Tandheelkundig Instituut
1 Januari 1924 verkoop der TUBERCULOSEBLOEM Ion bate van het Tuberculosetonds „Draagt elkanders Lasten"
PRIMA LOMPENSORTEERDERS
Specialiteit in Haarwerken
LEIDSCHE MODEVAKSCHOOL,
H. P. JANSEN Oude Singel 20 uitvoering van SOLIED SCHILDERWERK op alle gebied. Vraagt prijs TEL. 2271
„HET KAPPERSHUIS"
De Fondsenmarkt.
wHH—aaa»! Afdeeling van hel Christelijk Nationaal Vakverbond
VISITEKAARTEN
Drukkerij DE BINK
ÜH F Gebruik voor Uw warmen Wijn onzen Zuiveren FRANSCHEN
BWitUWJl^MEDOC 1 0.85 per flesch. - HUIS DE VLIJT, Voorscholen
GEVRAAGD.
„LEESBIBLIOTHEEK"
Gent. Zit- en Slaapkamer
Opleiding tot:
COSTUMIÈRE, i
COUPEUSE, MET DIPLOMA
LEERARES, 1
Hoofdcursus: Lokfiorststraat 19a, Tel. 595,
LIKDOORNS
Eisciit uitdrukkelijk „LEBEWOHL"
Alle Dames-
W. A. ELSHOF en Zoon
Oude Genever.
Boerenjongens.
Punch (Ru£ac)!rotn
Bisschopwijn.
J. J. DE JONG, Arts.
Leiden, Maarsmanssteeg 16. h. Breestraat Telef. 2144
1923—1324.
Wederorti slaan wij voor oen jaarswisse
ling en in den cyclus tier lijden beteekent
de overgang van 1923 naar 1921 oen mijl
paal van zeer groole beleekenis. \Vant niet
alleen, dat Sylvester 1923 een tijdperk af
sluit van groote depressie, hij brengt ons
ook de geboorte van den eersten dag van
.1924, welk jaar, indien niet alle teekenen
bedriegen, het begin zal zijn van een her- j
stel van Europa. Want daarop duiden dc
teekenen die ons het verdwijnend oudé jaar
laat zien, als een hoop voor de nieuwe j
lente. i
Wij breken dezen keer met onze ge
woonte om een overzicht te geven van de
gebeurtenissen in linancieel-economisch op
zicht van liet afgeloopen jaar, want de le
zers onzer wokelijksche overzichten worden
daarin voldoende op de hoogte gehouden
van al wat belangrijk is. en bovendien heelt
eigenlijk een revue relatief geringe belee
kenis, als zijnde een peroratie op het ver
leden. Afaar wat wij meer actueel achten,
dat is, aan de hand van de gegevens, die
ons de gebeurtenissen van het oude jaar
verstrekken een prognose op te stellen voor
het nieuwe jaar, de lijnen aan te geven,
langs welke het eeonomisch-financieele
leven zich zal bewegen. Wij begeven ons
hiermede niet op het pad der profetie, maar
dcducceren slechts de lijnen van ontwikke
ling zooals deze zich logischerwijze zullen
moeten ontplooien. En daarbij stellen wij
ons op de eerste plaats op het standpunt der
menschelijke psyche. Immers, het zijn niet
de maatschappelijke verschijnselen, die
richting geven, maar integendeel, het is de
monsch zelf, die, afgezien van natuur-nood-
zakelijke phenomenen, oorzaak is van alle
sociologische verschijnselen, omdat de geest
denkt en een leidende functie heeft. F.n
hierin bemst oorzaak en gevolg, en oor
zaak en gevolg is in hun opeenvolging be
weging en beweging is tijd en de tijd als
abstract begrip is de reeks van gevolgeq
ontsproten uit hun natuurlijke oorzaken,
welke in onderlinge botsingen machtsver
houdingen scheppen, waarbij het sterkste
clement naar boven drijft en zoo der men-
schcn lot bepaalt.
Dc menschelijke psyche is ingesteld op
den drang naar stoffelijke en geestelijke
welvaart. Zij is dit altijd, door alle eeuwen
heen geweest, en zal het ook altijd blijven.
