopgemerkt is voorbij gegaan.
Begin Mei was de situatie hier ter stede
nog gunstig (Haarlem als zijnde veel brak
ker begon toen al te slinken tol bij-Heem
stede loe, dat nog wel vrij dun bevolkt is);
langzamerhand begon lfet zoutgehalte op te
loopen; den 20sten Mei bedroeg 't het drie
voudige van eind Juli '23, de bekende stank
was dan ook alom aanwezig. De spuiing
daarna heeft het zoutgehalte wel eenige da
gen doen dalen en eenige verbetering ge
bracht maar geheel in overeenstemming
met het rapport „van Èck" was het water
na eenige dagen wederom ongunstig van
samenstelling, hetgeen echter niet zoo da
delijk tot uiting kwam omdat het weder
kouder was geworden. Goed is het niet meer
geworden en zal het ook n(et worden wan
neer niet het zoutgehalte omlaag gedrukt
wordt lot op pl.m. 100 milligram Chloor per
Liter en het zuurstofgehalte verhoogd en dit
is alleen mogelijk door aanvoer van IJsel-
walerf een andere weg daartoe staat niet
open.
In h'4 Laboratorium vajj den Gem, Ge
dan had men hem die stukjes liout en de
brandstoffen wel kunnen kwijtschelden.
Toen bekl. E. bij den Minister moest ko
men, is deze bekl. meegegaan en uit eigen
beweging heeft ilij verteld, wat hij gedaan
had. De Minister beeft hem er met een re
primande laten afkomen. Daarmede was
naar pl.'s meening de zaak voor het open
baar gezag afgedaan.
Wat de dagvaarding betreft, betoogde ph,
dat de bekl. op het tijdstip der onderhavige
feiten niet in die dienstbetrekking tot den
Slaat stond, zooals hem ten laste is gelegd.
Die benoeming is pas later gekomen. Van
„onder zich hebben" is evenmin iets geble
ken. Van misbruik van gezag kan geen
sprake zijn,, want de man, die het prieel
maakte, wist niet eens voor wien het ge
maakt werd.
Ten aanzien van het tweede feit, merkte
pl. op, dat niets gebleken is van een be
paalde opdracht van den bekl. aan een der
in de dagvaarding genoemde personen om
hout naar zijn huis te laten brengen. Van
het doen wegnemen van het hout door be
middeling van een bepaalden persoon staat
dus evenmin iets vast.
De bekl. mag misschien eenigszins incor
rect gehandeld hebben, maar dat is dan niet
van dien aard geweest, dal de rechtbank
dezen -man met 32 dienstjaren zal kunnen
veroordeelen en hem daardoor tevens zijn
pensioen te ontnemen. Maar door de zes
maanden voorarrest is hij buitendien al zeer
zwaar gestraft.
Re-en dupliek volgden.
Uitspraak 26 Juni a.s.
De zitting werd hierna geschorst tot lie
den Vrijdagochtend te tien uur.
ZWOLSCHE RECHTBANK.
Inbraak in het kantoor van het agentschap
der Kedcrlandsche Bank te Kampen.
Gisteren hebben voor'de rechtbank te
Zwollo terechtgestaan B II. W„ 3S jaar,
koopman le Amsterdam, G. P., zich noemen
de M. AL, 32 jaar, monteur te Amsterdam, en
II. B., 38 jaar, koopman te Kampen, thans
alle drie in voorloopige hechtenis in het huis
van bewaring te Zwolle, aan wie is ten laste
gelegd, dat zij in den nacht van Zondag 25
op Maandag 26 November te Kampen te za-
men en in vcrceniging diefstal hebben ge
pleegd in bet kantoor van de Nederlandsche
Bank; dat zij hebben weggenomen een lioc-
veelheid papiergeld, bankbiljetten en zilver
bons tot een bedrag van f 7-1.000, en een lin
nen zak niet 500 daaringeborgen zilveren
guldens, na zicli toegang lot' dal kantoor te
hebben verschaft door een buitendeur van
liet perceel met geweld open te breken. Van
de brandkast, waarin liet geld .was, werd het
rozet,.dat het slot bedekte, met geweld afge
broken en het slot met een werktuig of val-
schen sleutel geopend. Subsidiair is aan B.