De geschiedenis der menschheid levert hier
voor onmiskenbaar hel getuigenis. Derhalve
zal de mensch, en deze in een gebonden
veelheid als eenheid beschouwd, b.v. een
volk, cr steeds naar streven zich boven het
bestaande niveau te verheffen. Sedert den
oorlog is er over Europa, hier meer, daar
minder, een vloed van depressie gegolfd,
zoowel in materieelen als in geestelijken
zin. In materieel, ofwel economisch opzicht,
heeft het afgeloopen tijdperk zich door een
geweldige inkrimping van het algemeen on-
derlioudsmiddelenfonds gekenmerkt. Ge
spaarde kapitalen zijn op ruime schaal ver
nietigd. Productieve krachten zijn zonder
weerga ondermijnd: liet economisch orga
nisme is in zijn wederkeerig internationaal
verband uit zijn voegen gerukt. De wereld
markt als de hoogste economische eenheid,
voortgesproten langs de lijnen der econo
mische bewegingswetten, is gereduceerd lot
zijn vorige phase, n.l. nationale markten
met geprononceerde protectionistische len-
denz. In geestelijk opzicht is de depressie
niet minder groot. Het verschijnsel, dat men
met den naam van Immoreel pleegt aan te
duiden is verbreider cjan ooit. In arbeids-
elliischen zin staat men heden ten dage op
lichtcren bodem dan vóór den oorlog en wie
zich op de hoogte wil stellen van het peil
dat de hedcndaagsche geest als ontspanning
zoekt, die luistere maar eens naar onze mo
derne chansons, die elkaar in banaliteit
trachten te overtreffen, die leze de frivole
lectuur, welke een treffend beeld geeft van
den hedendaagschen ..volksgeest". En nu
moge men hierop tegenwerpingen maken,
dal het ,,zoo erg" niet is, als het „wel lijkt"
maar we kunnen hier een economische
waarheid toepassen, n.l. dat in laatste in
stantie de behoefte de productie stimuleert.
Hierboven hebben wij opgemerkt, dat de
menschelijke psyche is ingesteld op vooruit
gang pu op grond hiervan kunnen wij aan
nemen. dat de depressie van de afgeloopen
iaren geen blijvend verschijnsel kan zijn.
En inderdaad zal de mensch in het alge
meen, juist door het gevoel van depressie
worden geprikkeld zich er onder uit te wer
ken. Niet alleen in geestelijk maar ook in
economisch opzicht. Er bestaat een natuur
wet van den „arbeid". De arbeid zonder
meer zou den mensch tot slaaf van den ar
beid maken, maar geholpen door den geest
overwint de mensch den arbeid door hem te
verdeelen en te vereenigen, aldus de pro
ductiviteit van den arbeid verhoogende,
waardoor alleen een vooruitgang in de
maatschappij mogelijk is. Zoo aldus zal het
menschdom van heden trachten de be
staande depressie te ovenvinnen. En dat dit
geen bloote veronderstelling is, bewijzen de
gebeurtenissen van de allerlaatste tijden.
Waarheen wij ook zien, in alle landen is
sedert eenigen tijd zeer duidelijk het stre
ven merkbaar een grondige wijziging in de
lot dusverre gevoerde economische politiek
te brengen. Zelfs in Frankrijk, welk land
lot nu toe gold als degene, die eiken voor
uitgang in den weg stond. De tegemoet
komende houding ten opzichte van Duilsch
land, de in uitzicht gestelde vermindering
der Roerbezetting, wijzen op een verlangen
naar medewerking in het algemeenc herstel
In Duilschland «zelf heeft het economische
leven binnen een zeer korte spanne tijds
een verbetering ondergaan, cn speciaal de
instelling van een nieuwe rekeneenheid op
waardevasie basis, en de instelling van het
eigen leven op die basis is reeds, een groot
bewijs, dat het in Duilschland ernst wordt
met de economische reconstructie. De koop
kracht van het Duilsche volk wordt daar
door ontegenzeggelijk verhoogd, hetgeen een
belangrijke stimulans beteekent voor de
productie waardoor öok de credietwaardïg-
heid van het land een flinke schrede voor
uitgaat. liet laatste wordt wel zeer demon
stratief bevestigd door de onderhandelingen
over nieuwe credietverlecniugen. Engeland,
het land van den vrijhandel, ziet zich ge
dwongen, teneinde lot volledig herstel te ko
men, meer lol een protectionistische handcis
politiek over te gaan. liet blijkt voor de En-
gelsche industrie, dat zij eigenlijk onmach
tig is om op de wereldmarkt concurreerend
op te treden en derhalve haar kracht moet
zoeken, en daardoor ook haar steun, in een
economische aaneensluiting inet de domi
nions. in industrieel opzicht beert Engeland
zijn suprematie ontegenzeggelijk verloren en
slechts zijn groot kapitaalbezit steil het in
staal alsncg de wercidbankier, cn het gcld-
cenlrum te blijven. Evenwel in verband met
de uitschakeling van den gouden standaard
in geheel Europa .blijft eok deze positie niet
van het gevaar ontbloot, dat het in de toe
komst overvleugeld wordt. Die economische
onmacht van het Brilsche eilandenrijk
brengt Frankrijk er van nature toe om meer
aansluiting bij Duilschland te zoeker. In
industrieel opzicht is die aansluiting reeds
voor een belangrijk deel verwezenlijkt. Rest
nog de politieke toenadering, welke onge
twijfeld onder den invloed der gesloten in
dustrieel e overeenkomsten, eveneens tol
stand zal komen.
Wij bevinden ons thans aan het begin
van een economisch-politieke herstelperiode
welke in haar gevolgen voor de toekomst
gewijzigde verhoudingen zal laten zien. De
Europecsche economische constellatie zal
sterk georiënteerd zijn naar een inidden-
Europeesch blok, mei Frankrijk cn Duitsch-
land als voornaamste participanten. Rusland
zal zich daarbij aansluiten en met liefde
worden ontvangen, getuige de inofficieele
pogingen welke Frankrijk doet via zijn in
dustrie en den handel, om in Rusland vasten
voèt te verkrijgen. Dit laatste wordt zeer
vergemakkelijkt door de zwenking naar het
kapitalistische productiestelsel van dc zijde
der Russische overheid. Amerika speelt hier
bij een vrijwel onbeleckencnde rol omdat de
politiek van dit land meer gericht zal zijn
op eene oriëntatie van het Amerikaansche
werelddeel zelf. Hoewel lusschen Europa en
Amerika, speciaal de Unie, een groote band
zal blijven beslaan, mag men tocli verwach
ten, dat het Europeesche economische le
ven een gedecideerd continentaal karakter
zal verkrijgen, omdat de expansie-mogelijk
heden liier, door de verwoesting der laatste
jaren, veel grooler zijn, dan elders. En door
de goedkoopere productiekrachten van liet
continent zal het mogelijk zijn den export
van Europeesche goederen naai' Amerika
wederom ter hand te nemen, waardoor een
deel van het afgevloeide goud wederom te-
rugverkregen kan worden, en wellicht in die
mate, dat daardoor een herstel van den gou
den standaard in Europa weder mogelijk
wordt.
Ons land kan van deze midden-Europee-
sche economische opleving de vruchten
plukken zoo het actief en op zijn qui vive
blijft, cn zich niet laat overvleugelen door
een penetration pacifique, zooals deze op het
moment in sterke mate kan worden gecon
stateerd. In dit verband zij even er aan her
innert wal in de Eerste Kamer de heer van
den Rergh hij de behandeling der Schoenen-
wet, zeide n.l. dat de Hollandsche nijverheid
zoover als doenlijk uitgebreid moest worden,
tot een exportbedrijf, opdat zij de sloolen
van dezen tijd kon opvangen. In elk geval
zal ons land kunnen profiteeren van de po
sitie die het altijd ingenomen heeft, n.l. als
transitohaven cn als koloniale mogendheid.
Voor ons Indië behoeven wij niet bang te
zijn, want, gesteld dat er eene mogendheid is
die cr op belust is, dan zou annexatie toch
niet alleen beteckenen annexatie der voor-
deelen, maar ook van de lasten, en deze zijn
tegenwoordig van dien aard, dat wel nie
mand er aan zal denken zich zulke zware
financieele verplichtingen op den hals te ha
len. als lndië op hel moment heeft.