W. ten laste gelegd, opzettelijk bij liet ple
gen van het misdrijf behulpzaam te zijn ge
weest, door in do nabijheid van het kantoor
de wacht te houden, ten einde de inbrekers
in geval van onraad te,waarschuwen, en aan
beklaagde G. P., dat hij opzettelijk tot liet
plegen van liet misdrijf gelegenheid ot mid
delen heeft verschaft, door op Zondag 25
November andere personen met een hem
toebehoorenden automobiel te brengen naar
liet in de omgeving van Kampen gelegen
Spijkersboerswegje, onder de gemeente Kam
perveen. Aan dezo beide beklaagden wordt
voorts ten laste gelegd, dal zij op Maandag
26 November in het arrondissement Zwolle
opzettelijk door vooromschreven misdrijf ver
kregen geld in een autopiobiel uit winslbc-
jag verborgen en vervoerd hebben.
Aan beklaagde II. B„ dat hij in October en
November te Kampen of te Amsterdam, op
of omstreeks Vrijdag 23 November te Am
sterdam opzettelijk aan een anderen persoon
of personen inlichtingen heeft verschaft be
treffende de plaatselijke gesteldheid van het
perceel en de plaats, waar liet geld verhor-
gen was; bij het plegen van liet misdrijf be
hulpzaam is geweest door bij het perceel.de
wacht te houden om in geval van onraad te
waarschuwen en dat ilij Maandag 26 Nov.
door dat misdrijf verkregen geld ten ge
schenke aangenomen, althans vervoerd of
verborgen heeft.
Er zijn nog geen 5 jaar verloopen, sedert
W. en B. tot gevangenisstraf veroordeeld wer
den, de eerste wegens diefstal met braak, de
tweede wegens heling.
Vanwege den officier van justitie waren
gedagvaard -15 getuigen, door de beklaagden
9 getuigen A décharge.
Als verdediger van G. P. trad op mr. Mul
ler Massis, te Amsterdam, als verdediger van
W. en B. mr. Bouman, to Zwolle.
De officier van juslilie heeft tegen alle
drie beklaagden vijf jaar gevangenisstrat ge-
eiseht. Da beide verdedigers vroegen voor de
drie beklaagden vrijipraa;; en onmiddellijke
invrijheidstelling, wat door de rechtbank
zonder in de Raadkamer te gaan, onmiddel
lijk werd afgewezen.
ZEILEN
Ter gelegenheid van haar eersto luslrum
hield de Leidsche Studentenzeilvereeniging
„Notos" gisler zeilwedstrijden op het Ivager.
meer.
In de D Klasse werd door den te ge-
ringen wind slechls de helft van de baan
gezeild. De uilslag in deze klasse luidde; 1
„Say When" (eig. D. Hulscher, Delft) 2 uur
4 min. 5 sec.; 2. „Scyth" (eig. Slaverman,
Leiden).
12-v o e t s j o 11 en: 1. „K 19" (eig. II. v.
d. Upwicb, Leiden) 2 uur i3 min. 55 sec.;
2. „Ninischs" (eig. J. II. Weslerman, Delft).
Schouwen en Tjotters: 1. „R. C.
Burlagc" (eig. P. K. Pel, Leiden) 2 uur 12
min. 3 sec.; 2. de heer Stoop (Dordrecht)
2 uur 44 min. 50 sec.; 3 „Suze" (J. Zaayer,
Leiden).
SCHERMEN. I
Interacademiale wedstrijden te Leiden,
In de Stadszaal zullen morgen de inter
acadcniiale scherm- en lurnwedslrijden wor
den gehóuden, waarin wordt deelgenomen
door ploegen uit Leiden, Amsterdam, Delft
en Utrecht. Er wordt geschermd op sabel en
floret.
RECLAME.
Een model-gevangeniB voor vrouwen.
Dc Engolsche vrouwengevangenis lfollo-
way, welke allijd een moderne straiir.rich-
ting was, ontwikkelt zich meer en meer in
den geest yan. een opvoedingsinstituut. IIol-
loway betrekt zijn gevangenen uit dertien
districten en ontslaat per jaar gemiddeld
3000 a 5000 vrouwen-en meisjes. Ook vrou
wen, dio dc belaslingpenningen liever in
den zak houden dan ze aan den fiscus ie
geven, en de moeders, die hun kinderen
met meer genoegen op straat dan in de
school zien, vinden er een plaaisjc. Het
doet echter eigenaardig aan, dat dergelijke
vergrijpen in Engeland nog met gevangenis
moeten worden gestraft.
Holloway heeft in den loop der jaren een
uilgesproken huiselijk karakter gekreten.
In de vestibule staat een gezellige ouder-
wetsciie rondo tatel met boeken cn zelfs
bloemen.
Over 't algemeen is het geen gewoonte,
in gevangenissen kinderstemmetjes te lioo-
ren. Maar Holloway lieeft een echte kinder
kamer; heldere kinderbedjes staan in de
frissche kamers en leuke wandversieringen
maken liet vertrek tot een gezellig geheel.
Hoe komen de kinderen daar? Elke
vrouw, die achter de poort van Holloway
verblijf moet houden, mag haar kind mèe
in de gevangenis nemen, wanneer het ql-
llians nog niet ouder dan negen maanden is,
Vele kindereu worden ook in deze gevan
genis geboren; men behoeft dah als plaali
van geboorte niet Holloway aan te geven,
maar slechts het district.
Goed belaaide leeraren geven 's avond»
lessen aan de vrouwen en meisjes van Ilot-
ioway, in zeer goed ingerichte schoolloka
len. Er zijn twee klassen, de eene voor mei»
jes onder 21 jaar, de andere voor ouderen.
De gevangenen staan 's morgens om halt
zes op cn worden tot 's avonds halfaclit aan
't werk gehouden, zoodat de tijd welke zij
in eenzaamheid moeten doorbrengen, zoo
kort mogelijk gehouden is.
Om liet interieur van hel gebouw een ge
zellig aanzien te geven, staan in alle ver
trekken, zelfs in de cellen en in de werk
plaatsen bloemen. En ook ue gevangenis
kost in Holloway kan uitstekend wordea
genoemd.
municatic plaals heeft. Dat de suikerbieten
in hol Zuiuen des lands veel beter zijn dan
in de Afeer en deze laalste met dezelldo
kosten en in hetzelfde aantal veel meer
suiker zouden kunnen opleveren, is alleen
op rekening te stellen van het brakke wa
fer. De theorie, dat in de Meer hef zout van
.onderop zou komen, is m. i. onjuist, maar
ware dit hel geval, dan zou dit eerst recht
een reden wezen om zoet en geen zout
boezemwater er in le laten. De nog steeds
wassende stroom van publicaties in land
bouw vakbladen over schade, aangericht
door brak water, ontheft mij van de ver
plichting deze nog eens te herhalen of aan
le vullen; slechls zij vermeld, dat tegen
woordig in veilingsgebouwen in het West-
land dagelijks het zoutgehalte bekend ge
maakt wordt. liet aldaar aangeprezen ei
van Columbus om in tijden van droogte fijne
gewassen niet duinwater te begieten, is een
leege dop, want het gaat in deze om hoe
veelheden water, die geen duinwaterleiding
en zeker niet in lijden van droogte kan le
veren, afgezien nog van koslen en omslach
tigheid. Wat voor den landbouw geldt, geldt
mutatis mutandis ook voor veeteelt en zui
velindustrie.
Het gemoderniseerde Zuidelijke gemaal
„De Leeghwater" brengt in lijden vau wa-
lerbezwaar in de Aleer het brakke water,
daaruit in de Kagermeer (welke dan ook
voortdurend meer zout bevat dan bijv. de
Brasemcrinecr).
Onder bepaalde omstandigheden nu krij
gen we dit zout (alkomstig vanuit de Zui
derzee) langs dezen omweg in Leiden.
liet gaat n.t, ala volgt: Wordt le Kaf wijk
geloosd, dan treedt allereerst een verver-
scliing in onze stad op, doordat het frissche
water Oostelijk van Leiden in de stad ge
trokken wordt. Voortgezette loozing leidt
echter tot verhooging van het zoutgehalte
(en dus indirect tot vervuiling) wanneer
niel (en daar zit 'm de kneep) gelijktijdig
IJselwaler le Gouda wordt ingelaten, om
dat dan het brakke water van de Kaag door
de Zijl wordt aangezogen, vooral bij Noor
delijke winden. In zeer droge tijden is zelfs
gebleken, dat weinig spuien le Katwijk
maar massaal inlaten te Gouda een onge
meen gunstig resultaat heeft, vooral bij aan
houdenden Oostenwind. Het zuurstofrijke
praclisch zoulvrije water van den Holl.
lJsel brengt een krachtige biologische zelf
reiniging teweeg, die het glansrijk kan op
nemen tegen de stedelijke vervuiling van
Gouda en Leiden. Dit was de situatie o.a.
van 20 Juli en 1 Augustus 1923 toen ons
stadswater, niettegenstaande groote hitte,
helder lichtgroen en volkomen stankvrij
was. Tk wil in dit verband nog eons wijzen
op het voortreffelijke rapport inzake het
grachtwater, uitgebracht door dr. J. J. van
Eek aan B. en W. van Leiden, d.d. 16 Juli
1908, waarvan de juisllieid nog meer in 't
oog springt wanneer men nauwkeurig be
ziet het verloop van het zoutgehalte (2, 3
en 4 Sept. 1907) in de tabellen achterin.