Wat ons bcursleven betreft, heeft zich
in den jongsten tijd in een gunstige richting
ontwikkeld. De cultures werken over het al
gemeen bevredigend zoodat voor het nieuwe
jaar in ieder geval een behoorlijk rendement
mag en kan worden verwacht. Ons bankwe
zen heeft zich sterk geconsolideerd en men
mag als vaststaand aannemen, dat de kwade
elementen verwijderd en mogelijke verlies-
kansen ruimschoots afgeschreven zijn. Be
zien wij ons bankwezen in zijn geheel, dan
mogen wij dankbaar conslateeren, dat wij
met een hechte en hoogst capabele organi
satie te doen hebben, in staat aan dc hoogste
eischen te voldoen. Onze circulatiebank
heeft zich vrij welen te houden van staat
kundige invloeden, waardoor de overtuiging
gevestigd is, dat de beveiliging van ons na
tionaal betaalmiddel, de Hollandsche gulden,
bij haar beter beveiligd is dan bij onze Re
geering, die door hare leeningen in het bui
tenland een deprecieerend element heeft ge
schapen, in dier voege, dat thans in de ko
mende jaren periodiek groote bedragen aan
rente en aflossing moeten worden overge
maakt. Wanneer volk en nijverheid zich be
wust zijn, dat eendrachtig samenwerking de
verdere steunpilaren zijn voor de veiligstel
ling van den gulden, economische samen
werking vooral .cn individueelc en commu
nale bezuiniging tevens, dan komen wij
reeds een heel eind ver.
Onze industrie lijdt nog steeds onder do
malaise, maar toch zijn er hier cn daar
symptomen aan te wijzen, dat het ergste ge
leden is, en dat ook hier een geleidelijk her
stel zich doet gelden. Voor de betrokken aan-
deelen beteekent dit geen verdere waarde
vermindering, maar eene consolidatie, zoo
dat de effectenbezitters, in Mei, wanneer de
fiscus zijn gebruikelijk rondschrijven zendt,
niet veel zullen zijn achteruitgegaan, in ver
gelijking met Mei 1923. Scheepvaartwaarden
zullen ongetwijfeld profiteeren van de be
tere vrachtprijzen welke 192-4 te zien zal ge
ven. Deze meening is gebaseerd op de thans
reeds aan te toonen geleidelijke uitbreiding
van het vrachtverkeer, hetWvT* door de eco
nomische ontwikkeling van Europa ccn vei>
ruiming zal ondergaan.
Petroleumwaarden zullen ook in het
nieuwe jaar onder.vorpen zijn aan de specur
lalieve invloeden, die hen in het afgeloopeg
jaar hebben beheerschU Intrcnsiek zullen de
hoofdsoorten geringe verandering ondergaan,
omdat men thans vrijwel aan de grens van
het expansiegebied is gekomen, maar des te
meer zullen de speculatieve lendenzen flq
koersen doen fluctuceren, waarop een han-.
dig speculant weliswaar met eenig kans op
succes zal kunnen spcculeeren, maar die als
waardevasie belegging weinig aanbeveling
verdienen. Daarvoor lijken ons nog altijd de
staats- en communale obligaties het beste,
en bovendien is het beter zijn eigen credi
teur te zijn, in verband met de veiligstelling
van den gulden.
De geldmarkt van ons land is nog steeds
zeer liquide hetgeen te betreuren is, daar
hierdoor geen verliooging der productieve
kracht wordt verkregen. Belegging in kort-
of langloopende staatsschuldbrieven is wel
heel mooi voor den belegger, maar brengt
weinig voordeel aan de maatschappij. Het is
daarom te hopen, dat het nieuwe jaar dc ge-,
tegenheid zal verschaffen een deel der thans
belegde industrieele gelden wederom naar
het productieproces te leiden. Er doet zich
een neiging gelden, om Hollandsch kapitaal
in buitenlandsche ondernemingen te steken
hetgeen in zooverre gunstig is, dat hierdoor
de crediteurenpositie van Nederland wordt
versterkt. Het zal echter duidelijk zijn, dat
deze neiging niet te ver mag gaan, omdat
anders het werkloosheidsverschijnsel een
chronisch karakter zou kunnen verkrijgen.
Wij besluiten ons beloog en wij vestigen
tot slot nog even de aandacht op de positie'
van ons land. Wij bezitten enkele onschat-?
bare voordeelen die ons voor het nicuwei
jaar van veel profijt kunnen zijn Primo is
ons land, dank zij zijn vroegere spaarzaam
heid een crediteurenland, d.w.z. wij hebben
meer le vorderen, dan wij aan het buiten-f
land schuldig zijn. Onze volksenergie is om*
gerept en zelfs nog verhoogd, dank zij den
inlelleclueelen opbloei, die bij breede lagen
van ons volk le constateeren is. Ons land
beschikt over een uiterst fijn geoutilleerd^
bankovganisalie, over een capabele industrie,
een moderne vrachtvloot. Secundo is ons,
land gelegen op een hoek van het continen
tale werelddeel, waarlangs noodzakelijk een
groot deel van hel lïans-atlantische verkeer
moet gaan, zoodat wij uit dien hoofde reeds
een natuurlijke bron van inkomsten hebben.