Het is alleen jammer, dat destijds de kwa
liteit van het water aan de Kaag en de
kwestie Gouda niet in den kring der be
schouwingen en proefnemingen zijn opge
nomen. i
Het verband lussellen brak waler en
st'adsyejvuiling bekend veronderstellende, I
neeskundigen dienst le Amsterdam is on
derzocht en bewezen dat ook wisseling in
brakgehalte zeer schadelijk is voor de biolo
gische reiniging (dit heeft juist in Leiden
dikwijls plaatst), omdat die organismen,
welke juist begonnen waren zich aan te
passen meedoogenloos verdelgd worden door
opwaartsche schommeling van 't zoutgehalte
de zwarte kleur van het grachtwater is liet
uiterlijke kenteeken, dat millioentn nuttige
organismen, die bezig waren aan hunne ter
Tegenaralie van het water onmisbaren op
houwenden arbeid, deze hebben moeten sta
ken, omdat ze vermoord werden en dat
daan-oor in de plaats is getreden een rot
tingsproces (méde tengevolge van onvol
doende toevoer van zuurstoflioudend waler)
hetwelk in hoofdzaak zwavelwaterstof (d. i.
stank) voortbrengt.
In de Februari 1921 aflevering van Ver
slagen en Atededeelingen betreffende dc
Volksgezondheid is gepubliceerd een bijzon
der interessant rapport van Dr. G. Komijn
uit Haarlem over den Hydrobiologischen
toesland van Rijnland. Deze bekende ge
leerde wijst daarin met nadruk op de ge
varen van verzouting en acht geen uitgave
ter bestrijding daarvan te hoog. Tevens
wordt daarin opgemerkt dat Haarlem zijn
eigen toesland verslechterd heeft door
het dempen van verscheidene grachten.
Wijders bevat het rapport tal van belang
rijke opmerkingen welke de lectuur ervan
ook voor den buitenstaander zeer belang
wekkend maken.
Er is echter één punt, waarop ik de aan
dacht zou willen vestigen en dat is het
daarin vermelde zoutgehalte van de Gouwe,
dat als doorsnee veel te hoog is. Tevens ont
breken gelijktijdig genomen monsters uil
den Holl. lJsel en is niet vermeld, welke
beweging in Rijnlands boezem in de dagen
voorafgaande ;.an de monslername had
plaats gehad. Wordt n.l.. wat helaas dik
wijls moet gebeuren, liy Gouda geloosd, dan
komt het brakke water van Amstelland
naar het Zuiden afzakken; hieruit mag ech
ter niet afgeleid worden, dat het water uit
den Holl'. IJscl achter zou slaan bij dal van
het Grootwalerechap Woerden, dat in droge
tijden, en daar komt het op aan, want (je
rest is regenwater, hoofdzakelijk uit Red
water bestaat (zie Teix. de Alattos Deel I'
.Woerden).
De voorgestelde aanvoer uil de Lek G'r-
Romijn belandt hier bij de door mij herhaal
delijk geciteerde plaatsen uit het Centraal
Drinkwalerrapport )is nogal gecompliceen
De ligging van de Waterleidingen der Ge
meenten Rotterdam en Schiedam garan
deert, dat de vloed (welks opdringenoe wa
termassa in hoofdzaak onderdoor loopt op
den bodem van de rivier) de bovenlagen
van het afkomende rivierwater niet aantas
dat dc vloed lot bij Gouda 'ouderdoor zo
loopen, behalve bij stormvloeden, is
onwaarschijnlijk maar ook niet ET-a l'„'
daar niet het onderste waler aldaar v»r
ingelaten.
Hoe het ook zij liet goede waar J
dan toch wel in dien hoek te zitten. E'
wij dus niet wanhopen, onze voorvaó
van 350 jaar geleden hebben ook lang
ten wachten tot het water van oen
lJsel redding bracht.
j - I.J3, F. KRANTZ.,
i y yy -y--
J i -•