Gezien nu de onlwikkclingslendenz van de;
landen gelegen aan de oostzijde onzer grens,
is het niet te optimistisch gesproken, wan-*,
neer wij beweren, dat de komende lijd in
economisch opzicht een betere zal zijn,
Waarvan wij hopen, dat de gunstige gevolf
gen zich over alle lagen onzer bevolking zuU
len verdoelen, want in een gelijkmaligen,
algemeenen welstand berust ten slotte dö
welvaart van ieder volk.
-13-
gSih* BUIKGORDELS
/s*|Ïta1) voor Dames en
«HXBV Hceren.IIctbeste
op dit gebied.
C. F. SCHNEIDER.
Den Haag, Wagenstraat 118
LEIDEN, Steenschuur 1.
5598
Vanal 1.50 per 100 stake.
Uitsluitend prima kwaliteit.
Letlerkeuze uit 154 soor'en.
STILLE RIJN 9,
Tegenover de Aalmarkt
Ik geef f 40.- voor een
1 fl<
PLAT1AA, DIAMANTEN cn GOUDGELD
alleen Maandag 31 Dec. a.s. van 10-i nnr
in Hotel Café-Restaurant „CENTRAL",
Breestraat 49, Leiden.
5619 Aanbevelend, Mevr. HONKEN.
DOEZASTRAAT 37 - TELEF. 1986
5015
Aanbiedingen onder letters Z.M.E. aan NIJGK
VAN BlTMAR's Adv. Bur. ROTTERDAM. 5636
De nieuwe bijgewerkte ca
talogus der
van den Nienwen Boekhandel
Nienwsteefl 17, is verschenen:
2000 nummers; leesgeld Tl' c.
per week en per deel. Ver
plichte catalogus 35 cent
Vr. aanbevelend:
J. G. t. DIJK,
Boekhandel, Nieuwsteen 17.
AKKER'S ^1
'KLOOSTERBALSEM
beroemd wrijfmiddel j
bij rheumntiek, spit, k
spierverrekkingen
en stramheid
5609
AANGEBODEN
met pension. Teilingerlaan 39,
Sassenheim.5597 j
KI
eines Plaatjes
ZIJN VERPAKT INi
PLEIN ES Zeeppoeder
FLEINES Vetloogmeel
PLEINES Triomfzeep (Huishoudzeep)
FLEINES Fontehizeep
FLEINES Natriue VERVANGT SODA
Opger. 1 Jnni 1923, (goedgek. Kon. Besl. 3 Aug. 1923, No. 23).
Voor het Najaarsexamen, 24 Dec., geslaagd ven de
7 Candidaten, 4 voor Costumière, 3 voor Coupeuse.
TEVENS OPLEIDING VOOR EIGEN GEBRUIK.
Hervatting van den Nieuwen Cursus 2 Januari.
Aanmelden dageljjki: 4197a
M HOOGEVEEN, Gedipl. Leerares.
verdwijnen
radicaal door
merk
„Eebewobi".
Eelt op dc Voetsolen door
„LEBEWOBL" EeltschjjveD.
Verschuiven der pleister en
vastplakken aan de kous
onmogelijk. Verkrijgbaar bij
Apothekers en Drogisten.
8779
spniten en andere hyg. mid
delen. Vraagt ink Dr. Watson,
Schenkkade 290, Den Haag.
2084a
Haarlemmerstraat
Telefoon 102S
LEIDEN
5626
«oor Mond> en Tanciziekten, Gebitten van
Caoutchouc of Goud, Kroon, en Brugwerk,
Foutieve» stand der Tanden enz.
MP INLICHTINGEN KOSTELOOS.
Leden van Zieleen fondsen hebben op vertoon van hun
Kaart verlaayd tarief. 3191
Spreekuren: alle werkdagen van 1012 en 1—8 ni«p
alsmede Dinsdag* en Donderdagavond van 78 uur.
